تاثیر همزیستی توأم قارچ میکوریزا آربوسکولار و باکتری ریزوبیوم بر میزان گلیکوزیدهای استویول در گیاه دارویی استویا

محورهای موضوعی : میکروبیولوژی مواد غذایی

مهستی فرید ¹ , حمید مظفری ² , ابراهیم محمدی گل تپه ³

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه زراعت، واحد شهرقدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه زراعت، واحد شهرقدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استاد گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1398/07/12 تاریخ پذیرش : 1398/07/12 تاریخ انتشار : 1398/07/01

کلید واژه: استویا, استویوزید, باکتری ریزوبیوم, ریبائودیوزید A, قارچ میکوریزا,

چکیده مقاله :

مقدمه: گیاه استویا به عنوان منبع جدید مواد شیرین کننده عاری از قند ساکارز است و می‌تواند جایگزین مناسبی برای منابع قندی مثل ساکارز باشد. این امر برای حفظ سلامتی افراد و همچنین رفع محدودیت استفاده از قند توسط بیماران دیابتی حائز اهمیت فراوان است. مواد و روش‌ها: در این آزمایش تأثیر میکرو ارگانیسم‌های قارچ میکوریزا در 3 سطح و باکتری ریزوبیوم در 5 سطح به صورت آزمایش فاکتوریل با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس بر میزان قندهای استویوزید و ریبائودیوزید A گیاه استویا بررسی شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که فاکتورهای قارچ میکوریزا، باکتری ریزوبیوم و اثر متقابل آنها تأثیر معنی‌داری بر روی صفات مورد بررسی داشت. بیشترین درصد قندهای استویوزید و ریبائودیوزید A به ترتیب در ترکیب‌های تیماری b0f25 (بدون استفاده از باکتری و 25 درصد قارچ آربوسکولار) و b100f50 (100 سی سی باکتری و 50 درصد قارچ آربوسکولار) حاصل شد. نتیجه‌گیری: همزیستی قارچ میکوریزا و باکتری ریزوبیوم با گیاه استویا می‌تواند در بهبود عملکرد اقتصادی و تولید قند موثر واقع شود.

چکیده انگلیسی:

Introduction: Stevia might be used as a new source of sweetener but without containing sugar and is a suitable alternative to sucrose. It is important in health care and solving restrictions of sugar consumption by diabetics. Therefore the aim of this study is to evaluate the effect of arbuscular mycorrhizal fungi and rhizobium bacteria co-symbiosis on steviol glycosides content in herbal plant of stevia. Materials and Methods: The effect of mycorrhizal fungi in three and rhizobium bacteria in five concentrations were conducted on stevia through factorial experiment in randomized complete block design with three replications in research greenhouse of the faculty of Agriculture and Food at Tarbiat Modares University. Results: The results revealed that the effect of mycorrhizal fungi, rhizobium bacteria and its interactions were significant on all characteristics. The highest percent of stevioside and rebaudioside A glycosides was gained in b0f25 and b100f50 treatments, respectively. Conclusion: It is concluded that co-symbiosis of mycorrhizal fungi and rhizobium bacteria with stevia could efficiently improve the economical yield.  

منابع و مأخذ:

افشاری، ع.، صباغ پور، س. ح.، حاج سید هادی، م. و اسدی‌رحمانی، ه. (1392). تأثیر باکتری‌های ریزوبیوم و محرک رشد گیاه بر عملکرد و اجزاء عملکرد لوبیا چیتی. فن‌آوری تولیدات گیاهی، 5(1)، 71-81.

رضوانی، م.، اردکانی، م.، رجالی، ف.، نورمحمدی، ق.، زعفریان، ف. و تیموری، س. (1388). تاثیر سویه‌های مختلف قارچ‌های میکوریزا روی ویژگی‌های ریشه و غلظت فسفر، پتاسیم، روی و آهن یونجه (.Medicagi sativa L). بوم شناسی گیاهان زراعی (دانش نوین کشاورزی)، 5(15)، 55-66.

زارع‌حسینی، ر.، محمدی گل‌تپه، ا.، کلاته‌جاری، س. و دهقانی‌مشکانی، م. (1394). بررسی تأثیر ورمی کمپوست و تلقیح قارچ بر خصوصیات رشدی و میزان استویوزید گیاه دارویی شیرین برگ (Stevia rebaudiana Bertoni). فصلنامه گیاهان دارویی، 4(56)، 179-188.

صفاپور، م.، اردکانی، م.، رجالی، ف.، خاقانی، ش. و تیموری، م. (1389). تاثیر تلقیح دوگانه مایکوریزا و ریزوبیوم بر عملکرد سه رقم لوبیا قرمز (.Phaseolus vulgaris L). یافته‌های نوین کشاورزی، 5(17)، 21-35.

