مقدمه و هدف پژوهش: توسعه فضاهای آموزشی و اجرایی که بصورت تعاملی با محیط زیست گسترش یافته است به عنوان یک نیاز ملی مطرح می باشد؛ بدین منظور پتانسیل سنجی توسعه فضاهای آموزشی مبتنی بر محیط زیست و مدارس سبز می‌تواند گامی بلند در جهت رسیدن به توسعه پایدارباشد، که حفظ محیط زیست کشوریکی از ارکان آن است. روش انجام پژوهش: در فاز اول که شامل گردآوری اطلاعات می باشد از روش توصیفی-پیمایشی طی دو مرحله مطالعه میدانی و دفتری بهره گرفته شده است. و با بهره گیری پرسنل خبره و پرسشنامه ها تکمیل گردیده و بعد از دسته بندی وارد فاز دوم و تحلیل های کامپیوتری شده است. در این مرحله 7 معیار اصلی شامل شاخص های انسانی، اجتماعی، کاربری اراضی، آموزشی، محیط زیستی، جمعیت و مدارس سبز استخراج گردیده. در فاز دوم با استفاده از سه رویکرد تصمیم محور شامل روش های فازی-پرامیته، فازی-مراتبی چندمعیاری و BWM،ضرایب و درجه اولویت عوامل و معیارهای ارزیابی تعیین شده است. ضرایب تاثیر بدست آمده از این رویکردها بعد از نرمال سازی؛ بصورت لایه های مختلف اطلاعاتی وارد محیط GIS گردیده و نقشه های پتانسیل سنجی برای منطقه 2 تهران تهیه شده است. یافته‌های پژوهش: شاخص های محیط زیستی و آموزشی بالاترین امتیاز و سپس شاخص های کاربری اراضی و اجتماعی به ترتیب رتبه های بعدی را ازآن خود کرده اند. برپایه نتایج حاصل می توان بیان نمود که در حال حاضر 3 مدرسه سبز در این ناحیه وجود دارد که توانسته است بصورت کمربند میانی منطقه 2 را پوشش دهد. نتیجه گیری: با تکیه بر دستاوردهای این تحقیق می‌توان دریافت که باید شاخص های مدارس سبز منطبق با شرایط اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی ایران بومی سازی شودو درصورت امکان الگویی جامع از توسعه مدارس سبز در منطقه 2 تهران با تکیه بر سازگاری محیط و همچنین ایجاد تعامل با محیط زیست برای مناطق بدون پوشش (مورد نیاز) با همکاری سازمان محیط زیست، آموزش و پرورش تهیه گردد. هم چنین پایگاه داده ای جامع برای کل شهر تهران آماده سازی شود.. علاوه برآن ساخت مدارس زیست محیطی ویا تبدیل مدارس معمولی به مدارس سبز با توجه به بحران انرژی و گرمایش زمین در دستور کار سازمان توسعه و نوسازی مدارس قرار گیرد. Manuscript profile

زمینه و هدف: توسعه پایدار تعادل بین ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است که هدف آن بهبود شرایط کیفی زندگی انسان می باشد. هدف از این پژوهش، بررسی مناطق شش گانه شهر کرمانشاه بر پایه شاخص های توسعه پایدار شهری می باشد. روش بررسی: نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی است. در این مطالعه سطح توسعه یافتگی مناطق مختلف شهرکرمانشاه با استفاده از سه روش SAW، ELECTRE و TOPSIS در تلفیق با روشShannon's entropy و با بهره گیری از 44 شاخص موثر در توسعه پایدار شهری و در نرم افزارهای Electre, Topsis, Excel, Shannon's entropy, Spss در سال 1396 مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها: نتایج این مطالعه حاکی از آن است که در هر سه روش به کار برده شده، مناطق 4 و 1 از پایداری بالاتری برخوردار بوده اند. در حالی که مناطق 3 و 2 پایداری متوسط و مناطق 5 و 6 پایداری کمتری را نشان داده اند. نتایج حاصل از آزمون فریدمن نیز نشان می دهد که در رتبه بندی مناطق شهری، تفاوت معنی داری بین سه مدل به کار برده شده وجود ندارد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، میزان برخورداری مناطق مختلف از خدمات و امکانات شهری به صورت یکسان نمی باشد. بنابراین برقراری ارتباط هماهنگ بین شش منطقه شهر کرمانشاه برای نیل به توسعه پایدار ضروری به نظر می رسد. Manuscript profile

زمینه و هدف: تغییرات شدید کاربری اراضی طی دهه های اخیر توان اکوسیستم‌ها در عرضه خدمات را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. به همین جهت آگاهی از روند این تغییرات و تاثیر آن بر خدمات اکوسیستمی برای مدیریت پایدار سرزمین ضروری است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تاثیر تغییرات کاربری اراضی بر خدمات اکوسیستمی مرتبط با تنوع زیستی حوزه آبخیز شفارود انجام گرفته است.روش بررسی: پژوهش حاضر شامل سه مرحله 1) استخراج نقشه کاربری اراضی گذشته و حال با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست و با بکارگیری نرم‎افزار ENVI 5.3 و ArcGIS 10.3 2) پیش‎بینی و استخراج نقشه کاربری اراضی آینده با استفاده از ابزار Scenario Genarator نرم‎افزار InVEST و در نهایت 3) ارزیابی کمی و مدلسازی تنوع زیستی با استفاده از مدل Habitat Quality نرم‎افزار InVEST می باشد.یافته ها: نتایج نشان داد که کیفیت زیستگاه در طول زمان، تحت تاثیر تغییرات کاربری اراضی به شدت کاهش یافته و تخریب زیستگاه به شدت افزایش پیدا کرده است به طوری که متوسط کیفیت زیستگاه برای کل محدوده مورد مطالعه برای سال های 2000، 2020 و 2040 به ترتیب برابر با 88/0، 64/0 و 41/0 است. همچنین متوسط تخریب زیستگاه برای کل حوزه آبخیز شفارود در سال 2000 برابر با 0021/0، در سال 2020 برابر با 0042/0 و برای سال 2040 برابر با 0061/0 است.بحث و نتیجه گیری: طبق نتایج به دست آمده می‌توان استدلال کرد که افزایش فعالیت‌های توسعه ای انسانی با هدف تملک اراضی طبیعی و بهره کشی از آن، خسارات جبران‎ناپذیری را بر پیکره اراضی طبیعی و زیستگاه های گیاهی و حیوانی جانوری وارد آورده است و ادامه چنین روندی خطر نابودی کامل این منابع منحصر به فرد را به دنبال خواهد داشت. Manuscript profile

