• Home
  • سیدباقر مرتضوی

    List of Articles سیدباقر مرتضوی


  • Article

    1 - ارزیابی آلودگی ناشی از کارگاه های پرورش ماهی قزل آلا (مطالعه موردی: رودخانه هراز)
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 5 , Year , Autumn 2020
    زمینه وهدف :گسترش آبزی پروری و لزوم توسعه همگام آن با معیارهای زیست محیطی نیاز به مطالعه آثار نامطلوب احتمالی این صنعت را آشکار می‌سازد. از جمله این آثار ورود فاضلاب های تصفیه نشده ناشی از مزارع پرورش ماهی به آب رودخانه می باشد که می‌تواند موجب آثار زیست محیطی زیانباری More
    زمینه وهدف :گسترش آبزی پروری و لزوم توسعه همگام آن با معیارهای زیست محیطی نیاز به مطالعه آثار نامطلوب احتمالی این صنعت را آشکار می‌سازد. از جمله این آثار ورود فاضلاب های تصفیه نشده ناشی از مزارع پرورش ماهی به آب رودخانه می باشد که می‌تواند موجب آثار زیست محیطی زیانباری در اکوسیستم های آبی پذیرنده باشد. بر این اساس، تحقیق پیش رو با هدف ارزیابی آلودگی ناشی از کارگاه های پرورش ماهی قزل آلا بر کیفیت آب رودخانه هراز واقع در شمال ایران انجام گرفت. روش بررسی : برای این منظور، نمونه برداری 24 پارامتر فیزیکی و شیمیایی آب در15 ایستگاه بر اساس متدهای استاندارد طی یکسال انجام گردید. نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، هیدرولوژی، خاکشناسی و کاربری اراضی منطقه و راههای دسترسی محدوده مورد مطالعه تهیه و مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین منابع آلاینده شامل استخرهای پرورش ماهی، اراضی کشاورزی، استقرار مراکز مسکونی ، صنایع موجود و آبگرم های معدنی شناسایی شدند. یافته ها : نتایج حاصل حاکی از آن است که ، غلظت BOD، NO3-وPO-4در ایستگاه های 7 و 10 بسیار زیاد می باشد. دلیل این امر را می توان در قرار گرفتن چندین مزرعه پرورش ماهی کنار هم جستجو کرد. مضافا به اینکه، غلظت DO در ایستگاه های مذکور کاهش قابل ملاحظه ای داشته است که می تواند به دلیل افزایش مصرف اکسیژن آب در این ایستگاه ها به علت تعدد استخرهای پرورش ماهی باشد. بحث ونتیجه گیری : به طور کلی یافته های تحقیق تاییدی بر تاثیر قابل تامل استخرهای پرورش ماهی بر کیفیت منابع آب سطحی در محدوده مطالعاتی است. این امر لزوم اتخاذ تدابیر مدیریتی لازم جهت کنترل آلاینده های ناشی از این صنعت در قالب دستورالعمل ها و ضوابط زیست محیطی را مشخص می نماید. Manuscript profile

  • Article

    2 - مدل سازی انتشار ذرات معلق با بکارگیری مدل ADMS - Urban
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 1 , Year , Spring 2007
    امروزه یکی از بزرگترین مشکلات آلودگی هوا در کلان شهرهایی نظیر تهران بزرگ، ذرات معلق ناشی از تردد خودروها، ترافیک سنگین جاده ای و همچنین فعالیت های صنعتی مختلف می باشد. ذرات معلق می تواند طی فرآیندهای مختلف تولید شده و گروه های مخلوط از آلاینده های هوا را بوجود آورند. فر More
    امروزه یکی از بزرگترین مشکلات آلودگی هوا در کلان شهرهایی نظیر تهران بزرگ، ذرات معلق ناشی از تردد خودروها، ترافیک سنگین جاده ای و همچنین فعالیت های صنعتی مختلف می باشد. ذرات معلق می تواند طی فرآیندهای مختلف تولید شده و گروه های مخلوط از آلاینده های هوا را بوجود آورند. فرآیند تشکیل ذرات معلق در ابعاد و ترکیب های ساختاری متفاوت به دو پارامتر مکان و زمان انتشار در منبع تولید آلاینده بستگی دارد. با استفاده از مدل سازی ریاضی به منظور پیش بینی نحوه انتشار آلاینده ها می توان اطلاعات مفیدی را برای اجرای آتی استراتژی های کنترل آلودگی و کاهش هزینه های آن فراهم نمود.در این تحقیق مدل ADMS-Urban پس از بررسی 30 مدل به عنوان مدلی با قابلیت های منحصر به فرد انتخاب گردیده است. این مدل برای نخستین بار در رابطه با مدلسازی نحوه انتشار ذرات در شهر تهران با شرایط پیچیده توپوگرافی مورد استفاده قرار گرفته است. توسط این مدل پیشرفته می توان غلظت آلاینده های منتشره از منابع آلاینده به صورت نقطه ای، خطی، حجمی، سطحی را محاسبه و نتایج را در محیط GIS ارایه نمود.با توجه به اندازه گیری های میدانی انجام شده در رابطه با انتشار ذرات در منطقه 22 شهرداری تهران بعنوان مطالعه موردی، برای مدت یکسال، هر ماه به مدت یک هفته، هر روز در دو نوبت صبح و بعد از ظهر در 13 ایستگاه اندازه گیری سیار، مقادیر غلظت ذرات معلق و پارامترهای هواشناسی منطقه نظیر سرعت و جهت باد، دما، پوشش ابر ... به عنوان داده های ورودی به مدل ADMS-Urban مورد استفاده قرار گرفته و نتایج حاصل از اجرای مدل در محیط GIS منطقه 22 ارایه گردیده است. مقایسه نتایج حاصل از اجرای این مدل ریاضی با مدل اینونتوری (بانک اطلاعاتی) آلاینده های هوای منطقه 22 نشانگر همخوانی بسیار مناسب حاصل از مدلسازی ریاضی با داده های واقعی اندازه گیری شده می باشد. نتایج نشان می دهد به علت حجم بالای وسایل نقلیه عبوری و ترافیک جاده ای اتوبان تهران- کرج و ورودی شرقی منطقه 22 بیشترین غلظت ذرات معلق را دارا می باشند. توسط این مدل می توان نحوه توزیع انتشار ذرات را در مناطق شهری (که از ناهمواری های پیچیده ای برخوردارند) با لحاظ نمودن کلیه اثرات در رابطه با مشخصات زبری سطح، موانع و ساختمانها و ناهمواری های کوهستانی بخوبی پیش بینی نمود. Manuscript profile

