رنج از نگاه مولانا

محورهای موضوعی :

ایرج شهبازی ¹ (استادیار مدعوّ، دانش‌گاه آزاد اسلامی ـ واحد رودهن.)

تاریخ دریافت : 1386/04/12 تاریخ پذیرش : 1386/05/12 تاریخ انتشار : 1386/06/01

کلید واژه: مولوی, مثنوی, رنج, درد, قهر و لطف,

چکیده مقاله :

تصور زندگی بدون رنج، تصوری است که عقلش نمی کند تصدیق؛ از این رو، مسأله رنج همواره برای انسان های اندیشمند مطرح بوده و هر کسی به نحوی آن را تبیین کرده است. مولوی نیز به ژرفی در این مسأله اندیشیده است. در این مقاله، نظرات مولوی درباره انواع رنج، علل رنج و آثار نیکوی آن بررسی شده است. او رنج ها را به دو گروه عمده تقسیم کرده است: رنج هایی که انسان، خود برای خویشتن فراهم می آورد و رنج هایی که خداوند مهربان، برای پرورش انسان، در نظر می گیرد. مولوی رنج های دسته اول را ناشی از خودخواهی و نادانی انسان می داند و آنها را مردود می شمارد، امّا رنج های گروه دوم را می پذیرد، زیرا که آنها از لطف خفیّ خدا سرچشمه گرفته است و آثاری نیکو در زندگی آدمی دارد.

چکیده انگلیسی:

Imagining life without suffering is certainly contrary to the common sense, hence the concept of suffering and pain has always preoccupied the mind of thinking men however differently expressed. Mawlana contemplated this idea profoundly. In this article Mawlana's views on different kinds of suffering, the reasons for it, and its revelating outcome has been investigated. Mawlana divides suffering into two major groups: First the kind of suffering man himself brings upon himself, and the second is the one God the beneficent bestows on man for his perfection, and growth. He regards the first kind arising from man's ignorance and his egoism, hence he rejects it. However, he accepts the suffering of the second kind for they emanate from God's grace with revelating outcomes in man's life. 

منابع و مأخذ:

ابونصر سرّاج، عبدالله بن علی (1381). اللمع فی التصوّف. تصحیح و تحشیه رینولد آلن نیکلسون. ترجمه مهدی محبّتی. تهران: اساطیر.

بالزاک، اونوره (1326). زنبق درّه. ترجمه م.ا.به آذین. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

بودلر، شارل (1349). ملال پاریس. ترجمه محمّد علی اسلامی ندوشن. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

دانته آلیگیری (1383). کمدی الهی. ترجمه فریده مهدوی دامغانی. تهران: تیر.

دایر، وین (1382). اندیشه­های ماندگار. ترجمه محمّدرضا آل یاسین. تهران: هامون.

دورانت، ویل و آریل (1377). تفسیرهای زندگی. ترجمه ابراهیم مشعری. تهران: نیلوفر.

ریتر، هلموت (1377). دریای جان. ترجمه عبّاس زریاب خویی. تهران: الهدی.

زمانی، کریم (1384). میناگر عشق. تهران: نی.

سارتر، ژان پل (1376). اگزیستانسیالیسم  اصالت بشر. ترجمه مصطفی رحیمی. تهران: نیلوفر.

سروش، عبدالکریم (1379). قمار عاشقانه. تهران: صراط.

شایگان، داریوش (1375). ادیان و مکتب­های فلسفی هند. تهران: امیرکبیر.

شمس­الدّین تبریزی (1377). مقالات. مصحّح، محمّدعلی موحّد. تهران: خوارزمی.

شومان، هانس ولفگانگ (1375). آیین بودا. ترجمه ع. پاشایی. تهران: فیروزه.

عزّالدّین کاشانی، محمودبن علی (1367). مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة. تصحیح جلال­الدّین همایی. تهران: هما.

عطّار، فریدالدّین محمّد نیشابوری (1372). تذکرة الاولیاء. بررسی، تصحیح متن، توضیحات و فهارس محمّد استعلامی. تهران: زوّار.

غنی، قاسم (1380). تاریخ تصوّف. تهران: زوّار.

فرانکل، ویکتور (1378). انسان در جستجوی معنی. ترجمه اکبر معارفی. تهران: دانشگاه تهران.

فروزان­فر، بدیع الزّمان (1373). شرح مثنوی شریف. تهران: زوّار.

فروم، اریک (1378). داشتن یا بودن. ترجمه اکبر تبریزی. تهران: مروارید.

قشیری، عبدالکریم بن هوازن (1379). رساله قشیریه. ترجمه علی بن حسن بن احمد عثمانی. تصحیحات و استدراکات بدیع الزّمان فروزان­فر. تهران: علمی و فرهنگی.

کلابادی، ابوبکر محمّد (1371). کتاب تعرّف (متن و ترجمه). به کوشش محمّد جواد شریعت. تهران: اساطیر.

گولپینارلی، عبدالباقی (1371). نثر و شرح مثنوی شریف. ترجمه و توضیح توفیق. هـ . سبحانی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

مستملی بخاری، ابو ابراهیم اسماعیل بن محمّد (1363). شرح التّعرّف لمذهب التّصوّف. مقدّمه، تصحیح و تحشیه محمّد روشن. تهران: اساطیر.

ملکیان، مصطفی (1385). مهر ماندگار، مقالاتی در اخلاق­ شناسی. تهران: نگاه معاصر.

مولوی، جلال­ الدّین (1381). فیه مافیه. تصحیحات و حواشی بدیع­ الزّمان، فروزان­فر. تهران: امیرکبیر.

مولوی، جلال­الدّین (1339). کلیّات شمس یا دیوان کبیر. تصحیح بدیع­الزّمان فروزان­فر. تهران: دانشگاه تهران.

نصری، عبدالله (1376). سیمای انسان کامل از دیدگاه مکاتب. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

هاسپرس جان، (1370). درآمدی به تحلیل فلسفی. ترجمه سهراب علوی نیا. تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب.

هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان (1383). کشف المحجوب. مقدّمه، تصحیح و تعلیقات محمود عابدی. تهران: سروش.

هسه، هرمان (1354). گرگ بیابان. ترجمه کیکاووس جهانداری. تهران: بنگاه ترجمه و نشر.