زمینه وهدف :گسترش آبزی پروری و لزوم توسعه همگام آن با معیارهای زیست محیطی نیاز به مطالعه آثار نامطلوب احتمالی این صنعت را آشکار می‌سازد. از جمله این آثار ورود فاضلاب های تصفیه نشده ناشی از مزارع پرورش ماهی به آب رودخانه می باشد که می‌تواند موجب آثار زیست محیطی زیانباری در اکوسیستم های آبی پذیرنده باشد. بر این اساس، تحقیق پیش رو با هدف ارزیابی آلودگی ناشی از کارگاه های پرورش ماهی قزل آلا بر کیفیت آب رودخانه هراز واقع در شمال ایران انجام گرفت. روش بررسی : برای این منظور، نمونه برداری 24 پارامتر فیزیکی و شیمیایی آب در15 ایستگاه بر اساس متدهای استاندارد طی یکسال انجام گردید. نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، هیدرولوژی، خاکشناسی و کاربری اراضی منطقه و راههای دسترسی محدوده مورد مطالعه تهیه و مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین منابع آلاینده شامل استخرهای پرورش ماهی، اراضی کشاورزی، استقرار مراکز مسکونی ، صنایع موجود و آبگرم های معدنی شناسایی شدند. یافته ها : نتایج حاصل حاکی از آن است که ، غلظت BOD، NO3-وPO-4در ایستگاه های 7 و 10 بسیار زیاد می باشد. دلیل این امر را می توان در قرار گرفتن چندین مزرعه پرورش ماهی کنار هم جستجو کرد. مضافا به اینکه، غلظت DO در ایستگاه های مذکور کاهش قابل ملاحظه ای داشته است که می تواند به دلیل افزایش مصرف اکسیژن آب در این ایستگاه ها به علت تعدد استخرهای پرورش ماهی باشد. بحث ونتیجه گیری : به طور کلی یافته های تحقیق تاییدی بر تاثیر قابل تامل استخرهای پرورش ماهی بر کیفیت منابع آب سطحی در محدوده مطالعاتی است. این امر لزوم اتخاذ تدابیر مدیریتی لازم جهت کنترل آلاینده های ناشی از این صنعت در قالب دستورالعمل ها و ضوابط زیست محیطی را مشخص می نماید. Manuscript profile

تحقیق حاضر، با بررسی معضلات مربوط به دریای خزر و سواحل آن در بخش جنوبی (کشور جمهوری اسلامی ایران) به این نکته پی برد که حفاظت از محیط زیست دریای خزر، به اهتمام مسؤولان دولتی، همکاری سودبران از ناحیه ساحلی با یکدیگر، همکاری بخش خصوصی با سایر بخش ها، برخورداری از ابزار مناسب و امکانات..... Manuscript profile

ایجاد شهرهای جدید به منظور پاسخگویی به نیازهایی مانند جذب سرریز جمعیتی، تامین مسکن و بسیاری از عوامل دیگر صورت می گیرد، اما به خاستگاه آنها در فرآیند توسعه پایدار از دیدگاه برنامه ریزی و طرح ریزی محیطی توجهی نمی شود. شهر جدید هشتگرد (در غرب استان تهران) با هدف اسکان پانصد هزار نفر جمعیت تا سال 1390، بعنوان بزرگترین شهر جدید کشور انتخاب شده است. در این نوشتار، برای شناسایی و مطابقت شهر هشتگرد بعنوان مطالعه موردی، با معیارهای روش مک هارگ براساس مدل اکولوژیکی توسعه شهری، روستایی و صنعتی انجام گرفته است. به علاوه، این شهر با معیارهای پیشنهادی که در تحقیق ارایه شده مقایسه شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که، در روش مک هارگ پارامترهای محیط زیستی شهر جدید هشتگرد، به عنوان مناسب ترین گزینه ها در انتخاب اراضی مورد نظر واقع شده است. مقایسه پارامترها با مدل اکولوژیکی توسعه شهری، روستایی و صنعتی و معیارهای پیشنهادی در این تحقیق مشخص می نماید که، عواملی مانند شیب، جهت جغرافیایی، سنگ مادر، عمق و ساختمان خاک و پوشش گیاهی در طبقه یک مک هارگ (طبقه مناسب) قرار می گیرند و دیگر عوامل، در طبقه دو مگ هارگ (طبقه تقریبا مناسب) قرار داشته و هیچ یک از پارامترها در طبقه نامناسب قرار ندارند. بنابراین، مکان یابی شهر جدید هشتگرد از نقطه نظر پارامترهای محیط زیستی، مطابقه با استاندارد مک هارگ بوده و از موقعیت مناسبی برخوردار است. از طرفی با توجه به معیارها پیشنهادی در این تحقیق، برخی از پارامترها مانند لرزه خیری و آلودگی هوا هر چند از موقعیت مناسبی برخوردار نیستند ولی می توان با در صورت اجرای آن، چنین مشکلاتی را کاهش داد. با توجه به نتایج این تحقیق، ضرورت توجه به عوامل و معیارهای اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی مانند رشد جمعیت، توان اقتصادی منطقه، دسترسی به زیر ساخت ها مانند شبکه راههای ارتباطی، خطوط لوله انتقال گاز و عوامل تاثیرگذار محیط زیستی نظیر آلاینده های هوا، آب، خاک، صدا و مواد زاید جامد در مکان یابی شهرهای جدید از اهمیت خاصی برخوردارند. Manuscript profile

کاربرد روش جدید ارزیابی محل های دفن مواد زاید جامد شهری در مناطق مرطوب شمال کشور Manuscript profile

با توجه به توسعه بی رویه و غیراصولی شهرها، عدم وجود الگوی صحیح مصرف و رشد روزافزون تولید پسماندها و همچنین مشکلات و نارسایی های سیستم مدیریت پسماندها، منطقی ترین و کم هزینه ترین روش برای دفع پسماندهای شهری، دفن بهداشتی است.در استان تهران با تولید روزانه 11000 تن پسماند، علیرغم امکان استفاده از روش تولید کمپوست، از روش دفن استفاده می شود. علاوه بر این، اصول و معیارهای مهندسی و زیست محیطی در رابطه با دفن پسماندها در بسیاری از محل های دفن رعایت نمی شود و روش دفن، اغلب بصورت غیراصولی و غیربهداشتی است. از این رو موجب ایجاد مخاطرات زیست محیطی می شود. در این تحقیق، از روش اولکنو استفاده شده است. ارزشیابی اماکن دفن، بر اساس این روش نشان می دهد، اکثر شهرها در وضعیت نسبتا مطلوب و بقیه تا حدودی قابل قبول و مابقی نیز غیر قابل قبول بوده است. Manuscript profile

تولید هزاران تن مواد زاید شیشه‌ای در شهر تهران که ناشی از فعالیت‌های روزمره و صنعتی و تجاری است، مسأله بازیافت را امری اجتناب‌ناپذیر کرده است. بدین ترتیب که دفن یا رهاسازی این مواد که قابل بازیافت هستند، در حوالی شهرها به عنوان عامل ایجادکننده مشکلات زیست‌محیطی مطرح است و از طرفی با دفن یا سوزاندن این مواد در اصل ثروت و سرمایه ملی را دور ریخته و هدر داده‌ایم. طبق آمار سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری تهران در سال ٨٥، ۲/٢% وزنی کل مواد زاید جامد را ضایعات شیشه تشکیل می‌دهد. سالانه در زباله‌های تهران ٥٢ هزار و ٢٢٦ تن شیشه وجود دارد که متأسفانه از این میزان ضایعات شیشه‌ای تولید شده تنها مقدار ناچیزی مورد بازیافت قرار می‌گیرد و بخش زیادی از آن به همراه سایر ضایعات دفن می‌شودبه طوری که می توان گفت متوسط ماهانه نرخ بازیافت شیشه در شهر تهران حدود ٢ % است. بازیافت شیشه موجب صرفه‌جویی در مصرف منابع و مواد اولیه، صرفه‌جویی در مصرف انرژی، صرفه‌جویی در هزینه و فضای لازم جهت دفن، کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی از جمله آلودگی هوا، آلودگی آب، آلودگی معدنی، خروج گازهای گلخانه‌ای و همچنین ایجاد اشتغال، افزایش مشارکت و آگاهی‌های زیست محیطی می‌شود. بازیافت مواد راه‌کاری است که می توان از آن در جهت نیل به هدف توسعه پایدار و حفظ منابع و محیط‌زیست، استفاده نمود. لذا بر مسئولان امر است تا به بازیافت اصولی و علمی ضایعات شیشه اهمیت دهند و از دفن و رهاسازی این مواد که دارای ارزش اقتصادی نیز است، جلوگیری نمایند. Manuscript profile