  • Article

    3 - مطالعات پایه و بررسی اثرات زیست محیطی نیروگاه های برق آبی (نمونه موردی نیرو گاه سردآبرود)
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 4 , Year , Autumn 2010
    زندگی و توسعه جوامع انسانی مستلزم تولید ومصرف انرژی است، لزوم توجه به محیط زیست و فناپذیر بودن منابع فسیلی جهت تولیدانرژی،‌ توجه بشررا به استفاده از منابع تجدید پذیرانرژی معطوف کرده است. ایران باداشتن منابع غنی درزمینه انرژی های تجدید پذیر، مستعد به کارگیری این گون More
    زندگی و توسعه جوامع انسانی مستلزم تولید ومصرف انرژی است، لزوم توجه به محیط زیست و فناپذیر بودن منابع فسیلی جهت تولیدانرژی،‌ توجه بشررا به استفاده از منابع تجدید پذیرانرژی معطوف کرده است. ایران باداشتن منابع غنی درزمینه انرژی های تجدید پذیر، مستعد به کارگیری این گونه انرژی ها بوده و این امر به خصوص در مورد انرژی های برق آبی به عنوان مهم ترین و اقتصـادی تــرین نــوع انرژی های تجدیدپذیر صادق است. به منظور ارزیابی اثرات زیست محیطی نیروگاه برق آبی سردآبرود در فازهای ساختمانی و بهره برداری از ماتریس لئوپولد استفاده شد، که اثرات هر یک از این فازها بر روی محیط های فیزیکو شیمیایی، بیولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار گرفت. همچنین به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه سردآبرود، در طی 4 نوبت آزمایش هایی بر روی آب انجام گرفت. بر اساس نتایج حاصل از بررسی وضعیت موجود و اعداد به دست آمده از ماتریس و مقایسه اثرات در گزینه های عدم اجرا واجرا مشخص گردید که گزینه اجرا در فاز ساختما نی دارای امتیاز 62- و در فاز بهره برداری 69+ می باشد و گزینه عدم اجرا نیز در فاز ساختمانی دارای 51- امتیاز و در فاز بهره برداری دارای 82- امتیاز است که بعد از معدل گیری گزینه اجرا دارای 7+ امتیاز و گزینه عدم اجرا دارای 133- امتیاز بود. Manuscript profile

  • Article

    4 - بررسی اثرات زیست محیطی آبزی پروری در ایران
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 4 , Year , Autumn 2007
    این مقاله به بررسی اثرات زیست محیطی آبزی پروری در ایران می پردازد. در استفاده از آب به عنوان منبع تولید، توجه به دو اکوسیستم شکننده مانگرو و تپه های مرجانی ضروری است. در ایران 70% بارش سالیانه از دسترس خارج و عدم استفاده کارا از ظرفیت باقی مانده نیز هزینه های زیست محیطی More
    این مقاله به بررسی اثرات زیست محیطی آبزی پروری در ایران می پردازد. در استفاده از آب به عنوان منبع تولید، توجه به دو اکوسیستم شکننده مانگرو و تپه های مرجانی ضروری است. در ایران 70% بارش سالیانه از دسترس خارج و عدم استفاده کارا از ظرفیت باقی مانده نیز هزینه های زیست محیطی در بردارد. در این پژوهش ظرفیت های توسعه، کیفیت فیزیکی و شیمیایی آب با تاکید بر گونه پرورشی سردابی رایج در ایران (قزل آلا) بررسی شده و اهمیت آبزی پروری در ایجاد امنیت غذایی برای رشد جمعیت، افزایش اشتغال و افزایش تولید ناخالص ملی تبیین می شود. سپس راهکارهای توسعه پایدار آبزی پروری مثل استفاده از فن آوری زیستی و روش های تلفیقی کشاورزی - آبزی پروری مطرح گردیده و مدیریت تغذیه به عنوان عامل کاهش اثرات زیست محیطی معرفی و آلوده سیال خروجی از استخرهای پرورش ماهی بررسی می شود. تصفیه سیال خروجی با استخرهای ته نشینی و هوادهی با کمپرسورهای هواده و سپس استفاده از استخرهای نهایی به عنوان راهکار کاهش اثرات سو آبزی پروری در محیط زیست تشریح می شود. Manuscript profile

  • Article

    5 - بررسی میزان پراکنش اکسیدهای ازت و گوگرد از چهار نیروگاه کشور
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 4 , Year , Summer 2008
    یکی از منابع تولید انرژی، نیروگاه های برق است این نیروگاه ها نیاز اساسی انسان ها را تامین می کند و از اهمیت خاصی بر خـوردار می باشد بر اثر به آلاینده هایی که نیروگاه های برق تولید می کند سلامت انسان ها در معرض خطر قرار می گیرد. از همین رو یکی از مسایل و مشکلات اساسی نیر More
    یکی از منابع تولید انرژی، نیروگاه های برق است این نیروگاه ها نیاز اساسی انسان ها را تامین می کند و از اهمیت خاصی بر خـوردار می باشد بر اثر به آلاینده هایی که نیروگاه های برق تولید می کند سلامت انسان ها در معرض خطر قرار می گیرد. از همین رو یکی از مسایل و مشکلات اساسی نیروگاه های تولید برق ،کنترل و پیشگیری از انتشار بیش ازحد مجاز آلاینده ها به خصوص دی اکسید گوگرد (SO2 ) و اکسیدهای نیتروژن (NOx) می باشد. از این رو در تحقیق حاضر به بررسی آلاینده های فوق پرداخته شد و نحوه پراکنش NOx و SO2 با استفاده از نرم افزار Screen-3 و در محیط Arc view مورد پردازش قرار گرفت. نتایج حاصل به شکل منحنی های هم تراز غلظت در محدوده ای به وسعت 25 کیلومتر تهیه گردیده است.در این مطالعه چهار نیروگاه مورد بررسی قرار گرفت و مقایسه نتایج پراکنش NOx و SO2 با استانداردها نشان داد که در نیروگاه های مورد مطالعه (نیروگاه بخاری رامین اهواز، نیروگاه سیکل ترکیبی شهید رجایی قزوین، نیروگاه گازی ری، نیروگاه دیزلی لوشان) دو نیروگاه شهید رجایی قزوین و نیروگاه ری آلاینده هایی بیش از حد استاندارد تولید می کند. لذا باید اقدامات کنترلی جهت کاهش بار آلودگی این دو نیروگاه با توجه به ارزیابی های اقتصادی صورت گیرد. Manuscript profile

