-
Article
1 - مطابقة أسس ومکونات سیرة الإمام علی(ع) لمبادئ النظام الدیمقراطی, Issue 5 , Year , Winter 2019موضوع المقالة التی بین أیدینا تطابق مبادئ سیرة أمیر المؤمنین علی(ع) مع مبادئ النظام الدیمقراطی. إن المنزلة الرفیعة للدیمقراطیة لا تخفی علی عاقل و لکن منذ أکثر من ثلاثة عشر قرن مضت وفی مجتمع مثل المملکة العربیة التی کانت تنتقل لتوّها من الجاهلیة نحو الحضارة، فإن عرض رؤیة Moreموضوع المقالة التی بین أیدینا تطابق مبادئ سیرة أمیر المؤمنین علی(ع) مع مبادئ النظام الدیمقراطی. إن المنزلة الرفیعة للدیمقراطیة لا تخفی علی عاقل و لکن منذ أکثر من ثلاثة عشر قرن مضت وفی مجتمع مثل المملکة العربیة التی کانت تنتقل لتوّها من الجاهلیة نحو الحضارة، فإن عرض رؤیة وسلوک یدلّان علی مجتمع وحکومة دیمقراطیة فهو أمر یستحق التأمل. إن هذه الدراسة بالإعتماد علی المنهج الوصفی- التحلیلی هدفت إلی تطبیق نهج الإمام(ع) فی الفعل والقول فی عصر الخلفاء وخاصة أثناء خلافته مع نهج الأنظمة الدیمقراطیة. إنّ البحث والتحقیق فی سیرة الإمام علی(ع) وفحص مختلف جوانب سلوکه بعد رحیل النبی محمد(ص) یُظهر أنّ سلوکه یتّسق مع ما یسمی الیوم بالنظام الدیمقراطی وعلیه یمکن اعتبار الإمام(ع) شخص دیمقراطی. شخصٌ علی الرغم من وجود نصوص من الآیات القرآنیة الکثیرة والروایات العدیدة الدّالة علی خلافته للرسول الأکرم(ص) وجدارته بها حُرم من حقه الطبیعی ومع ذلک وحفاظاً علی الدین الإسلامی وحمایة حیاة المسلمین؛ لم یکتفِ فقط بقبول رأی الناس واختیاره الصمت لمدة ربع قرن، بل قدّم مشورته للخلفاء وکان مثالاً للدیمقراطیة خلال فترة حکومته. Manuscript profile -
Article
2 - تأثیر معنویت و عرفان در بین عالمان و صوفیان تشیعگرا در نیمه اول قرن نهم هجریIslamic Mysticism , Issue 1 , Year , Spring 2023از ویژگی های بارز قرن نهم هجری از نظر مذهبی، رواج مذهب تشیع و اظهار قشر فرهنگی و فرهیخته نسبت به این مذهب بود. سیاست آزادی مذهبی تیموریان که ادامه سیاست مغولان بود. زمینه را برای تضارب آراء مهیا کرد. در این راستا مکتب تشیع که از پایه های اعتقادی استواری برخوردار بود، با Moreاز ویژگی های بارز قرن نهم هجری از نظر مذهبی، رواج مذهب تشیع و اظهار قشر فرهنگی و فرهیخته نسبت به این مذهب بود. سیاست آزادی مذهبی تیموریان که ادامه سیاست مغولان بود. زمینه را برای تضارب آراء مهیا کرد. در این راستا مکتب تشیع که از پایه های اعتقادی استواری برخوردار بود، با انگیزه های معنوی، الهی و عرفانی رشد چشمگیری کرد که درنهایت مقدمات تشکیل حکومت شیعی ایجادگردید. همچنین آرامش ایجادشده بعد از فتوحات تیمور و علاقه و احترام وی به علما، دانشمندان و صوفیان نیز مشاهده می گردد. دراین دوره عالمان یا شیعه بودند و اساس تألیفات خود را بر بعد عرفان و تشیع قرارمی دادند و اگر هم سنی بودند، سنی کم تعصب و یا متمایل به شیعه بودند. حال تلاش های عالمان و دانشمندان در دوره قبل و مقارن روی کار آمدن تیموریان برای ایجاد تشیع حائز اهمیت است که این پژوهش به آن می پردازد. شیوة این جستار (توصیفی - تحلیلی) می باشد. پرسش اصلی این تحقیق این است که آیا با مطالعۀ آثار دانشمندان این دوره می توان به دیدگاه های عرفانی آن ها در زمینه تشیع دست یافت؟ نتایج بررسی نشان می دهد که آثار امیرعلیشیرنوایی، خنجی، عبدالرحمن جامی و غیره از اهل سنت و متصوفه نمودی از عرفان و تشیع را در آثار خود دارند. Manuscript profile -
