Social Values of Love in Suburban Neighborhoods of Tehran (A Comparative Study of Neighborhoods in Districts 4 and 19)
Subject Areas : Sociology of Developmentnarges rahmani 1 * , تقی آزادارمکی 2 , Bagher Saroukhani 3
1 -
2 - استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران
3 - Prof, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
Keywords: Social values of love, material values, metamaterial values, marginalization,
Abstract :
One of the important and fundamental issues in the field of social sciences, especially in sociology, is the issue of "the value and changes in the social values of love." Observations and interviews conducted by the author in neighborhoods in Tehran showed that the values surrounding love have undergone a major and fundamental transformation. Therefore, the present study, based on Inglehart's theory of value changes, seeks to answer the fundamental question: What is the direction of the social values of love in Iranian society, including the marginal neighborhoods of areas 4 and 19, which are among the deprived neighborhoods of Tehran, compared to non-marginal neighborhoods? And what are the causes and factors of changes in the social values of love in these neighborhoods? For this purpose, 30 in-depth and semi-structured interviews were conducted with women and men over 18 years of age in the marginal neighborhoods of the aforementioned areas and also for comparison with other non-marginal neighborhoods in the same areas. The research method was grounded theory and the method of purposive and theoretical sampling. Based on the findings, the categories of "meaning of love", "types of love", "characteristics of love", "fluidity of love" and "art of making love" were constructed, each of which also had subcategories.
استراوس، آنسلم، کوربین، جولیت (1395). مبانی تحقیق کیفی: تکنیک‌ها و مراحل تولید اساسی. ترجمه ابراهیم افشار، چاپ پنجم. تهران: انتشارات نی.
اینگلهارت، رونالد (1395). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی. (ترجمه‌ی مریم وتر). تهران: انتشارات کویر.
باومن، زیگموند (1384). عشق سیال در باب ناپایداری پیوندهای انسانی. (ترجمة عرفان ثابتی). تهران: انتشارات ققنوس.
پایگاه خبری وزارت شهرسازی راه و مسکن، (بهمن ماه1394).آشنایی با تعاریف حاشیه‌نشینی و وضعیت حاشیه‌نشینان در ایران و جهان. قابل دسترس در اینترنت به نشانی news.mrud.ir/news
ریتزر، جورج (1395). نظریه‌ی جامعه‌شناسی.(ترجمه هوشنگ نایبی). تهران: نشر نی.
سیدمن، استیون (1393). کشاکش آرا در جامعه‌شناسی.(ترجمه‌ی هادی جلیلی). تهران: نشر نی.
علیرنژاد، سهیلا (1396). تحول تجربه زنانه عشق و ازدواج: مطالعه‌ای مردم‌نگارانه بر زنان تحصیل‌کرده و شاغل شهری در تهران. فصلنامه مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، دوره 16 زمستان 1396، شماره (38).
فراستخواه، مقصود (1399). روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر نظریه برپایه(گرانددتئوری). تهران: نشر آگاه.
فروم، اریک (۱۳۸۷). هنر عشق‌ورزیدن. (ترجمة پوری سلطانی). تهران: انتشارات مروارید.
کنعانی، محمدامین و حمیده محمدزاده (1395). تماس‌های شبکه‌ای و تجربه عشق سیّال: مطالعه کیفی دانشجویان دختر دانشگاه گیلان. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، سال نهم بهار 1395، شماره (۱) پیاپی (۳۳).
ملک احمدی، حکیمه، میرفردی، اصغر و مریم مختاری (۱۳۹۸). گونه‌شناسی تجربة زیستة عشق. فصلنامه پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران. سال هشتم، شماره پیاپی (۲۶)، شماره سوم.
میرزایی، خلیل (1395). کیفی پژوهی پژوهش، پژوهشگری و پژوهش‌نامه نویسی. تهران: نشر فوژان
میر میری، هاله (1390) پژوهشی تحت عنوان بر ساخت اجتماعی عشق در تجربة زیستة ایرانی (مطالعه موردی دهة 40، 60، 80)، پایان‌نامه مطالعات فرهنگی، دانشگاه.
میلز، آندرو، براویت، جف (1385). درآمدی بر نظریه‌های فرهنگی معاصر. (ترجمه جمال محمدی). تهران: ققنوس.
ناظری، مهرداد (1395). عشق در دنیای مدرن. قابل دسترس در اینترنت به نشانیwww.isa.org.ir
وثوقی، منصور و علی اکبر نیک خلق (1370). مبانی جامعه‌شناسی. تهران: انتشارات خردمند.
هردار، معصومه، فتحی، سروش و نیر پیر اهری (1402). تحلیل نحوة شکل‌گیری عشق سیال مبتنی بر زیست زناشویی زوجین در شبکه‌ها. نشریه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، سال بیستم، شماره 1، شماره پیاپی (43).
Alya Maulidia Hanum , Marudut Bernadtua Simanjuntak , IIza Mayuni , Zuriyati (2022). THE MEANING OF FAMILY LOVE IN FAMILY FILM. IPB University1 & State University of Jakarta
Jankowiak, W. Shen, Y. & Volsche, S. (2015) “Investigating Love’s Universal Attributes: A Research Report from China.” Cross-Cultural Research, 49 (4): 1-15.
Restivo, Salp (1977), "A EVOLUTIONARY SOCIOLOGY of LOVE", International Journal of sociology of the family, vol 7, july. Dec: 233- 245.
| Journal of Sociological Studies of Sustainable Development Volume 1, Issue 1, pp. 63-80, 2025 homepage: http://sanad.iau.ir/journal/jsssd/ |
|
The Social Values of Love in Marginalized Neighborhoods of Tehran
(A Comparative Study of Neighborhoods in Districts 4 and 19)
Narges Rahmani1, Taqi Azad Armaki2*, Bagher Saroukhani3
1. Ph.D. in Cultural Sociology, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran. E-mail: Narges_rahmani1344@yahoo.com
2. Professor, Department of Sociology, University of Tehran, Iran (Corresponding Author). E-mail: azadarmaki@gmail.com
3. Professor of Sociology, University of Tehran, Iran. E-mail: B.saroukhani@yahoo.com
Article Info | ABSTRACT | |
Article type Research Article
Article history Received: 31 January 2025 Accepted: 16 February 2025 Published: 16 March 2025
Keywords: Marginalization, Materialist values, Post-materialist values, Social values of love.
| Introduction: One of the fundamental topics in social sciences, especially sociology, is the issue of "values and changes in the social values of love." Observations and interviews conducted by the author in neighborhoods across Tehran revealed that the values surrounding love have undergone significant transformations. Thus, this study, based on Inglehart’s theory of value change, seeks to address the essential question: What is the direction of the social values of love in Iranian society, particularly in marginalized neighborhoods of Districts 4 and 19 of Tehran, compared to non-marginalized neighborhoods? Moreover, what are the causes and factors influencing these value changes? Objective: To identify the social values of love and their direction in the marginalized neighborhoods of Districts 4 and 19 in Tehran. Method: The research method is grounded theory, using purposive and theoretical sampling. For this purpose, 30 deep and semi-structured interviews were conducted with men and women over 18 years old in both marginalized and non-marginalized neighborhoods of these districts. Findings: The findings revealed key categories: the meaning of love, types of love, characteristics of love, fluidity of love, and the art of loving, each containing several subcategories. Conclusion: The results showed that marginalized neighborhoods, similar to central urban neighborhoods, tend toward post-materialist values of love. Therefore, love, as a post-materialist social value, has the capacity to play a significant role in advancing sustainable development processes. | |
Cite this article: Rahmani, N., Azad Armaki, T., Saroukhani, B. (2024). The Social Values of Love in Marginalized Neighborhoods of Tehran (A Comparative Study of Neighborhoods in Districts 4 and 19). Journal of Sociological Studies of Sustainable Development, 1(1), 63-80.
©The Author(s). Publisher: West Tehran Branch DOI: https//doi.org/10.22091/ethc.2024.10592.1024 | ||
ارزش‌های اجتماعی عشق در محله‌های حاشیه‌نشین شهر تهران
(مطالعه تطبیقی محله‌های مناطق ۴ و ۱۹)
نرگس رحمانی1 ، تقی آزاد ارمکی2* ، باقر ساروخانی3
1 دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.Narges_rahmani1344@yahoo.com
2 استاد، گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران، ایران (نویسنده مسئول). azadarmaki@gmail.com
3 استاد جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران، ایران. B.saroukhani@yahoo.com
اطلاعات مقاله |
| چکیده | ||
نوع مقاله پژوهشی |
| مقدمه: یکی از موضوعات مهم و اساسی در حوزة علوم اجتماعی به‌ویژه در جامعه‌شناسی مسئله «ارزش و تغییرات ارزش‌های اجتماعی عشق» است. مشاهده و مصاحبه‌هایی که توسط نگارنده در محله‌های شهر تهران انجام گرفت، نشان داد ارزش‌های پیرامون عشق دچار دگردیسی عمده و اساسی شده است؛ بنابراین پژوهش حاضر باتکیه‌بر تئوری تغییرات ارزشی اینگلهارت به دنبال این سؤال اساسی است که جهت ارزش‌های اجتماعی عشق در جامعه ایرانی از جمله محله‌های حاشیه‌نشین مناطق ۴ و ۱۹ که جزء محله‌های محروم شهر تهران هستند در مقایسه با محلات غیر حاشیه‌نشین چیست؟ و همچنین علل و عوامل تغییرات ارزش‌های اجتماعی عشق در این محله‌ها چگونه است؟ هدف: شناسایی ارزش‌های اجتماعی عشق و جهت آنان در محله‌های حاشیه نشین مناطق 19و 4 شهر تهران روش: روش پژوهش، نظریه زمینه‌ای (گراندد تئوری) و شیوة نمونه‌گیری هدفمند و نظری بود. به همین منظور از زنان و مردان بالای ۱۸ سال محله‌های حاشیه‌نشین مناطق ۴ و ۱۹ و همچنین جهت مقایسه با سایر محله‌های غیرحاشیه‌نشین همین مناطق،۳۰ مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته انجام گرفت. نتیجه‌گیری: محله‌های حاشیه‌نشین همانند سایر محله‌هایی که در متن جامعه شهری بودند گرایش به ارزش‌های فرامادی عشق داستند. بنابراین عشق به عنوان یک ارزش اجتماعی فرامادی ظرفیت آن را دارد که در فرآیند تحقق توسعه پایدار موثر واقع شود. | ||
تاریخچه دریافت: 12/11/1403 پذیرش: 28/11/1403 انتشار: 26/12/1403
کلیدواژه‌ها ارزش‌های اجتماعی عشق، ارزش‌های فرامادی، عشق، ارزش‌های مادی، حاشیه‌نشینی.