در منطقه 20 تهران روزانه بطور متوسط 250 تن مواد زائد جامد شهری جمع آوری می گردد . زباله های خانگی به سه بخش پسماند تر ، پسماند خشک و مواد مخاطره میز تقسیم می شوند . بر اساس آنالیز کیفی زباله خانگی در این منطقه پسماندهای غذایی (تر) حدود 73 درصد وزنی مواد متشکله زباله را شامل می شود . طی تحقیق در رابطه با زائدات مخاطره آمیز که خود شامل مواد زائد بیمارستانی و مواد زائد مراکز خدمات خودرویی است ، مطالعاتی انجام شده است . Manuscript profile

زمینه و هدف: رودخانه کارون پرآب ترین و طولانیترین رودخانه کشور است که به علت وجود مراکز متعدد صنعتی و زمینهایکشاورزی و شهرهای بزرگ در حاشیهی آن، موقعیتی راهبردی در منطقهی غرب و جنوبغربی ایران داشته و پایش بهینهی کیفیت آبآن یک ضرورت ملی است. این مطالعه با هدف بررسی کیفیت آب رودخانه کارون در بازهی اهواز، از فروردین تا اسفندماه 1386 با بررسیپارامترهای کیفی آب انجام شد.سازمان بهداشت ملی امریکا) استفادهشد. بدین منظور از ) NSF روش بررسی : برای تجزیه و تحلیل دادهها از نظام شاخصکیفیتآباختلافدما، ،pH ، ایستگاه های تعیین شده به صورت ماهیانه نمونهبرداری صورتپذیرفته و پارامترهای اکسیژنمحلول، کلیفرممدفوعیاکسیژنمورد نیاز بیوشیمیایی، نیترات، کدورت، کلفسفات و کلجامدات محلول اندازهگیری شدند و سپس از منحنی شاخص کیفیت هرپارامتر، ارزش کیفی آن محاسبه شد.-1 کارشناسارشد مدیریتمحیطزیست دانشگاه آزاداسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان*(مسئول مکاتبات).-2 استادیار، مدیر گروه محیط زیست دانشگاه آزاداسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.-3 استادیار، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران.۴- استادیار، مدیر گروه محیط زیست دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر.-5 عضوهیأتعلمی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر.57 متغیر بوده و یافتهها و نتایج: بررسی نشان داد شاخص کیفیت ماهانهی آب رودخانه در این بازه در طول مطالعه در گسترهی 70در گروه متوسط قرارمیگیرد. شاخص کیفیت آب از ایستگاه اول تا ایستگاه آخر به تدریج کاهش مییابد و ایستگاه کوتعبداله (در پایین-65 بهترین وضعیت را دارد. در ایستگاه های / 62 بدترین و ایستگاه کیانآباد (بالادست) با شاخص سالانهی 25 / دست) با شاخص سالانه 5بالادست به دلایل عدم سرریز فاضلاب های مختلف شهری و بیمارستانی وکارخانهای شاخص از دامنه کیقی بالاتری برخوردار بوده است ودر ایستگاه های پایین دست مثل ایستگاه منطقه پلسیاه به علت ورود پساب بیمارستانی ووضعیت بستر و خودپالایی که برای ایجادحاشیه رود خانه وبلوار ترافیکی ساختار تغییر کرده است ، شاخص کیفیت آب رودخانه پایین بوده و در ایستگاه آخر نیز به دلایل ورودمجموع پساب های شهری کمترین شاخص کیفی ثبت گردید. کیفیت آب در فصول مختلف نشان داد در فصل پاییز به علت شروعبارندگی و کاهش آلایندهها بهترین وضعیت و در فصل بهار به دلیل کاهش بارندگی، وجود دمای مناسب برای رشد کلیفرمها و نیز افزایشکدورت بدترین وضعیت و را داشته است. Manuscript profile

پژوهش حاضر جهت بررسی ارزش اقتصادی بازیافت پسماندهای خانگی منطقه بیست شهرداری تهران انجام گرفته است. در این پژوهش، پس از بررسی آنالیز فیزیکی پسماندهای خانگی منطقه بیست و مطالعه طرح های تفکیک از مبدا به محاسبه درآمد و هزینه های اجرای طرح بازیافت پرداخته شده است. منطقه 20 شهرداری تهران با جمعیتی بالغ بر800،000 نفرسالیانه در حدود 175،000 تن زباله تولید می کند.آنالیز فیزیکی پسماندهای خانگی این منطقه نشان می دهد که پسماندهای غذایی تر حدود 73 % وزنی مواد تشکیل دهنده زباله این منطقه را شامل می شود. پس از آن نان خشک با 3/5 % ، کاغذ و کارتن با 3/5% ، پلاستیک با 5/4 % ، پارچه با 16/3 % ، فلز با 3/2% و شیشه با 48/1% ، عمده ترین موادی است که در زباله های خانگی شهرری موجود بوده است. درنتیجه بازیافت این مواد علاوه بر 570،000،000 ریال کاهش درهزینه های ناشی از دفع ، درحدود 1،090،000،000 ریال درآمدخالص از محل بازیافت پسماند خشک در سال 1384 عاید عوامل بازیافتی که در این فعالیت سهیم وشاغل می باشند گردیده است. با توجه به منافع اقتصادی بازیافت و محاسبه ارزش حال خالص این منافع و کاربرد آن در تعیین نسبت سود به هزینه و بیشتر بودن این نسبت از عدد یک، بازیافت پسماندهای خانگی منطقه بیست شهرداری تهران از دیدگاه اقتصادی توجیه پذیر است. Manuscript profile

برای شناسایی گزینه برتر توسعه در ارزیابی اثرات زیست محیطی از روش های ارزشیابی گزینه ها به عنوان یک تصمیم گیرنده استفاده می شود. در این تحقیق از ارزشیابی چند معیاره مکانمند Spatial Multi Criteria (Evaluation: SMCE) برای ارزشیابی گزینه ها برای اولین بار استفاده شده است. این روش در سامانه اطلاعات جغرافیایی صورت می گیرد و این سامانه را قادر به تصمیم گیری می سازد. ارزشیابی چند معیاره مکانمند بر اساس محدودیت سامانه های اطلاعات جغرافیایی برای تصمیم گیری ها تهیه شده است. در این تحقیق با استفاده از این روش و اقدامات صورت گرفته، سامانه اطلاعات جغرافیایی قادر به ارزشیابی گزینه های توسعه شده است. دو گزینه بر اساس طرح آمایش سرزمین منطقه و دیگری عدم اجرا مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج ارزشیابی، گزینه برتر اجرای توسعه بر اساس طرح آمایش سرزمین می باشد و با توجه به اثرات اکولوژیکی، اجتماعی اقتصادی و فرهنگی گزینه آمایش سرزمین انتخاب گردید. در روش به دست آمده می توان جمع بندی اثرات و وضعیت گزینه ها را در هر محیط به تفکیک بررسی کرد. با استفاده از این روش در ارزیابی اثرات زیست محیطی می توان به صورت تصویری میزان مطلوبیت یا عدم مطلوبیت هر نوع توسعه را بر محیط به صورت نقشه نشان داد. در روش حاصله در سامانه اطلاعات جغرافیایی محدودیتی در ارتباط با تعداد لایه ها وجود ندارد. گزینه های بسیاری قابل تهیه و ارزشیابی می باشد. این روش برای ارزشیابی گزینه های برنامه ریزی های کاربری سرزمین و توسعه منطقه ای مفید است. Manuscript profile

