این پژوهش به‌منظور بررسی تغییرات ابعاد نوار و عمق توسعه ریشه گندم در منطقه حمیدیه خوزستان بر تغییر راندمان کاربرد آب انجام شد، خاک منطقه دارای بافت سنگین clay loam بوده و آزمایش در سه مزرعه آزمایشی بر اساس کار معمول زارع و اندازه‌گیری مستقیم جهت واسنجی مدل SRFR 4.1.3 WIN- در سال 1393 انجام شد. عمق مؤثر توسعه ریشه گندم رقم چمران 100 روز پس از کاشت (اوایل اسفند ماه در زمان پس از گل‌دهی) 40 سانتی‌متر اندازه‌گیری و راندمان کاربرد آب در آبیاری نواری در شرایط زارع حدود 30 درصد تعیین شد. نتایج شبیه‌سازی شده با این مدل در شرایط عمق توسعه ریشه 40 سانتی‌متر و عمق خالص آب آبیاری 50 میلی‌متر نشان داد که با دبی ورودی 18 لیتر بر ثانیه، زمان آبیاری 3 تا 5/3 ساعت، و ابعاد نوار با طول 180 و عرض 10 متر امکان افزایش راندمان کاربرد آب تا 40 درصد فراهم می‌باشد. چنانچه عمق توسعه ریشه به 50 سانتی‌متر و عمق خالص آب آبیاری 70 میلی‌متر افزایش یابد (در شرایط بهبود وضعیت خاک) در شرایط پیشنهادی که 33 درصد افزایش نسبی به شرایط زارع دارد، می‌توان راندمان کاربرد آب را به 50 درصد افزایش داد. بنابراین با انجام عملیات مناسب شخم و بهسازی خاک و نیز اصلاح ابعاد نوار و مدیریت آبیاری امکان افزایش نسبی راندمان کاربرد آب نسبت به شرایط زارع در حدود 66 درصد میسر می‌گردد. Manuscript profile

ازآنجایی‌که در بررسی راندمان آبیاری و معادله اصلی آن عمق توسعه ریشه به‌صورت عامل مهم و غیرقابل‌اغماض در نظر گرفته‌شده است. لذا تعیین دقیق عمق توسعه ریشه در مراحل مختلف رشد گیاه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این تحقیق با استفاده از حفر پروفیل به‌صورت مستقیم عمق تغییرات ریشه گندم در مناطق حمیدیه، کوثر، عتابیه، یاسمین فردوس، داریون، ویس، شادگان و هندیجان با خاک هایی بترتیب با شوری‌های مختلف 3/7، 1/23، 8/12، 7/12، 9/4، 24، 7/10و 22/14 دسی زیمنس بر متر در عمق 0 تا 60 سانتی متری مورد اندازه گیری قرار گرفت. همچنین شوری آب در هر یک از پایلوت های فوق بترتیب 8/1، 9/1، 5/2، 2/2، 7/1، 4/2، 4/6 و 2/3 دسی زیمنس بر متر بود. بافت غالب خاک این مناطق بترتیب Clay Loam و Silty Clay Loam می باشد. همانطور که نتایج نشان می دهد بافت این پایلوت ها سنگین بوده و نتایج این تحقیق در همین رنج بافت خاک قابل تعمیم می باشد. در این راستا مدل عمق توسعه ریشه رابطه بورگ و گریمز (1986) بر اساس اطلاعات FAO و اطلاعات بومی به‌دست‌آمده از منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اطلاعات FAO موجب ایجاد خطای زیادی در حدود 176 درصد می باشد و استفاده از رابطه های بومی در کلاس های مختلف شوری خاک نشان می دهد که با استفاده از این معادلات با خطای متوسط 18 درصد می توان برآورد مناسب تری از تغییرات عمق ریشه در این مناطق داشت. Manuscript profile

تاریخ کشت از عوامل مؤثر در عملکرد محصولات کشاورزی می‌باشد که انتخاب مناسب آن موجب افزایش عملکرد گیاهان زراعی می‌گردد. یکی از مدل‌های پیشرفته و کاربردی مناسب در حوزه آب، خاک و گیاه مدل آکواکراپ هست که قابلیت و توانایی بالایی در شبیه‌سازی عملکرد در شرایط محیطی مختلف دارد. در این راستا با استفاده از آمار و اطلاعات هواشناسی بلندمدت 14 ساله (1379 الی 1393) تأثیر تاریخ‌های کشت متفاوت(در بازه 7 روزه) گیاه گندم در منطقه حمیدیه استان خوزستان با استفاده از مدل آکواکراپ بررسی شد. به‌منظور اعتبارسنجی، نتایج شبیه‌سازی مدل آکواکراپ با نتایج عملکرد اندازه‌گیری شده در دو پایلوت منتخب مورد مقایسه و ارزیابی واقع شد. نتایج حاصل از اندازه‌گیری عملکرد در دو پایلوت در سال زراعی 94-93 نشان داد که چنانچه گندم در محدوده دهه دوم آبان ماه کشت گردد، عملکرد از حدود 2 به 6/2 تن در هکتارقابل ‌افزایش است. نتایج حاصل از مدل و مقادیر اندازه‌گیری نشان داد که مدل آکواکراپ توانایی و قابلیت بالایی در پیش‌بینی عملکرد در تاریخ‌های کشت ‌شده داشته و می‌توان در شرایط مشابه و با دقت مناسب (ریشه میانگینمربعات خطا 26/0 کیلوگرم در هکتار و خطای مطلق 11 درصد) از این مدل در پیش‌بینی عملکرد گندم استفاده نمود. Manuscript profile