| ||||
ناشر: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب © نویسندگان. | ||||
Extended Abstract
One of the important and fundamental issues in the field of social sciences, especially in sociology, is the issue of "the value and changes in the social values of love." Observations and interviews conducted by the author in the neighborhoods of Tehran showed that social values surrounding love have undergone a major and fundamental transformation, such that love in Iranian society has moved away from its traditional and old view and entered a modern and new view, and it tends to look at the phenomenon of love from a different perspective. This is because love in this society has largely lost its sacred and heavenly nature and has become an attainable experience, and on the other hand, people do not consider love to be only a relationship between a man and a woman, but rather consider it to be diverse and learnable. Different discourses have emerged regarding value changes in Iranian society, each of which reflects a specific state of value systems in Iran. Approaches that each claim to be material, post-material, or combined, or in other words, traditional or modernized values, especially values surrounding love. According to Inglehart's theory of value transformation, individuals' priorities reflect their social and economic environments, and countries that enjoy relatively good economic, political, and social order gradually tend toward post-material values such as freedom of speech, beautifying cities, and creating humane and rational societies. According to Inglehart's claim, the value priorities of poor people living in the city's Marginalized neighborhoods, who are severely deficient in terms of physical, legal, social, cultural, welfare services, and urban infrastructure, can be different from those living in the context of urban society. Therefore, the main issue of the present study is that Iranian society is a new and changing society, and one of the major and fundamental changes that have occurred around social values is related to love, and the Marginalized neighborhoods of Tehran have not been exempt from these value changes. The main question of the study is: What are the social values of love among the residents of the Marginalized neighborhoods of areas 4 and 19? And what are the causes and factors of changes in the social values of love? The purpose of the present study is to identify and analyze the values of love in Marginalized neighborhoods compared to non- Marginalized neighborhoods in the mentioned areas.
Method
In this study, based on the research question, the grounded theory method was used. Data analysis was conducted through three stages of open, axial, and selective coding using NVivo software. The statistical population included people over 18 years of age living in the Marginalized neighborhoods of districts 4 and 19 of Tehran (Golshan, Shemiran-No, Dolatkhah, and Esmaeil-Abad). Sampling was carried out in a purposeful and theoretical manner, and after conducting 30 in-depth and semi-structured interviews, theoretical saturation was achieved. In order to validate the research, the research was conducted in a natural setting, the validity of the categories was assessed through the opinions of experts, and the research documentation was also preserved.
Findings
Based on the findings, the categories of “meaning of love”, “types of love”, “characteristics of love”, “fluidity of love” and “art of making love” were constructed, each of which also had subcategories. The categories showed that in all the neighborhoods studied in this study, namely Golshan (Khak Sefid), Shemiran No, Dolatkhah and Esmailabad as Marginalized neighborhoods of Regions 19 and 4, as well as non- Marginalized neighborhoods of these two regions, their values were moving towards the transmaterial values of love, because their social values of love were moving towards modernization and drinking. In analyzing the deep narrative of the transmaterial values of love, it can be said that most of the research confirms the theories and approaches that claim that the values of love tend towards modernization and transmaterial values. The findings of this study did not confirm Inglehart's theory of value change, which states that with the increase in life and financial security in most countries of the world, especially advanced industrialized countries, the values of the world's people have changed from material values to post-material values. This is because if we assume that the non- Marginalized neighborhoods studied in Districts 19 and 4 of Tehran are equal to industrialized countries and that the Marginalized neighborhoods are equal to non-industrialized countries, given that the marginal residents had deprivations and did not benefit from the necessary urban standards; in accordance with Inglehart's view, the values of love in the Marginalized neighborhoods should have tended towards material values, while both Marginalized and non- Marginalized neighborhoods were moving towards post-material values of love. In other words, it can be said that the priorities of the Marginalized and non-marginal residents of Districts 19 and 4 in love values are close to each other and there is a similarity of values between the neighborhoods. Here, the present study attempts to take a dialectical view of this issue, in which everything creates its opposite. That is, the participants' need for post-material values is a response to the current situation of these neighborhoods. Despite the fact that these neighborhoods are in an unfavorable economic situation and, according to Inglehart's view, the desires should be material, the opposite has happened: the interviewees tended towards the post-material and modern values of love.
Conclusion
The results of this study, which was conducted through a comparative method among the Marginalized and non- Marginalized neighborhoods of Districts 4 and 19 of Tehran, showed that the social values of love in all neighborhoods are moving towards transmaterial values. This finding indicates that the process of modernization of social values in the urban society of Tehran is not limited to the wealthy classes or central neighborhoods, but a similar transformation is underway even in the Marginalized contexts. The observation of a similar trend of changes in both Marginalized and non- Marginalized groups indicates a kind of cultural convergence at the level of the Tehran metropolis; a process that has been formed under the influence of factors such as the expansion of social networks, modernization of communications, universal access to the Internet, and the hegemony of global values, rather than due to the improvement of the economic situation. These findings do not correspond to the predictions of Inglehart's theory of value transformation; Because, contrary to his view that value changes are mainly specific to developed societies, this research has shown that such a transformation can be observed even in lower socio-economic contexts. From the perspective of Bourdieu's habitus theory, these changes can be seen as a reflection of the rearrangement of cultural capital and the transformation in cultural consumption patterns in different classes of society; thus, social and cultural development in contemporary Tehran is the result of changes in cultural habits and structures rather than the result of economic growth. It is suggested that cultural and social policy makers, instead of focusing solely on economic development, design and implement cultural development programs with regard to informal changes in different layers of society.
مقدمه
یکی از موضوعات مهم و اساسی در حوزة علوم اجتماعی به‌ویژه در جامعه‌شناسی مسئله "ارزش و تغییرات ارزش‌های اجتماعی عشق" است. مشاهده و مصاحبه‌هایی که توسط نگارنده در محله‌های شهر تهران انجام گرفت نشان داد ارزش‌های اجتماعی1 پیرامون عشق دچار دگردیسی عمده و اساسی شده است، به‌طوری‌که عشق در جامعة ایرانی از یک نگاه سنتی و قدیمی خود دور و وارد نگاه مدرن و جدیدی شده است، و تمایل دارد از منظر دیگری به پدیدة عشق بنگرد. چرا که عشق در این جامعه تا حد زیادی حالتی از مقدس بودن و آسمانی بودن خود را ازدست‌داده و به یک تجربة دست‌یافتنی مبدل شده است و از سویی دیگر افراد عشق را تنها رابطة بین زن و مرد نمی‌دانند، بلکه آن را متکثر و آموختنی می‌دانند. از طرف دیگر نتایج پژوهش‌هایی که توسط محققان دیگری که تاکنون در جامعة ایرانی انجام‌گرفته، تغییرات ارزشی را به‌درستی نشان می‌دهد. به‌طوری‌که یافته‌های پژوهشی که با موضوع «گونه‌شناسی تجربة زیستة عشق» انجام شده است نشان داد که عشق از نوع مقدس آن به عشق زمینی و دست‌یافتنی تبدیل شده است. (Malek Ahmadi, et al. 2019: 83). همین‌طور ناظری نیز مدعی است که در نگاه سنتی عشق تا حد زیادی پر رمز و راز، بعضاً دست‌نیافتنی و لایه‌لایه تعبیر می‌شود، اما با تحولاتی که در قرن بیستم اتفاق افتاد بسیاری از مفاهیم معناهای جدیدی پیدا کرد. در واقع غلبه نگاه عشق یک زن و مرد به همدیگر باعث شد مردم به این نتیجه برسند که می‌شود عشق را در زمین تجربه کرد و الزاماً عشق یک پدیده دست‌نیافتنی و صرفاً الهی محسوب نمی‌شود .(Nazari, 2016) بنابراین آن چیزی که پیرامون مفهوم ارزش‌ها در جامعه‌شناسی مهم است این است که اهمیت و اعتبار ارزش‌های اجتماعی در جوامع در حال تغییر و دگرگونی است. علاوه‌بر‌این، تغییرات ارزشی باتوجه‌به شرایط اجتماعی هر جامعه‌ای متفاوت است. چراکه نظام فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع با یکدیگر متفاوت است. موضوع دیگری که بااهمیت است این است که جهت تغییرات ارزشی نیز در مکان‌ها و زمان‌های گوناگون می‌تواند متفاوت باشد. برای نمونه می‌توان گفت جهت تغییرات ارزشی افرادی که در محلات حاشیه‌نشین2 شهرها زندگی می‌کنند با افرادی که در متن جامعه شهری زندگی می‌کنند می‌تواند متفاوت باشد، زیرا که محلات حاشیه‌نشین نسبت به محلاتی که در متن جامعه شهری زندگی می‌کنند کمتر برخوردار، و از استانداردهای لازم شهری بی‌بهره هستند.
