بررسی نقش روشنفکران در به قدرت رسیدن رضاخان

محورهای موضوعی : مسائل ایران

بیژن میرزائی ¹ (دانشجوی دکتری علوم سیاسی، گرایش مسایل ایران واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ایران)
مرتضی محمودی ² (گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
علی کریمی مله ³ (گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران)
علی اصغر زرگر ⁴ (گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/09/14 تاریخ پذیرش : 1398/04/10 تاریخ انتشار : 1398/04/01

کلید واژه: روشنفکران, ناسیونالیسم, رضاخان, دولت مقتدر, تجدد آمرانه,

چکیده مقاله :

برآمدن رضاخان یکی از مهمترین حوادث تاریخ معاصر ایران است. عوامل مختلفی را برای این مسئله عنوان کرده‌اند. از دخالت بیگانه تا هرج‌ومرجی که ایران را پس از مشروطه فرا گرفته بود. در این میان باید به نقش روشنفکران اشاره کرد که با پشتیبانی فکری و عملی از رضاخان، نقش مهمی در صعود او به قدرت داشتند. روشنفکران این دوره با دوری از آرمان‌های مشروطه، راه نجات کشور را در ایجاد دولت مقتدر، گسترش ناسیونالیسم و تجدد آمرانه دانسته و تحقق این ایده‌ها را در شخص رضاخان می‌دیدند، از این‌رو در نشریات‌شان که تا پیش از پادشاهی رضاخان منتشر می‌کردند با قدرت این موارد را دنبال می‌نمودند و برای تحقق همۀ این‌ها، در یک کلمه متفق بودند آن هم ایجاد یک قدرت برتر و متمرکز سیاسی. ائتلاف میانِ رضاخان و روشنفکران، موجب تقویت جایگاهِ سیاسی رضاخان گردید و نیز توانست برای حکومتِ آیندۀ او نقشۀ راهی درست کند که در طول بیست سالِ حضورش در سیاست، سعی در اجرایی کردنِ آن داشت.

چکیده انگلیسی:

Reza Khan getting into power is one of the main events of Iran contemporary history for which various factors have been proposed from interference of foreigners to the chaos of Iran after constitutional revolution. In this regard, the intellectuals who played significant role in making Reza Khan get into power through their intellectual and practical support should be mentioned. The intellectuals of this period considered the saving path of country in establishment of "authorized government", "expansion of nationalism" and "authoritarian modernization" by avoiding the constitutional ideals and perceived the satisfaction of these ideas in Reza Khan's personality. Thus, in their publications which they published until Reza Khan Kingdom, they pursued these ideas and were united in fulfillment of them through establishment of a superior and concentrated political power. The coalition between Reza Khan and intellectuals leads to enhancement of political status of Reza Khan and succeeded in providing a map for his future government which he tried to implement during his 20 years of presence in politics