تصفیه بیولوژیکی به عنوان موثرترین شیوه به منظورحذف موادآلی موجود در مواد زاید جامد شهری شناخته شده است.تصفیه بیولوژیکی شامل کمپوست هوازی و هضم بی هوازی می باشد و درحال حاضر روش بی هوازی به عنوان یک تکنیک مناسب برای تولید انرژی محسوب می شود. گاز متان حاصل از روش بی هوازی به منظور تولید انرژی و به عنوان سوخت مستقیم و نیز برای کاربردهای مکانیکی مفید می باشد. لذا پژوهش حاضر با انگیزه کاهش گازهای گلخانه ای ، حفاظت از محیط زیست و کاهش هزینه های مدیریت مواد زاید جامد شهری صورت گرفته است در این تحقیق تولید متان از مواد زاید شهری در مقیاس آزمایشگاهی به انجام رسید و در ابتدا از پساب کارخانه شیر که دارای BOD بالا است استفاده شد و تولید متان در درجه حرارت های متوسط (حدود 35 درجه سانتی گراد) و بالا (حدود 65 درجه سانتی گراد ) مورد آزمایش قرار گرفت. تمامی پارامترهای مربوط از قبیل رطوبت، اسیدیته، فاکتور بارگذاری و بازده اندازه گیری شد. نتایج نشان می دهد که تولید متان در دماهای پایین مشهودتر است و حدود 21/0 تا 65/0 مترمکعب گازمتان به ازای هر کیلوگرم زباله تولید می گردد. Manuscript profile

مناطق شهری امروزه با مشکلات فزاینده‌ای در رابطه با مدیریت مواد زاید جامد مواجه هستند. افزایش نرخ تولید مواد زاید منجر به بروز معضلات بهداشتی و زیست محیطی شده و نگرانی‌های عموم را در پی داشته است. با توجه به‌این که دفن بهداشتی در حال حاضر کاربردی ترین روش در مدیریت مواد زاید است قرارگیری محل دفن در موقعیتی مناسب اهمیت بسیاری دارد. همچنین ارزشیابی محل‌های دفن در حال استفاده رویکردی مناسب جهت شناسایی و به حداقل رساندن مشکلات آن‌ها می‌باشد. روش‌های متعددی که در‌این زمینه وجود دارد هر کدام جنبه‌ها و معیارهای متفاوتی را در نظر می‌گیرند. در‌این پژوهش از روش غربال منطقه‌ای و محلی در ارزشیابی محل دفن مواد زاید کرج به منظور بررسی مشکلات آن استفاده شده‌ است. در‌این روش سه عامل اصلی شرایط طبیعی، کاربری و عوامل اقتصادی در دو مقیاس منطقه‌ای و محلی ارزیابی می‌شوند. ابتدا نقشه‌های مورد نیاز در مرحله ارزشیابی منطقه‌ای در سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه و داده‌های مکانی تجزیه و تحلیل گردید و نقشه تناسب نهایی به‌دست آمد که طبق آن مساحت مکان‌های با ارزش نامناسب 8/142915 هکتار، متوسط 3/5089 هکتار و مناسب 9/4046 هکتار و میزان تناسب محل نامناسب می‌باشد. در نهایت محل دفن در مقیاس محلی با استفاده از روش وزن و امتیازدهی مورد بررسی قرار گرفت و میزان تناسب آن متوسط ارزشیابی شد. Manuscript profile

چکیده ارزیابی اثرات تجمعی به بررسی آن دسته از اثرات پروژه می‌پردازد که در ارزیابی اثرات زیست محیطی به طور مستقیم نادیده گرفته می‌شود. در این روش اثراتی که در نتیجه اضافه شدن یک فعالیت در ترکیب و تقابل با اثرات دیگر فعالیت‌ها و پروژه‌های منطقه در گذشته، حال و پروژه های توسعه جدید و قابل پیش‌بینی در آینده به وجود می‌آید، مورد بررسی قرار می‌گیرد. شهرک صنعتی نظرآباد با مساحت 194 هکتار، در موقعیت جغرافیایی َ۳۵ ْ۵۰ طول شرقی و ´۵۸ ˚۳۵ عرض شمالی شهرستان نظرآباد واقع شده است. در مجاورت این شهرک، شهرک صنعتی سپهر قرار گرفته است که برخی از واحدهای صنعتی آن در حال بهره‌برداری هستند. به منظور انجام ارزیابی اثرات زیست محیطی تجمعی در این مقاله از روش ماتریس منوری 2001 استفاده گردید و 2 گزینه عدم اجرا و اجرا در نظر گرفته شد. پیش‌بینی و ارزیابی اثرات حاصل از احداث و بهره‌برداری شهرک‌های صنعتی بر محیط زیست اطراف آن‌ها تا حد مرزهای شهرستان نظرآباد صورت گرفت. در گزینه عدم اجرا اثرات زیست ‌محیطی حاصل از فعالیت پروژه‌های توسعه با فرض اجرا نشدن پروژه شهرک صنعتی نظرآباد و در گزینه اجرا، اثرات زیست محیطی تجمعی حاصل از فعالیت شهرک‌های صنعتی سپهر و نظرآباد مورد بررسی قرار گرفت. معدل جمع جبری اثرات فازهای ساختمانی و بهره‌برداری در گزینه عدم اجرا 78/1- و در گزینه اجرا 04/2+ به دست آمد و گزینه اجرای پروژه به عنوان گزینه‌ نهایی انتخاب گردید. اما اجرای پروژه مشروط به رعایت جدی تمهیدات پیشنهادی برای کاهش اثرات تجمعی و پیامدهای ناگوار زیست ‌محیطی حاصل از فعالیت شهرک‌های صنعتی در منطقه و اجرای برنامه‌های مدیریت، پایش و آموزش زیست ‌محیطی است. Manuscript profile

