به‌منظور شناسایی، تراکم و پراکنش زئوپلانکتون ها و تغییرات آنها طی 3 مرحله نمونه‌برداری از زمستان 1388 الی تابستان 1389 انجام پذیرفت. نمونه‌برداری توسط تور کمرشکن 55 میکرون (Judy Net) انجام، سپس توسط فرمالین به نسبت 4 درصد تثبیت و در آزمایشگاه با میکروسکوپ معکوس مطالعه شدند. در این بررسی به‌طورکلی 6 شاخه زئوپلانکتونی در 31 جنس شناسایی شدند. در این‌ بین از زیر سلسله Protozoa و شاخه‌های Rhizopoda‌ 5 جنس و Ciliophora 2 جنس‌، از شاخه Gastrotricha یک جنس و شاخه Nematoda، 20 جنس‌ مربوط‌به‌ شاخة‌ Rotatoria و از شاخة‌ Arthropoda (بندپایان) و راسته‌‌ Cladocera دو جنس ‌‌بهمراه مرحله جنینی و از رده Copepoda یک جنس‌ به همراه‌ مرحلة‌ ناپلی‌ آنها‌ و خانواده Chironomidae مشاهده‌ گردید. در ترکیب‌ جامعة‌ زئوپلانکتونی ‌دریاچه‌ ارسباران بیشترین‌ تنوع‌ مربوط‌ به‌ شاخة‌ Rotatoria با جنس‌های Polyarthra‌Synchaeta, Brachionus, Keratella, و Trichocerca و بیشترین تنوع و فراوانی این شاخه مربوط به فصل بهار بوده است. در مجموع شاخه روتاتوریا با میانگین 1179 عدد در لیتر و فراوانی 69 درصد بیشترین جمعیت زئوپلانکتونی را در این دریاچه دارا بوده است. فراوانی زئوپلانکتون‌ها در بین ایستگاه‌ها و ماه‌های مختلف اختلاف معنی‌دار آماری وجود داشت (05/0P<). در بررسی فصول نیز فصل تابستان با دو فصل دیگر این اختلاف معنی‌دار را نشان داد (05/0P<). مطالعات بیولوژیک نشان داد که پتانسیل تولید پلانکتونی شاخه گردانتنان در این دریاچه در حد تقریباً بالایی می‌باشد. Manuscript profile

Manuscript profile

Manuscript profile

قزل آلای خال قرمز جمعیتی آسیب پذیر از ماهی آزاد دریای خزر بوده ولی در اغلب آبهای شیرین حوزه ایرانی دریای خزر انتشار دارد و در رودخانه شفارود نیز، این ماهی دارای فراوانی مناسبی در مناطق بالادست است. این بررسی با هدف آشنایی از خصوصیات زیست شناختی تغذیه قزل آلای خال قرمز و از زمستان 1388 تا پاییز 1389 انجام و از دستگاه الکتروشوکر و تور پرتابی جهت صید ماهیان استفاده شد. ماهیان مورد بررسی دارای اوزان 54/7 تا 4/78 (7/14±56/26) گرم، طول کل 89 تا 192 (میانگین 8/21± 43/128) میلیمتر و سن +0 تا +4 (میانگین 8/0±15/2 سال) بودند. میانگین های شاخص طول نسبی لوله گوارش (RLG) 10/0±85/0، شاخص پری لوله گوارش (GSI) 5/3±08/6 و شاخص شدت تغذیه (IF) در آنها 4/157±45/195) برآورد و شاخص تهی بودن لوله گوارش (CV) صفر (0) تعیین گردید. در لوله گوارش قزل آلای خال قرمز شفارود 31 خانواده از 14 راسته شامل کرمهای کم تار (Lambricidae و Lumbriculidae)، ناجورپایان (Gammaridae)، جورپایان (Asellidae)، عنکبوت های آبی (Hygrobatidae)، هزارپایان (Myriapoda)، حشرات قاب بال (Dytiscidae و Elmidae)، دوبالان (Blephariceridae، Chironomidae، Empididae، Simuliidae، Stratiomyidae، Tabanidae و Tipulidae)، یکروزه ها (Baetidae ، Ephemeridae و Heptagenidae)، پرده بالان (Formicidae)، مگالوپترا (Sialidae)، سنجاقکها (Agrionidae)، بهاره ها (Leucteridae ، Nemouridae ، Perlidae و Taeniopterygidae)، بال موداران (Hydropsychidae،Lepidostomatidae ، Limnephilidae، Philopotamidae و Rhyacophilidae) و نیم بالان جداسازی گردید و لذا این ماهی در منطقه مطالعاتی، گونه ای وسیع خوار و گوشتخوار محسوب می گردد. بررسی فراوانی مشاهدات طعمه ها نشان داد که در لوله گوارش قزل آلای خال قرمز در زمستان دوبالان و یکروزه ها، در بهار ، دوبالان ، یکروزه ها و بال موداران، در تابستان، دوبالان، یکروزه ها، بال موداران، بهاره ها و پرده بالان و در پاییز، دوبالان و یکروزه ها بعنوان غذای اصلی مصرف شده که در سنین مختلف نیز تغییرات دیده می شود و در کل، دوبالان (9/97 درصد)، یکروزه ها (3/83 درصد)، بهاره ها (1/52 درصد) و بال موداران (1/52 درصد) بعنوان غذای اصلی و سایر اقلام غذایی بعنوان غذای ثانویه (فرعی) یا اتفاقی (تصادفی) مصرف شده اند. Manuscript profile

