دقت نظر به صدر اسلام و توجه به سیره پیامبر (ص) و امیرالمومنین (ع) و همچنین طریق سیر و سلوک اصحاب پیامبر و اصحاب خاص حضرت امیرالمومنین (ع) سبب گشت تا بسیاری از شخصیت‌ها در عصر حاضر نیز الگوی معرفتی خود را از میان اصحاب پیامبر (ع) و حضرت امیر (ع) انتخاب کنند. مالک اشتر نخعی یکی از این شخصیت‌هاست. مالک از سرداران رشید اسلام و از سرسپرده‌ترین یاران امیرالمومنین(ع) بود که ولایتمداری او شهره تاریخ است. مالک اشتر، از شخصیت‌هایى است که شایستگی سرمشق شدن و الگو بودن برای مؤمنان را دارد؛ چرا که وى، پس از مرتبه و مقام امامان معصوم(ع)، سرور و سرآمد زمان خود بود. ویژگی های فردی و اجتماعی مالک اشتر موجب شد که همیشه سرمشق و الگو باشند و همواره سبب ترس و اضطراب برای دشمنان بوده است. سردار شهید قاسم سلیمانی با الگو قرار دادن ایشان، یکی از سرداران برجستۀ تربیت شده‌ در مکتب اسلام بود که همه‌‌ی عمر خویش را به جهاد در راه خدا گذرانید. در این نوشتار ضمن معرفی این دو سردار، به طور اختصاصی به مفهوم کلیدواژه‌ی ولایت می‌پردازیم. ماحصل این نوشتار آن شد که چند ویژگی مشترک در این دو فرمانده از بسامد بیشتری برخوردار است، از جمله: ولایتمداری، خدامحوری و معنویت، تکیه‌گاه و بازوی ولایت، شجاعت، خوش‌فکری و نبوغ و درایت. Manuscript profile

فریدالدین عطار و جفری چوسر هر دو جایگاه ویژه‌ای در ادبیات و فرهنگ خود و ادبیات جهان دارند. آن‌ها استعداد شگرفی در سرایش شعر و نگارش نثر داشته‌اند. نقش بزرگ عطار در نگارش متون عرفانی و ارائه تعالیم عرفانی در ادبیات فارسی بسیار ستودنی است. چوسر نیز با بهره‌گیری از نثر شیوا و ساده و سبک انگلیسی به‌خصوص‌اش نام خود را در ادب انگلیس بلندآوازه نمود. هرچند هر دو شاعر از ملیت، زبان، و فرهنگ های مختلفی برخاسته‌اند، اما بهره‌گیری آن‌ها از مفاهیم مشترکی چون سفر، زیارت، و خودشناسی در آثار سترگ‌شان منطق الطیر و داستان‌های کانتربری به عنوان نقاط اشتراکی است که نه از سر تأثیرپذیری بلکه به علت جهانی‌بودن مفاهیم ادبیات به وجود آمده است. Manuscript profile

اللغة وسيلة للتواصل ونقل الرسائل. كما هو الحال في اللغة ولا مفر من القواعد ومن الضروري تعلم قوانین اللغة بمساعدة القواعد؛ في الأدب، لا مفر من الانزیاح والعدول عن القواعد. في الآراء الشكلانية، يتم الانتقال من تشابه التفكير إلى التعاطف عن طريق انحراف اللغة عن المعايير التقليدية والمشتركة، أو بعبارة أخرى الانزياح. يُعد الانزياح من أكثر المصطلحات شيوعا في نظرية الشكلانيين، والذي، على‌الرغم من التسامح، يعتبر مرادفا لكلمات مثل "الاغتراب" و"التركيز"، ولكن من الجدير بالذكر أنه على‌الرغم من المشاركة في الهدف، إلا أن هناك توجد اختلافات أيضا. إحدى طرق الترکیز من وجهة‌نظر ليتش هي الانزياح، والذي هو كسر القواعد العامة والعادية للغة والخروج عن المعايير العادية للغة بطريقة تجعل اللغة أكثر هوية وتأثيرا ويمكن تمييزها بين هذا النوع من اللغة واللغة العادية. يدرس البحث الحالي قصيدة "آرش کمانگیر" التي كتبها سیاوش كسرايي بناءً على نظرية جيفري ليتشمتمسكا بالمنهج الوصفي التحليلي، ويستكشف أنواع الانزیاح بناءً على النظرية المذكورة. وتشير نتائج البحث إلى أن: سياوش کسرايي، من خلال تجاوز القواعد المعتادة للغة، وخاصة الانزیاح الدلالي والنحوي والمعجمي، لقد مزج بين الجمال والإثارة وتسبب هذا إلی "خلق الشعر". Manuscript profile

