نقش عنصر گفت‌وگو در رابطه‌ مرید و مراد بر مبنای نظریه سازنده‌گرایی در منطق‌الطیر عطار

محورهای موضوعی : اسطوره

عفت سادات غفوری ¹ ( دانشگاه مازندران )
غلامرضا پیروز ² ( دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران )
سیاوش حق جو ³ ( استادیار زبان و ادبیات فارسیدانشگاه مازندران )
سهیلا هاشمی ⁴ ( دانشیارعلوم تربیتی دانشگاه مازندران )

تاریخ دریافت : 1395/12/03 تاریخ پذیرش : 1395/12/03 تاریخ انتشار : 1395/12/01

کلید واژه: تعلیم, منطق‌الطیر, سازنده‌گرایی, گفت‌وگو, ویگوتسکی,

چکیده مقاله :

عنصر گفت‌وگو در حوزه‌ ادبیات، ظرفیت و افق تازه‌ای برای خوانش متون به دست داده است. عطار با بهره‌گیری از این عنصر، در رابطه‌ تربیتی مراد و مرید، در پی تبیین فرایند سیر و سلوک عارفانه با رهبری مراد و رسیدن به یک دگردیسی شخصیتی است. همسو با آن در تعلیم و تربیت نیز نوعی تعامل کلامی و فکری بین مربی و متربی در جهت رسانیدن او به کمال فکری و شخصیتی وجود دارد. بنابراین همانندی‌های درخور تأمّلی، برای ایجاد یک تعامل مدبّرانه بین سیر و سلوک عارفانه و تعلیم و تربیت به چشم می‌خورد. این مقاله با نگاهی نو، در صدد است تا در حوزه‌‌ ادب عرفانی بدین عنصر بپردازد و با بازخوانی رابطه‌ مراد و مرید بر اساس نظریه‌ سازنده‌گرایی، همخوانی روایت عطار از سیر پرندگان به سوی سیمرغ را بررسی و تحلیل نماید. در ساختار این داستان تمثیلی، ضمن تمرکز بر مسأله گفت‌وگو، به عنوان عنصر کانونی و انسجام‌بخش، کارکردهای این نظریه مورد بررسی قرار می‌گیرند. بنابراین پیشبرد این اثر با تکیه بر گفت‌وگو است که موجب برجسته شدن، درک دیگری، مشارکت و سازماندهی گروهی می‌شود.

چکیده انگلیسی:

Dialogue has opened a new horizon for reading texts in literature. By using dialogue, Attār of Nishapur has tried to explain the relationship between master and devotee, so to interpret spiritual journey (Suluk) and transformation of personality. Also, in education there is a kind of verbal and intelligible interaction between master and devotee that helps to reach the devotee to intelligible and personal perfection. So, it seems that we can find some reasonable interactions between spiritual journey (Suluk) and education in analyzing the relationship between master and devotee. Based on theory of constructivism, the present article attempts to re-read the relationship between them and to analyze the story regarding the journey of the birds towards Simorq. We focus on the dialogue as an element that provides coherence, and consider the functions of this theory. Emphasizing on dialogue helps to know the importance of the other, as well as organizing and partnership.

منابع و مأخذ:

قرآن مجید.

اسلاوین، رابرت.1385.روانشناسی تربیتی، نظریه و کاربست. ترجمه‌یحیی سید محمدی. تهران: دوران.

بوهم، دیوید. 1381.درباره‌ دیالوگ. تدوین لی نیکول. ترجمه‌ محمدعلی حسین نژاد. تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی.

بیابانگرد، اسماعیل. 1384.روانشناسی تربیتی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

پورنامداریان، تقی. 1382.دیدار با سیمرغ. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی.

پیراوی ونک، مرضیه. 1393. زبان در تفکر هایدگر. چاپ اول. تهران: ایران

جعفری، محمدتقی.1360. عرفان اسلامی. چاپ چهارم. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.

دیهیمی، خشایار.1383. «اخلاق.فصلمشترکعرفانوسیاست»درگفت‌وگوهاییدرباره‌عرفانوانسانامروز.بهکوششمژگانایلانلو.تهران: مؤسسهتحقیقاتوتوسعه‌علومانسانی.

رمضانی، رضا. 1379. «عرفان پویا از نگاه امام خمینی»،مجلهپژوهش‌های فلسفی - کلامی.ش 4. صص74-93.

زرین کوب، عبدالحسین. 1376. بحر در کوزه. چاپ هفتم. تهران: علمی.

ــــــــــــــــــــــ . 1379. صدای بال سیمرغ. چاپ دوم. تهران: سخن.

ــــــــــــــــــــــ .1380.ارزش میراث صوفیه. تهران: امیرکبیر.

سروش، عبدالکریم. 1378.تجربهنبوی.تهران:صراط.

سوسور، فردیناند. 1378. درس‌های زبانشناسی همگانی. ترجمه نازیلا خلخالی. تهران. فروزان.

