-
Article
1 - شناسایی مناطق مستعد توسعه سکونتگاهها با استفاده از مدل تلفیقی منطق فازی وAHP (مطالعه موردی: شهر پلدختر)Journal of Geography and Environmental Studies , Issue 2 , Year , Autumn 2023یکی از مهمترین برنامههای توسعه شهری، مکانیابی بهینه جهات توسعه شهری بر مبنای توانمندیهای محیطی است. انتخاب جهت مناسب توسعه شهری باعث میشود که شهر در آینده با مسائل و مشکلات کمتری ازجمله مخاطرات طبیعی همراه باشد و همچنین روند توسعه شهری بهدرستی صورت گیرد. با توجه Moreیکی از مهمترین برنامههای توسعه شهری، مکانیابی بهینه جهات توسعه شهری بر مبنای توانمندیهای محیطی است. انتخاب جهت مناسب توسعه شهری باعث میشود که شهر در آینده با مسائل و مشکلات کمتری ازجمله مخاطرات طبیعی همراه باشد و همچنین روند توسعه شهری بهدرستی صورت گیرد. با توجه به اهمیت موضوع، در این پژوهش به شناسایی مناطق مستعد توسعه سکونتگاهها در محدوده و حاشیهی شهر پلدختر پرداخته شده است. در این پژوهش با توجه به موضوع و اهداف موردنظر، از مدل رقومی ارتفاعی 30 متر SRTM، نقشه زمینشناسی 1:100000 سازمان زمینشناسی کشور، تصویر ماهواره لندست و لایههای رقومی اطلاعاتی، بهعنوان دادههای تحقیق استفاده شده است. مهمترین ابزارهای تحقیق، Arc GIS (بهمنظور تهیه نقشههای موردنظر) و Expert Choice (جهت اجرای مدل AHP) بوده است. همچنین در این پژوهش از مدلهای منطق فازی (بهمنظور فازیسازی لایهها و همچنین تلفیق لایههای اطلاعات و تهیه نقشه نهایی) و AHP (به منظور وزندهی به لایههای اطلاعاتی) استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصله، بخشهای زیادی از محدوده شهری و حاشیه شهری پلدختر دارای تناسب خیلی کم جهت توسعه شهری هستند. این مناطق که عمدتاً شامل مناطق شمالی محدوده شهری پلدختر است به دلیل ارتفاع و شیب زیاد، قرار گرفتن در واحد کوهستان و دره آبرفتی، پتانسیل کمی جهت توسعه فیزیکی نواحی سکونتگاهی دارند. بر این اساس، تنها بخشهایی از مناطق جنوبی شهر پلدختر به دلیل ارتفاع و شیب کم و همچنین قرار گرفتن در واحد دشت، مستعد توسعه فیزیکی نواحی سکونتگاهی هستند. Manuscript profile -
Article
2 - تدوين و اولويتبندي شاخصهاي مديريت پسماند در مناطق روستايي استان خوزستانJournal of Geography and Environmental Studies , Issue 49 , Year , Spring 2024امروزه خطرات زيستمحيطي ناشي از سوء مديريت پسماند به عنوان يکي از مشکلات اساسي کشور مطرح است و اين مشکل در روستاها بيشتر از شهرها نمود دارد. در محيطهاي روستايي، با وجود تفاوتهايي که اين مناطق به لحاظ شيوه زندگي با محيطهاي شهري دارند، به دليل تغ More
امروزه خطرات زيستمحيطي ناشي از سوء مديريت پسماند به عنوان يکي از مشکلات اساسي کشور مطرح است و اين مشکل در روستاها بيشتر از شهرها نمود دارد. در محيطهاي روستايي، با وجود تفاوتهايي که اين مناطق به لحاظ شيوه زندگي با محيطهاي شهري دارند، به دليل تغيير در شيوه زندگي مردم، مديريت پسماند به عنوان امري مهم مطرح ميباشد. آلودگيهاي زيستمحيطي و در نتيجه به خطر افتادن بهداشت و سلامت روستاييان نيازمند الگوي مناسب مديريت پسماند براساس شرايط موجود است. هدف اصلي انجام اين تحقيق تدوين و اولويتبندي شاخصهاي مديريت پسماند در مناطق روستايي استان خوزستان است. اين پژوهش با روش توصيفي– تحليلي انجام ميگيرد و در پردازش از مدل AHP FUZZY استفاده شده است. نتايج به دست آمده نشان ميدهد که شاخص «تفکيک از مبدأ توليد» با ضريب 677/0 در اولويت اول و پس از آن "دفع نهايي پسماندها" با ضريب 323/0 در اولويت دوم بارزترين شاخصهاي مديريت پسماند براي مناطق روستايي در نظرگرفته شده است.