سرشت آدمی با تمثیل و داستان‌پردازی سازگاری فطری دارد. از این رو یکی از روش‌های تعلیمی و بلاغی که در کتب آسمانی و به تبع آن کتب عرفانی از آن بهره گرفته شده، ارسال‌المثل است. زیرا بهره‌گیری مناسب از این شیوه سبب اثرگذاری بهتر می‌شود و از خشکی و ملال‌انگیزی تعلیم و موعظه می‌کاهد و به دنبال آن تأثیر ژرف-تر و عمیق‌تر در ذهن و ضمیر مخاطب می‌گذارد. اعتراض به نابسامانی‌های اخلاقی و اجتماعی جامعه یکی از موضوعات اخلاقی است که به مقتضای برخی بی‌عدالتی‌ها و تبعیض‌ها به صورت جدی پا به عرصه‌ ادبیات گذاشت و از آنجا که بخشی از محتوای مثنوی مولوی به موضوع اعتراض، شِکوه و گلایه اختصاص داده شده است، مولوی کوشیده با بهره‌گیری از تمثیل اعتراض نابسامانی‌ها را پررنگ‌تر و برجسته‌تر سازد. در مقالۀ حاضر که با روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته است، بر اساس شیوه مطالعات کتابخانه‌ای به بررسی نقش تمثیل در اعتراضات فردی و اجتماعی مثنوی پرداخته شده است. اینکه تمثیل در بیان مفاهیم اعتراضی در مثنوی چه نقش و اهمیتی دارد و مولانا از چه شگردی به همین منظور استفاده کرده است پرسش‌های اصلی پژوهش حاضرند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی نگرش‌های انتقادی و شکواییه‌های اعتراضی مولانا در مثنوی بر بنیاد تمثیل و تبیین نقش و تاثیر تمثیل و داستان‌های تمثیلی در انعکاس ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی در مثنوی معنوی بوده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که تمثیل‌های مثنوی سبب اثرگذاری بهتر اعتراضات مولانا شده است. هم‌چنین بخش گسترده‌ای از اعتراضات مثنوی به مسائل اجتماعی اختصاص دارد. Manuscript profile

زنان چه به‌عنوان موضوع و چه در جایگاه خالق اثر، رکنی مهم در پهنۀ مطالعات ادبیات معاصرند. گاه در متن قرارگرفته‌اند و گاه در حاشیه؛ اما با وقوع دو رویداد مهم، یعنی انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس، چهره ای متفاوت از خود نشان داده اند. زن همیشه در کنار مرد، در تمدن سازی و رشد و شکوفایی جوامع انسانی ـ مستقیم یا غیرمستقیم ـ نقش‌آفرین بوده است. اسلام زن را به‌عنوان مسئلۀ مهم زندگی و متمم حیات انسانی در مسائل اجتماعی، اخلاقی و قانونی خود جاداده است. هدف اصلی نگارش این مقاله بررسی زنان آرمانی – اسلامی در رمان عشق سال های جنگ است. ازآنجاکه رمان برای بازنمایی زندگی انسان معاصر بیشترین ظرفیت را دارد، سعی شده است که مفاهیم آرمان خواهی و اسلامی زنان در این رمان برجسته گردد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که زن در این رمان برخلاف رمان های گذشته، در حاشیه، قرارنگرفته و حضور همراه با تعقل و بلوغ فکری او بیانگر تحول فکری - اجتماعی زنان پس از انقلاب است. او با فراموشی موقعیت ضعیف جسمانی، آگاهانه از تمام توان خود برای حضور مستقیم و غیرمستقیم بهره گرفته است و به تمام آرمان های مردان پاسدار پایبند است. Manuscript profile