عملکرد محصول گندم به دلیل عدم تأمین کود موردنیاز در زمان و به مقدار کافی و متناسب با سطح زیر کشت تحت تاثیر قرارمی‌گیرد. مدل آکواکراپ یکی از مدل‌های گیاهی است که از قابلیت و کارایی مناسبی نسبت به سایر مدل‌های گیاهی از بعد آبیاری و حاصلخیزی برخوردار است. در این پژوهش دو مدیریت مختلف کودی برای گندم درنظر گرفته شده و با نتایج شبیه سازی شده توسط مدل اکواکراپ مورد مقایسه و ارزیابی واقع شد. در سال اول تحقیق تاثیر شرایط حاصلخیزی خاک(شرایط بهینه تغذیه‌ای) و شرایط موجود در منطقه حمیدیه در سه پایلوت اندازه گیری و سپس توسط مدل آکواکراپ واسنجی و شبیه سازی شد. در سال دوم، دو مدیریت کود دهی شامل مدیریت زارع و شرایط مناسب حاصلخیزی بمنظور اعتبارسنجی شد. متوسط عملکرد گندم در پایلوت های منتخب در شرایط زارع (کود‌دهی معمول) 7/2 تن در هکتار بوده و متوسط مقدار شبیه سازی آن با مدل آکواکراپ 6/2 تن در هکتار گردیده است. با توجه به نتایج مذکور مقادیر شبیه سازی شده عملکرد گندم با مدل آکواکراپ قرابت و همخوانی بالایی با مقادیر عملکرد اندازه گیری شده در شرایط زارع دارد. نتایج حاصل از اعتبار سنجی در سال دوم نشان داد که در شرایط مناسب حاصلخیزی متوسط عملکرد دانه گندم اندازه گیری شده و شبیه سازی شده بترتیب 5/4 و 3/4 تن در هکتار می باشد(5 درصد خطا) و بیانگر این است که مدل آکواکراپ از قابلیت و کارایی بالایی در شبیه سازی عملکرد دانه گندم در مدیریت های مختلف کودی دارد. Manuscript profile

در شرایط محدودیت منابع آب و فراوانی نسبی اراضی قابل کشت (شرایط حاکم بر اکثر مناطق ایران)، هدف اساسی بایستی بالا بردن تولید بازاء واحد آب مصرفی و استفاده بهینه از این منابع باشد. در این تحقیق مدیریتهای مختلف کم آبیاری به صورت آبیاری جویچه­ای یک در میان متناوب و با درنظرگیری مراحل حساس رشد گیاه ذرت، و اثر توأم آنها بر ماده­ی خشک تجمعی در بوته­ی آن و افزایش کارایی مصرف آب بررسی شد. در این ارتباط، طرحی در قالب بلوکهای کامل تصادفی با شش تیمار شامل: آبیاری کامل جویچه­ها در کل دوره­ی رشد، آبیاری یک در میان متناوب در کل دوره­ی رشد، آبیاری کامل در مرحله­ی استقرار گیاه و آبیاری یک در میان متناوب در بقیه­ی مراحل رشد، آبیاری کامل در مرحله­ی گلدهی و آبیاری یک در میان متناوب در سایر مراحل، آبیاری کامل در مرحله­ی استقرار و گلدهی و آبیاری یک در میان متناوب در سایر مراحل، آبیاری کامل در مرحله­ی گلدهی و رسیدن محصول، و آبیاری یک در میان متناوب در سایر مراحل، در سه تکرار انجام پذیرفت. بیشترین ماده­ی خشک تجمعی، 257 گرم در بوته، در تیمار آبیاری کامل جویچه­ها در کل دوره­ی رشد بود، و کمترین آن 196 گرم در بوته، به تیمار آبیاری یک در میان متناوب در کل دوره­ی رشد اختصاص داشت. هرچند بیشترین عملکرد زیستی (18385 کیلوگرم در هکتار) متعلق به تیمار آبیاری کامل در تمام دوره­ی رشد بود، ولی بالاترین کارایی مصرف آب مربوط به تیمار آبیاری کامل در مرحله­ی گلدهی و آبیاری یک در میان متناوب در سایر مراحل رشد و برابر با 88/1 کیلوگرم دانه­­ی ذرت در مترمکعب بود. Manuscript profile