مرور مطالعات پیشینة پژوهش‌های انجام شده در زمینة عشق نشان داد مطالعات زیادی به‌ویژه در رشتة جامعه‌شناسی در این حوزه انجام نشده است و به طور خاص‌تر، به ندرت پژوهشی در خصوص عشق در محله‌های حاشیه‌نشین انجام شده است. در ادامه به برخی از پژوهش‌هایی که هر یک به‌نوعی با مقالة حاضر مرتبط بودند اشاره شده است: ملک احمدی و همکاران (۱۳۹۸) پژوهشی تحت عنوان «گونه‌شناسی تجربة زیستة عشق» در دانشگاه صنعتی اصفهان انجام داده‌اند. نتایج یافته‌ها حاکی از آن است که چهارگونه عشق‌ورزی در بین مصاحبه‌شوندگان وجود دارد: ۱- عشق به‌منزلة دستاورد ۲- عشق به‌منزلة تجربة عاطفی غیرمنتظره ۳- عشق به‌منزلة اعتیاد ۴- عشق به‌منزلة تجربة فیزیولوژیک. در مجموع می‌توان گفت کنشگران بر اساس تجارب گوناگون در طول زندگی و ساختاری که در آن رشد کرده‌اند، گونه‌های مختلف عشق‌ورزی را شکل می‌دهند؛ اما تجربة مشترک در همة آنها، رویارویی با عشق به‌منزلة امری زمینی و دست‌یافتنی است (Malek Ahmadi et al. 2019). میر میری (۱۳۹۰) پژوهشی تحت عنوان «بر ساخت اجتماعی عشق در تجربه ی زیسته ی ایرانی (مطالعه موردی دهة ۴۰، ۶۰، ۸۰» انجام داده است. این پژوهش در پی آن است که در نزد کنشگران در این سه دهه عشق چه معنایی داشته است. نتایج یافته‌های این پژوهش نشان دادند معنای عشق باتوجه‌به شرایط اجتماعی و سیاسی تغییر می‌کند. به‌طوری‌که عشق در سال‌های بحرانیِ انقلاب اسلامی، بیشتر حولِ «شکل‌گیری یک ما جمعی» و سیاسی شکل‌گرفته است درحالی‌که در سال‌های جنگ و ایدئولوژیک شدنِ فضای جامعه، بیشتر حولِ «نوستالژی ما ازدست‌رفته» معنا یافته است و در دهة معاصر بیشتر به معنایِ نوعی «از دست رفتگیِ عشق» فهم می‌شود. ازاین‌رو، معنای عشق در هر یک از دهه‌های موجود به نحوی از انحا به تعویق می‌افتد تا دهه‌های بعد معنای آن را درک کنند. به نظر می رسد که این امر ناشی از آن باشد که ازدواج به‌مثابة تک نهادِ پاسخگو به عشق در جامعه، فرم مناسبی برای تحقق‌یافتن عشق نباشد .(Mir Miri, 2011) پژوهشی توسط کنعانی و محمدزاده (۱۳۹۵) تحت عنوان «تماس‌های شبکه‌ای و تجربه عشق سیّال: مطالعه کیفی دانشجویان دختر دانشگاه گیلان» انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد که رقیق بودن، سادگی و گمنامی در تماس‌های شبکه‌ای و همچنین آزادی که در فضای مجازی به دست می‌آورند باعث گرایش بیش از اندازه جوانان به اینترنت و دوستی‌های اینترنتی شده است. آنها در عین آگاهی از پیامدهای منفی این تماس‌ها، مانند عدم اعتماد و عدم تعهد و ناپایداری این نوع روابط، اغلب نگرش مثبتی به روابط و دوستی‌های اینترنتی داشتند و حتی تمایل به ازدواج از طریق این رابطه‌ها نیز در بین آنها دیده می‌شود .(Kanaani and Mohammadzadeh, 2016) پژوهشی توسط هردار، فتحی و پیر اهری (1402) تحت عنوان «تحلیل نحوه‌ی شکل‌گیری عشق سیال مبتنی بر زیست زناشویی زوجین در شبکه ها» انجام شده است. یافته های تحقییق نشان داد که شبکه‌های مجازی موجب تضعیف بنیان خانواده، طلاق عاطفی، رفتارهای فرازناشویی و کاهش سرمایه اجتماعی می‌شود. همچنین نتایج در رابطه با پیامدهای عشق سیال نشان داد که هرچه میزان حضور زوجین در شبکه های مجازی بیشتر باشد، به همان اندازه بر اختلافات زناشویی، خشونت خانگی، طلاق عاطفی، تنوع طلبی عاطفی و جنسی، کاهش اعتماد به نفس، افزایش سوءتفاهم ها و رفتارهای فرازناشویی مؤثر است .(Herdar et al. 2023)پژوهشی توسط علیرضانژاد (۱۳۹۶) تحت عنوان «تحول تجربه زنانه عشق و ازدواج: مطالعه‌ای مردم‌نگارانه بر زنان تحصیل‌کرده و شاغل شهری در تهران» انجام شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که در نسل‌های جوان‌تر زنان، عشق تبدیل به امری ضروری در ازدواج شده است، درحالی‌که در بین زنان مسن‌تر عشق چندان مهم نبود و ازدواج از اهمیت زیادی برخوردار بود. همچنین، در خلال زمان ضرورت ازدواج به‌مثابه نابودکننده عشق، به چالش کشیده شد. باتوجه‌به وجود یا عدم وجود عشق، سه نوع ازدواج سنتی، ازدواج انتخابی عاقلانه و ازدواج عاشقانه شناسایی شده است. در ازدواج سنتی و ازدواج انتخابی لزوماً عشق پس از ازدواج دیده نشد .(Ali Rezanjad, 2017) پژوهشی توسط جانکویک و همکاران3 (۲۰۱۵) تحت عنوان «بررسی صفات جهانی عشق در جامعه جوانان چینی شهری» انجام شده است. یافته‌های این پژوهش نشان داد که همة افراد زمانی که عاشق می‌شوند بدون درنظرگرفتن جنست آنان، پنج ویژگی شامل حال آنان می‌شود: "من برای کسی که دوستش دارم هر کاری انجام می‌دهم" (نوع‌دوستی)، «من دائماً به کسی که عاشقش هستم فکر می‌کنم» (تفکر سرزده)، «عشق رمانتیک بالاترین شادی زندگی است» (خودشکوفایی)، «عشق از من، شریک زندگی قوی‌تر و فرد بهتری می‌سازد» (تکامل عاطفی) و «جاذبه جنسی برای عشق ضروری است» (زیست‌شناسی) (Jankovic et al. 2015). رستیوو4 (۱۹۹۷) در مقالة خود به نام «جامعه‌شناسی تکاملی عشق» معتقد است که عشق به‌ندرت به‌عنوان یک مفهوم اصلی در نظریه‌پردازی جامعه‌شناسی در نظر گرفته شده است. وی در این مقاله در تلاش است دیدگاه کلان جامعه‌شناختی در مورد عشق را ترسیم کند. او پیامدهای مفهوم‌سازی عشق را به‌عنوان یک واقعیت اجتماعی بررسی می‌کند. او عشق را به‌عنوان عاملی در تسهیل تبادل اطلاعات و یادگیری می‌داند. او عشق را یک مکانیسم تکاملی می‌داند. از نظر وی، عشق ممکن است تجلی یک عامل مشارکتی حیاتی باشد که برای حل مشکللت نوظهور فردی و جمعی لازم است. او استدلال می‌کند که پیوندی بین عشق و الزامات سیاسی، اقتصادی و کلی فرهنگی عصر ما وجود دارد و پیشنهاد می‌کند که شناخت و تحلیل این پیوند می‌تواند درک ما را از جامعه معاصر در تکامل بهبود بخشد Restivo, 1997)). مولیدیا هانوم و همکاران5 (2022) پژوهشی تحت عنوان «معنی عشق خانوادگی در فیلم خانوادگی» در جاکارتای اندونزی انجام داده است. نتایج این تحقیق در فیلم کلوارگا سمارا نشان می‌دهد؛ فداکاری‌های فراوان پدر، ارتباط بین خانواده‌ها و فضای هماهنگ در خانواده ها را می‌توان معنی و توصیف عشق دانست .(Mulidia Hanum et al. 2022)
