مطالعه اثرات ضد باکتریایی و ضد اکسیداسیونی عصاره جلبک Chlorella vulgaris بر کیفیت ماهی Rainbow Trout در دمای 4 درجه سلسیوس

محورهای موضوعی : میکروبیولوژی مواد غذایی

فرزانه سادات غفوری ¹ (دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
شاهرخ شعبانی ² (مربی گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
افشین آخوندزاده بستی ³ (استاد گروه بهداشت و کنترل مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/03/29 تاریخ پذیرش : 1397/03/29 تاریخ انتشار : 1397/04/01

کلید واژه: Chlorella vulgaris, آنتی اکسیدان, ضد میکروب, عصاره, ماهی قزل آلای رنگین کمان,

چکیده مقاله :

مقدمه: ماهیان به دلیل بالابودن میزان اسیدهای چرب چند غیراشباعی در چربی ماهی و pH خنثی از جمله غذاهای فسادپذیر به شمارمی آیند. به این منظور از نگهدارنده های طبیعی برای به تاخیر افتادن فساد استفاده می شود. هدف از این تحقیق مطالعه اثرات ضد باکتریاییو ضد اکسیداسیونی عصاره جلبک Chlorella vulgaris بر کیفیت ماهی Ranibow Trout در دمای 4 درجه سلسیوس بود.مواد و روش ها: فیله های ماهی قزل آلا توسط 4 غلظت عصاره جلبک ) 1 ، 0 / 0 ، 2 / 0 و 3 / 0 درصد( تیمار و طی 9 روز نگهداری در دمای 4درجه سلسیوس با فاصله زمانی صفر، 3 ، 6 و 9 روز مورد آزمایش های شیمیایی )تعیین میزان پراکسید، TBA ، TVB-N ، pH (، آزمایش هایمیکروبی )شمارش کلی میکروبی و شمارش سرمادوست ها( و ارزیابی حسی قرار گرفتند.یافته ها: براساس نتایج، میزان اکسیداسیون لیپیدها و فساد میکروبی، در ماهیان تیمار شده با عصاره جلبک بطور معنی داری کمتر از نمونهشاهد بود. در خصوص ارزیابی حسی بهترین کیفیت در انتهای دوره نگهداری مربوط به تیمارهای حاوی عصاره بود که اختلاف معنی داریبا دیگر تیمارها در روز آخر داشت.نتیجه گیری: طبق نتایج تحقیق حاضر عصاره جلبک کلرلا ولگاریس باعث کاهش روند فساد میکروبی و اکسیداسیون در فیله ماهیقزل آلای رنگین کمان نگهداری شده در دمای 4 درجه سلسیوس شد.

چکیده انگلیسی:

Introduction: Fish is known as a perishable food because of its high amounts of polyunsaturated fatty acids and neutral pH. Accordingly, natural preservatives are employed to delay the spoilage and increase the shelf life of fish. The aim of this research is to study the antibacterial and antioxidative effects of Chlorella vulgaris algae extract on the quality of rainbow trout during storage at 4 °C. Materials and Methods: In this study, trout fillets were treated with 4 concentrations of algae extract (0, 0.1, 0.2 and 0.3 %), then they were subjected to chemical (PV, TBA, TVB-N, pH), microbial tests (total count, psychrotrophs count) and sensory evaluation during 9 days of storage at 4 °C at 0, 3, 6 and 9 day intervals. Results: Based on the results obtained, the levels of lipid oxidation and microbial degradation were significantly lower in the fish treated with algae extract than the control sample. According to sensory analysis results, treatments with algae extract had better quality as compared to other treatments at the last day of storage. Conclusion: The findings indicated that Chlorella vulgaris extract exerted antioxidant and antibacterial effects on rainbow trout during storage and increased the shelf life.

منابع و مأخذ:

اجاق، م.، رضایی، م.، رضوی، ه. و حسینی، م. ) 1391 .)
اثر پوشش های آنتی میکروبی در افزایش ماندگاری ماهی
قزل آلای رنگین کمان. فصلنامه علوم و صنایع غذایی،
دوره 9 ، شماره 34 .
بی نام. ) 1389 (. استاندارد شماره 744 ایران. گوشت و
فراورده های آن، تعیین مقدار خاکستر کل. چاپ اول.
باباخانی لشکان، ا.، رضایی، م. و رضایی، ک. ) 1392 .)
استفاده از عصاره جلبک قهو ای سارگاسوم ) Sargassum angustifolium ( به منزله آنتی اکسیدان در نگهداری
گوشت چرخ شده ماهی کیلکای معمولی ) cultiventris Clupeonella (. نشریه شیلات، مجله منابع طبیعی ایران،
دوره 66 ، شماره 1، صفحات 13 -