Manuscript profile -
Article
3 - بررسی و تحلیل ظرفیتهای اقتصادی گردشگری اربعین در استان خوزستانGeographical Journal of Tourism Space , Issue 1 , Year , Autumn 2023پژوهش حاضر باهدف بررسی و تحلیل ظرفیتهای اقتصادی گردشگری اربعین در استان خوزستان تدوین شده است. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی- نظری و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. نتایج پژوهش نشان داد که گردشگری اربعین بر زیرساختهای کالبدی استان خوزستان تأثیر داشته است. هم Moreپژوهش حاضر باهدف بررسی و تحلیل ظرفیتهای اقتصادی گردشگری اربعین در استان خوزستان تدوین شده است. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی- نظری و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. نتایج پژوهش نشان داد که گردشگری اربعین بر زیرساختهای کالبدی استان خوزستان تأثیر داشته است. همچنین گردشگری اربعین در سطح متوسط به بالایی به تبلیغات و بازاریابی سایر انواع گردشگری کمک کرده است. ارزیابی اثرات گردشگری اربعین بر عرضه و تقاضای محصولات و خدمات در استان خوزستان حاکی از آن است که گردشگری اربعین توانسته به مقدار قابلتوجهی بر عرضه و تقاضای محصولات اثر داشته باشد. دیگر نتایج این پژوهش نشان داد که گردشگری اربعین بر اشتغال، افزایش درآمد، رونق تولید، درآمدهای دولتی و افزایش مخارج مصرفی خانوارها تأثیر داشته است. درنهایت ضریب همبستگی پیرسون نشان داده که بین گردشگری اربعین و برندیابی گردشگری در استان خوزستان رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد. طبق نتایج بهدستآمده میتوان گفت وضعیت ظرفیتهای اقتصادی گردشگری اربعین استان خوزستان در استراتژی تهاجمی قرار دارد. Manuscript profile -
Article
4 - بررسی و تحلیل موانع توسعه گردشگری کودک و خانواده در شهر اهوازGeographical Journal of Tourism Space , Issue 4 , Year , Autumn 2023اهمیت نگرش به بُعد گردشگری کودک و خانواده به این جهت است که با آرمانهای بنیادین و اصول اخلاقی که زیربنای رشد و توسعه سیستم گردشگری جمعی مدرن است و گردشگری را بهعنوان یک فعالیت مصرف مثبت در جوامع مدرن متمایز میکند، ارتباط دارد. تحلیلگران گردشگری اجتماعی بر نابرابری سا Moreاهمیت نگرش به بُعد گردشگری کودک و خانواده به این جهت است که با آرمانهای بنیادین و اصول اخلاقی که زیربنای رشد و توسعه سیستم گردشگری جمعی مدرن است و گردشگری را بهعنوان یک فعالیت مصرف مثبت در جوامع مدرن متمایز میکند، ارتباط دارد. تحلیلگران گردشگری اجتماعی بر نابرابری ساختاری مختلف دسترسی به فرصتها برای سفر تأکید کردهاند که بهطور سنتی توسط تحقیقات گردشگری نادیده گرفتهشدهاند و مفهوم حقوق شهروندی برای گردشگری و برجسته کردن نقش آن در مقابله با طرد اجتماعی را موردتوجه قرار دادهاند. به همین منظور پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل موانع توسعه گردشگری کودک و خانواده در شهر اهواز تدوین شده است. رویکرد حاکم بر این پژوهش، کاربردی- نظری و روش تحقیق آن، توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. نتایج پژوهش نشان می دهد که ابعاد مدیریتی، اجتماعی- فرهنگی، امنیتی، تکنولوژیکی و زیستمحیطی به ترتیب دارای بیشترین سهم در نامطلوبیت فضای شهری اهواز در توسعه گردشگری کودک و خانواده است. همچنین در بررسی اهمیت عوامل، عامل اجتماعی- فرهنگی با ضریب (371/0) دارای بیشترین اهمیت و عامل زیستمحیطی با ضریب (021/0-) دارای کمترین اهمیت در بین عوامل توسعه گردشگری کودک و خانواده در کلانشهر اهواز میباشد. Manuscript profile -