چارچوب نظری پژوهش باتوجه‌به موضوع پژوهش که تغییرات و تحولات ارزش‌های اجتماعی عشق و به دنبال آن شناسایی سمت‌وسوی ارزش‌های عشق می‌باشد، ضرورت این موضوع ایجاب می‌کند که باتوجه‌به بحث تئوریک ارزشی اینگلهارت مطرح گردد، زیرا مهم‌ترین نظریه درباره تغییر ارزش‌ها حول نظریه اینگلهارت می‌چرخد که چارچوب نظریه پژوهش حاضر متأثر از این نظریه بوده است، اما برای تحلیل از نظریه‌های مکمل دیگری همچون بوردیو، باومن و اریک فروم نیز استفاده شده است. بنا بر نظر اینگلهارت در طول دهه‌های بعد از جنگ جهانی دوم، جوامع پیشرفته صنعتی به سطوح بی‌سابقه‌ای به توسعه اقتصادی دست یافتند، و به دلایلی همچون دولت رفاه عمومی، تغییر در نظام بین‌المللی و رشد بی‌سابقه علم و تکنولوژی منجر به تغییرات تدریجی ارزش‌های اصلی و رایج در خصوص سیاست، کار، مذهب، خانواده و رفتار جنسی شد. این دگرگونی‌های فرهنگی هم آهنگ رشد اقتصادی و هم نوع توسعه اقتصادی و همچنین آهنگ رشد جمعیت و ساختار خانواده را نیز تغییر داده است. وی معتقد است که در اثر توسعه اقتصادی در کشورهای پیشرفته صنعتی، تحول در ارزش‌های مادی این جوامع رخ‌داده، به‌گونه‌ای که روند اين تحول، حركت از ارزش‌های مادي به ارزش‌های فرامادي را نشان می‌دهد. او طي مطالعات گسترده خود نشان می‌دهد که دگرگونی ارزش‌ها در میان نسل جدید حاکی از تحول فرهنگی است که نسبت به نسل قدیم رخ‌داده و در این تحول کیفیت زندگی و فردی برجستگی بیشتر در مقابل هنجارهای اجتماعی، اخلاقی، سیاسی و مذهبی گذشته دارد. بوردیو نیز در خصوص عادت‌واره‌ها و یا همان هابیتوس میگوید"هابیتوس‌ها ساختارهای ذهنی یا شناختی هستند که مردم به‌وسیله آن با دنیای اجتماعی برخورد می‌کنند (Ritzer, 2016: 705, quoted by Bourdieu, 2010: 18). وی در نظریة معروف خود به نام "نظریه کنش" اجتماعی بودن انسان را نتیجة کنش استراتژیک افراد معرفی می‌کند، افرادی که ناگزیر درون بافت یا زمینه‌ای محدودکننده (و نه تعیین‌کننده) از ارزش‌ها عمل می‌کند. (Mills, Bravitt, 2006: 125,126, quoted in Bourdieu, 2006). ازنظر بوردیو افراد دارای موقعیت ساختاری یا طبقاتی مشترک، تجربه‌های مشابه و تکرارشونده‌ای دارند که هبیتاس مشترکی ایجاد می‌کنند که این هبیتاس به‌نوبة خود، به اعمال اجتماعی آنان ساختار می‌بخشد. دستورالعمل‌هایی را تنظیم و اعمال کنشگران را محدود می‌کند، اما درعین‌حال اجازة نوآوری فردی را هم می‌دهد. به همین خاطر هبیتاس هم محصول ساختار اجتماعی، هم مولد ساختار اعمال اجتماعی که ساختارهای اجتماعی را بازتولید می‌کنند، و هم مفهومی ذهنی است (متشکل از چهارچوب‌های مفهومی)، و هم عینی حاوی نقش و نشان ساختار اجتماعی، هم مفهومی خرد (در سطح فردی و بین شخصی عمل می‌کند)، و هم کلان (محصول و تولیدکنندة ساختارهای اجتماعی) است (Seidelman, 2014: 197, 2014). از منظر اریک فروم نیز عشق‌ورزیدن همانند آموختن هر هنر دیگری نیازمند تمرین است. وی معتقد است برای تمرین عشق، فرد بایستی گام‌هایی را ممکن کند. منضبط بودن، تمرکز داشتن، بردباری، علاقه مندی، خردورزی، قاطعیت و تشخیص ترس‌ها و ضعف‌های خودمان، از جمله قدم‌های فرد عاشق است. فروم معتقد است رویه‌ای که برای تمرین هنر عشق لازم است، «فعال‌بودن» است. از نظر وی قابلیت دوست‌داشتن احتیاج به جدیت، بیداری و شور زندگی دارد و همة اینها نتیجة فعال‌بودن در بسیاری از شئون زندگی است. (فروم، ۱۳۸۷). باومن نیز معتقد است در زندگی سیال مدرن، ما هیج پیوند پیوسته و پایداری نداریم و همه پیوندهایمان باید چنان قابل از میان رفتن باشند که بتوان هر بار به‌سرعت جای آنها را با تغییر شرایط به پیوندهایی دیگر داد. وی شکنندگی روابط انسانی را متأثر از سبک زندگی در دوران مدرنیته سیال یعنی همان فرهنگ مصرف‌گرایی و همه چیز را کالایی دیدن می‌داند. به نظر باومن، چیزی که جهان را انسانی می‌سازد سخن‌گفتن از آنچه در جهان و درون انسان‌ها است، و یادگرفتن در جریان این سخن‌گفتن است، زیرا با سخن‌گفتن نشان می‌دهیم که آماده‌ایم جهان را با دیگران نیز تقسیم کنیم (Bauman, 2005).
مواد و روش پژوهش
یافته‌های پژوهش
در پژوهش حاضر از مجموع 30 مشارکت‌کننده، 15 زن و 15 مرد بودند. 7 نفر در گروه سنی 18 تا 29 و 15 نفر در گروه سنی 30 تا 54 و 8 نفر نیز در گروه سنی ۵۵ سال به بالا قرار داشتند. تعداد متأهلین ۱۷ نفر، مجردین ۷ نفر، مجرد براثر طلاق ۱ نفر، مجرد براثر فوت ۲ نفر، متارکه ۲ نفر و نامزد نیز ۱ نفر بودند. تعداد بی‌سوادان ۲ نفر، زیر دیپلم ۲ نفر، محصل ۲ نفر، دیپلم ۱۲ نفر، فوق‌دیپلم ۲ نفر، لیسانس ۶ نفر و فوق‌لیسانس نیز ۳ نفر بودند. تعداد شاغلین ۲۰ نفر، بیکار ۱ نفر، بازنشسته ۴ نفر و خانه‌دار نیز ۵ نفر بودند. ملاک تشخیص جهت مقوله‌ها باتوجه‌به مفروضات چارچوب نظریه ارزشی اینگلهارت است. بنابراین در پژوهش حاضر ارزش‌های پاسخگویانی که نزدیک به ارزش‌های سنتی جامعة ایرانی بودند، در دستة ارزش‌های مادی قرار گرفتند، و ارزش‌هایی که حرکت خود را به سمت‌وسوی ارزش‌های مدرن و پست‌مدرن آغاز کرده بودند در ردیف ارزش‌های فرامادی جای گرفتند، و گروهی که ارزش‌هایشان در هر دودسته قرار داشت تلفیقی نام گرفتند. در ادامه به مقوله‌های برساخت شده پرداخته شده است.6
معنای عشق
مقولة محوری سطح دوم «معنای عشق»، شامل چند زیر مقولة سطح اول است که در ادامه به هر یک از آنان پرداخته شده است. بی‌آلایشی عشق: مقولة «بی‌آلایشی عشق»، چند مفهوم اولیه را شامل می‌شود. بر اساس مفهوم «عشق یعنی صداقت داشتن» می‌توان گفت معنای عشق این است که در آن عاری از خیانت، وجود صداقت و وفاداری میان روابط افراد باشد. حسین، ساکن خاک سفید میگوید «عشقی که توش خیانتو و دست کجیو (دزدی) اینا باشه اصلن نمی‌تونه عشق باشه. عشق واقعی اینه که صداقت باشه و خیانت نباشه.» باتوجه‌به مفهوم «عشق یعنی همدیگر رو فریب‌ندادن» می‌توان گفت در عشق جایی برای بازی‌دادن و فریفتن یکدیگر وجود ندارد. محدثه، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه ۱۹ میگوید: «این عشق‌هایی که سر همدیگر رو کلاه می‌ذارن رو قبول ندارم. تو عشق و عاشقی باید درستکاری باشه، نه گول‌زدن همدیگه.»
مهرورزیدن: مقولة «مهرورزیدن» از چند مفاهیم اولیه تشکیل شده است. بر اساس مفهوم «عشق یعنی دوست‌داشتن و علاقة شدید قلبی» می‌توان گفت معنای عشق این است که علاوه بر این که کسی را باید قلباً دوست داشت، بایستی این عشق از یک منطقی هم پیروی کند. یگانه، ساکن شمیران نو میگوید: «عشق یه علاقه‌ی شدید قلبیه، ولی عشق باید یه منطقی پشتش باشه در این صورت می‌تونم بگم من عاشق به چیزی هستم.» در خصوص مفهوم «تمایل به سپری‌کردن اوقات با عاشق» می‌توان گفت کسی که عاشق است دوست دارد که با معشوق خود اوقات خود را سپری کند. امیر، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه ۴ میگوید: «عشق یعنی دوست داری کنارش باشی روزت رو با اون بگذرونی.» در مورد مفهوم «فکرکردن در باره عاشق» می‌توان گفت فرد عاشق کسی است که در بارة معشوق خود می‌اندیشد. مجدداً در خصوص همین مفهوم امیر میگوید: «عشق یعنی توی این دنیا جدای از پدر و مادر یکی به فکرت هست، یکی نگرانته، و تو هم نگران اونی، به اون فکر می‌کنی.»
ایثارکردن: مقولة «ایثارکردن» شامل دو مفهوم اولیه است. در باره مفهوم «عشق یعنی فداکاری» می‌توان گفت معنای عاشقی این است که فرد عاشق برای معشوق خود از انجام هیچ کاری دریغی نداشته باشد. مینا، ساکن خاک سفید میگوید «اگر عشق داشته باشی می تونی براش هر کاری بکنی.»
شکوهیدن عشق: مقولة «شکوهیدن عشق» از یک مفهوم اولیه تشکیل شده است. باتوجه‌به مفهوم «عشق یعنی احترام‌گذاشتن» می‌توان گفت عشق یعنی ارج‌نهادن و حرمت گذاشتن به دیگری است. حسن، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه ۴ میگوید: «ببینید به نظر من یه آدم عاشق به دیگری با احترام رفتار می‌کنه. اون رو خوار نمی‌کنه بلکه اون رو ستایش می‌کنه.»