پاک ترمنی، م. ) 1393 (. بررسی تاثیر بکارگیری پوشش
غذایی آلژینات سدیم حاوی آلفا توکوفرول در افزایش
ماندگاری گوشت ماهی. پایان نامه کارشناسی ارشد
بهداشت و ایمنی مواد غذایی. دانشکده بهداشت. دانشگاه
علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قزوین.
پزشک، س.، رضایی، م.، راشدی، ح. و حسینی، ه.
( 1388 (. مطالعه اثر ضد باکتریایی و ضد اکسیداسیونی
عصاره زردچوبه در شرایط آزمایشگاهی بر ماهی قزل آلای
رنگین کمان. فصلنامه علوم و صنایع غذایی، دوره 9 ، شماره
35 .
جاهد خانیکی، غ.، صالحی، ع.، شریعتی فر، ن. و علی
محمدی، م. ) 1394 (. بررسی اثرات آنتی اکسیدانی عصاره
های آبی و الکلی دانه انار ایرانی بر کیفیت چربی فیله ماهی
قزل آلا و تعیین میزان فسادپذیری آن در دمای 2 تا 4
درجه سلسیوس. مجله دانشکده علوم پزشکی نیشابور، سال
سوم، شماره 2 .
حمزه، ع. و رضایی، م. ) 1389 (. اثرات ضداکسیداسیونی
و ضد باکتریایی پوشش آلژینات سدیم به همراه اسانس
آویشن بر فیله ماهی قزل آلای رنگین کمان نگهداری شده
در یخچال. مجله علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران، سال
ششم، شماره 3، صفحات 20 - 11 .
ذوالفقاری، م.، شعبانپور، ب. و فلاح زاده، س. ) 1389 .)
مقایسه تاثیر عصاره های آویشن شیرازی، پیاز و کاکوتی
کوهی بر زمان ماندگاری فیله ماهی قزل آلای رنگین
کمان. نشریه پژوهش های علوم و صنایع غذایی ایران، جلد
6، شماره 2، صفحات 129 - 121 .
رضاییان، ح.، حسینی، و. و مطلبی، ع. ) 1393 (. اثر
عصاره خیار دریایی بر کیفیت شیمیایی فیله ماهی قزل
آلای رنگین کمان طی نگهداری در یخچال. مجله بهره
برداری و پرورش آبزیان، جلد سوم، شماره 3 .
شعبانپور، ب.، ذوالفقاری، م. و فلاح زاده، س. ) 1390 .)
اثر عصاره آویشن شیرازی بر ماندگاری فیله قزل آلای
رنگین کمان شور و بسته بندی شده در خلاء در شرایط
یخچال. فصلنامه علوم و صنایع غذایی، دوره 8، شماره 33 .
شعبانی، ش. ) 1392 (. کنترل کیفیت میکروبی مواد
غذایی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران،
چاپ دوم.
علی بیگی، ط.، علیزاده، ا. و زکی پور، ا.) 1392 (. بررسی
اثر آنتی اکسیدانی عصارة پوست پرتقال بر کیفیت فیلة کپور
معمولی هنگام نگهداری در یخچال. نشریه شیلات، مجله
منابع طبیعی ایران، دوره 66 ، شماره 2 ، صفحات 197 - 185 .
فروغی، ف. ) 1391 (. بررسی تاثیر عصاره موسیر و
زردچوبه و ترکیب آنها بر مدت ماندگاری خمیر ماهی کپور
در شرایط انجماد 18 درجه سلسیوس. پایان نامه -
کارشناسی ارشد صنایع غذایی، دانشکده علوم تغذیه و
صنایع غذایی، دانشگاه شهید بهشتی.
محمد زاده، ب. و رضایی، م. ) 1392 (. اثر پلی فنل های
چای سبز بر تغییرات میکروبی و شیمیایی ماهی قزل آلای
رنگین کمان به هنگام نگهداری در یخ. فصلنامه علوم و
صنایع غذایی، شماره 38 ، دوره 10 .
مقصودلو، ت.، معینی، س. و غرقی، ا. ) 1389 (. بررسی
تغییرات شیمیایی، میکروبی و ارگانولپتیک ماهی قزل آلای
رنگین کمان در اتمسفر تغییر یافته. مجله علوم آبزیان، سال
اول، شماره اول.
Arashisar, S., Hisar, O., Kaya, M. & Yanik, T. (2004). Effects of modified atmosphere and vacuum packaging on microbiological and chemical properties of rainbow trout (Oncorynchus mykiss) fillets. Journal of Food Microbiology, (97), 209– 214.
Bahar, T., Ozkutu, K., Gulsun, O. & Enver, O. (2006). Chemical and sensory quality changes of fish fingers, made from mirror carp during frozen storage. Food Chemistry, (99), 335-41.
Baydar, N. G., Ozkan, G. & Sagdic, O. (2004). Total phenolic contents and antibacterial activities of grape (Vitis vinifera L.) extracts. Food Control, 15 (5), 335–339.
Erkan, N., Tosun, S. Y., Ulusoy, S. & Uretener, G. (2011). The use of thyme and laural essential oil treatmants to extend the shelf life of bluefish (Pomatomu saltatrix) during storage in ice. Journal für Verbraucherschutz und Lebensmittelsicherheit, 6(1), 39 -48.
Etemadi, H. & Rezaei, M. (2013). Combined effect of vacuum packaging and sodium acetate dip treatment on shelf life

