Identification and prioritization of static and dynamic rural electoral districts in Rasht city (1990-2010)
Subject Areas :
MOHAMAD ESHGHY
1
,
Farhad Hamzeh
2
*
,
Shohreh Taj
3
1 -
2 - Assistant Professor at Central Tehran Islamic Azad University
3 -
Keywords: Spatial flexibility, agile city, land-use diversity, urban resilience, sustainable development,
Abstract :
Introduction And Objectives: Political participation is a feature of people's sovereignty in elections, intervention in decision-making and the administration of the country's affairs, and the conscious and powerful participation of people in all social institutions. Participation in urban and rural elections, presidential elections, and the leadership experts and the Islamic Consultative Assembly are an active arm in society. As civil institutions, they play an important role among the people and in the development and organization of the country. Political participation in urban and rural elections is defined as the voluntary activity of members of society in choosing leaders and direct and indirect participation in policymaking. Elections, as a political behavior, represent a level of political participation in which each community and each individual in the community participates in support, reform, and change based on their political understanding of the geographical environment, and cedes part of the people's will to the government in the administration of affairs. Rural areas, as a population area, can play an important role in the fate of elections. Voting to determine the system, elections for the Islamic Consultative Assembly, the Presidency of the Assembly of Experts, the leadership and the Islamic Council of cities and villages, naturally, the political behavior and participation of political and administrative units at the country level have been different and have been a function of environmental, human conditions, etc. Guilan province, with its historical background (Forest Movement and Tudeh Party, etc.), with the city of Rasht as its administrative and political center, has been one of the active political centers in the country. The predominantly rural landscape in the region and the extensive and deep relations between the city and the village have formed an intertwined network of relations in different dimensions for this region. Methodology: The present study is applied in terms of its purpose and from the perspective of library and field methods. The average participation rate in Sangar district for the presidential elections was (65.48%) and in the Islamic Consultative Assembly elections (64.95%). Similarly, the central district had the highest participation rate in the presidential elections (61.53%) and in the Islamic Consultative Assembly elections (59.63%) during these two decades, indicating a dynamic in these districts. Results and Discussion: On the other hand, in the Khammam district, we have the lowest participation rate in the elections of the Experts of the Leadership (34.39%) and the Islamic Consultative Assembly (41.51%). On the other hand, the average participation rate in the rural districts of Rasht city is another criterion for measuring the dynamics and stability in the peripheral districts, as the participation rate in the presidential and Islamic Council elections in all districts except Khammam and Khoshkbijar districts was higher than the average participation rate, and in the elections of the Islamic Consultative Assembly and Experts of the Leadership (Khamam district) was lower than the average participation rate. Conclusion: According to the results obtained in this study, the Khammam and Khoshkbijar districts are among the peripheral static districts of Rasht city, and the Sangar, Markazi, Lasht-e-Nasha, and Kouch-e-Safhan districts have better dynamic priority than each other, respectively.
ORIGINAL RESEARCH PAPER |
|
Journal Organization of Space Economy journal homepage: https://sanad.iau.ir/journal/jose
|
Identification and prioritization of static and dynamic rural electoral districts in Rasht city (1990-2010) |
1-Mohammad Eshghi, 2-Farhad Hamzeh* 3-Shohreh Taj
1-. PhD Student, Department of Geography, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2. Assistant Professor, Department of Geography, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran (Corresponding Author)
3. Assistant Professor, Department of Geography, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
ARTICLE INFO | EXTENDED ABSTRACT |
History Article: Received: 26 May 2024
Revised: 19 June 2024
Accepted: 30 July 2024
| Introduction And Objectives: Political participation is a feature of people's sovereignty in elections, intervention in decision-making and the administration of the country's affairs, and the conscious and powerful participation of people in all social institutions. Participation in urban and rural elections, presidential elections, and the leadership experts and the Islamic Consultative Assembly are an active arm in society. As civil institutions, they play an important role among the people and in the development and organization of the country. Political participation in urban and rural elections is defined as the voluntary activity of members of society in choosing leaders and direct and indirect participation in policymaking. Elections, as a political behavior, represent a level of political participation in which each community and each individual in the community participates in support, reform, and change based on their political understanding of the geographical environment, and cedes part of the people's will to the government in the administration of affairs. Rural areas, as a population area, can play an important role in the fate of elections. Voting to determine the system, elections for the Islamic Consultative Assembly, the Presidency of the Assembly of Experts, the leadership and the Islamic Council of cities and villages, naturally, the political behavior and participation of political and administrative units at the country level have been different and have been a function of environmental, human conditions, etc. Guilan province, with its historical background (Forest Movement and Tudeh Party, etc.), with the city of Rasht as its administrative and political center, has been one of the active political centers in the country. The predominantly rural landscape in the region and the extensive and deep relations between the city and the village have formed an intertwined network of relations in different dimensions for this region.
Methodology: The present study is applied in terms of its purpose and from the perspective of library and field methods. The average participation rate in Sangar district for the presidential elections was (65.48%) and in the Islamic Consultative Assembly elections (64.95%). Similarly, the central district had the highest participation rate in the presidential elections (61.53%) and in the Islamic Consultative Assembly elections (59.63%) during these two decades, indicating a dynamic in these districts. Results and Discussion: On the other hand, in the Khammam district, we have the lowest participation rate in the elections of the Experts of the Leadership (34.39%) and the Islamic Consultative Assembly (41.51%). On the other hand, the average participation rate in the rural districts of Rasht city is another criterion for measuring the dynamics and stability in the peripheral districts, as the participation rate in the presidential and Islamic Council elections in all districts except Khammam and Khoshkbijar districts was higher than the average participation rate, and in the elections of the Islamic Consultative Assembly and Experts of the Leadership (Khamam district) was lower than the average participation rate.
Conclusion: According to the results obtained in this study, the Khammam and Khoshkbijar districts are among the peripheral static districts of Rasht city, and the Sangar, Markazi, Lasht-e-Nasha, and Kouch-e-Safhan districts have better dynamic priority than each other, respectively.
|
Keywords: Spatial flexibility, agile city, land-use diversity, urban resilience, sustainable development | |
Highlight: · Identify static and dynamic electoral constituencies in rural areas around the Rasht metropolis during the last two decades (1379-1399).