  • Article

    6 - پیش بینی میزان و نحوه پراکنش گاز H2S ، خروجی از نیروگاه زمین گرمایی سبلان و روش کنترل H2S در نیروگاه های زمین گرمایی
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 12 , Year , Winter 2009
    خار قابل دید خروجی از برج خنک کننده و بوی H2Sقابل تشخیص، عمده ترین آثار زیست محیطی وجود تاسیسات زمین گرمایی می باشد که همراه با نگرانی عمومی نسبت به قرار گرفتن در معرض سم جیوه و آرسنیک وتشعشع ناشی از رادون از دیر باز به این تصور دامن زده است که کیفیت هوا تحت تاثیر ناخوش More
    خار قابل دید خروجی از برج خنک کننده و بوی H2Sقابل تشخیص، عمده ترین آثار زیست محیطی وجود تاسیسات زمین گرمایی می باشد که همراه با نگرانی عمومی نسبت به قرار گرفتن در معرض سم جیوه و آرسنیک وتشعشع ناشی از رادون از دیر باز به این تصور دامن زده است که کیفیت هوا تحت تاثیر ناخوشایند فعالیت یک نیروگاه زمین گرمایی می باشد .در حقیقت تاثیر تاسیسات زمین گرمایی بر کیفیت هوا در مقایسه با بسیاری از صنایع یا نیروگاه های سوخت فسیلی کم است .چنان چه در ایجاد تاسیسات زمین گرمایی و بهره برداری از نیروگاه مربوطه کیفیت هوا مورد توجه قرار گیرد، نگرانی از کیفیت هوابر طرف و تاخیر واخلال در اخذ مجوز فعالیت نیروگاه در اذهان عمومی منتفی خواهد شد.جمع آوری زود هنگام اطلاعات و ایجاد برنامه های حفر چاه های و تولیدی وبهره برداری از نیروگاه، ضمن توجه به کیفیت هوا در آینده و اجرای برنامه دقیق ‎آموزش، رمز موفقیت در دستیابی به کیفیت هوای مطلوب می -باشد. تحقیق حاضر جهت پیش بینی پراکنش یکی از گازهای اصلی نیروگاه های زمین گرمایی برای چاره اندیشی در مورد عوارض احتمالی است. پس از محاسبه پارامترهای مورد نیاز در مدل سازی آلاینده های هوا از جمله غلظت، دبی، سرعت و حرارت گاز خروجی، از مدل ADMS-URBAN که قابلیت مدلسازی منابع مختلف آلاینده مانند نقطه ای، خطی و حجمی را با در اختیار داشتن پارامترهای فوق دارد، استفاده گردید. پیش بینی نشان که با بهره برداری از نیروگاه زمین گرمایی سبلان تولید گاز H2S از حد استاندارد تجاوز نمی کند. Manuscript profile

  • Article

    7 - مقایسه شاخص های Igeo و EF در برآورد شدت آلودگی های زیست محیطی رودخانه شیرود به منظور حفظ معیارهای توسعه پایدار
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 1 , Year , Spring 2008
    در تحقیق حاضر شدت آلودگی های معدنی رودخانه شیرود واقع در غرب استان مازندران (7 کیلومتری شهرستان تنکابن) از طریق مطالعات ژئوشیمی زیست محیطی مورد بررسی قرار گرفته است تا از این طریق با تدوین شاخص های شدت آلودگی بتوان معیارهای توسعه پایدار را رعایت نمود. بدین منظور مجموعاً More
    در تحقیق حاضر شدت آلودگی های معدنی رودخانه شیرود واقع در غرب استان مازندران (7 کیلومتری شهرستان تنکابن) از طریق مطالعات ژئوشیمی زیست محیطی مورد بررسی قرار گرفته است تا از این طریق با تدوین شاخص های شدت آلودگی بتوان معیارهای توسعه پایدار را رعایت نمود. بدین منظور مجموعاً 7 نمونه رسوبی از بالا دست رودخانه تا مصب جمع آوری گردید و غلظت کل عناصری چون مس، روی، سرب، وانادیوم، نیکل، منگنز و آهن توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. جهت برآورد شدت آلودگی در رودخانه مذکور از شاخص ژئوشیمیایی ( Igeo) و فاکتور غنی سازی (EF) استفاده به عمل آمد. در نهایت با مقایسه دو شاخص یاد شده و کمی نمودن شاخص EF و معادل سازی EF به Igeo نتایج تحقیق نشان می دهد که شدت آلودگی عناصر مذکور در دو ایستگاه مصب و سلیمان آباد (بالا دست رودخانه) به این شرح می باشد: عناصر آهن و منگنز در حد طبیعی قرار دارد که حاکی از جذب بسیار ضعیف (بدون آلودگی) در محیط می باشد و عناصر وانادیوم و نیکل در رده جذب ضعیف (بدون آلودگی تا آلودگی بسیار کم) قرار داشته و عناصری چون مس، روی و سرب در طبقه بندی جذب متوسط (آلودگی بسیار کم تا کم) تا جذب شدید (آلودگی زیاد تا شدید) قرار گرفته است. بنابراین از تلفیق دو شاخص یاد شده تدوین شاخص توسعه پایدار در شناخت آلودگی های زیست محیطی امکان پذیر است. Manuscript profile