بسیاری از مناطق کشاورزی و شهری به دریافت آب از مناطق مجاور نیاز دارند. برای دریافت این آب، سیستمی از منابع آب ذخیره و مسیرهای هدایت آن از مخازن به صورت کانال و آب راه ضروری است. برای مهار سیلاب سد زده می شود، تالاب ها تغییر شکل داده شده و یا پرمی شوند و یا رودخانه ها از مسیر اصلی خود منحرف می گردند. در حال حاضر توسعه منابع آبی با بحث و جدال های بسیار همراه است و دوران اجرای طرح های بزرگ آب که در آن ملاحظات دقیق زیست محیطی رعایت نمی شد، گذشته است. در حال حاضر حل مسایل توسعه در گرو رعایت دیدگاه های گروه های متعددی است که نیازها و علایق آن ها با یکدیگر بسیار تفاوت می کند. این گروه ها از کشاورزان که توسعه آب را برای زندگی خود حیاتی می بینند تا گروه های طرفدار حیات وحش و حفظ مناطق طبیعی متغیر هستند. این که امروزه گروه های مختلف مرتبط با مسایل آب در طرح ها در نظر گرفته می شوند نقطه مثبت و روشنی مخصوصاً برای محیط زیست می باشد. به دلیل اهمیت آب و جریانات زیست محیطی و نقش آن ها در حفظ منابع طبیعی و ارزش های اکولوژیک و اقتصادی در این مقاله به صورت موردی به تخمین میزان نیاز آبی زیست محیطی رودخانه هراز واقع در دشت هراز استان مازندران پرداخته می شود. نیاز زیست محیطی رودخانه هراز با استفاده از یک روش هیدرولوژیکی به نام 10% 90Q، 53 میلیون متر مکعب در سال تخمین زده شد، سپس ارزش این میزان آب از دیدگاه تولید زراعی در دشت هراز به دست آمد که برابر با 843،75 میلیون ریال می باشد. اگرچه این رقم تا حدودی قابل توجه است، اما اهداف خرد وکلان حاصل از تامین نیاز آبی زیست محیطی دراین منطقه و مناطق دیگر در دراز مدت دارای ارزش بیشتری بوده و تخصیص آب کافی به منظور جریان زیست محیطی در طرح ها ی منابع آب در راستای حفظ منابع طبیعی،رفاه جامعه بشری و در نهایت توسعه پایدار ضـروری می باشد. Manuscript profile

لجن‌رنگ تولید شده در صنایع خودروسازی، به علت وجود عناصر سنگین، توانایی آلودگی بالایی دارد. بر این اساس دفع ناصحیح آن مشکلاتی را برای محیط زیست به بار می آورد. دراین تحقیق، با هدف شناسایی آلاینده های اصلی لجن رنگ و ارایه راهکاری به صرفه برای بازیابی آن، آزمایش ها متعددی انجام گرفت که از جمله این آزمایش ها می‌توان به طیف‌سنجی فلورسنس پرتو ایکس[1](XRF)، پراش پرتو ایکس[2](XRD) و آزمون آنالیز حرارتی افتراقی[3] (DTA) جهت تعیین نوع و غلظت عناصر و ترکیبات موجود در این لجن اشاره کرد. نتایج حاکی از آن بود که این لجن حاوی عناصر فلزی سنگین از قبیل فلزات مس با غلظت gr/lit 5/1، روی با غلظتgr/lit 09/13 ، آلومینیوم با غلظت gr/lit 76/58‌، منیزیم با غلظت gr/lit 004/23 ، تیتانیوم با غلظت gr/lit 69/32 ، وانادیوم با غلظت gr/lit 9/0 و ... می‌باشد. با مقایسه با استانداردهای زیست‌محیطی این عناصر فلزی مشخص گردید که مقادیر بسیاری از آنها خارج از محدوده استاندارد می‌باشد و آلاینده‌‌های عنصری قابل توجهی هستند. لذا لزوم ارایه راهکارهای عملی جهت بازیافت آن، کاملاً مشهود است. درنتیجه لزوم مطالعات بیشتر در این زمینه جهت حذف این آلودگی‌ها پیشنهاد می‌شود [1]- X-Ray Fluorescence [2]- X-Ray Diffraction [3]- Diffusion Thermal Analysis Manuscript profile

چکیده براساس محاسبات انجام یافته در محل دفن پسماندهای شهر خمین روزانه 48 تن پسماند به صــورت غیــر اصــولی دفــن می گردد.این روش سنتی، مشکلات زیست محیطی بسیاری را در پی داشته است و ضرورت اقدامات بهینه سازی را بر مسئولان و مردم آشکار نموده است. جهت کاهش مشکلات دفع پسماندهای شهری، شهرداری خمین در استان مرکزی تصمیم به احداث و بهره برداری از تأسیسات کمپوست گرفته است. مساحت اراضی طرح 2 هکتار و با اهداف توسعه آن به وسعت 3 هکتار می باشد. ظرفیت تولید طرح در سال 2 هزار تن کمپوست است که قابل افزایش نیز خواهد بود. با این حال گزینه مطرح دیگردراین زمینه در شهر خمین و دیگر شهرهای با موقعیت مشابه، بهداشتی کردن دفن فعلی پسماندها از طریق انجام عملیات دفن بهداشتی می باشد. پژوهش حاضر سعی در مقایسه طرح کمپوست با دفن پسماندهاداشته و ضمن ارزشیابی محل فعلی دفن پسماندها با استفاده از روش الکنو با انجام محاسبات از ملاحظات اقتصادی در این بررسی بهره جسته است و در نهایت به منطقی بودن انتخاب گزینه دفن بهداشتی برای شرایط شهر خمین ،با توجه به موقعیت اکولوژیکی و کسب حداکثر امتیاز اندکس الکنو و مقایسه هزینه های دفع هر کیلوگرم پسماند به دو شیوه موجود که دارای اختــلاف بیش از 10 تــومــان می باشد، دست یافته است. بدیهی است که در صورت رعایت تفکیک از مبدا و تبدیل طرح کمپوست به بیوکمپوست، به معنای واقعی کلمه و حذف بسیاری از لوازم و تاسیسات پرهزینه آن و سرشکن کردن هزینه های اقتصادی این طرح برای چند شهر مجاور در استان و یا استان های همجوار از طریق جانمایی محل طرح کمپوست در فاصله بین چند شهر نزدیک به هم می توان به نتایج بهتری در این زمینه دست یافت و این گزینه را نیز با بررسی دقیق، بار دیگر محل تامل قرار داد. Manuscript profile

یک فرآیند و رویکرد نظام مند و نوین است که شناسایی، پیش بینی و ارزیابی اثرات (SEA) ارزیابی زیست محیطی راهبردیو پیامدهای زیست محیطی را در عالی ترین سطوح تصمیم گیری (سطح کلان) و در چهارچوب توسعه کلان و در فرآیند طرح ریزیبرنامه ها، طرح ها و سیاست ها به طور جدی و موثر مد نظر قرار می دهد.در کشورهای مختلف به ویژه کشورهای توسعه یافته، نمونه های روشنی از قوانین و مقررات مرتبط با ارزیابی زیست محیطیدر سال 1969 ، در آمریکا تدوین گردید و پس از آن کشورهایی همچون کانادا، SEA راهبردی وجود دارد. در واقع اولین سند قانونیهنککنگ، دانمارک و دیگر کشورها، ضوابط و مقرراتی را به عنوان نیازمندی های ویژه برای ارزیابی های علمی اجرایی منتشر نمودند.تحقیقات صورت گرفته نشان داده است که این قوانین عمدتاً در سطوح بخشی و آمایش سرزمین کاربردی تر و موثر تر بوده اند. در اینزمینه کشور انگلستان به عنوان یکی از فعال ترین کشورها در پایه ریزی دستورالعمل های روش شناسی مناسب با این موضوع شناختهشده است.2 در ایران می گذرد و اجرای آن ها (EIA) بیش از یک دهه از تصویب قوانین و مقررات مرتبط با ارزیابی اثرات زیست محیطیدرسال های اخیر با جدیت دنبال می شود. لیکن علی رغم اهمیت بسیار زیاد و گستردگی دامنه شمول ارزیابی زیست محیطی راهبردیتا کنون قانون یا مقرراتی که به تصویب مراجع ذیصلاح برسد، تدوین نگردیده است. در این تحقیق، با بررسی های صورت گرفته (SEA)در کشورهای پیشرو در این خصوص، مشخص گردیده است که الزامات مربوط به ارزیابی زیست محیطی راهبردی عمدتاً در دو سطحمشهود میباشد، یکی در سطح قانون گذاری و دیگری در سطح سیاست گذاری و تصمیم گیری. در صورتی که در بخش اول یعنی قانونگذاری تدابیر لازم اندیشیده نشود، سیاست گذاری با رعایت الزامات مربوط نتیجهبخش نخواهد بود. همچنین با تحقیقات و مطالعات انجامگرفته پیشنهادهایی جهت اثربخشی ارزیابی زیست محیطی راهبردی در ارکان تصمیم گیری و سیاست گذاری به منظور ایجاد یک نظاممدیریت یکپارچه که لازمه و پیش نیاز اجرای موثر آن می باشد، ارایه شدهاست Manuscript profile