| |
| |
* Corresponding Author: Farhad Hamzeh Email: geofarhad77@yahoo.com |
|
نشریه ساماندهی اقتصاد فضا https://sanad.iau.ir/journal/jose
|
نشریه علمی ساماندهی اقتصاد فضا، 2(6) 86-68، زمستان 1403 |
شناسایی و اولویتبندی حوزههای روستایی ایستا و پویای انتخاباتی شهرستان رشت )1399-1379( |
مقاله علمی |
محمد عشقی
فرهاد حمزه* 2، شهره تاج 3
مشخصات مقاله | چکیده |
تاریخ دریافت: 6/3/1403 تاریخ بازنگری: 30/3/1403 تاریخ پذیرش: 9/5/1403
| بیان مسئله: انتخابات بهعنوان یک رفتار سیاسی، مبین مرتبهای از مشارکت سیاسی است که هر جامعه و هر فردی در جامعه بر اساس فهم سیاسی خود در محیط جغرافیایی جهت حمایت، اصلاح و تغییر در آن شرکت میکند و بخشی از اراده مردم را در اداره امور به حکومت واگذار مینماید . حوزههای روستایی بهعنوان پهنه جمعیتی میتوانند نقش مهمی در سرنوشت انتخاباتها داشته باشند. هدف: هدف این مقاله شناسایی حوزههای ایستا و پویای انتخاباتی در بخشهای روستایی پیرامون کلانشهر رشت در طی دو دهه اخیر (1379-1399) میباشد. روش: مطالعه ادبیات و مبانی نظری موضوع و سوابق تحقیقات پیشین بوده که با روش مطالعه کتابخانهای شامل کتابها و پایاننامههای مرتبط، فیشبرداری، اسناد و منابع موجود در کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، کتابخانه دانشگاه تهران، مقالات علمی و پژوهشی داخلی و خارجی، معاونت سیاسی امنیتی استانداری گیلان، سایتهای اینترنتی معتبر و سایر منابع علمی و پژوهشی در رابطه با موضوع پژوهش صورت گرفته است. یافتهها و بحث: میانگین میزان مشارکت در بخش سنگر برای انتخابات ریاست جمهوری با (48/65%) و نیز در انتخابات مجلس شورای اسلامی با (95/64%) از بیشترین میزان مشارکت برخوردار بوده و همینطور نیز بخش مرکزی در انتخابات ریاستجمهوری با (53/61%) و در انتخابات مجلس شورای اسلامی با (63/59%) میزان مشارکتی در طی این دو دهه روبرو بوده است و این مسئله حاکی از یک پویایی در این بخشها میباشد از سوی دیگر در بخش خمام در انتخابات خبرگان رهبری با (39/34%) و مجلس شورای اسلامی با (51/41%) با پایینترین حد از میزان مشارکت روبرو میباشیم. نتیجهگیری: بخش خمام و خشکبیجار با توجه به نتایج بهدستآمده در این تحقیق از بخشهای ایستا پیرامونی شهرستان رشت میباشد و بخشهای سنگر، مرکزی، لشت نشاء، کوچصفهان، به ترتیب اولویت از پویای بهتری نسبت به یکدیگر برخوردار میباشند. |
واژگان کلیدی: حوزههای انتخاباتی، حوزه ایستا، حوزه پویا، مشارکت روستایی، شهرستان رشت
| |
نکات برجسته: ·
| |
| |
1. 
دانشجوی دکتری گروه جغرافیا، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2. استادیار گروه جغرافیا، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
3. استادیار گروه جغرافیا، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
ناشر: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام (ره) شهرری
* نویسنده مسئول: فرهاد حمزه پست الکترونیک: geofarhad77@yahoo.com |
بیان مسئله
مشارکت سیاسی، خصیصه حاکمیت مردم در انتخابات و دخالت در تصمیمگیریها و اداره امور کشور و مشارکت آگاهانه و قدرتمندانه مردم در کلیه نهادهای اجتماعی است، شرکت در انتخابات شهری و روستایی و ریاست جمهوری و خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی بهعنوان یک بازوی فعال در جامعه هستند و بهعنوان نهادهای مدنی نقش مهم در بین مردم و در توسعه و سازماندهی کشور دارند مشارکت سیاسی در عرصه انتخابات شهری و روستایی را فعالیت داوطلبانه اعضای جامعه در انتخاب رهبران و شرکت مستقیم و غیرمستقیم در سیاستگذاری تعریف کردهاند (وثوقی و هاشمی،1383).
بررسی روند مشارکت سیاسی در جریان انتخابات، یکی از راههایی است که طی آن میتوان به انگیزههای حضور سیاسی جوامع روستایی پی برد (خالقی،1401) و درواقع یک زمینهای فراهم میکند که روستاییان میتوانند ابراز وجود کنند و یا عقیده خود را بیان کنند و یا این احساس را داشته باشند که نظرشان مهم است مسئله اساسی شناسایی عوامل مؤثر بر مشارکت مردم روستایی در انتخابات شوراهای روستایی است که این عوامل میتواند برگرفته از عوامل اجتماعی، سیاسی و یا فرهنگی و اقتصادی باشد و مهمتر از آن توجه به این مسئله که نگرش به شور و مشورت در قانون اساسی با نگاه مدرن به شورا بهعنوان یکی از نمودهای دموکراسی به معنای غربی تفاوت وجود دارد. در قانون مشورت با اعضای جامعه را تأکید کرده است اما مسئولیت و تصمیمگیری را بر عهده حاکم جامعه گذاشته است، یعنی حاکم جامعه تصمیم نهایی را میگیرد و میتواند نظرش بسیار تأثیرگذار باشد. مشارکت سیاسی و نقش آن در توسعه سیاسی کشور، که خود نشاندهنده میزان اهمیت مردم به اتفاقات سیاسی و میزان دخالت و شرکت آنها در این اتفاقات است و در بعضی از مواقع نشاندهنده میزان رضایت مردم از دولت یا آن حکومت است و همچنین میتواند نشاندهنده میزان ابراز وجود مردم در مسائل و اتفاقات سیاسی و میزان اهمیت شرکت مردم در این اتفاقات از طرف حکومت یا دولت باشد. دولتها در زمینه توانایی جلب همکاریهای روستاییان و یا به کمک طلبیدن آنها در حل مسائل روستایی نیز نقش مهمی را میتوانند به عهده گیرند عواملی چون عادت کار جمعی و به سرانجام رساندن امور با کمک یکدیگر پیشینهای طولانی در روستاها دارد. در روستاها مردم عادت داشتند که کارها را بهصورت همیاری تا مرحله اجرا پیش ببرند، روستاها نیازمند یک تشکل میباشند که زندگی آنها را سراسری کند و این فقط از شورا برمیآید که نماینده آنهاست ونیز در زمینهی مشارکت اجتماعی نیز شوراها تنها راهحل هستند (میر لطفی و محبی، 1386). ایران پس از انقلاب اسلامی در سال 1357 انتخابهای متعددی را تجربه کردهاند مانند: رأیگیری