استعارۀ گذرایی، یکی از استعاره‌های دستوری است که در دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی، بدان پرداخته می‌شود. این مقاله می‌کوشد که استعارۀ گذرایی را در دو گونۀ ادبی تعلیمی و عاشفانۀ سعدی مقایسه کند. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و مقایسه‌ای است یافته‌های این مطالعه عبارتند از: روساخت بندها نشان می‌دهد که بر خلاف انتظار، در شعر عاشقانۀ سعدی، بسامد فرایند مادی بیشتر از فرایندهای دیگر است. پس از آن فرایند رابطه‎ای با اختلاف بسیار قرار دارد. در شعر تعلیمی نیز، به لحاظ روساختی، فرایندهای مادی و رابطه‎ای با یسامدی تقریباً یکسان از دیگر فرایندها پیشی گرفته‌اند. فرایند بعدی، از لحاظ کاربرد، فرایند ذهنی است اما تحلیل ژرف‌ساختی بندها، نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از فرایندها در شعر سعدی، اساساً در ژرف‌ساخت، ذهنی یا رفتاری بوده‌اند که احساسات درونی انسان را به خوبی نشان می‌دهند اما تحت تأثیر استعارۀ گذرایی، غالباً در رو ساخت به فرایندهای مادی و رابطه‌ای تغییر ماهیت داده‌اند. به نظر می‌رسد شاعر کوشیده است، احساسات درونی شخصیت‌های حاضر در حکایات و یا عاشق و معشوق را در شعر عاشقانه به نحو برجسته‌ای، عینی‌تر و ملموس‌تر کند. تبدیل فرایندهای ذهنی و رفتاری به مادی و رابطه‌ای در شعر عاشقانۀ سعدی نسبت به شعرتعلیمی به طور معناداری بیشتر است. با توجه به این‌که پاره‌ای از استعاره‌های گذرایی در شعر سعدی، یا مصداق کنایه‌اند و یا دارای معنای ثانویه هستند که در علم بلاغت ارزیابی می‌شوند؛ به نظر می‌رسد که استعارۀ گذرایی می‌تواند پژوهشگران حوزه ادبیات را در بازتعریف پاره‌ای از مباحث علم معانی و بیان یاری نماید. Manuscript profile

چکیده:توجه به فرم و برجسته کردن آن و شیوه ی روایت متفاوت، یکی از وجوه ممیزه ی داستان های پسامدرن با داستان های ماقبل آن به شمار می رود.با به وجود آمدن نقد و نظریات جدید و خدشه دار شدن مفهوم واقعیت، نویسندگان با بهره گیری از فرم و شکل های نامتعارف دنیایی متشکل از نظام ها و ساختارهای نا منسجم و تکه تکه را در داستان های شان نشان دادند که نظم چندانی ندارد و با تعمد از تن دادن به یکپارچگی و حدت سرباز می زند. از آنجایی که شکل بیان و فرم پست مدرنیستی یکی از شگردهای پیشبرد طرح و پیرنگ در داستان است این مقاله سعی نموده تا شگردهای زیبایی شناسانه پست مدرنیستی که پیرنگ داستان دزدمونا خوشبخت می شود را توسعه و گسترش می دهد، بررسی و تحلیل نماید. استفاده از شگردهای پست مدرنیستی چون تحریف و گسست زمان و مکان، بینامتنیت آیرونیک، اشکال نوشتاری و تصویری نامتعارف و نقض مرزهای تاریخ و خیال پردازی در گسترش و پیشبرد داستان نقش داشته و تعریف جدیدی از پیرنگ ارائه کرده اند. Manuscript profile