جداسازی پسماندهای خشک از تر در مبدا در قالب "طرح های تفکیک در مبدا" به منظور افزایش کارایی بازیافت از سال 1374 در مناطقی از سطح شهر تهران به شیوه های گوناگون به اجرا در آمده است. منطقه 20 شهرداری تهران، یکی از مناطقی است که از سال 1374 اقدام به اجرای این طرح در سطح منطقه نمود. در حال حاضر جمع آوری پسماندهای خشک در این منطقه به شیوه های گوناگونی صورت می گیرد. در مجموع در حدود 70% به صورت سنتی و 30% به شیوه مبتنی بر"نظام فنی و اجرایی " که در سال 1383 از طرف سازمان بازیافت به ادارات بازیافت مناطق ابلاغ گردید، می باشد. این مطالعه با هدف مقایسه دو سیستم سنتی (جمع آوری پسماندهای خشک توسط عوامل حق الزحمه کار مجاز شهرداری و به صورت دستی از درب منازل) و سیستم منطبق بر نظام فنی و اجرایی (جمع آوری پسماندهای خشک توسط عوامل حق العمل کار و به صورت نیمه مکانیزه از درب منازل) از دیدگاه اقتصاد محیط زیست در منطقه 20 در سال 1384 انجام گرفته است. بر اساس این دیدگاه، طرح منطبق با نظام فنی و اجرایی در اولین سال اجرای آن (سال 1384) در منطقه 20 سود منفی داشته است، در حالی که سود جمع آوری پسماند خشک به طریقه سنتی در این سال مثبت و استقبال مردم و پیمانکاران از این طرح در مقایسه با طرح جدید بیشتر بوده است. پیش بینی می شود سال های 1385 و 1386 (سال های دوم و سوم اجرای طرح)، به ترتیب با تحت پوشش قرار گرفتن 50% و 100% خانوارهای منطقه 20 تهران در طرح تفکیک در مبدا، میزان سود حاصل از اجرای طرح به6/1 % در سال 1385و 3/3% در سال 1386 بیشتر از سال 1384 شود. Manuscript profile

یکی از دستاوردهای انسان ساخت در چنگ اندازی به منابع طبیعی و رفع عطش سیری ناپذیر مصرف، تولید روزافزون انواع پسماندها در کمیت ها و کیفیت های مختلف است. اهمیت کنترل و حفظ بهداشت محیط زیست انسانی در جوامع شهری از یک سو و ضرورت بالا بردن سطح بهره وری سیستماتیک در کلیه مراحل مدیریت پسماند از سوی دیگر، امروزه موجب گردیده است تا مدیریت کلانشهرهای دنیا استفاده از سیستم های جدید مدیریت اجرایی پسماندهای جامد را به عنوان وظیفه ملی و محلی، در دستور کار خود قرار دهد و در این چهارچوب با توجه به سیاست ها و راهبردهای علمی و عملی در نظر گرفته شده، برنامه ها و راهکارهای موثر را در زمینه سیستم های جمع آوری، حمل و نقل و پردازش تدوین نمایند و سپس با استفاده از نرم افزار WAGS کلیه بودجه مورد نیاز شهرداری منطقه 22در طی 15 سال آتی شامل سرمایه های مورد نیاز برای تأمین ماشین آلات، برای تعمیر و نگه داری ماشین آلات، برای تأمین هزینه های نیروی انسانی و... محاسبه گردید.نتایج تحقیق نشان می دهد که بیشترین هزینه های جمع آوری زباله به بخش نیروی انسانی تعلق دارد و به طور کلی درصد هزینه ها بدین شرح می باشد: هزینه های نیروی انسانی 67/73 %، سرمایه تأمین ماشین آلات 31/16%، هزینه تعمیرات 36/6%، هزینه تأمین سوخت 71/2%، و هزینه سایر موارد92/.% همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که کل هزینه های جمع آوری معادل 44140 میلیون ریال می باشد که تا سال 1399 نیاز به 36470 میلیون ریال سرمایه گذاری اضافی است. در حال حاضر هزینه جمع آوری و حمل به محل دفن به ازای یک کیلوگرم زباله75 ریال می باشد. البته شایان ذکر است که این عدد در برگیرنده کلیه هزینه های نیروی انسانی، ماشین آلات جمع آوری، سوخت، تعمیرات می باشدکه در سال 1399 به 81 ریال به ازای یک کیلوگرم خواهد رسید. نهایتاً هزینه جمع آوری هر خانوار معادل 85460 ریال در طول سال جمع بندی می شود. Manuscript profile

زمینه و هدف: بررسی محیط‌زیستی و بهداشتی محل دفن پسماندهای شهری به دلیل ایجاد آلودگی‌های مختلف، از اهمیت زیادی برخوردار است. مهم‌ترین آلاینده محل دفن، شیرابه ناشی از پسماندها می‌باشد. شیرابه پسماند می‌تواند با نفوذ به آب‌های سطحی و زیرزمینی موجب آلودگی این منابع شود. محل دفن پسماند رشت در کنار یکی از سرشاخه‌های رودخانه سیاهرود قرار دارد. این رودخانه بار آلودگی ناشی از شیرابه پسماند به همراه دیگر آلاینده‌های شهری، صنعتی و کشاورزی که در طول مسیر دریافت می‌کند را در تالاب‌انزلی تخلیه می‌نماید. روش بررسی: در این تحقیق وضعیت محل دفن پسماند شهر رشت و همچنین رودخانه کچا از نظر آلودگی ناشی از شیرابه بررسی گردید. برای این منظور، پارامترهای DOD، COD، DO، pH و TP در دو فصل خشک و مرطوب مورد بررسی قرار گرفتند و با نتایج آزمایشات مشابه محل در سال 1376 مقایسه شدند. یافته‌ها: بر اساس نتایج به‌دست آمده، میانگین COD، BOD، DO و TP در رودخانه به ترتیب برابر با 5/3862، 25/1326، 3/0 و 5/6 میلی‌گرم بر لیتر می‌باشد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که تمام پارامترهای مورد مطالعه بیش از حد مجاز سازمان حفاظت محیط‌زیست بوده است. به اضافه آلودگی ناشی از شیرابه در مقایسه با نتایج آزمایشات سال 1376 افزایش چشم‌گیری داشته است. Manuscript profile