برای تعیین نظام، انتخابات مجلس شورای اسلامی، ریاست جمهوری خبرگان، رهبری و شورای اسلامی شهر و روستا طبعاً رفتار و مشارکت سیاسی واحدهای سیاسی اداری در سطح کشور متفاوت بوده و تابعی از شرایط محیطی، انسانی و... بوده است. استان گیلان با توجه به پیشینه تاریخی (نهضت جنگل و حزب توده و... ) با مرکزیت اداری سیاسی شهر رشت از جمله کانونهای فعال سیاسی در کشور بوده است چشمانداز غالب روستایی در منطقه و روابط گسترده و عمیق بین شهر و روستا مناسبات اقتصادی – اداری و اجتماعی و سیاسی شبکهای درهمتنیده از روابط در ابعاد مختلف را برای این منطقه شکل داده است (فیضی راد، 1385). وانگ و همکاران1 (2008) معتقدند هنگامیکه از مشارکت روستایی در طرحهای توسعه روستایی و فعالیتهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی یا محیطی آنها در این راستا سخن به میان میآید، با تنوع وسیعی از گونههای مشارکت روبهرو میشویم که این ما را متوجه پیچیدگی و غنای مفهوم مشارکت میکند ازاینرو به هنگام سخن گفتن از مشارکت نمیتوان قوانین کلی حاکم بر الگوهای گوناگون مشارکت را مدنظر قرار داده و متوجه الگوهای مختلف از مشارکت در زمینههای مختلف نشد. این امر ما را در طبقهبندی الگوها از زوایای مختلف رهنمون میشود. مشارکت در انتخابات یکی از راههای مداخله یا مشارکت مردم در تصمیماتی است که در جامعه صورت میگیرد و در روستاها نیز برای اینکه مردم روستایی احساس کنند دارای اهمیت هستند یا نظرشان مهم است انتخابات یکی از راههای جلب رضایت و اهمیت دادن به روستاییان است. از طرف دیگر نیز این موضوع مورد اهمیت است که به نظر میرسد در روستاها بهعنوان اجتماعاتی مبتنی بر روابط شخصی و خویشاوندی (نزدیک به تعریف تونیس از اجتماع) و با تفکیک اجتماعی کم (در معنای موردنظر دورکیم) و خلاصه به علت اجتماعی-فرهنگی و جغرافیایی خاص، سیاست و مشارکت سیاسی معنای ویژهای داشته باشد متفاوت از شهرهاست. حوزههای ایستا و پویای انتخاباتی در مناطق روستایی شهرستان رشت کجاست؟ کدام انتخابات برای روستاییان بخشهای شهرستان رشت به لحاظ میزان مشارکت در اولویت بیشتری میباشد؟
مبانی نظری
دموکراسی: دموكراسی، بهعنوان یك اصل، مدنظر قرار میگیرد. در یك نظام دموكراتیك، به مردم اجازه داده میشود در اداره امور شركت كنند. در واقع مردم حاكمان خود را برمیگزینند. در چنین سیستمی مشاركت، قوام دموكراسی تلقی میشود و آن متضمن ارزیابی خردمندانه درجه دموكراسی تحققیافته هر جامعه خواهد بود. دموكراسی یعنی ژرفای مشاركت كه متضمن مشاركت آگاهانه مردمنهادهای مردمی است؛ پهنا و گستردگی مشاركت كه تعیینكننده درصد و كیفیت شركتكنندگان است و نیز برد مشاركت به معنای مواردی كه رأی مردم به آنها تعلق میگیرد (كوهن،1973).
مشارکت سیاسی: مشارکت یک مفهوم ذاتی در جوامع بشری است که برای تحکیم آن نیازمند یک برنامهریزی از پایین به بالا و ارتباط بین همه فاکتورهای موجود در این زمینه هستیم (وانگ و همکاران،2008). مشارکت سیاسی به فعالیتهایی گفته میشود که شهروندان بهطور مستقیم یا غیرمستقیم و در اندازههای مختلف برای تأثیرگذاری بر گزینش اعضای دولت و حکومت یا برنامهها و فعالیتهای آنان انجام میدهند. یا به هر عمل که باانگیزه سیاسی، تلاش برای یک مقام دولتی، شرکت در راهپیمایی، اعتراض خشونتآمیز و امثال اینها مشارکت سیاسی گفته میشود. مشارکت سیاسی ابزاری برای کسب مزیتهای سیاسی است (پرچمی، 1386: 39). مهمترین ویژگی کنش سیاسی در جوامع مدرن شامل هنجارمندی آن میباشد و این هنجارمندی در قالب انتخابات تبلور مییابد (مقیمی،1391: 12) مشارکت سیاسی تابعی از تحولات مختلف سیاسی- اداری، حقوقی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است (سیف زاده، 1373).
مشارکت روستایی: واژه مشارکت كه به شركت كردن در چیزی تعریفشده است در دو بعد ارشادی و طراحی هدفها و خطمشیهای سیاسی و جهت بخشیدن، كه سیاستگذاری نامیده میشود و نیز اداری، كه متضمن امرونهی است و دو ركن فرمانبر و فرمانبردار در آن وجود دارد، به كار میرود. آنچه در این نوشته مورد تأکید است بعد سیاسی آن است بعدی كه شیوه دموكراسی، بهعنوان یك اصل، مدنظر قرار میگیرد. در یك نظام دموكراتیك، به مردم اجازه داده میشود در اداره امور شركت كنند. در واقع مردم حاكمان خود را برمیگزینند. در چنین سیستمی مشاركت، قوام دموكراسی تلقی میشود و آن متضمن ارزیابی خردمندانه درجه دموكراسی تحققیافته هر جامعه خواهد بود. مشارکت مردم در توسعه اجتماعی یک فرآیند مشارکت (از پائین به بالا ) بوده و در سطح کلان باعث توانمندسازی روستائیان و کاهش هزینههای دولت میشود (عارف،1398). توسعه روستایی و مشارکت واقعی روستاییان به خصوص، در قالبسازمانی آن ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند بهگونهای که دو روی یک سکه را تشکیل میدهند. مشارکت روستایی در توسعه روستایی شامل مداخله مردم در فرایند تصمیمگیری، اجرای طرحها، بهرهگیری از منافع این طرحها و ارزیابی آنها میگردد مشارکت یک مفهوم ذاتی در جوامع بشری است که برای تحکیم آن نیازمند یک برنامهریزی از پایین به بالا و ارتباط بین همه فاکتورهای موجود در این زمینه هستیم (وانگ و همکاران، 2008).
حوزه انتخاباتی: حوزههای انتخاباتی در حقیقت مناطق سیاسیاند که در مقام واحدهای جغرافیایی سیاسی نقشآفرینی میکنند (مجتهد زاده، 1381). پیشنیاز انتخابات و تعيين نمايندگان مردم، ترسيم سرزمين به حوزههاي انتخاباتي با مرزهاي مشخص و متناسب با ويژگيهاي جغرافيايي، پذيرش عمومي و قوانين انتخاباتي است. اين محدودههاي جغرافيايي در مقام بستري براي انتخابات نمايندگان در سطوح مختلف محلي، ناحيهاي و ملي، تأثير قطعي بر تركيب و كاركرد نهادهاي سياسي حكومت دارد (كاوياني راد، 1386).
