خوانش تکنیک نقشه های شناختی در دستیابی به همساختی محیط و رفتار در فضاهای آموزشی (نمونه موردی: مراکز آموزش عالی شهر تهران)
محورهای موضوعی : معماری و شهرسازی و سکونتگاههای انسانی
شیما فعلی
1
,
فرح حبیب
2
,
آزاده شاهچراغی
3
1 - دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: همساختی محیط و رفتار (سینومورفی), نقشه شناختی, نقشه برداری رفتاری, مراکز آموزش عالی تهران,
چکیده مقاله :
مقدمه: طراحیهای معماری در فضاهای آموزشی بیشتر با انواع طراحیهای دستوری و فرمال و اغلب به صورت نخبهگرا است که بدون مشارکت و نظر سنجی و مطالعات رفتاری صورت میگیرد.
هدف: هدف اصلی این تحقیق تبیین چارچوبی راهبردی جهت دستیابی به همساختی محیط - رفتار پایدار (سینومورفی) در طراحی دانشکدههای معماری و شهرسازی است.
روش‌شناسی تحقیق: روش تحقیق مورد نظر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ متد روش توصیفی-تحلیلی میباشد. این پژوهش با رویکردی تلفیقی و استفاده از روش تحقیق پدیدار شناسی توصیفی (دیکلمن) و مشاهدات میدانی مستقیم و غیرمداخلهای به تحلیل کیفی دادهها و استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی به تحلیل کمی دادهها میپردازد.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش شهر تهران است.
یافته ها: در کاربست مولفه های همساختی محیط و رفتار(سینومورفی) که شش مولفه و هفت فضای داخلی دانشکده که بیشترین فراوانی تجمع دانشجویان را داشته اند مورد شناسایی قرار گرفت، این نتایج حاصل شد که دو رویکرد پارادایمیک و پارادوکسیکال بین نقشه های شناختی و نقشه برداری رفتاری وجود دارد. محصول پارادایم بر هم کنش این دو مفهوم سینومورف فضا بوده است.
نتایج: میتوان همساختی محیط و رفتار را راه حلی در جهت کاهش تعارضات یاد شده دانست. انعطاف پذیری فضا بسیار در تقویت و تشدید سینومورف فضا موثر است. استفاده از رویکرد امکان دهندگی و احتمال دهندگی فضا میتواند محصول کار که یک دانشکده اجتماعی یا دانشکده اجتماع محور است را تبیین کند.
Introduction: Architectural designs in educational spaces are mostly with types of grammatical and formal designs and are often elitist, which are done without participation, surveys and behavioral studies.
Research Aim: The main purpose of this research is to explain a strategic framework to achieve the harmony of environment-sustainable behavior (Synomorphy) in the design of architecture and urban planning faculties.
Methodology: The intended research method is applied in terms of purpose and descriptive-analytical method in terms of method. This research deals with the qualitative analysis of data with a combined approach and the use of descriptive phenomenological research method (Dickelman) and direct and non-interventional field observations, and the use of hierarchical analysis method for quantitative data analysis.
Studied Area: The geographical scope of this research is Tehran city.
Results: In the application of the components of environment and behavior (synomorphy), six components and seven interior spaces of the faculty that have the highest frequency of student gathering were identified, these results were obtained that two paradigmatic and paradoxical approaches between maps There is cognitive and behavioral mapping. The paradigm product of the interaction of these two concepts has been the synomorph of space.
Conclusion: It is possible to consider the integration of environment and behavior as a solution to reduce the mentioned conflicts. The flexibility of the space is very effective in strengthening and intensifying the synomorph of the space. Using the approach of enabling and making space possible can explain the work product that is a social school or community-oriented school.
اسدپور، علی؛ فیضی، محسن؛ مظفر، فرهنگ؛ و بهزادفر، مصطفی. (1394). گونه¬شناسی مدل¬ها و بررسی تطبیقی روش¬های ثبت تصاویر ذهنی و نثشه¬های شناختی از محیط. باغ نظر. 33 (12)، 22-13.
امین زاده، بهناز و دخی، افشار. (1392). طراحی و الگوهای رفتاری: پیشنهادی برای بهسازی پارک¬های شهری. محیط شناسی، 29(30)، 35-25.
بحرینی، سید حسین. (1392). تحلیل فضاهای شهری در ارتباط با الگوهای رفتاری استفاده¬کنندگان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
تفکر، ثریا؛ شاهچراغی، آزاده و حبیب، فرح. (1399)، بازخوانی نظریه سینومرفی (هم ساختی در معماری بازار محلی ایرانی) بررسی موردی: بازار تجریش تهران. نامه معماری و شهرسازی، 13(28)، 113-93.
حمزه¬نژاد، مهدی و قلیچی، پدرام. (1397). بررسی اجتماع پذیری و کیفیت قرارگاه رفتاری در پارک¬های درون دانشگاهی (مورد مطالعاتی، پارک دانشگاه علم و صنعت ایران). معماری و شهرسازی آرمانشهر، 11 (25)، 55-45.