زمینه و هدف: صنعت گردش گری یکی از منابع مهم تولید درآمد، اشتغال و ایجاد زیرساخت ها برای نیل به توسعه پایدار محسوب می گردد و رشد این صنعت در هر کشور نیازمند استراتژی مناسب و برنامه ریزی مدیریتی مؤثر است. در این پژوهش برنامه ریزی و اولویت بندی پنج دهستان جزیره قشم بنام های رمکان، دولاب، سوزا، حومه و صلخ جهت توسعه گردش گری مدنظر می باشد. روش بررسی: بر اساس روش دلفی (Delphi) معیارهای گردش گری در چهار دسته اصلی معیارهای زیست محیطی، معیارهای تسهیلات و خدمات گردش گری ، معیارهای زیرساختی و معیارهای اقتصادی_اجتماعی و فرهنگی مشخص گردیدند. سپس اولویت بندی دهستان های جزیره جهت توسعه گردش گری بر اساس روش TOPSIS صورت پذیرفت. یافته ها: بر اساس روش TOPSIS دهستان حومه مناسب ترین پهنه جهت توسعه گردش گری و دهستان های صلخ، سوزا، دولاب و رمکان به ترتیب اولویت های بعدی جهت توسعه گردش گری می باشند. نتایج پژوهش نشان از آن دارد که پهنه بندی مناطق مستعد توریسم ساحلی نقش مؤثری در توسعه منطقه خواهد داشت و با بهره گیری از پتانسیل های متنوع و متعدد منطقه جزء با نگرش همه جانبه و برنامه ریزی چندبعدی میسر نخواهد شد. Manuscript profile

زمینه و هدف: مکان‌یابی محل مناسب برای دفن پسماند از ضروریات طرح‌های توسعه شهری است. توسعه پایدار را می‌توان به معنای شناسایی ویژگی‌ها و دارایی‌های منحصربه‌فرد هر منطقه دانست که مزیت‌های هر منطقه را برجسته نموده و ذی‌نفع‌های منطقه و منابع را حول چشم‌انداز برخاسته از آمایش سرزمین سوق می‌دهد. توسعه‌ی فضایی لندفیل‌های شهری در پهنه‌ی سرزمین مجموعه مخاطرات و تهدیداتی است که از منابع مختلف انسانی به محیط‌زیست وارد می‌شود. ازاین‌رو مطالعات پایه زیست‌محیطی با تکیه بر فن‌آوری GIS و دیگر مدل‌های مربوط بر اساس تجزیه و تحلیل فضایی داده‌ها در خصوص شناسایی منطقه، می‌تواند موردتوجه جدی قرار گیرد. سیمای سرزمین بر سودمندی فعالیت‌های انسان در طبیعت اشاره می‌کند به‌خصوص در مناطقی که دلالت بر گیاهان دارد و یا به‌طور مصنوعی ترسیم‌شده است، از طرفی در لندفیل‌های شهری بررسی از دیدگاه سیمای سرزمین تأثیر بسیار مهمی در انتخاب محل دفن دارد. این تحقیق با هدف ضرورت انتخاب مدل بهینه برای مکان‌یابی لندفیل‌های شهری در راستای آمایش سرزمین و توسعه پایدار است. روش بررسی: در این تحقیق محل دفن پسماند شهر بوشهر مورد بازدید قرار گرفته و ویژگی‌هایی نظیر میزان فاصله چاه، مراکز جمعیتی و مسکونی، مراکز صنعتی، جاده دسترسی، فرودگاه‌ها، مراکز تاریخی و مذهبی، مناطق با اهمیت زیستی، شکارگاه‌ها و زیستگاه‌های پرندگان، مختصات جغرافیایی، باد، پستی و بلندی زمین، زمین شناسی، کاربری اراضی، خاک‌شناسی، مسیل‌ها، عمق آب‌های زیرزمینی، دشت سیلابی، آب سطحی و شیب مورد مطالعه قرار گرفت. پس از انجام پردازش‌های لازم در این نرم افزار نقشه مختلف منطقه تهیه گردید. نقشه حاصل به نرم‌افزار Arc GIS انتقال داده شد. نقشه‌های با تابع Clip کلیه فایل‌های رقومی مختص این محدوده استخراج شد. نقشه‌های پایه در محیط، ۲/۹ Arc GIS در محدوده مطالعاتی با استفاده از تابع Buffer مشخص گردید، سپس نقشه‌ها دسته‌بندی و در نهایت با روی هم‌گذاری هر یک از نقشه‌ها، نقشه نهایی شده، به دست آمد. نقشه نهایی با توجه به جداول طبقه‌بندی با سه ارزش نامناسب، متوسط و مناسب تهیه گردید. یافته‌ها: نتایج این تحقیق نشان داد که منطقه مورد مطالعه ۵۷ درصد مناسب، ۴۰ درصد نامناسب و ۳ درصد متوسط در راستای آمایش و توسعه پایدار ارزیابی شد. همچنین بر اساس میزان رشد جمعیت در شهر بوشهر میزان تولید پسماند در افق ۲۰ ساله مساحت اراضی مورد نیاز دفن بهداشتی در محدوه مطالعاتی از سال ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۵، ۲/۱۱۷۶۲۶۱ هکتار محاسبه گردید. با توجه به این که مساحت زمین محل دفن فعلی ۲ هکتار می‌باشد، مشخص شد این محل جواب‌گوی نیاز ۲۰ ساله نمی‌باشد. Manuscript profile

آموزش محیط زیست را می توان یک نظام فکری جدید عنوان نمود که توسط آن انسان می تواند به طور هماهنگ با طبیعت به زندگی خود ادامه دهد. در این نظام فکری اصول، ارزش ها، عواطف و مسوولیت های فردی و حرفه ای و حتی عادات رفتاری هر فرد و نهایتاً جامعه باید در جهت هماهنگی با طبیعت متحول گردد. در راستای برقراری این نظام فکری و آموزشی، در پژوهش حاضر، نیازهای آموزشی محیط زیست دانش آموزان استان خوزستان مورد بررسی و مداقه قرار گرفته است. تحقیق حاضر، از نظر هدف، تحقیقی کاربردی و از لحاظ روش مطالعه ای توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی و متوسطه مدارس استان خوزستان در سال تحصیلی 87-1386 تشکیل داده اند. نمونه های پژوهش مشتمل بر 1067 نفر بوده که به صورت نمونه گیری خوشه ای از شهرهای اهواز، بهبهان، مسجدسلیمان و بندرامام خمینی انتخاب شده اند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای بوده است که طبق نظر اساتید متخصص محیط زیست و آموزش ساخته شده و از پایایی و روایی قابل توجهی برخوردار است. داده های به دست آمده از پژوهش با استفاده از شاخص های آمارتوصیفی شامل جدول فراوانی، میانگین و روش های آمار استنباطی آزمون Fوآزمون کای دو، تحلیل واریانس، ضریب هم بستگی،تست دانکن و رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. از نتایج پژوهش عبارتند از: مطالب کتاب های درسی، اطلاعات زیست محیطی کافی مربوط به محل زندگی دانش آموز را به وی ارایه نمی دهد. معلمین مدارس استان خوزستان اطلاعات متناسب با محیط زیست منطقه را به دانش آموزان ارایه نمی دهند . فوق برنامه ها و فعالیت های جنبی در زمینه محیط زیست در مدارس استان خوزستان بسیار کم بوده وشناخت کافی ازمحیط زیست منطقه ومحل زندگی دانش آموز را به وی ارایه نمی دهد. تأثیر فوق برنامه های مدرسه در ایجاد انگیزه نسبت به محیط زیست و سطح آگاهی دانش آموزان نسبت به دو متغیر اطلاعات کتاب های درسی و معلمین، بیشتر است. Manuscript profile