حوزههای ایستا و پویا: اصل ایستایی همان نظم حاکم بر جامعه است و اصل پویایی ناظر بر تغییرات و پیشرفت (August Conte: 1798 (185, حوزههاي پويا به آن دسته از حوزههايي اطلاق میشود كه در میزان و نرخ مشارکت همواره در طول دورههای مختلف انتخاباتی، در حال رشد و تغییر و نیز از علاقهمندی به مشارکت بیشتری برخوردار بودهاند حوزههای ایستا به آن دسته از حوزههای اطلاق میشود که در میزان و نرخ مشارکت در طول دورههای مختلف انتخاباتی با عدم رشد و تغییر روبهجلو و نیز از علاقهمندی به مشارکت ثابتی و یا گاهاً کاهشی برخوردار بودهاند (پیشگاهی فرد، 1379: 12). حوزههای ایستا و پویای انتخاباتی در مناطق روستایی شهرستان رشت کجاست؟ کدام انتخابات برای روستاییان بخشهای شهرستان رشت به لحاظ میزان مشارکت در اولویت بیشتری میباشد؟
پیشینه تحقیق
لرنر مطالعه خود را در شش کشور خاورمیانه (ترکیه، لبنان، ایران، اردن، مصر و سوریه) متمرکز ساخته است. اندیشه لرنر در چهارچوب نظریه اشاعه فرهنگی است به این معنی که با بسط و نشر عناصر فرهنگی جوامع مدرن در کشورهای جهان سوم آمادگی روانی و اجتماعی برای پذیرش عناصر فرهنگی جدید و ایفای نقش مؤثر در این رابطه فراهم میشود. به نظر لرنر مهمترین عناصر و متغیرهای نوسازیکننده عبارتنداز: رسانههای گروهی، تعلیم و تربیت و شهرنشینی. نفوذ و گسترش این عناصر به درون جامعه سنتی دگرگونی در نگرشها و باورهای مردم را در پی دارد. یکی از شاخصهای این نگرشهای جدید وجود همدلی و بروز شخصیت انتقالی در افراد است. به این معنی که شخص این توانایی را در خود میبیند که خود را بهجای دیگری بگذارد و به کنش مثبت و سازنده با دیگران بپردازد. بر همین قیاس مشارکت افراد در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی نیز یکی از ابعاد توسعه اجتماعی و روانی به شمار میرود (ازکیا، ۱۳۸۰: ۱۰۸).
رابرت دال حتی پیش از لیست مباحث خود را درباره دموکراسی آغاز کرده بود. به عقیده او دموکراسی تنها در قالب پلی آرشی امکان تحقق دارد و به همان میزان که جوامع پیشرفت میکنند، متکثرتر میشوند و گروههای متنوعتری پدید میآید و زمینه رقابت گستردهتر و ایجاد دموکراسی فراهم میشود (بدیع، ۱۳۷۶: ۲۵).
حیدری (۱۳۹۷) در پژوهشی با عنوان عوامل مؤثر در بهبود مشارکت سیاسی از دیدگاه روستاییان مورد شناسی: شهرستان اردبیل، به بررسی این موضوع پرداخت. در مرحله نخست، عوامل مؤثر در بهبود مشارکت سیاسی در محدوده مورد مطالعه، از دیدگاه نخبگان محلی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته مورد شناسایی قرار گرفت. در مرحله دوم تحقیق، برای شناخت و تحلیل دیدگاه اجتماعات روستایی و میزان توافق نظری آنها با نتایج مرحله نخست، ۳۸ علت شناساییشده مبنای طراحی پرسشنامه به روش لیکرت قرار گرفت. نتایج نشان داد مهمترین عوامل مؤثر در بهبود مشارکت سیاسی از دیدگاه روستاییان در منطقه مورد مطالعه شامل چهار مؤلفه (بهبود زیست سیاسی و یادگیری اجتماعی، بهبود زیست اجتماعی و شبکهسازی، شکوفایی اقتصادی و اعتمادسازی، بهبود زیستمحیطی و تقویت انگیزش) است که مقدار واریانس و واریانس تجمعی تبیین شده توسط این شش عامل ۵۴/۵۸ است و در نهایت بر اساس نتایج تحقیق پیشنهادهای کاربردی ارائه شد.
موسوی و ملایی (۱۳۹۵) در پژوهشی با عنوان بازنمایی مشارکت سیاسی روستاییان و مهاجران روستایی در داستانهای دوره پهلوی دوم، به بررسی این موضوع پرداختند. در این پژوهش شناسایی احکام دو گفتمان "شهری " و "روستایی " در زمینه مشارکت سیاسی روستاییان و مهاجران روستایی پیش از انقلاب ۱۳۵۷ مدنظر بوده است. برای دستیابی به دیدگاه روستاییان داستانها بهعنوان منابع پژوهش انتخاب شدند. پرسش اصلی پژوهش این عبارت بود از: مشارکت روستاییان در داستانهای دوره پهلوی دوم چگونه بازنمایی شده است و دیدگاه نویسندگان روستایی در این زمینه چه تفاوتی با نویسندگان شهری دارد؟ فرضیه نیز ازاینقرار بوده است که آثار داستان نویسان شهری همچون آثار پژوهشی به همان سه دسته تقسیم میشوند، اما بر اساس نظر داستان نویسان روستایی اغلب روستاییان و مهاجران به مسائل سیاسی توجهی نداشتهاند که این بیتوجهی ناشی از روحیه محافظهکارانه آنان نیست.
فاضلی و خوشفر (۱۳۹۰) در پژوهشی با عنوان مشارکت سیاسی در استان گلستان، به بررسی این موضوع پرداختند. این مقاله ضمن مرور مختصر برخی نظریههای مشارکت سیاسی که بیشتر بر متغیرهای نگرشی متمرکز شدهاند، الگویی نظری ارائه میکند که همزمان مهمترین متغیرها و گزارههای مندرج در بقیه نظریات را در خود دارد. سپس به کمک آزمون تی، تفاوت دو گروهی که در اولین دور انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴ شرکت کردند و آنها که شرکت نکردند، بررسیشده است. این بررسی نشان داد تنها دو متغیر احساس بیقدرتی و همچنین میزان مشروعیتی که افراد برای نظام سیاسی قائل هستند، در میان دو گروه مذکور تفاوت معنادار دارد. دادههای این تحقیق از «پیمایش ملی فرهنگ سیاسی مردم ایران» گرفتهشده که در سال ۱۳۸۴ انجامشده است.