اکوسیستم آبی دریاچه ارسباران در شهرستان کلیبر در سال 1382 در موقعیت جغرافیائی ´11 º39 عرض شمالی و ´18 º 47 طول شرقی تکوین یافته است . در این تحقیق در سال 1389جهت نمونه برداری های زیستی و غیرزیستی تعداد 4 ایستگاه در پهنه آبی دریاچه و یک ایستگاه در محل کانال ورودی تعیین شد. موقعیت مکانی سد ارسباران به گونه ای است که مکان مناسبی برای استراحت و زمستان گذرانی پرندگان مهاجر مهیا شده است و در طول مدت این تحقیق گونه هایی از آنها مشاهده و مستند شدند. همچنین در این بررسی6 گونه ماهی بومی و غیربومی شناسایی شد. بررسی خصوصیات بستر در دریاچه سد ارسباران نشان داد که ذرات بسیار دانه ریز سلیت و رس بیش از 74 درصد بستر را تشکیل می دهد. میانگین زیتوده بنتوز در ماه های مورد بررسی 44/ ± 37/0 گرم در متر مربع بوده و با توجه به حضور غالب دو گروه شیرونومیده و توبیفسیده میزان تولید ماهی کفزی خوار از2/0 تا 7/1 کیلو در هکتار متغیراست. بطور کلی بیشترین جمعیت فیتوپلانکتونی مربوط به شاخه سیانوفیتا با جنس های Aphanothece،Oscillatoria و Anabaenopsis و میانگین کل فراوانی سیانوفیتا 23455960 عدد در لیتر بوده است. بیشترین‌ تنوع ‌جامعه‌ زئوپلانکتونی مربوط‌ به‌ شاخه‌ Rotatoria با جنس های Polyarthra‌Synchaeta, Brachionus, Keratella , و Trichocerca می باشد. میانگین دمای آب 8/15 با دامنه 8/6 تا 4/24 درجه سانتیگراد، میانگین اکسیژن محلول 4/8 میلی گرم در لیتر، میانگین هدایت الکتریکی 863 میکروموس با دامنه 717 تا 1073 میکروموس و میانگین pH 28/8 با دامنه 62/7 تا 75/8 اندازه گیری شد. در محدوده زمانی این تحقیق وضعیت تروفیک دریاچه ارسباران بر اساس غلظت کلروفیل a و درصد اکسیژن محلول در حد مزوتروف و براساس حد شفافیت و غلظت فسفر کل در حد یوتروف بود. با توجه به حضور غالب دو گروه شیرونومیده و توبیفسیده میزان تولید ماهی کفزی خوار از2/0 تا 7/1 کیلو در هکتار متغیر بوده که با توجه به مساحت متغیر 160 تا 200 هکتاری دریاچه در زمان های مختلف میزان تولید تا 60 کیلو در سطح دریاچه بر اساس توان طبیعی دریاچه برآورد می شود، میانگین این تولید برحسب زمان های مورد بررسی 14 ± 8/16 کیلو خواهد بود. Manuscript profile