  • Article

    8 - بررسی منشأ و دسترسی بیولوژیکی عناصر سنگین در خاک ارتفاعات شمال غرب تهران
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 7 , Year , Autumn 2009
    خاک می تواند آلودگی های زیست محیطی را در خود به ثبت برساند و لذا از طریق آنالیز شیمیایی خاک می توان به آلودگی های منطقه پی برد. در این تحقیق نمونه های خاک اراضی شمال غرب تهران مورد استفاده قرار گرفت، در مجموع 16 نمونه خاک از سطح منطقه جمع آوری شد. با استفاده از روش های More
    خاک می تواند آلودگی های زیست محیطی را در خود به ثبت برساند و لذا از طریق آنالیز شیمیایی خاک می توان به آلودگی های منطقه پی برد. در این تحقیق نمونه های خاک اراضی شمال غرب تهران مورد استفاده قرار گرفت، در مجموع 16 نمونه خاک از سطح منطقه جمع آوری شد. با استفاده از روش های آزمایشگاهی میانگین غلظت سرب ppm 173، میانگین غلظت روی ppm101، میانگین غلظت نیکل ppm62 ومیانگین غلظت وانادیوم ppm44 به دست آمد. نتایج نشان می دهد که غلظت فلز سنگین سرب در منطقه بسیار بالاتر از سایر عناصر مورد بررسی می باشد. مقایسه میانگین غلظت سرب در مطالعه حاضر با غلظت آن در پوسته زمین نشان می دهد که غلظت این عنصر در اراضی واحد علوم وتحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی واقع در ارتفاعات شمال غرب تهران، حدود 1200% بیشتر از پوسته زمین است که علت افزایش غلظت سرب به دلیل آلودگی هوا می باشد. در ادامه تحقیق نسبت به شناسایی دسترسی بیولوژیک عناصر اقدام شد. میزان دسترسی بیولوژیک فلزات سنگین مختلف در خاک های مورد مطالعه به ترتیب زیر می باشد: (ppm 0) VNiFe Zn Pb آنالیز خوشه ای برای منشاءیابی عناصر نشان داد که سرب دارای منشاء آلی می باشد و دو عنصر نیکل و وانادیوم تحت ضریب تشابه مثبت و معنی دار به هم متصل شده اند. از آن جایی که وانادیوم به عنوان شاخص آلودگی نفتی شناخته شده ، می توان نتیجه گرفت که نیکل به لحاظ مصرف سوخت در خاک های این اراضی پراکنده شده است. Manuscript profile

  • Article

    9 - ارایه راهکارهای اجرایی و مدیریتی جهت کاهش مصرف انرژی الکتریکی در ساختمان های عمومی
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 7 , Year , Winter 2008
    با توجه به این که بخش ساختمان یکی از بخش های اصلی مصرف کننده انرژی است و با عنایت به مصرف بالای انرژی در بخش ساختمان های عمومی، مطالعه ای جهت ارایه راهکارهای اجرایی و مدیریتی به منظور کاهش مصرف انرژی الکتریکی در یک ساختمان آموزشی نمونه انجام پذیرفت. بدین منظور ابتدا تجه More
    با توجه به این که بخش ساختمان یکی از بخش های اصلی مصرف کننده انرژی است و با عنایت به مصرف بالای انرژی در بخش ساختمان های عمومی، مطالعه ای جهت ارایه راهکارهای اجرایی و مدیریتی به منظور کاهش مصرف انرژی الکتریکی در یک ساختمان آموزشی نمونه انجام پذیرفت. بدین منظور ابتدا تجهیزات مصرف کننده انرژی الکتریکی مورد بررسی قرار گرفت و از میان آن ها تجهیزات عمده مصرف کننده انرژی برای اندازه گیری انتخاب گردید. زمان های فعالیت تجهیزات مختلف پس از تکمیل فرم های جمع آوری اطلاعات استخراج شد و در نهایت اطلاعات اندازه گیری شده تجزیه و تحلیل گردید و مشخص شد که بیشترین مصـرف انرژی الکتریکی مربوط به بخش روشنایی و موتورهای الکتریکی فن کوئل ها می باشد. در ادامه با تجـزیه و تحلیل کلیه موارد فوق راهکارهای اجـرایی جهت کاهش مصرف انرژی الکتریکی ارایه گردید و مشخص شد جهت بهینه سازی زمان، ساعات و میزان استفاده از انرژی در ساختمان مورد مطالعه نیاز به تدوین سیستمی برای شناخت مسایل و معضلات انرژی است که بر اساس سازمانی تعیین شده فعالیت نماید. با توجه به این که در ساختمان مربوطه هیچ واحدی تحت عنوان مدیریت انرژی وجود ندارد که مصرف انرژی را در ساختمان مورد نگرش قرار دهد، پیشنهاد گردید سیستم جمع آوری اطلاعات عمده و اساسی تجهیزات انرژی بر توسط دستگاه های اندازه گیری و همچنین سیستم جمع آوری و تجزیه و تحلیل و اجرای سیستماتیک اطلاعات انرژی تهیه و تدوین گردد. با انجام این سیستم علاوه بر ارایه یک سیستم مدیریتی و ایجاد یک سیستم اطلاعاتی کامل، کلیه راهکارهای مدیریتی و اجرایی جهت بهینه سازی و صرفه جویی انرژی در ساختمان مورد مطالعه ارایه گردید. Manuscript profile

  • Article

    10 - بررسی غلظت و منشا عناصر سنگین در رسوبات بستر رودخانه شیرود
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 7 , Year , Winter 2006
    در این نوشتار سعی بر آن شده است تا آلودگی معدنی این رودخانه از طریق مطالعات ژئوشیمی زیست محیطی مورد بررسی قرار گیرد . بدین منظور ، مجموعا 7 نمونه رسوبی از بالا دست رودخانه تا مصب جمع آوری شود . سپس ، بخش اول نمونه مورد تجزیه کامل ( با استفاده از آب اکسیژنه ، اسید کلریدر More
    در این نوشتار سعی بر آن شده است تا آلودگی معدنی این رودخانه از طریق مطالعات ژئوشیمی زیست محیطی مورد بررسی قرار گیرد . بدین منظور ، مجموعا 7 نمونه رسوبی از بالا دست رودخانه تا مصب جمع آوری شود . سپس ، بخش اول نمونه مورد تجزیه کامل ( با استفاده از آب اکسیژنه ، اسید کلریدریک ، اسید نیتریک و HCIO4 ) قرار گرفت . پس از تعیین غلظت ، کل عناصر سنگین توسط جذب اتمی از روش تفکیک شیمیایی سه مرحله ای برای تعیین سهم انسان ساخت و طبیعی عناصر استفاده شد ... Manuscript profile