Article
3 - بررسی روش های تساهل و تسامح مذهبی میان عضدالدوله دیلمی و شیخ بهایی (با موضوعیت اهل سنت)فقه و تاریخ تمدّن , Issue 5 , Year , Winter 1398یکی از مسایلی که هم در محافل روشنفکری و هم میان فرهیختگان در حوزه ی معارف دینی مطرح است و نیز در فلسفه ی سیاسی، جامعهشناسی، روانشناسی و فلسفه ی اجتماعی به عنوان مسألهای مهم جلوهگر گشته و توجه بسیاری از اصحاب قلم و ارباب عقول را به خود جلب نموده، مسأله ی تساهل Moreیکی از مسایلی که هم در محافل روشنفکری و هم میان فرهیختگان در حوزه ی معارف دینی مطرح است و نیز در فلسفه ی سیاسی، جامعهشناسی، روانشناسی و فلسفه ی اجتماعی به عنوان مسألهای مهم جلوهگر گشته و توجه بسیاری از اصحاب قلم و ارباب عقول را به خود جلب نموده، مسأله ی تساهل و تسامح است. تعریف سیاستمداران و چگونگی استفاده از آن در طول تاریخ اسلام، می تواند راهگشایی برای آشفته بازار اختلافات مذهبی و فرقه ای امروز باشد؛ به خصوص که بررسی این سیاست از سوی دو تن از بزرگان عرصه ی شیعه در فاصله ی زمانی شش سده، مورد تدقیق قرار گیرد؛ از آن جایی که نام تشیع و به خصوص شیعه ی امامیه برای نخستین بار در رأس حکومتی ایرانی نژاد، به صورت رسمی توسط دولت آل بویه مطرح گردید و میراثی شد برای حکومت های شیعه ی پس از خود چون صفویان، این دو شخصیت از میان دو حکومت فوق برگزیده شده؛ یکی در مقام حکمرانی و دیگری در مقام شیخ الاسلامی.اشتراکات و تفاوت های سیاست اِعمالی تساهل و تسامح از سوی عضدالدوله و شیخ بهایی، مسئله ی مهم مورد بررسی در این رساله می باشد. به نظر می رسد تشابهات بافت اجتماعی و تا حدّی سیاسی در دو سده ی 4ق و 10ق موجب گردیده عضدالدوله و شیخ بهایی، هر دو به اقداماتی مشابه در جهت کاهش تعصبات جامعه ی اهل سنت نسبت به جامعه ی حاکم شیعه دست بزنند. هر چند به قطع، بازه ی زمانی این ادوار، موجب اتّخاذ سیاست های متفاوتی نیز شده است. این مقاله برای بررسی مسأله و فرضیه ی فوق، پس از نگاهی اجمالی به وضعیت شیعه و اهل سنت در سده ی 4ق و 10ق، به سیاست های اِعمالی مشابه و متفاوت شیخ بهایی و عضدالدوله پرداخته و به این نتیجه رسیده است که مهم ترین اقدام آنها در جهت سر و سامان دادن به اوضاع، کاهش تعصبات بوده است. Manuscript profile -
Article
4 - واکاوی مدیریت رفتاری امام رضا (ع) در حفظ و ارتقای کرامت انسانی بردگانفقه و تاریخ تمدّن , Issue 5 , Year , Winter 1400در آستانه ظهور اسلام، برده داری به صورت گسترده در شبه جزیره عربستان وجود داشت. در شرایطی که اعراب با تعصبات وتفکرات برتری نژادی خود، برای بردگان جایگاه و حرمتی قائل نبودند، اسلام با تأکید بر برابری و مساوات بین انسان ها سعی نمود با وضع قوانین مناسب و بستن سرچشمه های برد Moreدر آستانه ظهور اسلام، برده داری به صورت گسترده در شبه جزیره عربستان وجود داشت. در شرایطی که اعراب با تعصبات وتفکرات برتری نژادی خود، برای بردگان جایگاه و حرمتی قائل نبودند، اسلام با تأکید بر برابری و مساوات بین انسان ها سعی نمود با وضع قوانین مناسب و بستن سرچشمه