روزبهان بقلی شیرازی به دلیل پرداختن به شطحیات صوفیه به شیخ شطاح معروف است. طریقت وی با میراث عرفانی حلاج ارتباط دارد و از سویی ادامه دهنده سنت عرفانی عاشقانه ای است که با سهروردی و ابن عربی پیوند یافته است. این کتاب که آیینه تمام نمای سنت عشق ورزی است پیرامون عشق و انواع آن به نگارش درآمده و سرشار از صور خیال و تصویر سازی های بدیعی و بیانی است. در این پژوهش، این کتاب با هدف شناخت نوع زبان عرفانی روزبهان در مکاشفات، از نظر زیبایی شناسی بررسی شده و نتیجه این است که از نظر موسیقی درونی مهمترین آرایه ها کاربرد سجع و جناس و واج آرایی است و از نظر بیانی، کاربرد تشبیه بلیغ و استعاره مکنیه بیشترین بسامد را دارد. زبان روزبهان بقلی در این کتاب مبتنی بر جملات کوتاه آهنگین بوده و وازگان کاربری وی که در خدمت بیان احساسات عاشقانه و عارفانه قرار دارد، به شکلی به هم پیوسته با عشق در ارتباط است و تمام مفاهیم به کار رفته در آن با عشق و تبعات آن در ارتباط است صور خیال نیز به همین طریق در رابطه مستقیم یا غیر مستقیم با عشق و عاشق و معشوق قراردارد Manuscript profile

چکیده مکتب پست مدرنیسم در دهه هفتاد به واسطه ترجمه آثار غربی و سفر شاعران و نویسندگان به کشورهای غربی در ایران رواج یافت. این مکتب بر خلاف مدرنیسم تمایل به بازگشت به دوران پیشین و وام گیری از اسطور ها و باستانگرایی بود. آثار این مکتب تفاوت‌های مهمی با سایر مکاتب ادبی داشته و غالبا دارای ابهام و پیچیدگی است. رضا براهنی و سید مهدی موسوی دو تن از شاعران این نوع شعر هستند که در این پژوهش اشعار آنها از نظر زیباشناسی مورد بررسی قرار گرفته است. براهنی خود یکی از نظریه پردازان شعر پست مدرنیسم است و در اشعار وی مولفه های پست مدرنیسم را بیشتر می توان دید . مولفه های پست مدرن در اشعار این دو شاعر شامل مواردی چون: سپید نویسی، معنا گریزی، تکرارهای فراوان، هنجار گریزی واژگانی و دستوری، آشنایی زدایی است، اما نحوه کاربرد این عناصر متفاوت است. اشعار براهنی در قالب نیمایی است و از نظر تصویری و نوشتاری نیز مولفه های پست مدرن را در خود دارد؛ ولی موسوی بیشتر در قالب شعر کلاسیک با مصراع های هم اندازه شعر سروده است. Manuscript profile

ورود جریان شعری پست مدرن به ادبیّات ایران، برخی شاعران دهه‌ی هفتاد را بر آن داشت تا درصدد اصلاح ایستایی شعر و قواعد شعری برآیند. علی باباچاهی، با طرح شعر پسانیمایی؛ به تبیین مؤلفه های آن پرداخت. مؤلفه هایی چون : عدم قطعیت، سفیدخوانی، مرگ مؤلف و تناقض؛ که در دو مجموعه‌ی شعر "نم نم بارانم" و " عقل عذابم می دهد" از بسامد بالایی برخوردارند. در این جستار تلاش شده است با بررسی سبکی این دو مجموعه در سه سطح زبانی، محتوایی و ادبی؛ ضعف ها و قوّت های این نوع شعر مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.ورود جریان شعری پست مدرن به ادبیّات ایران، برخی شاعران دهه‌ی هفتاد را بر آن داشت تا درصدد اصلاح ایستایی شعر و قواعد شعری برآیند. علی باباچاهی، با طرح شعر پسانیمایی؛ به تبیین مؤلفه های آن پرداخت. مؤلفه هایی چون : عدم قطعیت، سفیدخوانی، مرگ مؤلف و تناقض؛ که در دو مجموعه‌ی شعر "نم نم بارانم" و " عقل عذابم می دهد" از بسامد بالایی برخوردارند. در این جستار تلاش شده است با بررسی سبکی این دو مجموعه در سه سطح زبانی، محتوایی و ادبی؛ ضعف ها و قوّت های این نوع شعر مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. Manuscript profile