وثوقی و هاشمی (۱۳۸۳) در پژوهشی با عنوان روستاییان و مشارکت در ایران مطالعه موردی: روستاهای حومه شهرستان بوشهر (چاه کوتاه، آبطویل، تل اشکی)، به بررسی این موضوع پرداختند. فرضیه اصلی تحقیق عبارت بوده است از: با بهبود شاخصهای اجتماعی مشارکت سیاسی افزایشیافته است. این فرضیه در دو بعد مشارکت سیاسی رسمی و غیررسمی موردبررسی و سنجش قرار گرفت. روش تحقیق، روش پیمایشی بود که با استفاده از تکنیک پرسشنامه انجام شد. نتایج تحقیق حاکی است که مشارکت سیاسی غیررسمی همراه با افزایش سطح تحصیلات، ارتباط با شهر و استفاده از رسانههای گروهی افزایشیافته است. اما مشارکت سیاسی رسمی تنها در سطح متوسط ارتباط با شهر و تحصیلات ابتدایی بیشتر شده است و پسازآن رو به کاهش داشته است. بهعلاوه، مشارکت رسمی همبستگی مثبت بالایی با اعتماد به دولت داشته است. این موضوع نشان میدهد که مشارکت سیاسی غیررسمی بیش از جنبه رسمی مشارکت با شاخصهای توسعه و تأییدکننده نظریات نوسازی رابطه دارد.
لیانگ و ژائو (2022) در مقالهای با عنوان «تأثیر شمشیر دولبه ادیان بر مشارکت سیاسی روستایی در چین» گروههای معتقد به مذهب از طریق محوری مورد انتظار، انتقال اطلاعات و افزایش منافع خصوصی ناشی از مذهبی بودن، بر تصمیمگیریهای مشارکت در رأیدهندگان تأثیر میگذارند. به طور خاص، اگر مؤمنان بیشتری در روستا وجود داشته باشند.
رامش (2021) در مقالهای با عنوان «مشارکت سیاسی مردم روستایی در هند از منظر جامعه¬شناختی» به این نتیجه رسید که عوامل گوناگونی وجود دارد که بر مشارکت سیاسی افراد تأثیر میگذارد. تعریف این عوامل و بررسی تأثیر آنها بر امکان مشارکت افراد از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور انتزاعی، هدف این تحقیق افزایش درک عوامل مؤثر بر امکان مشارکت سیاسی افراد است.
خالقی (1401) در مقالهای تحت عنوان (تحلیل رفتار جامعه روستایی در قلمرو جغرافیایی انتخابات (مورد مطالعه شهرستان ورزقان)) نتایج این تحقیق نشان میدهد عوامل سیاسی و عوامل اجتماعی دارای مقادیر قوی و ویژگیهای جغرافیایی دارای مقادیر متوسط برای تعیین قدرت پیشبینی مدل انتخاباتی است. شریفی و لیلائی (1400) در مقالهای با عنوان (تبیین و بررسی اصول سیاستهای کلی انتخابات) تأکید نمودهاند انتخابات مظهر اصلی مردمسالاری شناخته میشود مردم بهواسطه آن در سرنوشت سیاسی خود سهیم و اقدام به تغییر اصحاب قدرت مینمایند.
روش تحقیق
در اين تحقيق بهمنظور انجام پهنهبندي ميزان مشاركت مردم بخشهای شهرستان رشت در انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، شورای اسلامی شهر و روستا و خبرگان رهبری دادههاي مورد نياز از طریق مطالعه ادبیات و مبانی نظری موضوع و سوابق تحقیقات پیشین بوده که با روش مطالعه کتابخانهای شامل کتابها و پایاننامههای مرتبط، فیشبرداری، اسناد و منابع موجود در کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، کتابخانه دانشگاه تهران، مقالات علمی و پژوهشی داخلی و خارجی، معاونت سیاسی امنیتی استانداری گیلان، سایتهای اینترنتی معتبر و سایر منابع علمی و پژوهشی در رابطه با موضوع پژوهش صورت گرفته است. براين اساس ميزان مشاركت در هر دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی، ریاست جمهوری، شورای اسلامی شهر و روستا و خبرگان رهبری هریک به تفکیک در جداولی بر آنها تنظیم و نمودارهای مربوطه ترسیم گردید كه نشاندهنده تغييرات فضايي عامل مشاركت، در عرصه بخشهای شهرستان رشت ميباشد. سرانجام در پايان كار تمامي نمودارهای ساختهشده رویهم قرار گرفت و ميزان مشاركت مردم در انتخابات طی دو دهه اخیر نمايش دادهشده است. قابلذکر است با استفاده از اين روش بهآسانی حوزههاي پويا و ايستا از لحاظ ميزان مشاركت قابلشناسایی ميباشند.
محدوده مورد مطالعه
قلمرو تحقیق: کلانشهر رشت مركز استان گيلان ميباشد و روستاهای پیرامونی این کلانشهر که تشکیل شهرستان رشت را میدهند از سمت شمال به درياي خزر، از سمت شمال شرقی به شهرستان آستانهاشرفیه، از جهت شرق به شهرستانهاي لاهيجان و سياهكل، از سمت جنوب به شهرستان رودبار، از جهت غرب به شهرستانهاي شفت و صومعهسرا و از سمت شمال غربی به شهرستان انزلي منتهي ميگردد. شهرستان رشت در 37 درجه و 16 دقيقه عرض جغرافيايي و 49 درجه و 35 دقيقه طول جغرافيايي واقعشده است. طبق آمار سال1395 وسعت اين شهرستان 1215 كيلومترمربع بوده و تراكم نسبي جمعيت در اين شهرستان 501 نفر در هر كيلومترمربع ميباشد. درحالیکه اين تراكم در سطح استان گيلان 152 نفر در هر کیلومترمربع است. شهرستان رشت داراي 6 بخش به نامهاي خشكبيجار، خمام، سنگر، كوچصفهان، لشت نشاء و مركزي و 18 دهستان ميباشد. مجموع روستاهاي اين شهرستان 296 روستا بوده که دو روستا خالی از سکنه میباشد و دارای جمعیت 918445 نفر بوده که 698014 نفر شهری و 220431 نفر روستایی بهعبارتدیگر 76 درصد جمعیت شهری و 24 درصد روستایی میباشند.