های بردگی و آگاهی بخشیدن به مردم، با این سنت غلط مبارزه کند. در همین راستا پیامبر (ص) با سیره عملی خویش، مسلمانان را به آزاد سازی و ملاطفت با بردگان تشویق می کرد. یکی از پیامدهای فتوحات وگسترش قلمرو اسلامی پس از رحلت پیامبر (ص) در سده های اول و دوم هجری، اسارت تعداد قابل توجهی از انسان های بی گناه از ملیت های گوناگون بود که بر اثر محرومیت از آزادی های فردی و اجتماعی به صورت برده در می آمدند و در واقع ابزار زندگی خانوادههای مرفه و اشراف جامعه اسلامی بودند. این بهره کشی انسانی، سبب شد تا منش و رفتار ائمه اطهار (ع) نسبت به بردگان بر مبنای حقوق اسلامی انسانها و متفاوت با قوانین حکومتی و عرفی مرسوم جامعه عرب، خود را نمایان سازد. در این مقاله تلاش شد بر اساس آیه وَلقدکَرَّمنا بنیآدم با هدف نمایان کردن سیره عملی امام رضا (ع) در حفظ کرامت انسانی بردگان، مدیریت رفتاری امام (ع) نسبت به آنان با روش توصیفی- تحلیلی از طریق گردآوری اسناد و منابع کتابخانهای معتبر مورد واکاوی قرار گیرد. از اینرو لازم بود که علل و عوامل بردهداری، رویکرد اسلام نسبت به بردگان، مصاحبت حضرت با بردگان و امیدوار ساختن آنان به زندگی در سایه اسلام و آموزش و تربیت آنان مورد ارزیابی قرار گیرد. نتایج این پژوهش نشان میدهد امام رضا (ع) با داشتن نگاهی انسانی برگرفته از مبانی اسلام به بردگان، ضمن تکریم و حمایت حقوقی و اخلاقی از آنان، با آزاد کردن و آموزش و تربیت بردگان، دیدگاه واقعی اسلام را نسبت به این قشر فاقد حقوق اجتماعی، نشان دادند. این حرکت امام رضا (ع) در جامعه عرب که تنها به تحقیر و توهین بردگان میاندیشید، نوعی راهکار عملی برای مقابله با بردهداری بود. Manuscript profile -
Article
5 - تاریخ خراسان در متون عهد صفوی(مطالعه موردی بررسی بیست اثر از مآخذ دست اول دوره صفویه)فقه و تاریخ تمدّن , Issue 4 , Year , Autumn 1400چکیده: تاریخ نگاری درعهد صفوی( 907 تا 1135 ق)مورد توجه خاصی قرار گرفت، به حدی که بسیاری از مورخین معتقدند، درکثرت تألیفات این دوره، از دیگر دوره های تاریخ نویسی ایران قابل تمایز است. این دوره، 228ساله امپراطوری صفوی، که موجبات اتحاد و یکپارچگی ایران فراهم گردید؛در خاطره Moreچکیده: تاریخ نگاری درعهد صفوی( 907 تا 1135 ق)مورد توجه خاصی قرار گرفت، به حدی که بسیاری از مورخین معتقدند، درکثرت تألیفات این دوره، از دیگر دوره های تاریخ نویسی ایران قابل تمایز است. این دوره، 228ساله امپراطوری صفوی، که موجبات اتحاد و یکپارچگی ایران فراهم گردید؛در خاطره تاریخی ایران جایگاه بی بدیلی دارد. درگیری های نظامی برخواسته از مبانی مشروعیت های شیعه گری، در هر دوسوی قلمرو صفوی با مهاجمان اوزبک از شمال خراسان و دولت های مغولی هند از جنوب آن و امپراطوری عثمانی در غرب، بجز دوره کوتاهی که با درایت شاهان صفوی با عهد نامه های صلح دوران آرامش بوجود آمد، همواره بر روابط دولت صفوی با همسایگانش سایه افکند است. مقاله حاضر، با بررسی برخی از متون اصلی تاریخ دوره صفوی، توجه به تاریخ نگای محلی خراسان در آن متون را مورد مطالعه پژوهشی قرار داده است . با توجه به کثرت کمی متون عهد صفوی ،احصاء مطالب تعدادی از کتب شاخص که استنتاج و تعمیم فرضیه از آن کفایت علمی