سیف، علی اکبر. 1386.روانشناسی پرورشی نوین. روانشناسی یادگیری وآموزش. تهران: دوران.

صادقی شهپر، علی و رضا صادقی شهپر. 1392.«بررسی تطبیقی مراحل سلوک در منطق‌الطیر عطار و یوگاسوتره‌های پاتنجلی»،فصلنامۀادبیات عرفانی و اسطورهشناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، س 9 ـ ش 31.

عطار نیشابوری، فرید‌الدین. ۱۳۸۷.منطق‌الطیر .به اهتمام سید صادق گوهرین. چاپ هفتم. تهران: علمى و فرهنگى.

غزالی، محمد. 1417.احیاء علوم الدین. .ج 3 بیروت: دارالمعرفه.

فتوحی، محمود. 1391. بلاغت تصویر. تهران: سخن

فرمیهنی فراهانی، محسن. 1383. پست مدرنیسم و تعلیم و تربیت. تهران: آییژ

فروزانفر، بدیع الزمان. 1340. شرح احوال و نقد و تحلیل آثار شیخ فریدالدین عطار نیشابوری. تهران: دهخدا.

قاضی مرادی، حسن.1392. شوق گفت‌وگو و گستردگی فرهنگ تک گویی در میان ایرانیان. تهران:دات

کهنمویی، ژاله. 1383. «چندآوایی در متون داستانی»،پژوهش‌نامه‌ زبان‌های خارجی دانشگاه تهران. ش16.صص5-16.

لوریا، الکساندر. 1376. زبان و شناخت. ترجمه‌ حبیب الله قاسم‌زاده. تهران: فرهنگان.

محمدی، هاشم.1387. «از منظومة فنیکس تا منطق‌الطیر عطار و استرالیا»،فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، س 4 ـ ش 12. صص81-98.

مصفا، مظاهر. 1343.«تعلیم و تربیت عرفانی»،ماهنامه‌ آموزش و پرورش. دوره سی و چهارم. ش6.صص8-18.

ملکیان، مصطفی. 1381. «گفت‌وگوی تمدن‌ها»، ضرورت فرهنگی». پل فیروزه. ش اول. صص25-48

نقیب زاده. عبدالحسین. 1377. نگاهی به فلسفه‌ آموزش و پرورش. تهران: طهوری.

نوحی، نزهت. 1387. «از دنیای چاوسر تا عرفان عطار(نگاهی به مجلس مرغان و منطق‌الطیر)»، فصلنامه‌ تخصصی عرفان. سال چهارم. ش15. صص57-88.

ویگوتسکی، لوسموویچ. 1371. اندیشه وزبان. ترجمه‌ حبیب الله قاسم‌زاده. تهران: فرهنگان.

 

English Sources

Aviram .M (2000). Beyond Constructivism: Autonomy-Oriented Education, Studies in Philosophy and Education.19: 465–489

Holzman, M. (1984). "Evidence for a reciprocal model of language development". Journal of Psycholinguistic Research 13, 119-146

Jarvis, peter ,(2003),The Theory & Practice of Learning, Psychology Press,Kogan PagePublisher

Snowman, Mccawn. & Biehler. (2009). Psychology applied to teaching. (12ed). Wadsworth cengage learning press

Vavrus. F (2009). The Cultural Politics of Constructivist Pedagogies: Teacher Education Reform in the United Republic of Tanzania

Vygotsky, L.S. )1962(,Thought and language. Cambridge, Mass.: MIT Press.

References

The Holy Qurān.

'Attār-e Neishābouri, Farid-oddin. (2008/1387SH). Manteq-ol-tayr. With the effort of Sādegh Gowharin. 7^th ed. 'Elmi va farhangi.

Biyabāngard, Esmāeil. (2005/1384SH). Ravānshenāsi-ye tarbiyyati.Tehran:Markaz-e nashr-e dāneshgāhi.

Bohm, David. (2002/1381SH). Darbāreh-ye diāloge. (On Dialogue).Ed. byLee NicholTr. by Mohammad 'Ali Hossein-Nezhād. Tehrān: Daftar-e pazhuhesh-hā-ye farhangi.

Deyhimi, Khashāyār. (2004/1383SH). "Akhlāgh fasl-e moshtarak-e 'erfān va siyāsat" goft-o gou-hā-yi dar bāreh-ye 'erfān va ensān-e emrouz. With the effort of Mozhgān Ilānlou. Tehrān: Mo'asseseh-ye tahghigāt va tovse'eh-ye 'oloum-e ensāni.

Farmihani Farāhāni, Mohsen. (2004/1383SH). Post Modernism va Ta'lim va tarbiyat. Tehrān. Ᾱyizh.

Forouzānfar, Badi'-ozzamān. (1961/1340SH). Sharh-e ahvāl va naghd va tahlil-e Ᾱsār-e sheikh Farid-eddin 'Attār-e Neishābouri. Tehrān: Dehkhodā.