حیدری سورشجانی، رسول؛ دولتیاریان، کامران و شاطریان، محسن. (1402). سنجش کیفیت محیط شهری بر مبنای رضایتمندی سکونتی. مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 18(62)، 50-37.
رخساری، حمید. (1396). نقشه ذهنی از شهر (مطالعه تطبیقی از ساکنان سکونتگاه¬های رسمی و غیر رسمی شهر رشت). پایان¬نامه دوره کارشناسی ارشد، رشته جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری، به راهنمایی دکتر حسین حاتمی¬نژاد، دانشگاه گیلان
شاه¬چراغی، آزاده و بندرآباد، علیرضا. (1394). محاط در محیط: کاربرد روان¬شناسیِ محیطی در معماری و شهرسازی. چاپ دوم. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
صالحی نیا، مجید و معماریان، غلامحسین. (1388). اجتماع پذیری فضا در معماری. هنرهای زیبا، 1(40)، 12-5.
سربندی فراهانی، معصومه؛ بهزادفر، مصطفی؛ عباس زادگان، مصطفی و الوندی پور، نینا. (1393). کیفیات محیطی موثر بر قرارگاه رفتاری در فضاهای سبز و باز محلی. مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 2(5)، 115-101.
لطیفی، امین و سجادزاده، حسن. (1393). ارزیابی تأثیر مؤلفه‌های کیفیت محیطی بر الگوهای رفتاری در پارک¬های شهری. مطالعات شهری، 3(11)، 18-3.
کرمی پور، عارفه؛ مسعود، محمد و مجابی، علی. (1401). واکاوی در مفهوم کیفیت محیط شهری؛ شناسایی معیارهای مؤثر از دیدگاه شهروندان در شهر قزوین. مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 17(60)، 756-741.
گلرخ، شمین. (1391). قرارگاه رفتاری: واحدی برای تحلیل محیط. تهران: آرمانشهر.
گلستانی، نفیسه؛ روشن، محبوبه و شیبانی، مهدی. (1394). سنخیت¬شناسی همسویگی معنادار رروش¬های ارزیابی قرارگاه¬های رفتاری و بازطراحی مبلمان و فضاهای شهری. مدیریت شهری، 14(38)، 272-241.
همدانی گلشن، حامد؛مطلبی، قاسم و بهزادفر مصطفی. (1398). تدوین یک چارچوب نظری ترکیبی از برهم کنش نحو فضا و قرارگاه¬های رفتاری به منظور مقایسه الگوهای رفتاری-حرکتی در محیط¬های مسکونی؛ مورد کاوی نارمک، یوسف¬آباد و شهرک غرب. دانش شهرسازی، 3(4)، 110-91.
Askarizad, R., & Safari, H. (2020). The influence of social interactions on the behavioral patterns of the people in urban spaces (case study: The pedestrian zone of Rasht Municipality Square, Iran). Cities, 101, 102687. doi: 10.1016/j.cities.2020.102687.
Barker, R.G (1968), Ecological Psychology: Concepts and methods for studying the environment of human behavior, Stanford University Press, Palo Alto, CA., USA.
Bonnes, M., & Gianfranco, S. (1992). Environmental psychology: A psycho-social introduction. Translated by Claire Montagna. London: SAGE publications.
Cauwenberg, J., Van, H., & Veerle, V. (2012). Environmental Factors Influencing Older Adults.Walking For Transportation: A Study Using Walk-Along Interviews. International Journal Of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 9(1), 85. doi: 10.1186/1479-5868-9-85.
Eraydin, Z. (2007). building a legible city:how far planning is successful in Ankara",thesis submitted for degree of master of science,urban design,city and regional planning.middle east technical university.
Kim,Y. (2019). Spatial configuration,spatial cognition and spatial behaviour:The role of architectural intelligibility in shaping spatial experience, A Thesis Submitted for the Degree of Doctor of Philosophy,Architecture at the University, London.
Mahdzar, Sh., & Safari, H. (2014). Legibility as a Result of Geometry Space: Analyzing and Comparing Hypothetical Model and Existing Space by Space, Life Science Journal, 11(8), 309-317.
Negro, D. Del. (2003).The Perception of Central London by Night. UCL Bartlett School of Graduate Studies, United Kingdom, London.
Savage, V., & Henry, C. (1996). urban imagery and the main street of the nation: the legibility of orchard road in the eyes of singaporeans. journal urban studies, 33(3), 473-494. doi:10.1080/00420 989650011870.
Schneider, H. (2021). Causal cognitive architecture 1: Integration of connectionist elements into a navigation-based framework. Cognitive Systems Research, 66(4), 67-81. doi:10.1016/j.cogsys. 2020.10.021.
Torrington, D. (2009). Fundamental of Human Resource Management: Managing People at Work. United State: Financial Times Prentice Hall.
Vanments, L., & Treur J. (2021). Reflections on dynamics, adaptation and control: A cognitive architecture for mental models. Cognitive Systems Research, Vol 70, 1-9. doi.org/10.1016/ j.cogsys.2021.06.004.
Zengin, H., & Erdogan, A. (2013). An Alternative Approach in Reading the Urban Space: Izmir-Historic City Center. Journal Of Art And Design, Vol 3, 141-154.