نماید، مورد استفاده قرار گرفته است. چکیده: تاریخ نگاری درعهد صفوی( 907 تا 1135 ق)مورد توجه خاصی قرار گرفت، به حدی که بسیاری از مورخین معتقدند، درکثرت تألیفات این دوره، از دیگر دوره های تاریخ نویسی ایران قابل تمایز است. این دوره، 228ساله امپراطوری صفوی، که موجبات اتحاد و یکپارچگی ایران فراهم گردید؛در خاطره تاریخی ایران جایگاه بی بدیلی دارد. درگیری های نظامی برخواسته از مبانی مشروعیت های شیعه گری، در هر دوسوی قلمرو صفوی با مهاجمان اوزبک از شمال خراسان و دولت های مغولی هند از جنوب آن و امپراطوری عثمانی در غرب، بجز دوره کوتاهی که با درایت شاهان صفوی با عهد نامه های صلح دوران آرامش بوجود آمد، همواره بر روابط دولت صفوی با همسایگانش سایه افکند است. مقاله حاضر، با بررسی برخی از متون اصلی تاریخ دوره صفوی، توجه به تاریخ نگای محلی خراسان در آن متون را مورد مطالعه پژوهشی قرار داده است . با توجه به کثرت کمی متون عهد صفوی ،احصاء مطالب تعدادی از کتب شاخص که استنتاج و تعمیم فرضیه از آن کفایت علمی نماید، مورد استفاده قرار گرفته است. Manuscript profile -
Article
6 - بررسی استنادی شهادت محسن بن علی (ع) در متون تاریخی اهل تسنن و تشیعفقه و تاریخ تمدّن , Issue 1 , Year , Spring 1395یکی از مسائلی که در تاریخ اسلام و تاریخ تشیع به وفور مورد بحث قرار گرفته و علمای اهل تسنن و تشیع پیرامون آن قلم زده اند، بحث از وجود یا عدم وجود محسن بن علی بن ابی طالب (ع) است؛ در کلام و روایات شیعی و در آثار و کلام اهل تسنن درباره وی سخن گفته شده و پیرامون تولد وی علم Moreیکی از مسائلی که در تاریخ اسلام و تاریخ تشیع به وفور مورد بحث قرار گرفته و علمای اهل تسنن و تشیع پیرامون آن قلم زده اند، بحث از وجود یا عدم وجود محسن بن علی بن ابی طالب (ع) است؛ در کلام و روایات شیعی و در آثار و کلام اهل تسنن درباره وی سخن گفته شده و پیرامون تولد وی علمای دو فرقه ی تسنن و تشیع اخباری را عنوان نموده و اطلاعاتی را به دست ما رسانده اند. از جمله این اطلاعات اخبار حاکی از طریقه ی نام گذاری محسن بن علی (ع) توسط پیامبر اکرم (ص)، ذکر ماجرای سقط شدن محسن (ع) در کتب تاریخی و روایی دو فرقه می باشدکه صحت آن ها نیاز به بررسی دقیق دارد. البته اطلاعات روایی و تاریخی فراتر از این رفته و از طریقه ی شهادت محسن بن علی، مکان و روز شهادت، محل دفن ایشان و شاهدان ماجرا گزارش داده است. حال سوال مهم و اصلی این است با این همه اخبار و شواهدی که به مارسیده چگونه عده ای دست به انکار و تحریف تاریخ می زنند و رویداد حتمی تاریخ را با گزارشات غیرمستند مخدوش می کنند. اخباری وجود دارد که خبر سقط محسن بن علی را قبل از واقعه می دهند، از جمله: خبر نبی اکرم (ص) پیرامون کشته شدن محسن (ع). اخباری وجود دارد که بعد از حادثه به ما رسیده، از جمله خبر سقط در کلام حضرت زهرا (س) و ائمه معصومین، اعتراف های عاملان واقعه وخبر واقعه در کلام و کتب اهل تسنن و تشیع. لذا در این مقاله سعی بر این است تا با تکیه بر منابع معتبر و دسته اول دو فرقه، در حد توان اخبار تاریخی به طور دقیق تحلیل شوند و وجود محسن بن علی ع برهمگان اثبات گردد. Manuscript profile -
Article