Article
5 - امکانسنجی تحقق چشمانداز توسعه گردشگری کشاورزی در پایداری توسعه سکونتگاههای ناحیه ای (مطالعه موردی: شهرستان ساوه)Geographical Journal of Tourism Space , Issue 49 , Year , Winter 2024هدف این مطالعه بررسی، امکانسنجی و تحققبخشی چشمانداز توسعه گردشگری کشاورزی در شهرستان ساوه است. نوع تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، پیمایشی مبتنی بر مطالعات میدانی (پرسشنامهای) است. جامعه آماری این پژوهش شامل 18 نفر از مدیران و متخصصین دانشگاهی Moreهدف این مطالعه بررسی، امکانسنجی و تحققبخشی چشمانداز توسعه گردشگری کشاورزی در شهرستان ساوه است. نوع تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، پیمایشی مبتنی بر مطالعات میدانی (پرسشنامهای) است. جامعه آماری این پژوهش شامل 18 نفر از مدیران و متخصصین دانشگاهی در حوزه گردشگری و برنامهریزی شهری است که با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند انتخابشده است. برای تحلیل علمی از مدل ترکیبی تحلیل استراتژیک SWOT و ماتریس برنامهریزی استراتژیک کمی QSPMاستفادهشده است. نتایج بدست آمده بر مبنای ماتریس ارزیابی که عوامل داخلی؛ نقاط قوت و ضعف و عوامل خارجی؛ فرصتها و تهدیدها میباشد. با توجه به امتیازبندی گویههای موجود در تحقیق مجموع امتیاز عوامل داخلی 28/2 (قوتها 13/1 و ضعفها 15/1) و عوامل خارجی 2/3 (فرصتها 993/0 و تهدیدها 2/2) بهدستآمده است؛ بنابراین بهترین استراتژی و راهبرد تحقق الگوی گردشگری کشاورزی در منطقه مورد مطالعه، راهبرد WO یا تقویت و استفاده از نقاط فرصت در جهت کاهش و خنثیسازی نقاط ضعف میباشد. با توجه به نتایج حاصله از بین راهبردهای تدوینشده، استراتژی رقابتی- تهاجمی (WO) با داشتن بالاترین نمره (82/6) بالاترین امتیاز را کسب نموده و دارای بیشترین جذابیت در بین استراتژیهای پژوهش میباشد. همچنین خروجی مدل برنامهریزی استراتژیک مذکور با تأکید بر استفاده هر چه بیشتر از موقعیت منطقه از نظر نزدیکی و دسترسی به مراکز جمعیتی ویژگیهای زمینشناختی منطقه و تقویت برنامههای مربوط به آن از اولویت بالایی برخوردار است. Manuscript profile -
Article
6 - مدل سازی معادلات ساختاری عوامل مؤثر بر تحقق شهر دوستدار سالمند (مطالعه موردی؛ شهر اهواز)Journal of Studies of Human Settlements Planning , Issue 5 , Year , Winter 2024مقدمه: براساس رویکرد سازمان بهداشت جهانی، شهرهای دوستدار سالمند شامل آن دسته از فضاهای شهری هستند که توزیع خدمات عمومی در آنها به گونه ای است که حداکثر تناسب را با نیازها و و محدودیت ها افراد سالمند دارد. با توجه به آمار و ارقام، شهر اهواز همانند کل کشور در مسیر حرکت ب Moreمقدمه: براساس رویکرد سازمان بهداشت جهانی، شهرهای دوستدار سالمند شامل آن دسته از فضاهای شهری هستند که توزیع خدمات عمومی در آنها به گونه ای است که حداکثر تناسب را با نیازها و و محدودیت ها افراد سالمند دارد. با توجه به آمار و ارقام، شهر اهواز همانند کل کشور در مسیر حرکت به سمت پیری جمعیت و سالمندی میباشد که این حرکت ایجاب میکند مسائل مربوط به سالمندان از جمله برنامههای مربوط به مشارکت و احساس مفید بودن سالمندان در شهر و احترام به آنها و ... طراحی و اجرا شود تا شهر در مسیر شهر دوستدار سالمند قرار گیرد.