  • Article

    11 - خصوصیات فیزیکی - شیمیایی آلودگی حاصل از فلزات سنگین در آب رودخانه سیاهرود
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 1 , Year , Spring 2000
    خصوصیات فیزیکی - شیمیایی آلودگی حاصل از فلزات سنگین در آب رودخانه سیاهرود
    خصوصیات فیزیکی - شیمیایی آلودگی حاصل از فلزات سنگین در آب رودخانه سیاهرود Manuscript profile

  • Article

    12 - بررسی کیفی آب رودخانهی کارون در بازهی اهواز با استفاده از شاخص کیفی آب
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 3 , Year , Summer 2014
    زمینه و هدف: رودخانه کارون پرآب ترین و طولانیترین رودخانه کشور است که به علت وجود مراکز متعدد صنعتی و زمینهایکشاورزی و شهرهای بزرگ در حاشیهی آن، موقعیتی راهبردی در منطقهی غرب و جنوبغربی ایران داشته و پایش بهینهی کیفیت آبآن یک ضرورت ملی است. این مطالعه با هدف بررسی کیفیت More
    زمینه و هدف: رودخانه کارون پرآب ترین و طولانیترین رودخانه کشور است که به علت وجود مراکز متعدد صنعتی و زمینهایکشاورزی و شهرهای بزرگ در حاشیهی آن، موقعیتی راهبردی در منطقهی غرب و جنوبغربی ایران داشته و پایش بهینهی کیفیت آبآن یک ضرورت ملی است. این مطالعه با هدف بررسی کیفیت آب رودخانه کارون در بازهی اهواز، از فروردین تا اسفندماه 1386 با بررسیپارامترهای کیفی آب انجام شد.سازمان بهداشت ملی امریکا) استفادهشد. بدین منظور از ) NSF روش بررسی : برای تجزیه و تحلیل دادهها از نظام شاخصکیفیتآباختلافدما، ،pH ، ایستگاه های تعیین شده به صورت ماهیانه نمونهبرداری صورتپذیرفته و پارامترهای اکسیژنمحلول، کلیفرممدفوعیاکسیژنمورد نیاز بیوشیمیایی، نیترات، کدورت، کلفسفات و کلجامدات محلول اندازهگیری شدند و سپس از منحنی شاخص کیفیت هرپارامتر، ارزش کیفی آن محاسبه شد.-1 کارشناسارشد مدیریتمحیطزیست دانشگاه آزاداسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان*(مسئول مکاتبات).-2 استادیار، مدیر گروه محیط زیست دانشگاه آزاداسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.-3 استادیار، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران.۴- استادیار، مدیر گروه محیط زیست دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر.-5 عضوهیأتعلمی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر.57 متغیر بوده و یافتهها و نتایج: بررسی نشان داد شاخص کیفیت ماهانهی آب رودخانه در این بازه در طول مطالعه در گسترهی 70در گروه متوسط قرارمیگیرد. شاخص کیفیت آب از ایستگاه اول تا ایستگاه آخر به تدریج کاهش مییابد و ایستگاه کوتعبداله (در پایین-65 بهترین وضعیت را دارد. در ایستگاه های / 62 بدترین و ایستگاه کیانآباد (بالادست) با شاخص سالانهی 25 / دست) با شاخص سالانه 5بالادست به دلایل عدم سرریز فاضلاب های مختلف شهری و بیمارستانی وکارخانهای شاخص از دامنه کیقی بالاتری برخوردار بوده است ودر ایستگاه های پایین دست مثل ایستگاه منطقه پلسیاه به علت ورود پساب بیمارستانی ووضعیت بستر و خودپالایی که برای ایجادحاشیه رود خانه وبلوار ترافیکی ساختار تغییر کرده است ، شاخص کیفیت آب رودخانه پایین بوده و در ایستگاه آخر نیز به دلایل ورودمجموع پساب های شهری کمترین شاخص کیفی ثبت گردید. کیفیت آب در فصول مختلف نشان داد در فصل پاییز به علت شروعبارندگی و کاهش آلایندهها بهترین وضعیت و در فصل بهار به دلیل کاهش بارندگی، وجود دمای مناسب برای رشد کلیفرمها و نیز افزایشکدورت بدترین وضعیت و را داشته است. Manuscript profile

  • Article

    13 - تاثیرآلودگی هوا برغلظت عناصر سنگین در خاک پارک ملت
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 10 , Year , Winter 2010
    خاک می تواند آلودگی های زیست محیطی را در خود به ثبت برساند و لذا از طریق آنالیز شیمیایی خــاک می تــوان بـه آلودگی های منطقه پی برد. هدف از این تحقیق میزان عناصر سنین نیکل، روی و سرب در خاک پارک ملت و تاثیر آلودگی هوا بر روی افزایش میزان این عناصر مورد بررسی قرار گرفت ، More
    خاک می تواند آلودگی های زیست محیطی را در خود به ثبت برساند و لذا از طریق آنالیز شیمیایی خــاک می تــوان بـه آلودگی های منطقه پی برد. هدف از این تحقیق میزان عناصر سنین نیکل، روی و سرب در خاک پارک ملت و تاثیر آلودگی هوا بر روی افزایش میزان این عناصر مورد بررسی قرار گرفت ، در مجموع 15 نمونه خاک از سطح پارک جمع آوری شد. میانگین غلظت سرب 145، روی 33و نیکل 62به دست آمد. نتایج نشان می دهد که غلظت فلز سرب در منطقه بسیار بالاتر از سایر عناصر مورد بررسی می باشد. مقایسه میانگین غلظت سرب در مطالعه حاضر با غلظت آن در پوسته زمین نشان می دهد که غلظت این عنصر در پارک ملت بیشتر از پوسته زمین است که علت افزایش غلظت سرب به دلیل آلودگی هوا می باشد. درادامه تحقیق نسبت به شناسایی دسترسی بیولوژیک عناصر اقدام شد. میزان دسترسی بیولوژیک فلزات سنگین مختلف درخاک های مورد مطالعه به ترتیب زیر می باشد: Pb(55mg/kg) >Ni(37mg/kg)>zn (16mg/kg) با توجه به آنالیز خوشه ای نمی توان گفت که سرب دارای منشا آلی است زیراضریب تشابه پایین بین سرب و موادآلی برقرار شده است. Manuscript profile