مکتب ایماژیسم یکی از مکتب های هنری مدرن است که بر مبنای خیالپردازی و بیان غیرمستقیم شکل گرفته است. در این مکتب تصویر جنبۀ تزیین ندارد، بلکه معنا و ساختار اثر هنری را نیز شکل می دهد. تی.ای.هیوم از نخستین کسانی است که به بیان مبانی شعر امروز پرداخت و تلاش کرد شعر را از مطلق نگری دیروز به جزءنگری و جزءنگاری امروز برساند. او بر سر دو راهی کلاسیسم و رمانتیسم، کلاسیسم را برگزید و کوشید تا با اضافه کردن عنصر شهود به این مکتب، برای آن طرحی نو در اندازد. از سوی دیگر سهراب سپهری شاعر ایرانی در اشعار خود گرایشی آشکار به رمانتیسم دارد؛ امّا آشنایی او با هنر نقاشی سبب شده ، شعر او یکی از تصویری ترین اشعار معاصر ایران باشد. این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی ، شعر سپهری را از منظر مکتب ایماژیسم تحلیل می کند. معیار تحلیل بیانیۀ سال 1915 است. این بیانیه با اندیشه ها و آرای هیوم به عنوان تئوری پرداز این مکتب نزدیکی بیشتری دارد . حاصل پژوهش نشان می دهد گرچه شعر سپهری در نگاه اوّل یک شعر تصویری است، امّا در برخی مؤلّفه ها از جمله بیان صریح و آشکار و دوری از ابهام از چارچوب مکتب ایماژیسم خارج می شود که می تواند ، نشان استقلال فکری و احساسی او باشد؛ همچنین شاهدی بر این مدّعا که مکتب های هنری اروپا در شعر شاعران برتر ایرانی، با توجّه به فضای فکری و احساسی آثارشان ، رنگ و بویی شرقی می یابند. Manuscript profile

چکیده:در ادبیات داستانی کودک و نوجوان، اهمیت فانتزی و تأثیر تخیل از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در نظر گرفتن زیبایی های اجزای تخیل در خلقِ اثری تأثیر گذار، نشان دهنده، توانمندی ذهنی و قدرت تصویر سازی در ایجاد جلوه های هنری است که نویسنده با مخاطب شناسی در فرایند تخیل به طرح موقعیت های چالش برانگیز و جذاب از طریق شخصیت پردازی ها و صحنه سازی ها، به آن می پردازد. مخاطب با همذات پنداری، علاوه بر لذت خوانش و کشف حقایق درون متن، گره های مرئی و نامرئی داستان را می گشاید و به واسطه تخیل از متن داستان اندوخته و آموخته هایی را دریافت می کند که راهگشای مسیر پیش رو می شود و به تجربه هایش می افزاید. در پردازش تخیل در اثر هنری، نویسندگانی موفق خواهند بود که هوشمندانه انتخاب کرده و هدفمند عمل نمایند. نگارنده در این پژوهش بر آن است تا زیبایی شناسی اجزای تخیل در شخصیت پردازی غول، در دو رمان غول بزرگ مهربان اثر رولد دال و دی وی دی اسرار الغول اثر محمد رضا مرزوقی را به صورت تحلیل محتوا و بر اساس نظریه روانشناسی تخیل و شخصیت پردازی فروید و با روشی اسنادی – کتابخانه ای، بررسی نماید و به تأثیر و اهمیت نقش اجرای تخیل در داستان بپردازد و می توان نتیجه گیری کرد که نویسندگانی که به زیبایی شناسی اجزای تخیل در اثر خود توجه کرده اند با افزایش کیفیت داستان، در جذب مخاطب نیز موفق بوده اند. Manuscript profile