extension of Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss) during Refrigerated Storage. Journal of Agricultural Science and Technology, 15, 929-939.
Fan, W., Chi, Y. & Zhang, S. (2008). Use of a tea polyphenol dip to extend the shelf life of silver carp (Hypophthalmicthys molitrix) during storage in ice. Food Chemistry, 108, 1, 148-153.
Garcia, G., Alvaradol, L. & Garcia, J. (2004). Characterization of the lipid composition and natural antioxidants in the liver of Dasyatis brevis and Gymnura marmorata rays. Food Chemistry, (47), 429-300.
Goulas, A. E. & Kontominas, M. G. (2007). Combined effect of light salting, modified atmosphere packaging and oregano essential oil on the shelf-life of sea bream (Sparus aurata): Biochemical and sensory attributes. Journal of Food Chemistry, 100, 287-296.
Gram, L. & Huss, H. (1996). Microbiological spoilage of fish and fish products. International Journal of Food Microbiology, (33), 121-137.
Grigorakis, K., Taylor, K. D. A. & Alexis, M. N. (2003). Seasonal patterns of spoilage of ice-stored cultured gilthead sea bream (Sparus aurata). Food Chemistry, 81(2), 263–268.
ICMSF. (1986). International Commission on Microbiological Specification for Foods. Microorganisms in foods. 2. Sampling for microbiological analysis: principle sand specific applications (2nd Ed.). Buffalo, NY: University of Toronto Press.
Iheagwara, M. C. (2013). Effect of Ginger Extract on Stability and Sensorial Quality of Smoked Mackerel (Scomber scombrus) Fish. Journal of Nutrition & Food Sciences, 3, 199.
Jouki, M., Tabatabaei, F. & Mortazavi, A. (2014). Effect of quince seed mucilage edible films incorporated with oregano or thyme essential oil on shelf life extension. International Journal of Food Microbiology, 174, 88-97.
Khaksar, R., Moslemy, M. & Hosseini, H. (2010). Comparison of lipid changes in chicken frankfurters made by soybean and canola oils during storage. Iranian Journal of Veterinary Research, Shiraz University, 11, 2.
Kolakowska, A., Domiszewski, Z. & Bienkiewicz, G. (2006). Lipid changes and
Quality of whole and gutted Rainbow trout during storage in ice. Acta Ichthyologicaet Piscatoria, 36(1), 39-47.
Kostaki, M., Vasiliki, G. & Ioannis, N. (2009). Combined effect of MAP and thyme essential oil on the microbiological, chemical and sensory attributes of organically aquacultured sea bass (Dicentrarchus labrax) fillets. Food Microbiology, 26, 5, 475–482.
Lin, C. C. & Lin, C. S. (2005). Enhancement of the storage quality of frozen bonito fillets by glazing with tea extracts. Food Control, 16(2), 169-175.
Manju, S., Srinivasa Gopal, T. K., Ravishankar, C. N. & Ashok Kumar, K. (2007). Nucleotide degradation of sodium acetate and potassium sorbate dip treated and vacuum packed Black Pomfret (Parastromateus Niger) and Pearlspot (Etroplus suratensis) during chill storage. Food Chemistry, (102), 699–706.
Ojagh, S. & Rezaei, M. (2010). Effect of chitosan coatings enriched with cinnamon oil on the quality of refrigerated rainbow trout. Food Chemistry, (120), 193-198.
Ozyurt, G., Kuley, E., Ozkutuk, S. & Ozogul, F. (2009). Sensory, microbiological and chemical assessment of the freshness of red mullet (Mullus barbatus) and goldband goatfish (Upeneus moluccensis) during storage in ice. Food Chemistry, 114(2), 505–510.
Plaza, M., Santoyo, S. & Jaime, L. (2011). Comprehensive characterization of the functional activities of pressurized liquid and ultrasound-assisted extracts from Chlorella vulgaris. Food Science and Technology, (46), 245-253.
Plaza, M., Santoyo, S. & Jaime, L. (2010). Screening for bioactive compounds from algae. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis, (51), 450–455.
Rezaei, M. (2008). Quality Assesssment of Farmed Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss) during Chilled Storage. Journal of Food Science, (73), 93-96.
Syed, S. & Arasu, A. (2015). The uses of Chlorella Vulgaris as antimicrobial agent and as a diet: the presence of bio-active compounds which caters the vitamins, minerals in general. International Journal of Bioscience and Biotechnology, 7, 1, 185-190.
Tsao, S. M. & Yin, M. C. (2001). In-vitro antimicrobial activity of four diallyl sulphides occurring naturally in garlic and Chinese leek oils. Journal of Medical Microbiology, 50(7), 646-649.