  • Article

    14 - بررسی وضعیت جمع آوری ، دفع یا بازیافت زایدات ساختمانی مطالعه موردی شهر تهران
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 4 , Year , Autumn 2005
    در شهر تهران روزانه حدود 18596 تن نخاله ساختمانی تولید می شود که کیفیتی ناهمگون و نامناسب دارد . دانش مدیریت مواد زاید جامد، نیاز به آگاهی از چگونگی جمع آوری، بازیافت، دفع و شناخت ترکیبات نخاله های ساختمانی دارد. در این پژوهش ضمن تدوین پرسش نامه، نظرسنجی از مسوولان شهرد More
    در شهر تهران روزانه حدود 18596 تن نخاله ساختمانی تولید می شود که کیفیتی ناهمگون و نامناسب دارد . دانش مدیریت مواد زاید جامد، نیاز به آگاهی از چگونگی جمع آوری، بازیافت، دفع و شناخت ترکیبات نخاله های ساختمانی دارد. در این پژوهش ضمن تدوین پرسش نامه، نظرسنجی از مسوولان شهرداری مناطق 22 گانه شهر تهران در زمینه چگونگی جمع آوری، دفع و بازیافت نخاله های ساختمانی انجام گرفته است.مقدار خاک و نخاله دفع شده در تهران از سال 1373 تا 1382 مجموعا 198، 102، 97 تن برآورد شده، که، مقدار نخاله های دفع شده در سال 1382 در گودهای اطراف تهران در حدود 6787603 تن است. مقدار خاک و نخاله دفع شده در گود آبعلی در سال 1382، جمعا 4878058 تن است که تعداد سرویس خودرو 531900 در سال بوده است که این رقم 72% از کل آوارهای دفع شده در گودهای اطراف تهران را شامل می شود.براساس بررسیهای انجام گرفته، مقدار مواد بازیافتی به کل نخاله ها در گود آبعلی در سال 1382 ، 4-10×62/11 درصد بوده است که از مقدار مواد بازیافتی گودآبعلی به کیلوگرم در سال 82 ، بدست آمده است . در راستای توسعه پایدار شهری می توان از مطالعات انجام شده در طراحی بوستان ها، صاف شیبها، محوطه سازی و راهسازی و غیره به عنوان مصالح پرکننده، زهکش و زیرسازی استفاده نمود .در حال حاضر، ذخیره سازی، جمع آوری و حمل این زایدات، توسط بخش خصوصی صورت می گیرد و نظارت و هدایت آن بر عهده ستاد پاکیزگی و نظافت شهر تهران ؛ که یکی از چندین ستادی سازمان بازیافت است، انجام می شود.به وجود آوردن روشی سیستماتیک برای جمع آوری، حمل، دفع و بازیافت خاک و نخاله در سطح شهر تهران گامی موثر در پیشبرد اهداف توسعه پایدار خواهد بود. Manuscript profile

  • Article

    15 - بررسی کمی و کیفی پسماندهای شیمیایی خطرناک جهت ارایه راهکارهای کمینه سازی در پالایشگاه تهران
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 6 , Year , Summer 2014
    چکیده در این مطالعه پس از شناخت فرآیند تولید، نقاط تولید پسماند، نوع و حجم پسماندهای تولیدی و دوره تخلیه آن ها شناسایی شده است. همچنین طبقه‌بندی پسماندها و مواد شیمیایی براساس قانون [1]RCRA و کنوانسیون بازل، با اختصاص کدهای مخصوص به هر ماده و نحوه مدیریت ضایعات م More
    چکیده در این مطالعه پس از شناخت فرآیند تولید، نقاط تولید پسماند، نوع و حجم پسماندهای تولیدی و دوره تخلیه آن ها شناسایی شده است. همچنین طبقه‌بندی پسماندها و مواد شیمیایی براساس قانون [1]RCRA و کنوانسیون بازل، با اختصاص کدهای مخصوص به هر ماده و نحوه مدیریت ضایعات مورد بررسی قرار گرفت. به طور کلی متوسط پسماندهای تولیدی در منطقه مورد مطالعه 1750 تـن تخمین زده می شود که این مقدار 4/20 گرم به ازای هر بشکه نفت خام می‌باشد. همچنین مقدار متوسط مواد زاید خطرناک تولیدی 7/1338 تن در سال برآورد می‌شود که حدود 5/76% زایدات را شامل می شود. و متوسط مقدار مواد زاید غیر خطرناک نیز 5/23% از سهم کل تولیدی مواد زاید را به خود اختصاص می‌دهد. براساس طبقه‌بندی RCRA از کل مواد شناسایی شده در پالایشگاه تهران 9 ماده جزء مواد زاید خطرناک از منابع مشخص یا فهرست K ، 11 ماده جزء مواد زاید خطرناک از منابع نامشخص یا فهرست F ، 25 ماده جزء مواد زاید خطرناک سمی یا فهرست U و 4 ماده نیز جزء مواد زاید خطرناک حاد یا فهرست P قرار گرفته است. به طور کلی 49 ماده از 133 ماده شناسایی شده در لیست RCRA قرار می‌گیرد. براساس طبقه‌بندی بازل نیز 14 ماده زاید شناسایی شده کد Y، 6 ماده زاید کد H ، 16 ماده زاید هر دو کد H وY را شامل می‌شوند. نتایج آزمایش های انجام یافته بر روی نمونه‌های خاک نشان می‌دهد که در پسماندهای تولیدی پالایشگاه فلزات سنگین کادمیوم، کبالت، مس، نیکل، سرب، روی بیش از حد استاندارد وجود دارد و بیشترین میانگین فلز سنگین موجود در خاک منطقه سالویج مربوط به فلز روی و کم ترین آن مربوط به فلز کادمیوم می‌باشد. و به طور کلی میانگین غلظت TPH[2] در خاک منطقه 58/230 میلی‌گرم در هر گرم خاک می‌باشد که این امر به وضوح آلودگی خاک منطقه سالویج را به پسماندهای نفتی نشان می‌دهد. 5- Resource Conservation and Recovery Act 6- Total Petroleum Hydrocarbons Manuscript profile