این تحقیق به مدت 45 روز در ایستگاه تحقیقاتی تکثیر و پرورش آبزیان دریای خزر (پژوهشکده آبزی پروری) انجام شد. بچه ماهیان سفید پس از یک هفته از زمان تطابق با شرایط جدید زیست سنجی شدند، تیمارها شامل فرم پاییزه و فرم بهاره که طرح آن تصادفی و از سه تکرار استفاده شده بود. در مجموع 6 پلات آزمایشی استفاده گردید. تراکم 5/0 گرم در لیتر به تعداد 17 عدد ماهی سفید دو گرمی در هر وان 100 لیتری بود آب مورد نیاز از آب پمپاژشده از ساحل دریای خزر تآ مین شده بود . غذادهی با غذای کنستانتره SFC1 از شرکت دانسو آغاز شد. میزان غذادهی 4 درصد وزن زیتوده در نظر گرفته شد. کل مدت آزمایش 45 روز بود. نتایج بدست آمده حاکی از آن بود که حداقل میانگین درصد افزایش وزن مربوط به تیمارفرم بهاره 24/8±92/31 و حداکثر ان مربوط به تیمار فرم پاییزه با میانگین 82/1±66/42 گرم می باشد. حداقل میانگین نرخ رشد ویژه ((SGR بچه ماهیان سفید مربوط تیمار فرم بهاره با مقدار 306/0±29/1 و حداکثر میانگین تیمارفرم پاییزه 061/0±69/1 می باشد. حداقل میانگین ضریب تبدیل (FCR) بچه ماهیان سفید مربوط به تیمارفرم پاییزه با مقدار 117/0±13/4 و حداکثر آن مربوط به تیمار فرم بهاره با میانگین 453/1±18/5 می باشد. ضریب بازماندگی در تیمار فرم بهاره 100/0 تیمار فرم پاییزه 98/0 بود. با توجه به آزمون من ویتنی در سطح 95/0 اطمینان مشخص گردید که بین دو تیمار اختلاف آماری در فاکتورهای رشد دیده شد (05/0‌‌ p<). بنابراین به نظر می رسد فرم پاییزه این ماهی در این مقطع از زندگی که توسط غذای دستی تغذیه شدند در محیط آب دریای خزر از لحاظ رشد وضعیت بهتری نسبت به فرم بهاره دارند Manuscript profile

قزل آلای خال قرمز جمعیتی آسیب پذیر از ماهی آزاد دریای خزر بوده و معمولاً در بالادست اغلب رودخانه های حوزه جنوبی دریای خزر و برخی رودخانه های آب های داخلی ایران انتشار دارد. این ماهی در رودخانه های حویق آستارا و شفارود رضوانشهر جمعیت نسبتاً خوبی داشته و لذا بترتیب 41 و 32 نمونه از آن با استفاده از دستگاه صید الکتریکی‌، تور پرتابی و قلاب در طی سال 1388 و 1389 صید و خصوصیات مورفومتریک و مریستیک آن بررسی گردید. ماهیان مورد بررسی در رودخانه شفارود دارای وزن 54/7 تا 4/78 (7/16±65/29) گرم و طول چنگالی 85 تا 184 (4/22±8/125) میلیمتر و در رودخانه حویق دارای وزن بدن 3/11 تا 8/73 (4/16±17/26) گرم و طول چنگالی 94 تا 176 (8/22±6/121) میلیمتر بودند. تعداد فلس های روی خط جانبی 104 تا 139 عدد، تعداد فلس های بین باله چربی و خط جانبی 14 تا 19 عدد، تعداد شعاع های غیرمنشعب و منشعب در باله پشتی بترتیب 3 تا 5 و 9 تا 11 عدد و تعداد شعاع های غیرمنشعب و منشعب در باله مخرجی بترتیب 3 تا 4 و 7 تا 11 عدد، تعداد پوسته های آبششی 8 تا 12 عدد، تعداد خارهای آبششی در اولین کمان آبششی 14 تا 19 عدد و تعداد مهره ها در کل بدن 57 تا 62 عدد شمارش گردید. نتایج اندازه گیری 58 عامل سنجشی نشان داد که در 31 مورد از آنها بین ماهیان دو رودخانه حویق و شفارود اختلاف آماری معنی داری وجود دارد که از مهمترین آنها می توان طول سر، ارتفاع سر، طول فک بالا، قطر چشم، ارتفاع بیشینه و کمینه بدن، ارتفاع باله های پشتی و مخرجی، طول باله های سینه ای و شکمی، فاصله مورب باله چربی تا باله مخرجی و فاصله مورب باله چربی تا عقب باله مخرجی را نام برد. Manuscript profile