مولوی یکی از شاعران دورۀ مغول است؛ دوره ای که در آن، اخلاق اجتماعی و پایه های فکری و فرهنگی مردم رو به انحطاط نهاد. سقوط اخلاق اجتماعی و ارزش های انسانی در سرزمین های مغلوب شده موجب ایجاد روحیۀ تسلیم در بین عوام شد؛ اما برخی از اندیشمندان و شاعران بزرگ پارسی زبان در آثار خود روح ستم ستیزی و به تبع آن ارزش های انسانی و اجتماعی را ارج نهادند و باتوجه به فضای حاکم بر عصر خویش، روش خاصی برای مبارزه با رذایل اخلاقی و اجتماعی موجود در جامعه، اوضاع نابسامان سیاسی اجتماعی و نیز بی عدالتی های حاکمان برگزیدند. مولوی نیز در مثنوی هرجا مجال یافته، به نقد افراد مختلف جامعه ازجمله صاحب منصبان و مردم عامه پرداخته و رفتار نکوهیدۀ آن ها را نقد کرده است. در این پژوهش نگارندگان با بررسی اشعار مولانا، مضامین اخلاق اجتماعی را در اشعار وی بررسی کرده اند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که او جانب اعتدال را رعایت کرده و در این زمینه افراط نکرده است. Manuscript profile

مانوئل جی اسمیت (1934–2007م.) روان شناس آمریکایی و پیشگام در جنبش آموزش قاطعیّت در تغییر زندگی بود. کتاب روان شناسی اعتراض(1975م.) وی مبارزه عملی با سلطه‌ جویی دیگران است. از دید وی، سلطه‌ جو کسی است که انسان ‌ها را شیء می‌ بیند و اصرار به شئ کردن انسان‌ ها دارد، زیرا انسان شئ می ‌تواند عامل فسادها و بی ‌عدالتی ‌ها باشد. کمتر عاملی در زندگی انسان به اندازه ظلم و سلطه‌جویی، آفت سلامت، حقیقت، عدالت و سدّ راه رشد و تکامل و اتّحاد آدمی است. استفاده از دستاوردهای دانش روان شناسی در ادبیّات، ابزاری سودمند در تحلیل متون ادبی است. در شعر فارسی، اعتراض، گونه‌ ای ادبی است که به مقتضای برخی بی ‌عدالتی ‌ها و تبعیض‌ ها به وجود آمد و شکل گرفت. عنصر اعتراض برای انعکاس واقعیّت ‌های تلخ سیاسی و اجتماعی در جامعه ، در شعر فارسی نمود یافته است. اعتراض، دغدغه‌های فکری و درد دل و شکایت کردن از رخداد های دردناک زندگی است. از آنجا که بخشی از محتوای مثنوی مولوی به موضوع اعتراض، شِکوه و گلایه اختصاص داده شده و بن مایه اعتراض یکی از مضمون ‌های مثنوی مولوی است که در انحنای سکوت وی پدید آمد؛ این نوع ادبی در مثنوی مولوی خیزشی متفکرانه و سیاسی، اجتماعی در مقابل دسیسه‌ ها است. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی در صدد پاسخ به این پرسش اصلی است که بر اساس دیدگاه روان شناسی اعتراضی مانوئل اسمیت، بیشترین بن مایه اعتراض و دغدغه‌ های فکری مولوی در مثنوی را کدام موضوع تشکیل می‌ دهد؟ به استناد دستاوردهای پژوهش، اعتراض از حاکمان و سلطه‌ جویان بخش اعظم اعتراض در مثنوی مولانا را تشکیل می ‌دهد. Manuscript profile