امیدواری: مقولة «امیدواری» شامل یک مفهوم اولیه است. با توجه به مفهوم «عشق یعنی امید.» می‌توان گفت در عشق نیرویی وجود دارد که فرد را به حرکت در می‌آورد. امیر، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه 4 میگوید: «من فکر می‌کنم عشق به آدم امید می‌ده، از یکنواختی زندگی رو خارج می‌کنه. عشق یعنی چیزی تو زندگی داری، که براش تلاش کنی تا بهش بررسی.» پذیرش: مقولة «پذیرش» از چند مفهوم اولیه تشکیل شده است. باتوجه‌به مفهوم «عشق یعنی درک یکدیگر» می‌توان گفت عشق یعنی شناخت و فهمیدن یکدیگر، و نوعی آگاهی‌یافتن از یکدیگر است. محسن، ساکن خاک سفید میگوید «عشق یعنی همدیگر رو فهمیدن. ببینید اگر آدما همدیگر را بشناسن، و یا همدیگرو در یابند، این میشه عشق.» با توجه به مفهوم «عشق یعنی متعهد بودن» می‌توان گفت افراد عاشق نسبت به یکدیگر پایبند و دارای عهد و پیمان هستند. حامد، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه 19 میگوید: «عشق یعنی این‌که همون حسی رو که روز اول به همسرت داشتی تا 20سال آینده هم همون حس رو داشته باشی. عشق یعنی این که آدم نسبت به همدیگر پایبند باشه، عشق یعنی این که نسبت به همدیگه متهد باشه.»
احساس خوش آیند عشق: مقولة «احساس خوش‌آیند عشق» از چند مفهوم اولیه تشکیل شده است. باتوجه‌به مفهوم «عشق یک تجربه خوش‌آیند» می‌توان گفت عشق یک تجربة مطلوب و جذابی هست. سمیه، ساکن محله اسماعیل‌آباد میگوید: «عشق جیزبه که واقعن خیلی خوبه، دوست دارم که همه عشق رو تجربه کنن. من خودم این تجربة خوش‌آیند رو داشتم.» باتوجه‌به مفهوم «عشق ناشی از احساسات آدمی» می‌توان گفت عشق حالتی از احساس است که افراد عاشق می‌توانند در مورد عشق سخن بگویند. فریده، ساکن محله شمیران نو میگوید: «عشق رو باید حس کنی، احساس کنی. فقط کسی که عاشقه می‌تونه در مورد عشق بگه. عشق از احساسات آدمی میاد.» در خصوص مفهوم «عاشق یعنی دیوانه بودن» نیز می‌توان چنین گفت که فرد عاشق از یک هیجان، شوق و شوریدگی خاصی برخوردار است. فاطمه، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه ۴ میگوید: «ببینید به نظر من آدم عاشق دیوانه است. آدم عاشق مثل دیوانه‌ها رفتار می کنه. رفتاراش عادی نیست.»
کدگذاری محوری سطح اول | کدگذاری محوری سطح دوم | |
|---|---|---|
معنای عشق | ||
عشق یعنی همدیگر رو فریب‌ندادن (۱۹) | ||
عشق یعنی دوست‌داشتن و علاقة شدید قلبی (ش، د، خ، س 19 ،س4 ) | مهرورزیدن | |
عشق یعنی امید (4) | ||
پذیرش | ||
عشق یعنی متعهد بودن (س19) | ||
عشق ناشی از احساسات آدمی (ش، د) | ||
عاشق یعنی دیوانه بودن (4) |
گونه‌های عشق
مقولة محوری سطح دوم «گونه‌های عشق» شامل چند زیر مقولة سطح اول هست.که در ادامه به آنان پرداخته شده است.
عشق بین دو جنس مخالف: مقولة «عشق بین دو جنس مخالف» از یک مفهوم اولیه تشکیل شده است. باتوجه‌به مقوله‌ی گونه‌های عشق، می‌توان گفت عشق‌های متکثری بین افراد وجود دارد که یکی از آنان، عشق بین جنس دو مخالف است. محسن، ساکن محله خاک سفید (گلشن) میگوید: «عشق به چیزای زیادی هست، ولی بیشتر عشق یعنی بین زن و مرد، و یا رابطة بین دختر و پسره.»
عشق به خانواده: مقولة «عشق به خانواده» از چند مفاهیم اولیه تشکیل شده است. در این نوع از عشق، فقط عشق بین دوجنس مخالف نیست، بلکه عشق می‌تواند بین افراد دیگری مانند خانواده، مادر و پدر هم وجود داشته باشد. آزاده، ساکن دولتخواه میگوید «عشق رو فقط به جنس مخالف نمی‌دونم عشق به خانواده رو خیلی قبول دارم به پدرم به مادرم.» و یا در مورد مفهوم «عشق به فرزند» و «عشق به همسر» مهری، ساکن محله دولتخواه میگوید: «من عشق به فرزندم، عشق به همسرم، عشق به خانواده‌ام دارم.»
عشق به خدا: مقولة «عشق به دین» شامل یک مفهوم است. باتوجه‌به این مفهوم می‌توان گفت عشق به خدا یکی از انواع عشق‌ها است. ریحانه، متأهل، ساکن محله خاک سفید (گلشن) میگوید: «عشق به خدا خیلی بین مردم زیاد است عشق به خدا هنوز بین مردم هست، خیلی‌ام زیاده، بعضی‌ها هم قبول ندارند. در قشر جوون اعتقادات کمه، فکر می‌کنن خدا وجود نداره، اما به نظرم هنوز از بین نرفته. هستن کسایی که اعتقادات خیلی قوی دارن.»
عشق به طبیعت: مقولة «عشق به طبیعت» شامل دو مفهوم است. باتوجه‌به مفهوم «عشق به گیاهان» می‌توان گفت افرادی هستند که عاشق محیط‌زیست هستند و در حفظ و نگهداری آن کوشا هستند. محمد، ساکن محله دولتخواه میگوید: «آدم می‌تونه به هر چیزی عشق داشته باشه می‌تونه به یه درخت به یه گیاه می‌تونه به طبیعت عشق به‌ورزه. بعضیا عاشق طبیعتن.» بر اساس مفهوم «عشق به حیوانات» نیز می‌توان گفت برخی افراد به حیوانات عشق می‌ورزند. نادر، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه ۱۹ میگوید: «عمده‌ترین تعریف عشق رو بین زن و مرد می‌دونم، ولی تو چیزای دیگه مثل طبیعت هم هست. مثلن، بعضی‌ها عاشق حیوونا هستن، مثل سگ، گربه، پرنده‌ها و یا هر حیوونه دیگه‌ای که دوست دارن وقتشون رو با اونا بگذرونن»
مصداق عشق: مقولة «مصداق عشق» شامل یک مفهوم است. باتوجه‌به مفهوم «عشق به هر چیزی که دوستش داری» می‌توان گفت عشق به هر چیزی امکان‌پذیر است. فاطمه، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه ۴ میگوید: «همه جور عشق داریم. مثلن بعضیا عاشق کارشونن، بعضی‌ها عشق به مهاجرت دارن، بعضی‌ها عشق به وطن دارند، بعضی آدما هم عشق به موتور و ماشین دارند، بعضی‌ها عشق به کفتر دارند، کفتر بازی عشقشونه. بعضی‌ها هم عاشق رفیقشونن، بعضی ها عاشق نوه شونن، بعضی آدما هم عشق به کتاب دارن. کلن آدما می‌تونن عاشق چیزی باشن، که اون رو دوست دارند.»
عشق به خود: مقولة «عشق به خود» دارای یک مفهوم اولیه است. بر اساس این مفهوم افراد اگر توانایی عشق‌ورزیدن به خود را داشته باشند می‌توانند به دیگری هم عشق‌ورزیدن را بیاموزند. محمد، ساکن محله دولتخواه میگوید: «اگر من عاشق خودم و زندگیم باشم، این رو می‌تونم منتقل کنم به دیگری.»
عشق به دیگری: مقولة «عشق به دیگری» از یک مفهوم اولیه تشکیل شده است. با توجه به مفهوم «عشق دادن به همسایگان و دیگران» می‌توان گفت عشق فقط به خود و اعضای خانواده معطوف نمی‌شود؛ بلکه دایرة دوست‌داشتن می‌تواند شامل حال دیگری هم بشود. محمود، ساکن محله شمیران نو میگوید «به نظر من عشقو، دوست داشتنو، علاقه رو که فقط نباید بین اعضای خانوادة خودمون تقسیم کنیم، آدم می‌تونه نسبت به همسایة خودش گذشت داشته باشه، یا آدم می‌تونه نسبت به کودکان کار مهربونی داشته باشه. خلاصه هر کسی می‌تونه دیگران را دوست داشته باشه»
جدول 2: گونه‌های عشق
کدگذاری محوری سطح اول | کدگذاری محوری سطح دوم | |
عشق بین زن و مرد (س، ش، س4، س19، ا، خ) | عشق بین دو جنس مخالف | گونه‌های عشق |
عشق به پدر و مادر (خ، ش، ا، د، س4، س19) | ||
عشق به همسر (د) | ||
عشق به فرزند (خ، ش، س4) | ||
عشق به خدا (خ، ش، س4، د، ا) | عشق به خدا | |
عشق به گیاهان (د) | ||
عشق به حیوانات (س 19 ،س4) | ||
عشق به هر چیزی که دوستش داری (س4) | مصداق عشق | |
عشق به خود (د، س4) | ||
عشق دادن به همسایگان و دیگران (ش) | عشق به دیگری |
مقولة محوری سطح دوم «ویژگی‌های عشق» شامل چند زیر مقولة سطح اول است که در ادامه به آنان پرداخته شده است.
تکامل دهنده: مقولة «تکامل دهنده» از چند مفاهیم اولیه تشکیل شده است. باتوجه‌به مفهوم «عشق منجر به رشد» می‌توان گفت برای روییدن و بالیدن، وجود عشق ضرورت دارد. ریحانه، ساکن محله خاک سفید (گلشن) میگوید «رشدکردن نیاز به عشق دارد. به نظر من کسایی که عاشق هر چیزی هستن اون کار رو خیلی بهتر انجام میدن. بهتر و سریعتر تو اون مورد خاص رشد می کنن.» در مورد مفهوم «عشق همراه شناخت» می‌توان گفت لازمة عشق شناخت است. محدثه، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه ۱۹ میگوید: «عشقی که توش شناخت باشه خوبه. عشق نباید اراذل اوباشی باشه. این عشق‌هایی که سر همدیگررو کلاه می‌ذارن رو قبول ندارم.»