  • Article

    16 - بررسی منابع آلاینده رودخانه هراز و ارایه راهکارهای مدیریتی جهت کنترل آن
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 12 , Year , Winter 2007
    رودخانه هراز با طول 181 کیلومتر از جنوب غربی و جنوب قله دماوند در محله نهام لار سرچشمه گرفته و با طی مسیر طولانی به سوی شهر آمل و پس از عبور از شهر آمل به دریا در منطقه ای بنام سرخرود متصل می گردد. حوزه آبریز این رودخانه معادل 8513.6 کیلومتر مربع است که در شهرستان های آ More
    رودخانه هراز با طول 181 کیلومتر از جنوب غربی و جنوب قله دماوند در محله نهام لار سرچشمه گرفته و با طی مسیر طولانی به سوی شهر آمل و پس از عبور از شهر آمل به دریا در منطقه ای بنام سرخرود متصل می گردد. حوزه آبریز این رودخانه معادل 8513.6 کیلومتر مربع است که در شهرستان های آمل، بابل، محمودآباد، فریدون کنار و نور واقع گردیده و بخشی از اراضی کشاورزی استان مازندران شمرده می شود.جهت بررسی منابع آلاینده رودخانه هراز سه ایستگاه هیدرومتری به نام های ایستگاه پنجاب، کره سنگ و سرخرود در بالا دست و پایین دست شهر آمل در نظر گرفته شد. پس از شناسایی محدوده مورد مطالعه، تعدادی نمونه در فصول مختلف سال 1382 تهیه و نمودار نتایج با استفاده از نرم افزار Excel رسم و با استاندارد آب آشامیدنی مقایسه گردید.با بررسی پارامترهای کیفی آب رودخانه طی سال های 1380 تا 1382 و 1359 تا 1357 و مقایسه آن با مقادیر حداکثر مجاز و مطلوب قابل قبول برای آب آشامیدنی، مشخص گردید که مقادیر پارامترهای NO-3، NO2-2، NH3، COD، BOD، DO، هدایت الکتریکی کدورت، رنگ، باریم و تعداد کلیفرم از حدا استاندارد بیشتر بوده است که تغییرات محیطی و ورود فاضلاب های شهری و کشاورزی به رودخانه می تواند در این امر موثر باشد، به طوری که با افزایش میزان بارندگی در فصل پاییز مقدار پارامترهای TSS، TDS، EC، BOD، NO-3، PO4-3، افزایش یافته است. البته لازم به ذکر است که نوع پوشش گیاهی نیز می تواند در این امر موثر باشد به طوری که در بالا دست رودخانه با درختان سوزنی برگ و خزان کننده فقیر تا متوسط، با افزایش بارندگی میزان TDS در دشت پایین دست افزایش می یابد. با مقایسه شاخص های آلودگی طی سال های 1380 تا 1382 و 1359-1375 مشخص شد که مقدار DO طی سال های 1359 تا 1375 در حد مطلوبی قرار داشته است ولی در طی سال های 1380 تا 1382 به دلیل ورود فاضلاب های شهری و کشاورزی مقدار DO حدود 0.6 برابر کاهش یافته است. همچنین طی سال های 1359 تا 1375 مقدار پارامترهای COD و BOD از حداکثر مجاز بیشتر بوده و مقدار COD طی سال های 1380 تا 1382 حدود 0.8 برابر کمتر از سال های 1359 تا 1375 بوده است و میزان BOD طی سال های 1380 تا 1382 در حدود 1.06 برابر بیشتر از سال های 1359 تا 1375 بوده است. مقدار آمونیاک نیز در طی سال های 1359 تا 1375 از حداکثر مقادیر مجاز بیشتر بوده است که نشان دهنده آلودگی آب به فاضلاب های خانگی می باشد.همچنین مقدار پارامتر هدایت الکتریکی طی سال های 1359 تا 1375 حدود 1.3 برابر کمتر از سال های 1382-1380 بوده که می تواند بیانگر ورود هرز آب های اطراف و یا فاضلاب های شهری و کشاورزی به رودخانه در سال های اخیر باشد. میزان کدورت، باریم و رنگ طی سال های 1380 تا 1380 از حد مجاز و قابل قبول برای آشامیدن بسیار بالاتر بوده و میزان TDS با وجود افزایش حدود 1.05 برابر نسبت به سال های 1359 تا 1375 کمتر از حد مطلوب تعیین شده می باشد. با بررسی تعداد کلیفرم طی سال های 1380 تا 1382 نیز مشخص شد که آب رودخانه در طبقه آب های با آلودگی میکروبی قرار گرفته است. در نهایت باید متذکر شد که مدیریت بهینه و کنترل آلودگی رودخانه هراز نیازمند جلوگیری از ورود فاضلاب های شهری و روستایی و کشاورزی به رودخانه می باشد که در این مورد راهکارهایی ارایه گردیده است. Manuscript profile