جدول شماره 1- تقسيمات جغرافيايي شهرستان رشت
تعداد آبادي | تعداد و نام دهستانهای تابعه | بخش | ||||
خالي از سكنه | داراي سكنه | جمع | ||||
0 0 | 16 21 | 16 21 | خشكبيجار | حاجي بكنده نوشر | خشكبيجار | |
0 0 0 | 15 13 12 | 15 13 12 |
خمام
| چاپارخانه چوكام كته سر خمام | خمام | |
0 0 0 | 16 7 16 | 16 7 16 | سنگر | اسلامآباد سراوان سنگر | سنگر | |
0 0 0 | 24 10 12 | 24 10 12 | كوچصفهان | بلسبنه كنارسر لولمان | كوچصفهان | |
1 0 0 | 16 14 16 | 16 14 16 | لشت نشاء | جيرهنده علیآباد زيباكنار گفشه | لشت نشاء | |
1 0 0 0 | 25 26 13 23 | 26 26 13 23 | رشت | حومه پيربازار پسيخان لاكان | مركزي | |
2 | 294 | 296 | 6 | 18 | 6 | جمع |
نقشه 1- تقسیمات سیاسی شهرستان رشت
یافتهها
بررسی مشارکت سیاسی در بخشهای شهرستان رشت
بررسی دادههای جمعآوریشده از مراکز ذیصلاح انتشار (استانداری استان گیلان، فرمانداری شهرستان رشت ) آمار انتخاباتی از حوزههای انتخابیه در دورههای مختلف رأیگیری برای انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، شوراهای شهر و روستا و مجلس خبرگان رهبری در جدولهای زیر به نمایش درآمدهاند.
نکته: جهت دقیقتر بودن و نیز تحلیل درستتر آمار و اطلاعات پیرامون حوزههای انتخاباتی بخشهای روستایی، انتخابات ریاست جمهوری و شورای اسلامی شهر و روستا که همزمان در سال1400 برگزار گردید نیز مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفت.
بررسی مشارکت سیاسی در بخش لشت نشاء
بررسی دادههای جمعآوریشده در حوزه انتخابیه لشت نشاء در دورههای مختلف رأیگیری برای انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، شوراهای شهر و روستا و مجلس خبرگان رهبری در جدولهای زیر به نمایش درآمدهاند.
الف) انتخابات مجلس خبرگان رهبری
جدول 2- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات مجلس خبرگان لشت نشاء
سال / دوره | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت |
1385 | 28921 | 12421 | 94/42% |
1394 | 37428 | 14742 | 38/39% |
ب) ریاست جمهوری
جدول 3- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در حوزه انتخاباتی لشتنشاء
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1380 / دوره هشتم | 25880 | 16075 | 113/62% |
2 | 1384 / دوره نهم | 28685 | 17817 | 112/62% |
3 | 1388 / دوره دهم | 32252 | 19454 | 318/60% |
4 | 1392 / دوره یازدهم | 35428 | 21232 | 929/59% |
5 | 1396 / دوره دوازدهم | 38002 | 24674 | 928/64% |
6 | 1400 / دوره سیزدهم | 42433 | 16473 | 821/38% |
ج) انتخابات مجلس شورای اسلامی
جدول 4- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات مجلس شورای اسلامی لشتنشاء
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1382 | 24051 | 13654 | 77/56% |
2 | 1386 | 30261 | 16211 | 57/53% |
3 | 1390 | 33421 | 18788 | 21/56% |
4 | 1394 | 36721 | 16421 | 71/44% |
5 | 1398 | 38921 | 11296 | 02/29% |
د) انتخابات شورای شهر و روستا
جدول 5- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات شوراهای شهر و روستا لشتنشاء
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1381 | 11456 | 5260 | 91/45% |
2 | 1385 | 28921 | 17912 | 93/61% |
3 | 1392 | 35428 | 21002 | 28/59% |
4 | 1396 | 38002 | 24203 | 68/63% |
5 | 1400 | 42433 | 15396 | 28/36% |
تحلیل وضعیت مشارکت سیاسی در لشت نشاء
با توجه به بررسیهای بهعملآمده از اطلاعات و دادههای جمعآوریشده درباره میزان مشارکت سیاسی در بخش لشت نشاء شهرستان رشت میتوان گفت که در مجموع این بخش در حال حاضر دارای الگوی مشارکت منفی است. به این معنی که در هر چهار مدل انتخابات انجامشده نسبت رشد بخش خاکستری از بخش مایل به شرکت در انتخابات بیشتر است بهطوریکه در آخرین انتخابات برگزارشده نسبت به دوره قبل در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا (4/27% )، در انتخابات ریاست جمهوری (1/26%)، در انتخابات مجلس شورای اسلامی (69/15%) و در انتخابات مجلس خبرگان (56/3%) عدم مشارکت رشد داشته است این در حالی است که مشارکت در تمامی این انتخابات در دوره اخیر نسبت به دوره قبلی دارای رشد منفی بوده است.
بررسی مشارکت سیاسی در بخش خشکبیجار
بررسی دادههای جمعآوریشده از مراکز ذیصلاح انتشار آمار انتخاباتی در حوزه انتخابیه خشکبیجار در دورههای مختلف رأیگیری برای انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، شوراهای شهر و روستا و مجلس خبرگان رهبری در جدولهای زیر به نمایش درآمدهاند.
الف) ریاست جمهوری
جدول 6- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در حوزه انتخاباتی خشکبیجار
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1380 / دوره هشتم | 19218 | 11431 | 480/%59 |
2 | 1384 / دوره نهم | 21207 | 11507 | 26/54% |
3 | 1388 / دوره دهم | 23205 | 14721 | 43/63% |
4 | 1392 / دوره یازدهم | 27418 | 16471 | 07/60% |
5 | 1396 / دوره دوازدهم | 30252 | 19107 | 15/63% |
6 | 1400 / دوره سیزدهم | 33347 | 13850 | 53/41% |
ب) انتخابات مجلس شورای اسلامی
جدول 7 - تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات مجلس شورای اسلامی خشکبیجار
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1382 | 20445 | 8855 | 31/43% |
2 | 1386 | 22671 | 11282 | 76/49% |
3 | 1390 | 25421 | 13676 | 79/53% |
4 | 1394 | 28447 | 11721 | 20/41% |
5 | 1398 | 30472 | 8633 | 33/28% |
ج) انتخابات مجلس خبرگان رهبری
جدول 8- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات مجلس خبرگان خشکبیجار
سال / دوره | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت |
1385 | 21752 | 7802 | 86/35% |
1394 | 27211 | 9452 | 73/34% |
جدول 9- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات شوراهای شهر و روستا خشکبیجار
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1381 | 7016 | 4036 | 52/57% |
2 | 1385 | 21752 | 13252 | 92/60% |
3 | 1392 | 27418 | 16525 | 27/60% |
4 | 1396 | 30252 | 18736 | 93/61% |
5 | 1400 | 33347 | 12653 | 94/37% |
تحلیل وضعیت مشارکت سیاسی در خشکبیجار
با توجه به بررسیهای بهعملآمده از اطلاعات و دادههای جمعآوریشده درباره میزان مشارکت سیاسی در بخش خشکبیجار شهرستان رشت میتوان گفت که در مجموع این بخش در حال حاضر دارای الگوی مشارکت منفی است. به این معنی که در هر چهار مدل انتخابات انجامشده نسبت رشد بخش خاکستری از بخش مشارکتکننده در انتخابات بیشتر است بهطوریکه در آخرین انتخابات برگزارشده نسبت به دوره قبل در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا (99/22% )، در انتخابات ریاست جمهوری (62/19%)، در انتخابات مجلس شورای اسلامی (87/12%) و در انتخابات مجلس خبرگان (51/3%) عدم مشارکت رشد داشته است این در حالی است که مشارکت در تمامی این انتخابات در دوره اخیر نسبت به دوره قبلی دارای رشد منفی بوده است.