ضرورت عشق: مقوله محوری «ضرورت عشق» از چند مفاهیم اولیه تشکیل شده است. در مورد مفهوم «عشق کلمة الهی» نیز می‌توان گفت عشق حالتی از پاک و قدوس بودن است. داوود ۵۵ساله، ساکن محله خاک سفید (گلشن) میگوید «عشق یه کلمة الهی است.» باتوجه‌به مفهوم «شروع زندگی با عشق» می‌توان گفت آغاز زندگی باید با عشق باشد حسن، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه ۴ میگوید «زندگی باید با عشق شروع شود. بله بامحبت و عشق.»
جدول 3: ویژگی‌های عشق
کدگذاری محوری سطح اول | کدگذاری محوری سطح دوم | |
تکامل دهنده | ویژگی‌های عشق | |
ضرورت عشق | ||
سیالیت عشق
مقولة محوری سطح دوم «سیالیت عشق» شامل یک زیر مقولة سطح اول است که در ادامه به آن پرداخته شده است.
عشق‌های زودگذر: مقولة محوری «عشق‌های زودگذر» از چند مفهوم اولیه تشکیل شده است. باتوجه‌به مفهوم «عشق های موقت در حال حاضر» می‌توان گفت در جامعه کنونی ایران عشق واقعی وجود ندارد بلکه عشق یک اتفاقی ناپایدار است. احمد، ساکن محله اسماعیل‌آباد میگوید «عاشق و معشوق که اصلن نداریم این دوره. تو همین پارک دخترا یا پسرا، با چند نفر دوستن. این جور آدما توزندگیشون همش دلشون می‌خواد هر لحظه با آدم‌های مختلف باشن. دوستی‌هاشون عاقبت نداره.» با توجه به مفهوم «عشق های هورمونی» می‌توان گفت عشق‌های در حال حاضر، عشق‌های فیزیولوژی است. حامد، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه 19 میگوید « عشق در حال حاضر تو این وضعیت یه چیز الکیه، فعل و انفعالات هورمونیه بدنه، چیز دیگه‌ای نیست.»
جدول 4: سیالیت عشق
کدگذاری محوری سطح اول | کدگذاری محوری سطح دوم | |
عشق‌های زودگذر | سیالیت عشق | |
عشق‌های هورمونی (س19) |
هنر عشق‌ورزیدن
مقولة محوری سطح دوم «هنر عشق‌ورزیدن» شامل چند زیر مقولة سطح اول است که در ادامه به آنان پرداخته شده است. یادگیری عشق: مقولة محوری «یادگیری عشق» شامل چند مفهوم اولیه است. باتوجه‌به مفهوم «تلاش برای محبت‌کردن» می‌توان گفت عشق را از طریق محبت‌کردن می‌توان بازتولید کرد. محمود، ساکن محله شمیران نو میگوید «باید همت داشته باشی عشق رو یاد گرفت، و محبت کنی. از محبت‌کردن عشق تولید میشه.» باتوجه‌به مفهوم «عشق اکتسابیه» می‌توان گفت علی‌رغم این که عشق در وجود آدمی هست، اما باید آن را با تمرین‌کردن پروراند. آزاده، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه ۱۹ میگوید «عشق اکتسابیه. خداوند عشق رو ته وجود هر انسانی قرار داده، که تو اون رو یاد بگیری و بتونی پرورشش بدی. شکل دوست‌داشتن، شکل ارتباط برقرارکردن رو میشه یادگرفت.»
بی‌مهارتی عشق: مقولة «بی‌مهارتی عشق» شامل یک مفهوم اولیه است. باتوجه‌به مفهوم «شروع عاشقی از طرف مقابل» می‌توان گفت عدم توانایی عشق‌ورزیدن به عدم بازتولید عشق منجر می‌شود و فرد برای شروع عاشقی کردن منتظر فرد دیگری می‌ماند. فاطمه، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه ۴ میگوید «غرورم بهم اجازه نمی ده. من دوست دارم عاشقی رو طرف مقابل شروع کنه.»
جدول 5: هنر عشق‌ورزیدن
کدگذاری محوری سطح اولیه | کدگذاری باز | |
|---|---|---|
هنر عشق‌ورزیدن | یادگیری عشق | تلاش برای محبت‌کردن (ش) |
تغییر نگرش
مقولة محوری سطح دوم «تغییر نگرش»، شامل چند زیر مقوله سطح اول است که در ادامه به آنها پرداخته شده است.
جابه‌جایی دیدگاه‌ها: مقولة محوری «جابه‌جایی دیدگاه‌ها» نیز از چند مفاهیم اولیه تشکیل شده است. بر اساس مفاهیم اولیه می‌توان گفت در سال‌های اخیر دیدگاه‌های افراد نسبت به ارزش‌های زندگی به‌ویژه ارزش‌های پیرامون عشق به‌سرعت تغییر کرده است. به‌طوری‌که در خصوص مفهوم «تغییرات سریع نگاه‌ها به عشق‌های امروزی نسبت به گذشته» مریم، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه 4 میگوید «این دوره همه نگاه‌ها به عشق خیلی سریع تغییر کرده درصورتی‌که قبلن این‌جوری نبود. مثلن در روابط‌ها یه چیزایی که قبلن مردم می‌پسندیدند دیکه اونا جایگاهی ندارند و چیزای دیگه جای اونارو گرفته.»
سبک زندگی: بر اساس مقولة «مقوله سبک زندگی» مصاحبه‌شوندگان معتقد بودند در سال‌های اخیر افراد تمایل دارند نوع دیگری از زندگی را تجربه کنند. به‌طوری‌که در مورد مفهوم «تمایل افراد به نوع دیگری از زندگی‌کردن» حسن، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه ۴ میگوید: «این دوره همه چی تغییر کرده دیگه. قدیما این‌جوری نبود، الان آدما دوست دارن یه مدل دیگه زندگی کنن.»
ظهور تکنولوژی جدید: مقولة محوری «ظهور تکنولوژی جدید» از چند مقوله محوری سطح اول یعنی «تأثیر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بر تغییرات ارزشی»، «نقش شبکه‌های اجتماعی» و «تأثیر ماهواره» تشکیل شده است.
تأثیر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بر تغییرات ارزشی: مقولة «تأثیر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بر تغییرات ارزشی» شامل یک مفهوم اولیه است. بر اساس مقولة «نقش اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بر دیدگاه افراد» می‌توان گفت مصاحبه‌شوندگان معتقد بودند که ابزارهایی مانند اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، جهان‌بینی افراد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. چنانچه پروین، ساکن محله اسماعیل‌آباد میگوید «من فکر می‌کنم علت این تغییرات، اینترنتو واتساپو تلگرامو اینجور چیزا باشه. قدیم که اینا نبود. این روزا آدمای کل دنیا به هم دیگه دسترس دارن می‌تونن از حال همدیگه خبر داشته باشن. میدونن چی خوبه چی بده.»
تأثیر ماهواره: مقولة «تأثیر ماهواره» شامل دو مفهوم اولیه است. بر اساس مفهوم «تأثیر ماهواره بر نگاه به عشق» می‌توان به این نکته اشاره داشت که از نگاه مصاحبه‌شوندگان برنامه‌های ماهواره‌ای بر نگاه به عشق تأثیر گذاشته است. به‌طوری‌که مریم، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه 4 میگوید «خب فکر کنم علت این نگاه و تغییر نگاه به عشق شاید به‌خاطر ماهواره باشه. مثلن تو این فیلمای ماهواره‌ای هم‌زمان همه می تونن عاشق همدیگه‌بش. عشق و عاشقی‌ها مانده‌گار نیست خیلی زود از هم می پاشن»
فرایند نوسازی
مقولة محوری سطح دوم «فرایند نوسازی» شامل چند مقولة محوری سطح اول است که در ادامه به آن پرداخته شده است.
تأثیر رشد و توسعه شهرها بر تغییرات: مقولة «تأثیر رشد و توسعه شهرها بر تغییرات» شامل یک مفهوم اولیه است. بر اساس مفهوم «افزایش جمعیت و شهرها و تغییر روابط افراد» می‌توان گفت افزایش جمعیت، و بزرگتر‌شدن شهرها سبب شده که تغییراتی میان روابط افراد ایجاد شود به‌طوری‌که گم شدن افراد در این شهرها ممکن می‌شود. اعظم، ساکن محله اسماعیل‌آباد میگوید: «خب قدیم این‌همه شهر نداشتیم، جمعیت کمتر بود. اکثرن همه تو محل همدیگررو می‌شناختن، ولی الان جمعیت زیاد شده مثل قدیم دیگه نیست زیاد کسی، کسی رو تو محل نمی‌شناشه.»
تأثیر دانشگاه و اشتغال زنان: مقولة «تأثیر دانشگاه و اشتغال زنان» شامل یک مفهوم است. در خصوص مفهوم «افزایش اطلاعات و آگاهی افراد به دلیل ورود به دانشگاه‌ها و کاربیرون از خانه برای زنان» می‌توان گفت تأسیس و روند روبه‌رشد دانشگاه و تمایل ورود افراد به دانشگاه می‌تواند بر افزایش اطلاعات و آگاهی افراد تأثیر داشته باشد. یگانه، ساکن محله شمیران نو میگوید «الان دانشگاه‌ها زیادشدن، تو هر شهر یه دانشگاه زدن. مردم دوست دارن برن تحصیل کنن. خوب همین دانشگاه‌ها اطلاعات مردم رو بالا می‌ببره دیگه. زنان هم که دیگه بعد از تحصیل، دوست دارن برن سر کار.»