7 - نمودارهای اخلاقی و رفتاری امیرالمؤمنین حضرت علی (ع)فقه و تاریخ تمدّن , Issue 1 , Year , Spring 1396جریان دشمنی با علیبنابیطالب با تلاشهای همهجانبه حاکمان و راویان وابسته به بنیامیه به شهرهای مختلف از جمله اصفهان راه یافت؛ و با انتشار روایات جعلی جریان فکری نواصب عمق و شیوع بیشتری داشته است. نگارنده در این مقاله قصد دارد تا جلوههایی از مکارم اخلاق و خلقوخوی عل Moreجریان دشمنی با علیبنابیطالب با تلاشهای همهجانبه حاکمان و راویان وابسته به بنیامیه به شهرهای مختلف از جمله اصفهان راه یافت؛ و با انتشار روایات جعلی جریان فکری نواصب عمق و شیوع بیشتری داشته است. نگارنده در این مقاله قصد دارد تا جلوههایی از مکارم اخلاق و خلقوخوی علی (ع) را با توجه به کتاب حلیهالاولیاء طبقاتالاصفیاء ابونعیم اصفهانی بررسی نماید. ارزشمندی فراوان کتاب مذکور بهگونهای است که سرمشق پدید آمدن کتابهای بسیار مهمی چون تذکره الاولیاء عطار نیشابوری و نفحاتالانس عبدالرحمان جامی گردیده است. این کتاب همچنین در راه تکامل کتابهای صوفیانه (شرح حال اولیاء) که پیش از آن بوده است، گامهای مؤثری برداشته است. بدینجهت نگارنده در بررسی این موضوع کتاب حافظ ابونعیم اصفهانی را انتخاب کرده است. Manuscript profile -
Article
8 - مسجدسازی در تهرانِ عصر قاجارJournal of History , Issue 4 , Year , Summer 2020مسجد برجسته ترین بنای مذهبی اسلام است و گرچه مهمترین کارکردآن، عبادی است، اما در عرصه هنر است که جلوه گری می کند و بنای آن ، افتخاری برای نظامات سیاسی تلقی می شود. در دوره قاجار، مسجدسازی به دو صورت مرمت مساجد جامع و یا ساخت مساجد نوین با کاربری چندگانه ، به ویژه در شهر Moreمسجد برجسته ترین بنای مذهبی اسلام است و گرچه مهمترین کارکردآن، عبادی است، اما در عرصه هنر است که جلوه گری می کند و بنای آن ، افتخاری برای نظامات سیاسی تلقی می شود. در دوره قاجار، مسجدسازی به دو صورت مرمت مساجد جامع و یا ساخت مساجد نوین با کاربری چندگانه ، به ویژه در شهر تهران صورت پذیرفت. روندی که با تاثیرپذیری از ورود ایران به مرحله مدرنییته، در معماری و تزئینات و کارکرد مساجد این عصر جلوه پیدا کرده است .پژوهش حاضر با تکیه بر مطالعات نظری ، ضمن اشاره به روند مسجدسازی در تهرانِ دوره قاجار، می کوشد تا شرایط و مقتضیات اثرگذار بر مسجدسازی و تحولات بعدی آن را بررسی نماید. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که در عصر قاجار، ضمن پیروی از هنر عهد صفوی، در ساخت بناهای مذهبی و به ویژه مساجد، از سبکهای متناسب با فضای دوره گذار استفاده گردید. در قسمت اماکن مذهبی مساجد حرف اول را می زنند و به دلیل رشد معنویت و گرایش به تظاهرات و خدمات مذهبی، توسعه شهرنشینی و گسترش تهران و نیز حمایت شاهان و رجال از هنر و دیانت ، مساجدی با کارکردهای آئینی – آموزشی و با آرایه های تلفیقی ساخته شد. Manuscript profile -
Article