بررسی مشارکت سیاسی در بخش سنگر
بررسی دادههای جمعآوریشده از مراکز ذیصلاح انتشار آمار انتخاباتی در حوزه انتخابیه سنگر در دورههای مختلف رأیگیری برای انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، شوراهای شهر و روستا و مجلس خبرگان رهبری در جدولهای زیر به نمایش درآمدهاند.
الف) انتخابات مجلس خبرگان رهبری
جدول 10- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات مجلس خبرگان در بخش سنگر
سال / دوره | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت |
1385 | 27403 | 16702 | 94/60% |
1394 | 53420 | 18272 | 20/34% |
ب) ریاست جمهوری
جدول 11- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در حوزه انتخاباتی سنگر
سال / دوره | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت |
1380 / دوره هشتم | 34222 | 25005 | 06/73% |
1384 / دوره نهم | 37361 | 27347 | 19/73% |
1388 / دوره دهم | 45428 | 29721 | 42/65% |
1392 / دوره یازدهم | 50625 | 31211 | 65/61% |
1396 / دوره دوازدهم | 56252 | 39788 | 73/70% |
1400 / دوره سیزدهم | 71778 | 35021 | 79/48% |
جدول 12- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات مجلس شورای اسلامی بخش سنگر
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1382 | 36018 | 18271 | 72/50% |
2 | 1386 | 42431 | 22471 | 95/52% |
3 | 1390 | 47320 | 25986 | 91/54% |
4 | 1394 | 51702 | 20421 | 49/39% |
5 | 1398 | 68727 | 15544 | 61/22% |
جدول 13- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات شوراهای شهر و روستا بخش سنگر
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1381 | 34521 | 26250 | 04/76% |
2 | 1385 | 37403 | 26811 | 68/71% |
3 | 1392 | 50625 | 30121 | 49/59% |
4 | 1396 | 56252 | 38711 | 81/68% |
5 | 1400 | 71778 | 35003 | 76/48% |
تحلیل وضعیت مشارکت سیاسی در سنگر
با توجه به بررسیهای بهعملآمده از اطلاعات و دادههای جمعآوریشده درباره میزان مشارکت سیاسی در بخش سنگر شهرستان رشت میتوان گفت که در مجموع این بخش در حال حاضر دارای الگوی مشارکت سیاسی منفی است. به این معنی که در هر چهار مدل انتخابات انجامشده نسبت رشد بخش خاکستری از بخش مشارکتکننده در انتخابات بیشتر است بهطوریکه در آخرین انتخابات برگزارشده نسبت به دوره قبل در انتخابات مجلس شورای اسلامی (38/77%) از حائزین شرایط رأیدهی در انتخابات شرکت نکردند. همچنین در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا دوره آخر 23/51% از رأیدهندگان در انتخابات حضور نیافتند و در انتخابات ریاست جمهوری (20/51%) در انتخابات شرکت نکردهاند که این بدترین عملکرد در بین بخشهای مختلف شهرستان رشت است.
بررسی مشارکت سیاسی بخش کوچصفهان
بررسی دادههای جمعآوریشده از مراکز ذیصلاح انتشار آمار انتخاباتی در حوزه انتخابیه کوچصفهان در دورههای مختلف رأیگیری برای انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، شوراهای شهر و روستا و مجلس خبرگان رهبری در جدولهای زیر به نمایش درآمدهاند.
الف) ریاست جمهوری
جدول 14- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در حوزه انتخاباتی کوچصفهان
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1380 / دوره هشتم | 32992 | 19840 | 13/60% |
2 | 1384 / دوره نهم | 38903 | 23394 | 13/60% |
3 | 1388 / دوره دهم | 42281 | 25702 | 78/60% |
4 | 1392 / دوره یازدهم | 49726 | 28475 | 26/57% |
5 | 1396 / دوره دوازدهم | 57621 | 37147 | 46/64% |
6 | 1400 / دوره سیزدهم | 62275 | 24739 | 72/39% |
ب) انتخابات مجلس خبرگان رهبری
جدول 15- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات مجلس خبرگان در بخش کوچصفهان
سال / دوره | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت |
1385 | 39120 | 19201 | 08/49% |
1394 | 54720 | 21724 | 70/39% |
ج) انتخابات مجلس شورای اسلامی
جدول 16- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات مجلس شورای اسلامی بخش کوچصفهان
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1382 | 36392 | 16249 | 64/44% |
2 | 1386 | 40211 | 18122 | 06/45% |
3 | 1390 | 45121 | 23999 | 18/53% |
4 | 1394 | 55618 | 18727 | 67/33% |
5 | 1398 | 63275 | 14291 | 58/22% |
د) انتخابات شورای شهر و روستا
جدول 17- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات شوراهای شهر و روستا بخش کوچصفهان
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1381 | 33121 | 20752 | 65/62% |
2 | 1385 | 39120 | 23250 | 43/59% |
3 | 1392 | 49726 | 28402 | 11/57% |
4 | 1396 | 57621 | 36711 | 71/63% |
5 | 1400 | 63275 | 24717 | 06/39% |
تحلیل وضعیت مشارکت سیاسی در کوچصفهان
با توجه به بررسیهای بهعملآمده از اطلاعات و دادههای جمعآوریشده درباره میزان مشارکت سیاسی در بخش کوچصفهان شهرستان رشت میتوان گفت که در مجموع این بخش در حال حاضر دارای الگوی مشارکت سیاسی منفی است. به این معنی که در هر چهار مدل انتخابات انجامشده نسبت رشد بخش خاکستری از بخش مشارکتکننده در انتخابات بیشتر است بهطوریکه بیشترین عدم مشارکت در آخرین دور انتخابات مجلس شورای اسلامی با نرخ 38/77% این در حالی است که در آخرین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا نرخ عدم مشارکت 93/60 و در آخرین دور انتخابات ریاست جمهوری 27/60 درصد میباشد. این نشان میدهد که روند مشارکت سیاسی در بخش کوچصفهان از توابع شهرستان رشت به خصوص در دورههای اخیر منفی بوده است.
بررسی مشارکت سیاسی بخش خمام
بررسی دادههای جمعآوریشده از مراکز ذیصلاح انتشار آمار انتخاباتی در حوزه انتخابیه خمام در دورههای مختلف رأیگیری برای انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، شوراهای شهر و روستا و مجلس خبرگان رهبری در جدولهای زیر به نمایش درآمدهاند.