هژمونی
مقولة «هژمونی» شامل یک مفهوم است. باتوجه‌به مفهوم «توانایی قدرت تغییر دیدگاه افراد» می‌توان گفت کسانی توان تأثیرگذاری دارند که دارای قدرت باشند. مصطفی، ساکن محله شمیران نو میگوید: «ببین خانوم زمونه‌ای شده که اون بالا بالایی‌ها هرکاری بخوان انجام میدن، اونا هستن که همه چی رو برای مردم تعیین تکلیف می‌کنن. من فکر می‌کنم اونایی که امکانات در اختیار دارن راحتر می‌تونن روی افراد تأثیر بذارن.»
شرایط اقتصادی و فرهنگی
مقولة محوری سطح دوم «شرایط اقتصادی و فرهنگی» شامل یک مقوله محوری سطح اول است که در ادامه به آن پرداخته شده است.
شرایط مالی و سواد محله: مقولة «شرایط مالی و سواد محله» شامل دو مفهوم اولیه است. باتوجه‌به مفهوم «ضعف مالی و فرهنگی محله» می‌توان گفت محله‌های حاشیه‌نشین موردمطالعه از بعد اقتصادی و فرهنگی ضعیف بودند. فریده، ساکن محله شمیران نو میگوید: «الان تو همین محله ما، زنان به‌خاطر نیازشون میرن سرکار. این محل محلة ضعیفیه. سطح مالی مردم ضعیغه. تو این محل. سوادشونم پایینه.» بر اساس مفهوم «درآمد و سواد مردم محله بد نیست» می‌توان گفت سطح محله‌های غیر حاشیه‌نشین موردمطالعه از بعد اقتصادی و فرهنگی در حد خوب است. حامد، ساکن محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه 19 میگوید: «این محله وضع مالیشون بد نیست خوبه، سطح سواد جووناشونم خوبه.»
جدول 6: علل تغییرات ارزشی عشق
کدگذاری محوری سطح اول | کدگذاری باز | |
|---|---|---|
جابه‌جایی دیدگاه‌ها | تغییرات سریع نگاه‌ها به عشق‌های امروزی نسبت به گذشته (س،4، ش، س19) | |
تمایل افراد به نوع دیگری از زندگی‌کردن (س4) | ||
ظهور تکنولوژی جدید | تأثیر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بر تغییرات ارزشی | نقش اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بر دیدگاه افراد (ا، ش، س19) |
تأثیر ماهواره بر نگاه به عشق (س4) | ||
فرایند نوسازی | تأثیر رشد و توسعه شهرها بر تغییرات | افزایش جمعیت و شهرها و تغییر روابط افراد (خ، ا) |
تأثیر دانشگاه و اشتغال زنان | افزایش اطلاعات و آگاهی افراد به دلیل ورود به دانشگاه‌ها و کاربیرون از خانه برای زنان(خ، ش، د، ا، س19) | |
هژمونی | تأثیر قدرت | توانایی قدرت تغییر دیدگاه افراد (ش، د، ا، ش، س4، د، ا، س19) |
شرایط مالی و سواد محله | ضعیف‌بودن سطح مالی و سواد ساکنین محل (خ، ش، د،ا) | |
عوامل علی
عوامل علی اصلی‌ترین عواملی هستند که مستقیم بر پدیده تأثیر می‌گذارند (Farastkhah, 1395: 192). در این مقاله مقوله‌های محوری سطح دوم همچون تغییر نگرش‌ها، فرایند نوسازی و هژمونی به دلیل این که به طور مستقیم بر مقولة اصلی تأثیرگذار بودند جزء شرایط علی قرار گرفتند.
مقوله اصلی
مقوله اصلی همان پدیدة مرکزی که در موقعیت و زمینه، اکتشاف می‌کنیم (Farastkhah, 1395: 100). باتوجه‌به مفاهیم تولیدشده و مقولات برساخت شده و ارتباط هر یک از آنان با یکدیگر، گدگذاری انتخابی و یا همان مقوله اصلی، گرایش به ارزش‌های فرامادی عشق بود که در زمینه و میدان مطالعه کشف شد.
راهبردها
راهبردها همان اقداماتی هستند که جهت کنترل، اداره و برخورد با پدیده تحت شرایط مشاهده خاص صورت می‌پذیرد (اشتراوس و کوربین،۱۳۹۵: ۱۵۵). در این مقاله استراتژی‌ها همان تغییرات ارزشی در حوزه مقولات برساخت شدة معنای عشق، ویژگی‌های عشق، گونه‌های عشق، سیالیت عشق و هنر عشق‌ورزیدن می‌باشد.
عوامل مداخله‌گر
عوامل مداخله‌گر آن‌هایی هستند که شرایط علی را تخفیف یا تغییر می‌دهند (Strauss and Corbin, 2016: 195). در مقالة حاضر این عوامل شامل تأثیر تکنولوژی جدید بر تغییرات ارزشی عشق است.
پیامدها
پیامد آثار و نتایج مجموع موجبات علی و راهبردهای اتخاذ شده می‌باشد (Farastkhah, 1395: 10). در این مقاله پیامدهای حاصل از گرایش به ارزش‌های فرامادی عشق، حرکت به سمت ارزش‌های بشردوستانه و حرکت به سمت ارزش‌های مدرن است.
شکل 1: مدل پارادایمی گرایش به ارزش‌های فرامادی عشق
بحث
باتوجه‌به یافته‌ها در پاسخ به سؤال اول: شناسایی و جهت ارزش‌های عشق در محله‌های حاشیه‌نشین در مقایسه با محله‌های غیر حاشیه‌نشین مناطق ۴ و ۱۹ چیست؟ می‌توان گفت در بین کلیه محله‌های حاشیه‌نشین، همانند غیر حاشیه‌نشین، عشق معنای متفاوتی داشت. صداقت، ایثار و فداکاری، گذشت، محبت، احترام‌گذاشتن، درک و پذیرش یکدیگر، امیدواری، متعهد بودن و دوست‌داشتن یکدیگر، از جمله معانی عشق بودند. از منظر آنان عشق مانند گذشته فقط عشق به خدا و یا فقط رابطة بین زن و مرد نیست، بلکه دارای گونه‌های متفاوتی مانند عشق به خود، عشق به دیگری، عشق به خانواده، عشق به فرزند عشق به طبیعت، عشق به گل‌وگیاه و یا حتی می‌توان عاشق حیوانات شد. به عبارتی می‌توان گفت آنان به جنبه‌ی اجتماعی عشق نیز اشاره داشتند. از سوی دیگر از نگاه آنان، عشق لازمة زندگی است، زیرا عشق سبب تکامل و رشد افراد در جامعه می‌گردد. برخی از آنان معتقد بودند عشق‌های قدیمی و سنتی پایدارتر از عشق‌های امروزی هستند و عشق‌های هم اکنون جامعة ایرانی در مسیر عشق‌های ناپایدار، موقت و زودگذر در حرکت هستند، زیرا از دید آنان شکل‌گیری برخی از عشق‌ها یا بر اساس تغییرات فیزیولوژی و هورمونی و یا بر اساس نیازهای مالی یا جهت وقت‌گذرانی و سرگرمی بنا شده است. برخی نیز عشق را زمینی تعریف می‌کردند، زیرا معتقد بودند، عشق آموختنی است و از طریق آموزش و تمرین کردن، امکان انتقال و یادگیری عشق به دیگری وجود دارد.
در پاسخ به سوال دوم: علل و عوامل تعییرات ارزش‌های اجتماعی عشق چیست؟ نیز می‌توان گفت محله‌های حاشیه‌نشین، همانند غیر حاشیه‌نشین معتقد بودند دلایل این تغییرات مانند زمینی بودن عشق، گونه‌های عشق، سیالیت عشق، هنر عشق‌ورزیدن می‌تواند استدلال‌های مختلفی از جمله تغییر نگرش‌ها باشد. دلایل متفاوتی را نیز در خصوص تغییر نگرش‌ها بیان داشتند، که یکی از تغییرات را فرایند نوسازی می‌دانستند، زیرا آنان مدعی بودند افزایش تعداد جمعیت و شهرها، تأسیس و افزایش دانشگاه‌ها، افزایش سطح تحصیلات و دانش، جملگی منجر به تغییرات سبک زندگی افراد در جامعه ایرانی شده است. از سوی دیگر ظهور تکنولوژی جدید مانند اینترنت، ماهواره و شبکه‌های اجتماعی نیز سبب تغییرات ارزش‌های اجتماعی به‌ویژه ارزش‌های پیرامون عشق شده است. همین‌طور افکار و نیروهای که مسلط بر جامعه هستند، و دارای قدرت و توانایی بالایی دارند، توانسته‌اند تغییرات ارزشی پیرامون عشق را سبب شوند.
