ایجاد جهش یافته‌های متحمل به شوری از طریق پرتوتابی اشعه گاما در رقم 033 سویا [Glycine max (L.) Merr.] در شرایط گلخانه

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

میعاد کیا ¹ , نادعلی بابائیان جلودار بابائیان جلودار ² , نادعلی باقری ³

1 - مربی مرکز آموزش فنی و حرفه ای
2 - مدیر گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
3 - استادیار گروه اصلاح نباتات دانشگاه کشاورزی ساری

تاریخ دریافت : 1393/09/11 تاریخ پذیرش : 1394/02/03 تاریخ انتشار : 1394/10/11

کلید واژه: سویا", " شوری", " اشعه گاما", " تحمل", " صفات مورفولوژیکی,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی تحمل به شوری 38 ژنوتیپ به دست آمده از پرتوتابی دزهای جذبی 80، 160، 240، 320 و 400 گری اشعه‌ی گاما در رقم 033 سویا (نسل M2)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، همراه با تیمار شوری با سه سطح30، 60 و 90 میلی‌مول کلرید سدیم در سه تکرار انجام شد. این آزمایش در محیط کشت شنی گلخانه در سال 1387 انجام گرفت. پس از 60 روز اعمال تیمار شوری، صفات طول ساقه، طول ریشه، تعداد گره ریشه، وزن تر گیاه، وزن خشک قسمت‌های هوایی گیاه، وزن خشک ریشه و توده‌ی زنده‌ی گیاه اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان دهنده‌ی وجود اختلاف معنی دار بین سطوح شوری، ژنوتیپ‌ها و اثر متقابل برای تمام صفات مورد مطالعه می‌باشد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت شوری، کاهش معنی‌داری در تمام صفات ایجاد شد. دز 320 گری اشعه‌ی گاما، بیشترین اختلاف معنی‌دار را بین ژنوتیپ‌ها در صفات مختلف ایجاد کرد. از بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه 13 ژنوتیپ به دست آمده از دز های مختلف اشعه‌ی گاما افزایش معنی‌داری را در اکثر صفات مورد بررسی نسبت به رقم شاهد دارا بودند. این ژنوتیپ‌ها پس از ارزیابی‌های دقیق‌تر در سال‌های آینده می‌توانند به عنوان لاین‌های امیدبخش جهت دستیابی به ارقام متحمل، مورد توجه قرار گیرند.

چکیده انگلیسی:

In order to study salt tolerance of 38 genotypes derived from gamma ray irradiation on 033 soybean cultivar (M2 generation), seeds of selected M1 genotypes were sown under greenhouse condition with 3 levels of sodium chloride (30, 60 and 90 mM) in sandy culture as a factorial experiment on the basis of randomized complete block design with 3 replications in 2008. After 60 days from imposing salinity treatment, the traits of stem length, root length, root node number, plant fresh weight, dry weight of aerial part of plant, root dry weight and plant biomass were recorded. Analysis of variance indicated that there were significant differences between salinity treatments, genotypes and their interaction. Moreover, results showed significant differences in morphological traits. The observations showed the most extensive variation range was belonging to 320 Gy dose of gamma ray. In this study, 13 genotypes were selected and they were tolerant to all salinity levels compare to control. These promising genotypes can be used as new germplasms to obtain new salt tolerant or resistant varieties in near future.