یحیی‌آبادی، م. و اسدی رحمانی، ه. (1393). بررسی پتانسیل تثبیت بیولوژیکی نیتروژن و جذب برخی عناصر

ریزمغذی توسط سوی ههای مختلف باکتری ریزوبیوم همزیست لوبیا در دو منطقه از استان اصفهان. نشریه زراعت، 27(105)، 75-80.

Abdel-Hanej, A. A. A. & Abdel-Monsief, R. A. (2006). Effect of VAM inoculation on growth, yield and nutrient content of Cantaloup and Cucumber under different water regimes.

Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 2, 503–508.

Asadi Rahmani, H., Abbaszadeh, P., Saleh-rastin, N., Khavazi, K., Soltani, A. & Saghafi, K. (2007). Production of ACC-deaminase by isolates of fluourescent Pseudomonads. The 10th

Iranian Soil Science Congress, Karaj, Iran.

Carakostas, M. C., Curry, L. L., Boileau, A. C. & Brusick, D. J. (2008). The history, technical function and safety of rebaudioside A, a naturally occurring steviol glycoside, for use in food and beverages. Food and Chemical Toxicology, 46, S1 - S10.

Calderon, F. J., McCarty, G. W., Van Kessel, J. A. S. & Reeves, J. B. (2004). Carbon and Nitrogen Dynamics During Incubation of Manured Soil. Soil Science Society of America Journal, 68, 1592-1599.

Calvet, C., Pinochet, J., Hernandez Dorrego, A., Estaun, V. & Camprubi, A. (2001). Field microplot performance of peach- almond hybrid GF- 677 after inoculation with arbuscular mycorrhizalnfungi in a replant soil infested with root – k not nematodes. Mycorrhiza, 10, 295 – 300.

Chalapathi, M. V. & Thimmegowda, S. (1997). Natural noncalorie sweetener Stevia (Stevia rebaudiana Bertoni) a future crop of India. Crop Research Hisar, 14 (2), 347 - 350.

Fagardo, B. E., Barea, J. M. & Ocampo, J. A. (1982). The effect of season on VA mycorrhiza of the almond tree and of phosphate fertilization and species of endophyte on its mycorrhizal dependency. Plant Soil, 68(3), 361-367.

Genus, J. M. C. (2010). Stevia and steviol glycosides. Heverlee. Euprint.

Goussous, S. J. & Mohammad, M. J. (2009). Effect of two arbuscular mycorrhizae and N and P fertilizers on growth and nutrient uptake of onions. International Journal of Agriculture and Biology, 11, 463 -467.

Gupta, M. L., Prasad, A., Ram, M. & Kumar, S. (2002). Effects of the vesicular-arbuscular mycorrhizal (VAM) fungus Glomus fasciculatum on the essential oil yield related cultivars of menthol mint (Mentha arvensis) under field conditions. Bioresource Technology, 81, 77 - 9.

Koyama, E., Sakai, N., Ohori, Y., Kitazawa, K., Izawa, O., Kakegawa, K., Fujino A. & Ui, M. (2003). Absorption and metabolism of glycosidic sweeteners of stevia mixtureand their aglycone, steviol, in rats and humans. Food and Chemical Toxicology, 41, 875- 883.

Li, W., Johnson, S. A., Shelley, W. C. & Yoder, M. C. (2004). Hematopoietic stem cell repopulating ability can be maintained in vitro by some primary endothelial cells. Exp Hematol, 32, 1226-1237.

Ratti, N., Kumar, S., Verma, H. N. & Gautam, S. P. (2001). Improvement in bioavailability of tricalcium phosphate to Cymbopogon martinii var. motia by rhizobacteria, AMF and Azospirillum inoculation. Microbiology Research, 156, 145 - 49.

Robert, F. M. & Schmidt, E. L. (1983). Population changes and persistence of Rhizobium Phaseoli in soil and rhizospheres. Applied and Environmental Microbiology, 45(2), 550-556.

Satyanarayana, A., Thiyagarajan, T. M. & Uphoff, N. (2007). Opportunities for water saving with higher yield from the system of rice intensification. Irrigation Science, 25, 99-115.

Smith, S. E. & Read, D. J. (1997). Mycorrhizal Symbiosis, Academic press, San Diego California, pp: 126 – 160.

Venkata, S. P., Mani, A. & Indra, P. (2011). Diterpene Glycosides from Stevia rebaudiana. Molecules. 16(5), 3552-3562.

Zare Hoseini, R., Mohammadi Goltapeh, E. & Kalatejari, S. (2015). Effect of bio-fertilizer on growth, development and nutrient content (leaf and soil) of Stevia rebaudiana Bertoni. Journal of Crop Protection, 4 (Supplementary), 691-704.