بررسی محیط زیستی و بهداشتی محل دفن پسماندهای شهری به دلیل ایجاد آلودگیهای مختلف، از اهمیت زیادی برخوردار است. مهمترین آلاینده محل دفن، شیرابه ناشی از پسماندها می باشد. شیرابه پسماند می تواند با نفوذ به آبهای سطحی و زیر زمینی موجب آلودگی این منابع شود. محل دفن پسماند رشت در فاصله 15 کیلومتری رشت و در منطقه سراوان واقع شده است.این محل در کنار یکی از سرشاخه های رودخانه سیاهرود، به نام رودخانه کچا قرار دارد. رودخانه کچا پس از پیوستن به رودخانه سیاهرود به نام زرجوب،با اتصال به رودخانه گوهررود در منطقه پیربازار، وارد بخش شرقی تالاب انزلی می شود. این رودخانه بار آلودگی ناشی از شیرابه پسماند به همراه دیگر آلاینده های شهری ، صنعتی و کشاورزی که طول مسیر دریافت می کند را در تالاب انزلی تخلیه می نماید. در این تحقیق که در سالهای 86-1385 انجام گرفت، وضعیت محل دفن پسماند شهر رشت و همچنین رودخانه کچا از نظر آلودگی ناشی از شیرابه بررسی گردید. برای این منظور، پارامترهای TP[1],pH ,DO[2],BOD[3], COD[4] در دو فصل تابستان و زمستان مورد آنالیز قرار گرفتند .نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که تمام پارامترهای مورد مطالعه بیش از حد مجاز سازمان حفاظت محیط زیست بوده است. به اضافه آلودگی ناشی از شیرابه در مقایسه با نتایج آزمایشات سال 1376 افزایش چشمگیری داشته است. [1] - Total Phosphate [2] -Desolved Oxygen [3] - Biological Oxygen Demand [4] -Chemical Oxygen Demand Manuscript profile

افزایش جمعیت، گسترش صنایع، ازدیاد مصرف آب و در نهایت آلودگی رو به رشد آبهای جاری به دلیل عدم کنترل مسیر پساب خروجی از کارخانجات، مناطق شهری و کشاورزی موجب پایین آمدن کیفیت آب ها گشته است. از این میان فلزات سنگین را می توان نام برد که در جریان خودپالایی رودخانه ها کاهش نیافته بلکه در رسوبات بستر رودخانه ها و گونه های مختلف آبزیان تجمع می یابند و بالاخره بزرگنمایی زیستی را موجب شده و در زنجیره غذایی وارد می‌گردد.در این تحقیق توانایی گیاه آبزی نیلوفر آبی سفید در جذب و تجمع ترکیبی از فلزات سنگین(جهت هرچه نزدیک تر شدن به محیط طبیعی) مانند کادمیوم، سرب و منگنز، تحت شرایط آزمایشگاهی در 4 غلظت 1، 5/2، 5 و 10 میلی گرم بر لیتر و محیط های pH 5/5، 5/6 و 5/7 مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده از روش آماری ضریب همبستگی و آنالیز خوشه ای میزان تجمع فلز منگنز و کادمیوم در بافت گیاه با افزایش غلظت کاهش می یابد و بیشترین تجمع منگنز در غلظت 1 میلی گرم بر لیتر و pH 5/6 به میزان 455/3 میلی گرم بر گرم بوده است و بیشترین میزان تجمع فلز کادمیوم در بافت گیاه از کم به زیاد در غلظت 5 میلی گرم بر لیتر و pH 5/6 به میزان 55/0 میلی گرم بر گرم بوده است. در خصوص فلز سرب نیز با افزایش غلظت میزان جذب کاهش یافته ولی در غلظت 10 میلی گرم بر لیتر بالاخص در pH 5/5 به شدت افزایش می یابد.مطالعات حاکی از آن است که میزان هر یک از عناصر باقیمانده در محلول های آزمایشگاهی با افزایش غلظت تا بیشینه 10 میلی گرم بر لیتر روند صعودی داشته و با افزایش میزان pH در هریک از غلظت ها روند نزولی داشته است. در کل بیشترین میزان باقیمانده در محلول، مربوط به فلز کادمیوم به میزان 38/3 میلی گرم بر لیتر و کمترین میزان، مربوط به فلز منگنز به میزان 002/0 میلی گرم بر لیتر بوده است. با توجه به نتایج به دست آمده از نیلوفر آبی به دلیل بالا بودن میزان مقاومت نسبت به شرایط محیطی تالاب ها و دریاچه ها و رشد بالا، قابلیت کشت آسان و سازگاری خوب آن با محیط می توان به عنوان فیلتر بیولو‍ژیکی و یک فناوری آلایش زدایی گیاهی جهت حذف فلزات سنگین در پساب صنایع به کار برد. Manuscript profile

در این تحقیق به‌منظور تخصیص اراضی برای توسعه اکوتوریسم از روش ارزیابی چند معیاره مبتنی بر فرآیند تحلیل شبکه‌ای و منطق فازی استفاده گردید. معیارهای اکولوژیکی شامل خاک، اقلیم، منابع آب، زمین‌شناسی و فیزیوگرافی و معیارهای اقتصادی و اجتماعی شامل کاربری اراضی، فاصله از جاده، فاصله از اراضی ساخته‌شده، فاصله از جاذبه­های دیدنی  و فاصله از امکانات گردشگری شناسایی و به روش فازی کمی شدند. جهت تهیه نقشه کاربری اراضی از داده‌های سنجنده OLI ماهواره لندست 8 استفاده شده است. عملیات برداشت زمینی در تیر 1394 انجام شد. سپس اقدام به رتبه‌بندی عوامل مؤثر در تخصیص اراضی به اکوتوریسم با استفاده از روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای گردید. در آخرین گام با استفاده از عملگر ترکیب خطی وزنی (WLC) کلیه لایه‌های اطلاعاتی در محیط ArcGIS®10.1 تلفیق شدند و نقشه نهایی توان توسعه اکوتوریسم تهیه گردید. به‌منظور صحت طبقه‌بندی به‌صورت تصادفی 20 درصد از واحدهای همگن دارای قابلیت برای اکوتوریسم در عرصه بررسی و مشخص گردید که 94 درصد از واحدهای شناسایی‌شده به تفکیک توان طبقات با شرایط طبیعی سرزمین انطباق دارد. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که معیارهای اکولوژیکی مجموعاً 64/0 از وزن نهایی را به خود اختصاص داده و این نشانه دخالت بیشتر معیارهای اکولوژیکی در ایجاد قابلیت برای اکوتوریسم می‌باشد. همچنین از کل سطح عرصه 2/75 درصد دارای توان برای توسعۀ اکوتوریسم و 8/24 درصد از سطح منطقه فاقد توان می‌باشد. از مناطق باقابلیت قابل‌قبول ازنظر کاربری اکوتوریسم، حدود 32/30 درصد از سطح منطقه دارای توان زیاد می‌باشد. استفاده توأم از منطق فازی و روش ANP در تعیین ارجحیت و وزن معیارها نسبت به یکدیگر شرایط منطقی‌تر و انعطاف‌پذیرتری را برای ارزیابی به روش WLC فراهم می‌کند. Manuscript profile