هدف: این پژوهش با هدف مدل سازی معادلات ساختاری عوامل مؤثر بر تحقق شهر دوستدار سالمند در شهر اهواز تدوین شده است.روششناسی تحقیق: تحقیق حاضر ازنظر هدف، کاربردی- نظری و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی با رویکرد پیمایشی است. جهت تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از آزمون فریدمن و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهر اهواز می باشد.یافته ها: بین شاخص های شهر دوستدار سالمند درسطح مناطق 8 گانه شهر اهواز در سطح 95 درصد اطمینان تفاوت وجود دارد. به عبارت دیگر شاخص های شهر دوستدار سالمند از دیدگاه پاسخگویان ساکن در سطح مناطق، از اولویت یکسانی برخوردار نبوده اند. بر این اساس؛ منطقه 1 و 8 با میانگین رتبه ای 88/2 و 79/2 بالاترین رتبه و منطقه 6 با امتیاز 21/2 پایین ترین امتیاز را دارا می باشد. تحلیل مدل معادلات ساختاری در جهت بررسی تاثیر شاخص های شهر دوستدار سالمند در شهر اهواز با توجه به ضرایب تعیین (R2) به دست آمده نشان داد که تغییرات متغیر وابسته به میزان قابل توجهی در گرو تغییرات متغیرهای مستقل تحقیق است و با توجه به مثبت بودن شاخص اشتراک و شاخص افزونگی و سه مقدار 01/0، 25/0، 36/0 که بهعنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای GOF معرفیشده است و حصول مقدار 50/0 برای GOF، برازش مناسب مدل تأیید می گردد.نتایج: مدل تبیین شده در جهت بررسی عوامل مؤثر بر تحقق شهر دوستدار سالمند اهواز نیز نشان داد که تغییرات متغیر وابسته به میزان قابل توجهی در گرو تغییرات متغیرهای مستقل تحقیق است. به عبارت دیگر، متغیرهای مستقل تحقیق تا 50 درصد قابلیت تبیین متغیر وابسته را دارند که نشان دهنده ی مطلوبیت برازش مدل ارائه شده می باشد. Manuscript profile -
Article
7 - بررسی تطبیقی شاخصهای کیفیت زندگی عشایر در ییلاق و قشلاق ایل بختیاری (مطالعه موردی: عشایر شهرستان لالی)Journal of Studies of Human Settlements Planning , Issue 5 , Year , Winter 2024مقدمه: امروزه بهبود کیفیت زندگی، یکی از اهداف اصلی برنامهریزیها در هر کشور است. برای این منظور در وهله اول باید شناخت دقیق و همهجانبهای از وضعیت موجود کیفیت زندگی به عمل آید که این امر بر اساس یک نگرش نظاممند امکانپذیر خواهد بود.هدف پژوهش: هدف این پژوهش بررسی شاخص Moreمقدمه: امروزه بهبود کیفیت زندگی، یکی از اهداف اصلی برنامهریزیها در هر کشور است. برای این منظور در وهله اول باید شناخت دقیق و همهجانبهای از وضعیت موجود کیفیت زندگی به عمل آید که این امر بر اساس یک نگرش نظاممند امکانپذیر خواهد بود.هدف پژوهش: هدف این پژوهش بررسی شاخصهای کیفیت زندگی عشایر شهرستان لالی در ییلاق و قشلاق میباشد. روششناسی تحقیق: این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش انجام، توصیفی – تحلیلی میباشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را عشایر شهرستان لالی تشکیل میدهند و حجم نمونه که با استفاده از فرمول کوکران محاسبه گردید، 322 نمونه مشخصشده است. دادههای نظری پژوهش به روش کتابخانهای از طریق کتب موجود و مقالات جمعآوری شد و اطلاعات میدانی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. برای تجزیهوتحلیل اطلاعات از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، مد، میانه) و آمار استنباطی (تی تک نمونهای) مبادرت شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، مناطق ییلاق و قشلاق عشایر شهرستان لالی میباشد.