ارزیابی برخی ارقام و اکوتیپ های یونجه (.Medicago sativa L) از نظر صفات زراعی، مورفولوﮋیکی وکیفی

محورهای موضوعی : زراعت و اصلاح نباتات

َشهره آقا محمد حسین تجریشی ¹ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران)
خداداد مصطفوی ² (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران)
ویدا قطبی ³ (موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/10/26 تاریخ پذیرش : 1399/11/03 تاریخ انتشار : 1398/06/01

کلید واژه: کیفیت, اکوتیپ, تجزیه به مولفه‌های اصلی, تجزیه خوشه‌ای,

چکیده مقاله :

به منظور ارزیابی و مقایسه عملکرد کمی و کیفی ارقام و اکوتیپ‌های یونجه ایرانی و خارجی 12 رقم و اکوتیپ یونجه در آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج به مدت دو سال (1395-1396) ارزیابی شدند. نتایج حاصل نشان داد که تفاوت معنی‌داری برای عملکرد علوفه، صفات زراعی شامل ارتفاع بوته، سرعت رشد مجدد و تعداد ساقه در هر گیاه و همچنین کیفیت علوفه شامل درصد پروتئین خام، میزان خاکستر، درصد فیبر خام، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (ADF)، الیاف نامحلول در شوینده خنثی (NDF) و کربوهیدرات‌های محلول مشاهده شد. اثر متقابل سال × اکوتیپ برای صفات عملکرد تر و ماده خشک کل و همچنین ارتفاع بوته معنی‌دار بود. از بین اکوتیپ‌های بررسی شده، اکوتیپ‌های مهاجران، ملک‌کندی و قهاوند بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک را داشتند. نتایج همبستگی ساده بیانگر آن بود که بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار بین عملکرد علوفه تر و خشک (98/0) وجود داشت. تجزیه به مولفه‌‌های اصلی نشان داد که 74 درصد از تغییرات کل، توسط دو مولفه اول توجیه شدند. نتایج تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌های مورد مطالعه را در سه گروه قرار داد. در گروه اول اکوتیپ‌های قهاوند، مهاجران و ملک‌کندی قرارگرفتند که از نظر عملکرد علوفه در حد مطلوبی بودند، در گروه دوم چالشتر، لجند و سکوئل از نظرکیفیت علوفه در حد مطلوبی بودند. در گروه سوم بقیه ارقام با عملکرد و کیفیت علوفه در حد متوسط قرار گرفتند.

چکیده انگلیسی:

This study was performed to evaluate and compare quantitative and qualitative forage yield of Iranian and foreign alfalfa cultivars and ecotypes as well as correlation between traits and genetic variation among them. Therefore, 12 cultivars and ecotypes of alfalfa were evaluated in a randomized complete block design with three replications at research field of Islamic Azad University, Karaj, Iran for two years 2016-2017. The results showed significant differences for forage yield, agronomic traits and forage quality. Significant interactions of year × ecotype was observed for fresh forage yield and total dry forage yields and also plant height. Among the studied ecotypes, the ecotypes Mohajeran, Malekkandi and Ghahavand indicted the highest fresh and dry forage yield. The results of simple correlation showed that the highest positive and significant correlation between fresh and dry forage yield (0.98). Principal component analysis showed that 74% of the total variance was justified by the first two components. Results of cluster analysis divided the studied genotypes into three groups. In the first group, the ecotypes of Ghahavand, Mohajeran and Malekandi were considered to be the best in terms of forage yield, while in the second group they were Chaleshtar, Legend and Sequel were best for forage quality. In the third group, the other cultivars were classified as having average forage yield and quality