الف) ریاست جمهوری
جدول 18- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در حوزه انتخاباتی خمام
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1380 / دوره هشتم | 36272 | 20949 | 75/57% |
2 | 1384 / دوره نهم | 37306 | 21476 | 56/57% |
3 | 1388 / دوره دهم | 44521 | 25225 | 65/56% |
4 | 1392 / دوره یازدهم | 65721 | 29461 | 82/44% |
5 | 1396 / دوره دوازدهم | 75757 | 33331 | 99/43% |
6 | 1400 / دوره سیزدهم | 79341 | 19833 | 99/24% |
ب ) انتخابات مجلس شورای اسلامی
جدول 19- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات مجلس شورای اسلامی بخش خمام
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1382 | 42022 | 15192 | 15/36% |
2 | 1386 | 44721 | 20221 | 21/45% |
3 | 1390 | 49744 | 21454 | 12/43% |
4 | 1394 | 69652 | 30276 | 46/43% |
5 | 1398 | 77282 | 30623 | 62/39% |
ج) انتخابات مجلس خبرگان رهبری
جدول 20- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات مجلس خبرگان در بخش خمام
سال / دوره | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت |
1385 | 38520 | 15211 | 48/39% |
1394 | 69652 | 20421 | 31/29% |
د) انتخابات شورای شهر و روستا
جدول 21- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات شوراهای شهر و روستا بخش خمام
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1381 | 9080 | 4499 | 54/49% |
2 | 1385 | 38520 | 22281 | 84/57% |
3 | 1392 | 65721 | 27281 | 51/41% |
4 | 1396 | 75757 | 32231 | 54/42% |
5 | 1400 | 79341 | 32360 | 78/40% |
تحلیل وضعیت مشارکت سیاسی دربخش خمام
با توجه به اطلاعات و دادههای بهدستآمده از مشارکت سیاسی مردم بخش خمام در طی ادوار مختلف انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا میتوان چنین برداشت نموده که نرخ مشارکت در دوره 1381 از وضعیت بهمراتب بهتری نسبت به ادوار بعدی برخوردار بوده است. در واقع الگوی منفی بر نرخ مشارکت سیاسی مردم خمام در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا حاکم است. بهطوریکه در انتخابات سال 1381 نرخ مشارکت 54/49% بوده که در سال 1385 به 84/57 درصد رسیده است اما در این دوره تاکنون با توجه به رشد جمعیت نرخ مشارکت از کاهش نسبی برخوردار شده است در سال 1392 نرخ مشارکت 51/41% و در سال 1396 به 54/43 درصد رسیده که مؤید همین نکته است.
بررسی مشارکت سیاسی بخش مرکزی
بررسی دادههای جمعآوریشده از مراکز ذیصلاح انتشار آمار انتخاباتی در حوزه انتخابیه بخش مرکزی شهرستان رشت در دورههای مختلف رأیگیری برای انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، شوراهای شهر و روستا و مجلس خبرگان رهبری در جدولهای زیر به نمایش درآمدهاند.
الف) ریاست جمهوری
جدول 22- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در حوزه انتخاباتی بخش مرکزی
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1380 / دوره هشتم | 44417 | 27183 | 19/61% |
2 | 1384 / دوره نهم | 46287 | 29103 | 87/62% |
3 | 1388 / دوره دهم | 48729 | 32721 | 14/67% |
4 | 1392 / دوره یازدهم | 52817 | 35471 | 15/67% |
5 | 1396 / دوره دوازدهم | 60990 | 38212 | 65/62% |
6 | 1400 / دوره سیزدهم | 67281 | 32429 | 19/48% |
ب) انتخابات مجلس شورای اسلامی
جدول 23- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات مجلس شورای اسلامی بخش مرکزی
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1382 | 44069 | 18668 | 36/42% |
2 | 1386 | 45718 | 21721 | 51/47% |
3 | 1390 | 50618 | 25421 | 22/50% |
4 | 1394 | 55428 | 18721 | 77/33% |
5 | 1398 | 62121 | 16702 | 88/26% |
ج) انتخابات مجلس خبرگان رهبری
جدول 24- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات مجلس خبرگان در بخش مرکزی
سال / دوره | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت |
1385 | 45292 | 21283 | 99/46% |
1394 | 58718 | 20242 | 47/34% |
د) انتخابات شورای شهر و روستا
جدول 25- تعداد افراد حائز شرایط دهی و میزان آرای مأخوذه در انتخابات شوراهای شهر و روستا بخش مرکزی
شرح | افراد حائز شرایط رأیدهی | آرای مأخوذه | نرخ یا درصد مشارکت | |
1 | 1381 | 44950 | 28180 | 69/62% |
2 | 1385 | 45292 | 29952 | 13/66% |
3 | 1392 | 52817 | 35402 | 02/67% |
4 | 1396 | 60990 | 33270 | 54/54% |
5 | 1400 | 67281 | 32151 | 78/47% |
تحلیل وضعیت مشارکت سیاسی در بخش مرکزی
با بررسی دقیقتر آمار در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا در بخش مرکزی با الگوی رشد منفی مواجه هستیم. بهعبارتیدیگر در این بخش با رشد شدید بخش خاکستری یا عدم تمایل به شرکت در انتخابات مواجه هستیم. در سال 1381 این افراد 16770 نفر (30/37%)، در سال 1385 این افراد 15340 نفر معادل (86/33%)، در سال 1392 این افراد 17415 نفر معادل (97/32%)، در سال 1396 این افراد 27720 نفر معادل (45/45%) و در سال 1400 این افراد 35130 نفر معادل (21/52%) کل جمعیت بخش مرکزی رسیده است. همانطور که در جداول نشان میدهد با رشد عدم مشارکت سیاسی در این بخش مواجه هستیم که بیانگر کاهش نرخ مشارکت است.
نمودار 2- مقایسه میانگین مشارکت دهستانها در انتخابات مجلس شورای اسلامی (1382-1398) |
نمودار 1- مقایسه میانگین مشارکت دهستانها در انتخابات مجلس خبرگان رهبری (1385-1394 ) |
نمودار 4- مقایسه میانگین درصد مشارکت دهستانها در انتخابات ریاست جمهوری (1380-1400)
|
نمودار 3- مقایسه میانگین مشارکت دهستانها در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا (1381-1400)
|
مقایسه میانگینهای مشارکت سیاسی برحسب نوع انتخابات
برای رسیدن به یک تحلیل مناسب از وضعیت مشارکت سیاسی جامعه مورد مطالعه لازم است تا میانگینهای هر یک از انتخابات بهصورت جداگانه موردبررسی قرار گیرد.
[1] - Wang et al