شناسایی ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های توسعه گردشگری سلامت با تأکید بر بازاریابی آنلاین

محورهای موضوعی : مدیریت بازاریابی

پریسا فاضلی ¹ , محمود رضایی زاده ² , کیومرث آریا ³

1 - گروه مدیریت بازرگانی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
2 - گروه مدیریت ‏بازرگانی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - گروه مدیریت بازرگانی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

تاریخ دریافت : 1404/03/11 تاریخ پذیرش : 1404/06/02 تاریخ انتشار : 1404/06/15

کلید واژه: گردشگری, گردشگری سلامت, بازاریابی آنلاین, محتوای آنلاین, فرهنگ,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر باهدف طراحی و تبیین مدل توسعه گردشگری سلامت با تأکید بر بازاریابی آنلاین صورت گرفت. نوع پژوهش به لحاظ هدف کاربردی، به لحاظ نوع داده آمیخته متوالی با رویکرد اکتشافی، به لحاظ نوع پارادایم عمل‌گرا و به لحاظ نوع ماهیت در بخش کیفی فراترکیب و مصاحبه و در بخش کمی توصیفی-تحلیلی از نوع پیمایشی/همبستگی بود. جامعه آماری بخش کیفی شامل خبرگان نظری (اساتید دانشگاه) و تجربی (مسئولین ذی‌ربط شرکت‌های گردشگری) بودند که با توجه به اصل اشباع و روش نمونه‌گیری هدفمند 20 مصاحبه‌شونده انتخاب شدند و همچنین در بخش کمی جامعه آماری شامل کلیه ک کارکنان شرکت‌های گردشگری بودند که با استفاده از روش محاسبه حداقل حجم نمونه در تحلیل عاملی تأییدی و روش نمونه‌گیری ترکیبی (مرحله‌ای) 202 کارمند انتخاب شدند. روش گرداوری داده‌ها در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی پرسشنامه‌های محقق ساخته سنجش اعتبار مدل از منظر خبرگان و همچنین از منظر پاسخ‌دهندگان بخش کمی بود که روایی و پایایی ابزار در دو بخش کیفی و کمی بررسی و تائید شد. روش ‌تحلیل داده¬ها در بخش کیفی شامل تحلیل مضامین با نرم‌افزار Maxqda-V18 و در بخش کمی شامل توصیف و تحلیل آماری (تحلیل عاملی تأییدی و تی تک نمونه‌ای) داده‌ها با نرم‌افزار spss-V27 و SmartPls-V3 بود. نتایج نشان داد مدل بومی توسعه گردشگری سلامت با تأکید بر بازاریابی آنلاین شامل 6 بعد اثربخشی فعالیت‌های بازاریابی دیجیتال، هزینه‌ها، سیاست‌ها و قوانین، زیرساخت، شفافیت و فرهنگ است. این نتایج با تکیه‌بر بررسی ادبیات و همچنین دیدگاه خبرگان به‌دست‌آمده است. همچنین این مؤلفه‌ها در وضعیت مطلوبی قرار دارند. اعتبارسنجی مدل نیز در این پژوهش تائید شد

 

چکیده انگلیسی:

The present research aims to design and elucidate a model for the development of health tourism with a focus on online marketing. The study is applied in nature, employs a sequential mixed-methods approach with an exploratory orientation, follows a pragmatic paradigm, and consists of a qualitative section that involves meta-synthesis and interviews, as well as a quantitative section that is descriptive-analytical of a survey/correlational type. The qualitative statistical population includes theoretical (university professors) and experiential (relevant officials of tourism companies) experts. Based on the principle of saturation and purposeful sampling, 20 interviewees were selected. Additionally, the quantitative statistical population consisted of all employees of tourism companies, from which 202 employees were selected using the minimum sample size calculation method in confirmatory factor analysis and a combined (stepwise) sampling method. Data collection in the qualitative section involved semi-structured interviews, while in the quantitative section, researcher-made questionnaires were used to measure the validity of the model from the perspective of experts and respondents. The validity and reliability of the instruments were examined and confirmed in both qualitative and quantitative sections. Data analysis in the qualitative section included thematic analysis using Maxqda-V18 software, while the quantitative analysis involved descriptive and statistical analysis (confirmatory factor analysis and one-sample t-test) using SPSS-V27 and SmartPls-V3 software. The results indicated that the indigenous model for the development of health tourism, emphasizing online marketing, includes six dimensions: the effectiveness of digital marketing activities, costs, policies and regulations, infrastructure, transparency, and culture. These results were derived from a review of the literature and insights from experts. Furthermore, these components are in a favorable condition. The validation of the model was also confirmed in this study.