9 - تحولات آموزشی قهستان از دوره سلجوقی تا قاجار با تاکید بر نقش مشاهیر و دانشمندان منطقهJournal of History , Issue 2 , Year , Autumn 2021قهستان منطقه ای است در جغرافیای تاریخی ایران زمین که پیوندی عظیم وناگسستنی با خراسان بزرگ دارد. گرچه که امروزه بخش عمده ی آن را خراسان جنوبی نامیده اند و برخی نواحی شمالی آن جزء خراسان رضوی است،اما با این وجود قهستان در سیر تاریخی خود شاهد وقایع تاریخی بوده است.ولایت قه Moreقهستان منطقه ای است در جغرافیای تاریخی ایران زمین که پیوندی عظیم وناگسستنی با خراسان بزرگ دارد. گرچه که امروزه بخش عمده ی آن را خراسان جنوبی نامیده اند و برخی نواحی شمالی آن جزء خراسان رضوی است،اما با این وجود قهستان در سیر تاریخی خود شاهد وقایع تاریخی بوده است.ولایت قهستان با توجه به موقعیت جغرافیایی وبافت فرهنگی اش در زمینه تعلیم وتربیت نقش ویژه ای در فرهنگ وتمدن اسلامی از سلجوقیه تا پایان قاجاریه داشته است،به گونه ای که عالمان بزرگی از این ولایت سربرآوردند و عوامل مهمی چون سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی بر وضعیت آموزش قهستان تاثیر گذار بوده است.روش گرداوری اطلاعات در این تحقیق بر پایه روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته به شیوه جمع آوری منابع واسناد کتابخانه ای است.یافته های پژوهشی حاکی از آن است که وضعیت آموزشی قهستان تابع وضعیت سیاسی،اقتصادی و فرهنگی آن است که زمینه ساز تعالی و پیشبرد نهاد آموزشی شده است،به گونه ای که از نظر سیاسی تاسیس مدارس دولتی و از نظر اقتصادی شاهراه بودن آن و به لحاظ فرهنگی تکثر فکری و قومی از عمده عوامل ترقی وضعیت آموزشی قهستان وثبات در این ناحیه محسوب میشود.لذا جایگاه مدارس در کیفیت آموزش ولایت قهستان در ارتقای بینش فرهنگی این ولایت نقش بسیار مهمی ایفا کرده،تا آنجا که بزرگان ،مفاخر ومشاهیر علمی وعلمای دینداری را در خود پرورانده است. Manuscript profile -
Article
10 - امام هادی (علیه السّلام) در منابع معتبر تاریخی اهل سنّت از امامت تا شهادتJournal of History (Tarikh) , Issue 59 , Year , Autumn 2020گزارشات تاریخی و روایی از جمله منابع مهم برای فهم و درک سیره ی ائمه ی اطهار (علیم السّلام) به شمار میرود. برخی از امامان شیعه به دلائلی بیشتر در منابع و برخی کمتر مطرح شده اند. گزارشات منابع در دو دسته ی شیعه و سنّی قابل بررسی است. در این تقسیم بندی تواریخ عمومی با گرای Moreگزارشات تاریخی و روایی از جمله منابع مهم برای فهم و درک سیره ی ائمه ی اطهار (علیم السّلام) به شمار میرود. برخی از امامان شیعه به دلائلی بیشتر در منابع و برخی کمتر مطرح شده اند. گزارشات منابع در دو دسته ی شیعه و سنّی قابل بررسی است. در این تقسیم بندی تواریخ عمومی با گرایشات سنّی مشهود می باشد. منابع دیگری در این راستا وجود دارد که به مدد پژوهشگر می آید؛ مانند نگارش های وَفَیات، اَعلام، رجال و فرهنگ نامه ها. تحقیق حاضر به شیوه ی توصیفی-تحلیلی به بررسی این نکته می پردازد که سیره ی امام نهمِ شیعه در دوران امامت ایشان تا چه اندازه در منابع اهل سنت گزارش شده است؟ در این پژوهش نشان داده می شود که تعدادی از منابع، حقیقت پوشی نکرده اند و برخی دیگر اشاره ی چندانی نداشته اند. شرح سیره ی امام هادی علیه السّلام در گزارشات تاریخی در سایه ی گزارشات زندگانی خلفا و حاکمان وقت عباسی و حوادث تاریخ اسلام قرارگرفته است. Manuscript profile -
Article