یافتهها و بحث: نتایج حاصل از آزمون t تک نمونهای نشان می دهد که مقدار میانگین بهدستآمده از شاخص اقتصادی در مناطق قشلاق و ییلاق به ترتیب برابر است با (88/1) و (49/1)، شاخص اجتماعی در قشلاق (43/2) و در ییلاق (16/2)، شاخص کالبدی در قشلاق (99/1) و در ییلاق (20/2)، شاخص زیستمحیطی در قشلاق (07/2) و در ییلاق (98/1) که نسبت به میانگین فرض صفر (3) پایینتر است که نشاندهنده این است که شاخصهای مذکور تأثیر مثبتی در کیفیت زندگی عشایر ایل بختیاری شهرستان لالی نداشته است.نتایج: زندگی کوچنشینی از قدیمیترین شیوههای زندگی در مناطق مختلف جهان و ایران است و تداوم آن در طول تاریخ، فراز و نشیبهای مختلفی را تحت تأثیر مسائل اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و بهویژه سیاسی تجربه کرده است. تا آنجا که گاهاً تحولات این جامعه نقطه عطفی در تحولات کشور را به همراه داشته است؛ بدین ترتیب ارائه هرگونه طرح و برنامه در خصوص عشایر نیازمند بررسی و مطالعات عمیق علمی است؛ تا بتوان راهبردهای مناسبی که کمترین آسیب را وارد نماید، ارائه داد. Manuscript profile -
Article
8 - ارزیابی نقش شبکههای اجتماعی مجازی در توانمندسازی زنان(مطالعه موردی؛ شهر باغملک)Quarterly Journal of Woman and Society , Issue 4 , Year , Winter 2020امروزه شبکههای اجتماعی به محلی برای حضور اقشار مختلف جامعه، بهویژه زنان و مکان تبادل آرا و افکار آنان جهت تأمین نیازهای مناسب با زندگی اجتماعی زنان و توانمندسازی آنان تبدیلشده است. درواقع، افزایش اطلاعات مجازی کاربران زن و آگاهی آنها از نقش اطلاعات در توانمندسازی و Moreامروزه شبکههای اجتماعی به محلی برای حضور اقشار مختلف جامعه، بهویژه زنان و مکان تبادل آرا و افکار آنان جهت تأمین نیازهای مناسب با زندگی اجتماعی زنان و توانمندسازی آنان تبدیلشده است. درواقع، افزایش اطلاعات مجازی کاربران زن و آگاهی آنها از نقش اطلاعات در توانمندسازی و نقشآفرینی بالاتر، آنها را به مشارکت بیشتر در دنیای مجازی واداشته است. به همین منظور پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش شبکههای اجتماعی مجازی در توانمندسازی زنان شهر باغملک تدوین شده است. رویکرد حاکم بر این پژوهش، به لحاظ هدف، کاربردی - نظری و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. دادههای نظری پژوهش به روش کتابخانهای از طریق کتب موجود و مقالات جمعآوری شد. همچنین اطلاعات میدانی با استفاده از پرسشنامه، گردآوری و بهوسیله نرمافزار SPSS.22 تجزیهوتحلیل شد. نتایج پژوهش بیانگر این است که مدل مفروض تدوین شده توسط دادههای پژوهش حمایت میشوند، بهعبارتدیگر برازش دادهها به مدل برقرار و همگی شاخصها دلالت بر مطلوبیت مدل معادله ساختاری دارند. همچنین نتایج پژوهش نشاندهنده تأثیر مستقیم و بالای متغیر شبکههای اجتماعی مجازی بر توانمندسازی اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و اطلاعاتی زنان است. برآوردهای مربوط به آزمون فریدمن بیانگر این است که در حوزهی توانمندسازی اقتصادی، متغیر ارتقاء روحیه کارآفرینی؛ در حوزهی توانمندسازی اجتماعی– فرهنگی، متغیر بهبود نظرات و ایدهها و در حوزهی توانمندسازی اطلاعاتی، متغیر اخبار و حوادث در رتبه اول قرار دارند. Manuscript profile