منابع و مأخذ:

آبید، محمد، آرمند، نظام، اجتهادی، محمد، طاهری، فهیمه (1403). جایگاه گردشگری سلامت در نظام حقوقی و اسناد سیاستی جمهوری اسلامی ایران. نشریه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی البرز. ۱۴ (۱) :۹۹-۱۱۳
اسعدی، میرمحمد؛ باصولی، مهدی و راسخی، مهناز السادات (1399). تحلیل زیرساخت‏های گردشگری سلامت با رویکرد نگاشت شناختی، نشریه مطالعات مدیریت گردشگری، 50.
اسلامی, سخی زاده, مطهره و فراهانی. (1404). نقش بازاریابی دیجیتال بر توسعه گردشگری ورزشی رویداد. مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش.‎
آقا پور ملکی، فاطمه و صفری، علی (1399). مروری بر آینده‏نگری پتانسیل توسعه گردشگری سلامت، ششمین کنفرانس ملی اقتصاد، مدیریت و حسابداری، شیروان.
پیشنمازی رستمکلایی، محمدابراهیم و ایازی رستمکلایی، زاهره (1399). شاخص‏های گردشگری سلامت بر پایه حلال، نشریه پژوهشنامه حلال، 3(4).
خسروی لقب، زهره؛ سیاوشی، رضا و بصیر، لیلا. (1379). بررسی تأثیر بازاریابی دیجیتال بر رفتار خرید مصرف‏کننده (موردمطالعه: مشتریان فروشگاه اینترنتی دیجی کالا)، تحقیقات بازاریابی نوین، 12(2)، 21-42
دهقان رضا، رشادت جو حمیده، طالبی کامبیز، درگاهی حسین (1399). تحلیل راهبردی صنعت گردشگری سلامت ایران در دوران کرونا. پیاورد سلامت. ۱۴ (۶)، ۵۳۴-۵۱۹.
رجبی پور میبدی, علیرضا , دلشاد, علی , یوسفی, عاطفه و احمدی زهرانی, مریم. (1403). شناسایی اثر رنگ در توسعه گردشگری مجازی بر اساس مدل آیدا. فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری, 19(67), 79-115.
سلیمانی مصطفی چایی, حامد, پناهی, علی و تقوی, ابراهیم. (1403). شناسایی مؤلفه‏های تأثیرگذار بر سیاست‏گذاری و برنامه‏ریزی توسعه‏ی گردشگری سلامت (مطالعه موردی: کلان‏شهر تبریز). پژوهش‏های جغرافیای اقتصادی.
سیادت حسن نوران، سیده سمیره (1403). تحلیل پیشران‏های کلیدی مؤثر در گردشگری سلامت با رویکرد آینده‏پژوهی (مطالعه موردی: چشمه آب گرم معدنی فردوس)، اولین همایش ملی سکونتگاه‏های انسانی ایران، تهران.
طاهری میر قائد مسعود، احمدی بتول، رحیمی فروشانی عباس، رجبی واسوکلایی قاسم، عرب محمد (1398). بررسی وضعیت بازاریابی گردشگری سلامت در بیمارستان‏های خصوصی و دولتی زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال ۹۷. پیاورد سلامت. ۱۳ (6)، ۵۰۰-۴۹۲.
فیضی, کامران, مهرانی, هرمز, وظیفه دوست, حسین و ساده, احسان. (1403). طراحی مدل مفهومی بازاریابی محتوایی دیجیتال با رویکرد گرندد تئوری. مطالعات مدیریت کسب و کار هوشمند, 12(48), 157-195.
مخملی, حسن, متقی, سمیرا, صفری, آذر, صادقی, فرزانه. (1400). تأثیر منطقه‏گرایی بر گردشگری سلامت در کشورهای مسلمان. فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی, 12(46), 59-70.
واعظی جزه‏ئی, مشکوه, آندرواژ, لیلا و آلبو نعیمی, ابراهیم. (1404). تعیین راهبرد‏های توسعه گردشگری سلامت با تمرکز بر عوامل بازدارنده و پیش‏برندۀ برند بیمارستانی. (e223132) .بهبود مدیریت, (), e223132 doi:
Aslanova, D. (2025). APPLICATION OF INVESTMENT PROGRAMS IN TOURISM DEVELOPMENT. International Journal of Artificial Intelligence, 1(1), 874-878.
Balcilar, M., Usman, O., & Özkan, O. (2024). Tourism development and US energy security risks: a KRLS machine learning approach. Current Issues in Tourism, 27(1), 37-44.
Béland D & Zarzeczny A (2018). Medical tourism and national health care systems: An institutionalist research agenda. Globalization and Health, 14(1): 68.
Dwivedi, Ismagilova, E., Hughes, D. L., Carlson, J., Filieri, R., Jacobson, J., ... & Wang, Y. (2021). Setting the future of digital and social media marketing research: Perspectives and research propositions. International Journal of Information Management, 59, 102168.
Gaines J & Lee CV. (2019). Medical tourism. 4th ed. Netherlands: Elsevier; 371-5.
Halkiopoulos, C., Dimou, E., Kompothrekas, A., Telonis, G., Boutsinas, B. (2021). The E-Tour Facilitator Platform Supporting an Innovative Health Tourism Marketing Strategy. In: Katsoni, V., van Zyl, C. (eds) Culture and Tourism in a Smart, Globalized, and Sustainable World. Springer Proceedings in Business and Economics. Springer, Cham.
Jalali, M., Haghgoshayie, E., Janati, A., Yoshari, P., & Khodayari-Zarnaq, R. (2025). Health tourism: a global perspective on the barriers and facilitators. Discover Public Health, 22(1), 157.
Oltean, Flavia Dana; Gabor, Manuela Rozalia; Stăncioiu, Aurélia-Felicia; Kardos, Mihaela; Kiss, Marta; Marinescu, Roxana Cristina (2020). Aspects of Marketing in Dental Tourismâ Factor of Sustainable Development in Romania. Sustainability, 12(10), 4320.
Panteli, A. Kompothrekas, A. Halkiopoulos, C. Boutsinas, B (2021). An Innovative Recommender System for Health Tourism in a Smart Digitalized World, International Journal of Cultural and Digital Tourism, 8.
Shabankareh, M., Nazarian, A., Golestaneh, M. H., & Dalouchi, F. (2025). Health tourism and government supports. International Journal of Emerging Markets, 20(4), 1440-1464.
Swallehe, Omary, (2020). Adoption of Digital Marketing Initiatives and SMEs Performance in Tanzania: Technological Innovation Theory (September 17, 2020).
Torkzadeh, L., Jalilian, H., Zolfagharian, M., Torkzadeh, H., Bakhshi, M., & Khodayari-Zarnaq, R. (2024). Market segmentation in the health tourism industry: a systematic review of approach and criteria. Journal of Policy Research in Tourism, Leisure and Events, 16(1), 69-88.
Varzi AM, Saki K, Momeni K, Vasokolaei GR, Khodakaramifard Z, Zouzani MA, et al. (2016).The health tourists’ satisfaction level of services provided: A cross-sectional study in Iran. Global Journal of Health Science, 8(9): 294-301.