Fotouhi, Mahmoud. (2012/1391SH). Balāghat-e tasvir. Tehrān. Sokhan.

Ghazzāli, Mohammad. (1417H). Ehyā'-e 'oloum-eddin. Vol.3. Beyrout: Dār-ol-ma'refeh.

Ghāzi Morādi, Hasan. (2013/1392SH). Showgh-e goft-o-gou va gostardegi-ye farhang-e tak gouyi dar miyān-e Iranian. Tehrān: Dāt.

Ja'fari, Mohammad Taghi. (1981/1360SH). 'Erfān-e eslāmi. 4^th ed. Tehrān: Mo'asseseh-ye tadvin va nashr-e āsār-e 'Allāmeh Ja'fari.

Kahnemouyipour, Zhāleh. (2004/1383SH). "Chand āvāei dar motoun-e dāstāni".Pazhuhesh-nāmeh-ye zabān-hā-ye khārejiTehrān University. No.16. Pp. 5-16.

Luriā , Alexānder. (1997/1376SH). Zabān va shenākht(Language and Cognition). Tr. by Habib-ollah Ghāsem-Zādeh. Tehrān: Farhangān.

Malekiyān, Mostafā. (2002/1381SH)."Goft-o-Gou-ye Tamaddon-hā zarourat-e farhangi".Pol-e Firouzeh. No.1. Pp. 25-48.

Mohammadi, Hāshem. (2008/1387SH)."Az manzoumeh-ye phenix tā mantegh-ol-tayr-e 'Attār va Australia".Āzād University Quarterly Journal of Mytho- mystic Literature. Year 4. No.12. Pp. 81-98.

Mosaffā, Mazāher. (1964/1343SH). "Ta'lim va tarbiyat-e 'erfāni".Ᾱmouzesh va parvaresh. 34^th Period. No.6. Pp.8-18.

Naghib-Zadeh, 'Abd-ol-Hossein. (1998/1377SH). Negāhi be falsafeh-ye āmouzesh va parvaresh. Tehrān: Tahouri.

Nouhi, Nozhat. (2008/1387SH). "Az donyā-ye Chausser tā 'erfān-e 'attār (negāhi be majles-e morqān va mantegh-ol-tayr)".The Quarterly Journal of 'Erfān. 4^th Year. No. 15. Pp.57-88.

Pirāvi Vanak, Marziyyeh. (2014/1393SH). Zabān dar tafakkor-e Heiddeger. 1^st ed. Tehrān: Irān.

Pour-Nāmdāriyān, Taghi. (2003/1382SH). Didār bā Simoorq. Tehrān: Pazhesh-gāh-e 'oloum-e ensāni va motāle'āt-e farhangi.

ghazzāli, Mohammad. (1417H). Ehyā'-e 'oloum-eddin. Vol.3. Beyrout: Dār-ol-ma'refeh.

Ramazāni, Rezā. (2000/1379SH). "'Erfān-e pouyā az negāh-e Imām Komeini". Pazhuhesh-hā-ye falsafi-kalāmi. No. 4. Pp. 74-93.

Sādeghi Shahpar, 'Ali and Rezā Sādeghi Shahpar. (2013/1392SH). "Barresi-ye tatbighi-ye marāhel-e solouk dar mantegh-ol-tayr-e 'Attār va yougā soutreh-h ā-ye Pātanjil".Āzād University Quarterly Journal of Mytho- mystic Literature. Year 9. No. 31.

Saussure, Ferdinand de. (1999/1378SH). Dars-hā-ye zabān-shenāsi-ye hamegāni(Course in General Linguistics). Tr. by Nāzilā Khalkhāli. Tehrān. Forouzān.

Seyf, 'AliAkbar. (2007/1386SH). Ravān-shenāsi-ye yādgiri va Ᾱmouzesh. Tehrān. Dowrān.

Slavin, Robert. (2006/1385SH). Ravānshenāsi-ye tarbiyati, nazariyyeh va kārbast(Educational Psychology). Tr. by.Yahyā Seyyed Mohammadi. Tehrān: Dowrān.

Soroush, 'Abd-ol-Karim. (1999/1378SH). Tajrobeh-ye nabavi. Tehrān. Serāt.

Vygotsky, Lev. (1992/1371SH).Andisheh va Zabān (Thought and Language). Tr. by Habib-ollāh Ghāsem- Zādeh. Tehrān: Farhangān.

Zarrinkoub, 'Abd-ol-Hossein. (1997/1376SH). Bahr dar kouzeh. 7^th ed. Tehrān: 'Elmi.

Zarrinkoub, 'Abd-ol-Hossein. (2000/1379SH). Sedāye bāl-e Simorq. 2^nd ed.Tehrān: Sokhan.

Zarrinkoub, 'Abd-ol-Hossein. (2001/1380SH). Arzesh-e mirās-e soufiyyeh. Tehrān: Amirkabir.