11 - بررسی علل تحول در مشاغل بغداد در عصر عباسی از قرن 2تا7 هجری قمریJournal of History (Tarikh) , Issue 65 , Year , Summer 2022تاریخ اجتماعی بهعنوان گرایشی نو در بررسی تاریخ جوامع گذشته، تلاش میکند تا به زندگی روزانة مردم عادی توجه کند.در این مطالعات مؤلّفة مشاغل بهعنوان رکن اصلی حیات اجتماعی و اقتصادی، از اهمیت خاصی، برخوردار است. شهر بغداد با ترکیب و ساختاری سیاسی Moreتاریخ اجتماعی بهعنوان گرایشی نو در بررسی تاریخ جوامع گذشته، تلاش میکند تا به زندگی روزانة مردم عادی توجه کند.در این مطالعات مؤلّفة مشاغل بهعنوان رکن اصلی حیات اجتماعی و اقتصادی، از اهمیت خاصی، برخوردار است. شهر بغداد با ترکیب و ساختاری سیاسی و اقتصادی در زمره مشهورترین پایتختهای اسلامی قرار داشت. جاذبه های سیاسی، علمی و فرهنگی بغداد در دوره خلافت عباسیان به حضور پرشمار جمعیت در این شهر منجر شد و به تبع آن رشد شهر نشینی و گسترش امور اقتصادی و امور سیاسی به تحول مشاغل در این دوره منتهی گشت. این نوشتار ضمن بررسی مشاغل این دوره بهعنوان بخش مهم از تاریخ اجتماعی در قرنهای دوم تا هفتم هجری، سعی در نشان دادن علل تحول در مشاغل عصر عباسی دارد .این پژوهش سعی دارد با استفاده روش توصیفی و تحلیلی به پاسخ این پرسش دست یابد که علل تحول مشاغل در بغداد عصر عباسی از قرن 2تا7 هجری قمری چیست؟به نظر میرسد از عوامل تحول در مشاغل بغداد در طی پنچ قرن میتوان به گسترش نظام اداری و پدیداری مشاغل گوناگون دولتی، رشد شهرنشینی و رفاه طلبی، ایجاد مراکز علمی و آموزشی، امنیت و گسترش اقتصاد و توسعه امور کشاورزی اشاره نمود. Manuscript profile -
Article
12 - واکاوی نقش زنان در نظام آموزشی هرمزگان در دوره پهلویQuarterly Journal of Woman and Society , Issue 5 , Year , Winter 2022هدف:هدف پژوهش حاضر بررسی نقش زنان در نظام آموزشی جنوب ایران به خصوص استان هرمزگان در عصر پهلوی می باشد و با در نظر گرفتن فرهنگ مردم و نوع برخورد و دیدگاه آنها نسبت به زنان، به نقش آنان در تحولات نظام آموزشی در این عصر می پردازد.
روشMoreهدف:هدف پژوهش حاضر بررسی نقش زنان در نظام آموزشی جنوب ایران به خصوص استان هرمزگان در عصر پهلوی می باشد و با در نظر گرفتن فرهنگ مردم و نوع برخورد و دیدگاه آنها نسبت به زنان، به نقش آنان در تحولات نظام آموزشی در این عصر می پردازد.
روش: این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع اسنادی- کتابخانه ای، به واکاوی نقش زنان در نظام آموزشی هرمزگان دردوران پهلوی پرداخته و در پی پاسخ به این پرسش است که جامعه زنان به طور کلی و بالاخص زنان هرمزگان در نظام آموزشی دوره رضاشاه چه جایگاهی داشتند؟
یافتهها: تحقیق پیش رو نشان می دهد از سال 1319 به بعد در بخش ها و روستاهای هرمزگان آموزش و پرورش، شروع به فعالیت کرد و آنچه در این میان بسیار به چشم می آید یکی آن است که نقش خیرین (زنان و مردان ) و هیئت امناء ها در تاسیس و گسترش مدارس مقاطع مختلف، در این دوره در استان هرمزگان گاه پر رنگ تر از نقش دولت بوده است و دوم آنکه در میان آموزشگاه های متفاوت، نام آموزشگاه های دخترانه نیز به نسبت مناسبی به چشم میخورد. اولین دبستان دخترانه در بندرعباس در سال ۱۳۱۱ هـ. ش به مدیریت و آموزگاری خانم طلعت باستی، تأسیس گردید و نقش بانوان هرمزگان در ترویج فرهنگ و تعلیم و تربیت دانش آموخته های بومی نقشی ماندگار است. Manuscript profile