در تحلیل از روایت عمیق ارزش‌های فرامادی عشق می‌توان گفت بیشتر پژوهش‌ها، تئوری‌ها و رویکردهایی را تأیید می‌کند که مدعی هستند ارزش‌های عشق به سمت مدرن‌شدن، و ارزش‌های فرامادی گرایش دارند. برخی یافته‌های این مقاله، همسو با عشق سیال باومن بود. در مقالة حاضر مقولة برساخت شدة سیالیت عشق نشان داد که در جامعة ایرانی، ارزش‌های عشق در جهت سیال بودن در حرکت است. برخی یافته‌های این مقاله، همسو با هنر‌عشق ورزیدن اریک فروم بود. مقولة برساخت شدة هنر عشق‌ورزیدن نشان داد که با آموختن و تمرین‌کردن می‌توان عشق را بازتولید کرد. یافته‌های مقالة حاضر، پژوهش ملک احمدی و همکاران، میر میری، کنعانی و محمدزاده، علیرنژاد، مولیدیا هانوم و همکاران و رستیوو، را تأیید می‌کند؛ زیرا نتایج یافته‌های مقاله حاضر همانند نتایج آنان معتقد است عشق امری زمینی و دست‌یافتنی است، معنای عشق باتوجه‌به شرایط اجتماعی و سیاسی تغییر می‌کند، عشق تحت‌تأثیر رسانه‌ها تغییر می‌یابد، عشق لازمة زندگی است، فداکاری یکی از معانی و توصیف عشق است، عشق یک مکانیسم تکاملی است. یافته‌های این پژوهش، تئوری تغییر ارزشی اینگلهارت مبنی بر این‌که با افزایش امنیت جانی و مالی در بیشتر کشورهای جهان به‌خصوص کشورهای پیشرفته صنعتی، ارزش‌های مردم جهان از ارزش‌های مادی به سمت ارزش‌های فرامادی تغییریافته است را تأیید نکرد، زیرا اگر محله‌های غیر حاشیه‌نشین موردمطالعه مناطق ۱۹ و ۴ شهر تهران را مساوی کشورهای صنعتی فرض کنیم و محله‌های حاشیه‌نشین را نیز مساوی کشورهای غیرصنعتی بدانیم، با توجه به این که حاشیه نشیننان دارای محرومیت‌هایی بودند و از استانداردهای لازم شهری بی‌بهره بودند؛ با عنایت به دیدگاه اینگلهارت می باسیت ارزش‌های عشق در محله‌های حاشیه‌نشین به سمت ارزش های مادی گرایش داشت، درحالی‌که هم محلات حاشیه‌نشین و هم غیر حاشیه‌نشین به سمت ارزش‌های فرامادی عشق در حرکت بودند. به عبارتی می‌توان گفت که اولویت‌های حاشیه‌نشینان و غیر حاشیه‌نشینان مناطق ۱۹ و ۴ در ارزش‌های عشق نزدیک به یکدیگر بوده و تشابه ارزشی در بین محله‌ها وجود دارد. در اینجا پژوهش حاضر تلاش دارد نگاه دیالکتیکی به این امر داشته باشد به‌گونه‌ای که هر چیزی ضد خودش را می‌سازد. یعنی نیاز به ارزش‌های فرامادی مشارکت‌کنندگان پاسخی به وضع موجود این محله‌ها است. علی‌رغم این‌که این محله‌ها ازنظر اقتصادی در وضعیت نامطلوب به سر می‌برند و طبق دیدگاه اینگلهارت خواسته‌ها باید مادی باشند، اما برعکس آن رخ‌داده است مصاحبه‌شوندگان به ارزش‌های فرامادی و مدرن عشق گرایش داشتند. از سویی دیگر در پاسخ به این سؤال که چرا ارزش‌ها در محلات حاشیه‌نشین با محلات غیر حاشیه‌نشین چندان متفاوت نیست می‌توان بوردیویی نیز نگاه کرد. از نگاه بوردیو هبیتوس و ذائقة طبقات مسلط بر جامعه منجر به تغییرات ارزشی می‌شود. ازنظر وی می‌توان گفت درست است که حاشیه‌نشینان درون بافت محدودکننده‌ای زیست می‌کنند و تحت‌تأثیر طبقة خودشان هستند؛ اما این زمینه به‌هیچ‌عنوان محدودکنندة ارزش‌های حاشیه‌نشینان نبوده و افراد آلت دست هبیتاس‌های و یا همان عادت‌واره‌های خود نیستند. حال می‌توان در خصوص اولویت‌های ارزشی پاسخ‌گویان فراتر از تأثیرات منطقه‌ای نیز به آن نگاه کرد. بنابراین بر اساس نتایج پژوهش حاضر می‌توان گفت ارزش‌های اجتماعی عشق در محله‌های مورد مطالعه به سمت ارزش های فرامادی فرامادی و در مسیر فرآیند توسعه در حرکت است. حال سؤال مهم این است چه اتفاقاتی رخ‌داده که نسل‌ها در جامعة ایرانی دارای اولویت‌ها و ارزش‌های جدیدی نسبت به نسل‌های قدیمی‌تر شده است. پیشینة پژوهش و نتایج یافته‌ها نشان دادند در جامعة ایرانی یکی از عواملی که منجر به تغییرات اساسی در حوزة ارزش‌ها شده، رشد و گسترش و مصرف تکنولوژی جدید است. استفادة روزافزون از شبکه‌های جهانی؛ مانند اینترنت، ماهواره و شبکه‌های اجتماعی در تشابه سبک و اولویت‌های ارزشی مشابه نقش اساسی دارد. درنتیجه طبقات مسلط جامعه از این طریق می‌توانند ارزش‌های فرهنگی و ذائقه‌های خود را بر کل جامعه تحمیل کنند و یا ترجیحات ارزشی خود را به‌منزلة معیار بهترین و مشروع‌ترین سبک زندگی در فرهنگ ملی تثبیت کنند و بر اساس نظر بوردیو افراد در طبقات و قشرهای مختلف از طریق مصرف فرهنگی خود را متمایز کنند و مدعی منزلت بالاتری شوند. بر همین اساس نیز حاشیه‌نشینان که دسترسی به تکنولوژی جدید دارند نیز تحت‌تأثیر ارزش‌های طبقات مسلط جامعه قرار می‌گیرند.
نتیجه‌گیری
تشکر و قدردانی
از تمامی متخصصان و مشارکت کننده‌گان که در این پژوهش یاری نمودند، صمیمانه تشکر و قدردانی می شود.
منابع
Alirnejad, S. (2018). The transformation of women's experiences of love and marriage: An ethnographic study on educated and employed urban women in Tehran. Quarterly Journal of Strategic Studies on Sports and Youth, 16(38), Winter 2018. (in Persian)
Alya Maulidia Hanum, Marudut Bernadtua Simanjuntak, IIza Mayuni, & Zuriyati. (2022). The meaning of family love in family film. IPB University & State University of Jakarta.
Bauman, Z. (2005). Liquid love: On the frailty of human bonds (E. Thabeti, Trans.). Tehran: Ghoghnoos Publications. (in Persian)
Englehart, R. (2016). The cultural shift in advanced industrial society (M. Vatr, Trans.). Tehran: Kavir Publications. (in Persian)
Farastkhah, M. (2020). Qualitative research methods in social sciences with an emphasis on grounded theory. Tehran: Agah Publications. (in Persian)
Herdar, M., Fathi, S., & Pir Ahari, N. (2023). Analysis of the formation of fluid love based on the marital life of couples on social networks. Social Sciences Journal of Ferdowsi University of Mashhad, 20(1), 43. (in Persian)
Jankowiak, W., Shen, Y., & Volsche, S. (2015). Investigating love’s universal attributes: A research report from China. Cross-Cultural Research, 49(4), 1–15. https://doi.org/10.1177/1069397115588222
Kanani, M. A., & Mohammadzadeh, H. (2016). Network interactions and the experience of fluid love: A qualitative study of female students at Guilan University. Iranian Cultural Studies Research Quarterly, 9(1), 33–57.
Malek Ahmadi, H., Mirfardi, A., & Mokhtari, M. (2019). Typology of lived experiences of love. Strategic Research on Iranian Social Issues, 8(3), 26. (in Persian)
Mills, A., & Bravut, J. (2006). An introduction to contemporary cultural theories (J. Mohammadi, Trans.). Tehran: Ghoghnoos Publications. (in Persian)
Ministry of Urban Development, Roads and Housing. (2015, Bahman). Introduction to the definitions of marginalization and the situation of slum dwellers in Iran and the world. Retrieved from http://news.mrud.ir/news. (in Persian)
Mir Miri, H. (2011). The social construction of love in Iranian lived experience (Case study of the 40s, 60s, and 80s decades) [Master's thesis, University of Tehran]. (in Persian)
Mirzaei, K. (2016). Qualitative research: Researcher and research report writing. Tehran: Foujan Publications. (in Persian)
Nazari, M. (1395). Love in the modern world. Retrieved from http://www.isa.org.ir. (in Persian)
Restivo, S. (1977). A evolutionary sociology of love. International Journal of Sociology of the Family, 7(July–December), 233–245.
Ritzer, G. (2016). Sociological theory (H. Nayebi, Trans.). Tehran: Ney Publications. (in Persian)
Seidman, S. (2014). Contested knowledge in sociology (H. Jalili, Trans.). Tehran: Ney Publications. (in Persian)
Strauss, A., & Corbin, J. (2016). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory (E. Afshar, Trans.). Tehran: Ney Publications. (in Persian)
Vosooghi, M., & Nik Kholgh, A. (1991). Foundations of sociology. Tehran: Kharazmi Publications. (in Persian)
[1] . ارزش‌های اجتماعی واقعیت‌ها و اموری را تشکیل می‌دهند که مطلوبیت دارند و مورد خواست و آرزوی اکثریت افراد جامعه است (Vosuqi and Nikkhalq, 1370: 187).
[2] . حاشیه‌نشینی به آن قسمت از بافت‌هایی گفته می‌شود که عمدتاً مهاجرین روستایی و تهیدستان شهری را در خود جای‌داده و بدون مجوز و خارج از برنامه‌ریزی رسمی و قانونی توسعه شهری (طرح‌های جامع و تفصیلی) در درون یا خارج از محدوده قانونی شهرها به وجود آمده‌اند، عمدتاً" فاقد سند مالکیت هستند و ازنظر ویژگی‌های کالبدی و برخورداری از خدمات رفاهی، اجتماعی و فرهنگی و زیرساخت‌های شهری شدیدا" دچار کمبود هستند (Ministry of Urban Development, Roads and Housing, 1394).
[3] . Jankowiak et al
[4] . Restivo
[5] . Maulidia Hanum
[6] حروف داخل پرانتز کنار مفاهیم اولیه حروف اول نام محله‌های موردمطالعه است. به‌طوری‌که حروف خ (خاک سفید)، ش (شمیران نو)، س ۴ (سایر محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه ۴)، د (دولتخواه)، ا (اسماعیل‌آباد)، س ۱۹(سایر محله‌های غیر حاشیه‌نشین منطقه ۱۹) است.