  • Article

    17 - کاربرد تجارت الکترونیک در بهینه سازی مصرف انرژی و کاهش آلودگی های زیست محیطی ( نوشتار تحلیلی )
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 1 , Year , Spring 2006
    تامین تقاضای روزافزون انرژی جهت دستیابی به رفاه بیشتر از عمده چالش هایی است که دولت های جهان پیشرفته و در حال توسعه با آن مواجه هستند. هزینه های اجتماعی مصرف بی رویه انرژی خصوصا در بخش حمل و نقل آنقدر افزایش یافته است که بسیاری از کشورها را با معضلات سیاسی- اجتماعی روبر More
    تامین تقاضای روزافزون انرژی جهت دستیابی به رفاه بیشتر از عمده چالش هایی است که دولت های جهان پیشرفته و در حال توسعه با آن مواجه هستند. هزینه های اجتماعی مصرف بی رویه انرژی خصوصا در بخش حمل و نقل آنقدر افزایش یافته است که بسیاری از کشورها را با معضلات سیاسی- اجتماعی روبرو ساخته است. از طرف دیگر روند افزایش آلودگی های زیست محیطی از جمله افزایش دمای کره زمین در اثر انتشار گازهای گلخانه ای نیز از جمله مواردی است که تمدن امروزی با آن دست به گریبان است. جهت رفع مشکلات فوق الذکر چاره ای جز کاهش مصرف انرژی بهمراه کاهش آلودگیهای شهری و صنعتی وجود ندارد. بدین منظور یا باید از سیاست های افزایش قیمتی استفاده نمود که خود موجب کاهش رفاه مردم خواهد شد و یا اینکه با بهره گیری از سیستم های نوین تجارت الکترونیکی (E-Commerce) از مصرف مازاد جلوگیری کرد. بدون شک بهره گیری از تجارت الکترونیکی که موجب کاهش مصرف انرژی و آلودگیها به میزان چشمگیری می گردد و از طرفی باعث کاهش رفاه مردم نیز نخواهد شد، بیشتر مورد توجه دولتمردان و مردم قرار خواهد گرفت. آمار انتشار یافته در خصوص تجارت الکترونیک حاکی از این است که تنها در شرکت IBM صرفه جویی های کلان در مصرف انرژی صورت پذیرفته که به تنهایی موجب کاهش انتشار دی اکسید کربن به میزان 35 میلیون تن شده است. استفاده از ظرفیت های خالی ناوگان باربری با بهره گیری از اینترنت، انتشار الکترونیکی انواع کتب و مجلات، خرید اینترنتی، پرداخت قبوض برق، گاز، تلفن از جمله مواردی هستند که در کوتاه مدت قابل اجرا بوده و صرفه جویی های کلان اقتصادی را بدنبال خواهد داشت. در این راستا آموزش و آگاه سازی افراد جامعه برای آشنایی با اثربخشی تجارت الکترونیکی در کاهش آلودگی های زیست محیطی و افزایش GDP از ضروریات امر به شمار می آید. دولت بعنوان سیاستگزار می بایست در این مسیر پیشگام باشد و الگوی تجارت الکترونیکی را خصوصا در بخش حمل و نقل شهری و بویژه در سطح کلان شهر تهران که هم اکنون با دو معضل حاد فوق روبرو است، تدوین و اجرا نماید. Manuscript profile

  • Article

    18 - مدیریت جمع آوری پسماندهای خانگی با کاربرد نرم افزارWAGS (مطالعه موردی منطقه 22 شهرداری تهران)
    Journal of Environmental Science and Technology , Issue 7 , Year , Winter 2010
    یکی از دستاوردهای انسان ساخت در چنگ اندازی به منابع طبیعی و رفع عطش سیری ناپذیر مصرف، تولید روزافزون انواع پسماندها در کمیت ها و کیفیت های مختلف است. اهمیت کنترل و حفظ بهداشت محیط زیست انسانی در جوامع شهری از یک سو و ضرورت بالا بردن سطح بهره وری سیستماتیک در کلیه مراحل More
    یکی از دستاوردهای انسان ساخت در چنگ اندازی به منابع طبیعی و رفع عطش سیری ناپذیر مصرف، تولید روزافزون انواع پسماندها در کمیت ها و کیفیت های مختلف است. اهمیت کنترل و حفظ بهداشت محیط زیست انسانی در جوامع شهری از یک سو و ضرورت بالا بردن سطح بهره وری سیستماتیک در کلیه مراحل مدیریت پسماند از سوی دیگر، امروزه موجب گردیده است تا مدیریت کلانشهرهای دنیا استفاده از سیستم های جدید مدیریت اجرایی پسماندهای جامد را به عنوان وظیفه ملی و محلی، در دستور کار خود قرار دهد و در این چهارچوب با توجه به سیاست ها و راهبردهای علمی و عملی در نظر گرفته شده، برنامه ها و راهکارهای موثر را در زمینه سیستم های جمع آوری، حمل و نقل و پردازش تدوین نمایند و سپس با استفاده از نرم افزار WAGS کلیه بودجه مورد نیاز شهرداری منطقه 22در طی 15 سال آتی شامل سرمایه های مورد نیاز برای تأمین ماشین آلات، برای تعمیر و نگه داری ماشین آلات، برای تأمین هزینه های نیروی انسانی و... محاسبه گردید.نتایج تحقیق نشان می دهد که بیشترین هزینه های جمع آوری زباله به بخش نیروی انسانی تعلق دارد و به طور کلی درصد هزینه ها بدین شرح می باشد: هزینه های نیروی انسانی 67/73 %، سرمایه تأمین ماشین آلات 31/16%، هزینه تعمیرات 36/6%، هزینه تأمین سوخت 71/2%، و هزینه سایر موارد92/.% همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که کل هزینه های جمع آوری معادل 44140 میلیون ریال می باشد که تا سال 1399 نیاز به 36470 میلیون ریال سرمایه گذاری اضافی است. در حال حاضر هزینه جمع آوری و حمل به محل دفن به ازای یک کیلوگرم زباله75 ریال می باشد. البته شایان ذکر است که این عدد در برگیرنده کلیه هزینه های نیروی انسانی، ماشین آلات جمع آوری، سوخت، تعمیرات می باشدکه در سال 1399 به 81 ریال به ازای یک کیلوگرم خواهد رسید. نهایتاً هزینه جمع آوری هر خانوار معادل 85460 ریال در طول سال جمع بندی می شود. Manuscript profile