ادبیات تطبیقی حوزه‌ای از پژوهش‌های ادبی است که در آن آثار دو یا چند نویسنده از دو زبان و ملیّت متفاوت با یکدیگر مقایسه می‌شود. در این بین، نویسندگان در تصویرسازی‌ها، شیوه بیان احساسات، انتخاب قالب‌ها و موضوعات و ترجمه‌ها از هم تأثیر و تأثّر می‌پذیرند. در این مقاله دیدگاه‌های فمینیستی در رمان سال‌های ابری اثر پرینوش صنیعی و مثل آب برای شکلات اثر لائورا اسکوئیول از زاویه دید فمینیستی در یک مقدمه و دو گفتار، با روشی توصیفی- تحلیلی بررسی به همراه شاهد ‌مثال، بازخوانی می‌شود. مطالعه و تحلیل دیدگاه‌های فمینیستی این دو رمان نشان می‌دهد که تلاش برای شناساندن هویت و بازنمایاندن مظلومیت زنان و حقوق از دست رفته آنان، در نظام مرد سالاری وجه مشترک این دو اثر، بوده است. نویسندگان هر دو رمان، با موضوع و درونمایه‌های مشترک، جایگاه و وضعیت زن را بیان نموده‌اند. آنان روایتگر این بینش دیدگاه فمینیستی هستند که مرد‌ سالاری در ذهن و زبان جوامع، نفوذ کرده و یکی از راه‌های پاک کردن این ذهنیت، تعظیم و بزرگداشت زنان است. Manuscript profile

داستان، آفرینشی هنری است که ذهن خلّاق نویسنده با الهام گرفتن از زندگی درونی و بیرونی بشر و آنچه پیرامون اوست، با عناصری بنیادین خلق می‌شود. عناصر داستان، شالوده و ساختار اصلی یک داستان را تشکیل می‌دهد که بررسی و شناخت این عناصر، مخاطب را در شناخت بهتر نویسنده اثر راهنمایی می‌کند؛ زیرا نویسنده بنا به فراخور افکار و اندیشه‌های خود، از عناصر داستانی بهره می‌گیرد و نتیجه‌ی این امر، خلق آثاری متفاوت با درون‌مایه‌ و مضمونی تأثیرگذار است. صادق هدایت و سیمین دانشور از نویسندگان معاصری هستند که در تجربه‌های نویسندگی، اغلب مسائل و مشکلات گریبان‌گیر زنان را از موضوعات و مضامین اصلی داستان‌های خود قرار داده‌اند. مقاله حاضر نمودهای این مفهوم جامعه‌شناسانه و روان‌شناسانه را در عناصر دو داستان زنی که مردش را گم کرد! و به کی سلام کنم؟ بررسی و تحلیل می‌نماید. دلیل انتخاب این دو نویسنده، تناسب موضوع در این دو داستان رئالیستی است. در این نوشتار، در یک مقدمه و دو گفتار، با روشی توصیفی-تحلیلی با رویکردی کمی و کیفی ضمن بررسی تطبیقی عناصر داستانی، مباحث زن، جامعه، سیاست، آموزش، اقتصاد و غیره به همراه شاهد مثال، بازخوانی می‌شود و آشکار می‌گردد که در این دو اثر ، فقر موضوع محوری و تلاش برابری برابری اجتماعی پیام اصلی نویسندگان است. Manuscript profile

نظریة ساختارگرایی یکی از مؤثرترین نظریه‌های قرن بیستم است که در همة حوزه‌های علوم انسانی حضوری فعّال داشته و در تحلیل‌ها شیوه‌ای پرطرفدار بوده‌ است. هدف غایی در این نوع نقد دست‌یافتن به جنبه‌های زبان‌شناختی اثر ادبی است؛ زیرا تحلیل زبانی متون ادبی به همراه آنچه از موسیقی درونی و بیرونی در آن به ودیعه نهاده شده است، همراه با تأثیر آن بر ساختار کلی متون، بی‌تردید مخاطب را در فهم اثر یاری می‌رساند و موسیقی نثر را هنری می‌کند. در میان آثار ادبی، نوع سنتی آن به‌‌سبب پیچیدگی‌های معنایی، بیشتر از نوشته‌های معاصر به این نوع بررسی نیاز دارد. نسخة خطی مراسلات عاشق و معشوق ستمگر یکی از آثار ادبی دورة قاجار است. در این پژوهش کوشش شده ‌است ساختار و روابط متقابل عناصر موجود در این نسخه از سه حوزة محتوا، تکنیک زبانی و شکل بررسی شود تا از این راه بتوان به لایه‌های پنهان الگوهای ذهنی نویسنده دست یافت. این پژوهش در یک مقدمه و سه گفتار، با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی فراهم آمده است و ضمن معرفی نسخه و تحلیل ساختاری آن، فرم مناسب، تکنیک زبانی زیبا و محتوای پربار این اثر را می‌نمایاند. نتیجة بررسی‌های به‌عمل‌آمده بیانگر آن است که این اثر، زبانی ادبی دارد و سجع و تشبیه در کنار سایر آرایه‌های ادبی در ساختار متن پررنگ است. قالب اثر نامه‌نگاری است و به همین سبب جملات خبری با لحن عاطفی، مهم‌ترین نمودهای زبان غنایی این اثر به شمار می‌رود؛ قلم مؤلف نیز ازلحاظ شیوایی و روانی عبارات و ترکیب‌سازی‌ها توجه‌برانگیز است. Manuscript profile

تلاش برای احیای آثار مکتوب گذشته، امری ضروری است؛ زیرا حفظ فرهنگ و ادب هر جامعه در گرو حفظ آثاری است که در پویایی و استحکام فرهنگ آن جامعه، سهم داشته‌اند. باب ترسل و انشاء را می‌توان یکی از انواع مهم نثر ادبی دانست که در تاریخ ادب زبان و ادب پارسی، سابقه‌‌‌‌‌ای طولانی دارد. نسخۀ ‌خطی بدایع الانشاء نمونۀ‌ شاخص و برجسته‌ای از این فن شریف است که به قلم مولانا یوسفی هروی (940ق) با نثری فنی و مصنوع نوشته شده است. این اثر، مجموعه‌ای از ترسلات است که با 378 شماره از یکدیگر تفکیک شده و مؤلف آن را به‌‌قصد تعلیمِ فنِ ترسل و انشاء برحسب طبقات مردم، در سه قسم نوشته است. هدف این پژوهش، معرفی، توصیف و تحلیل ساختاری نسخه، بیان ویژگی‌های زبانی، ارزش‌های ادبی، دینی و تاریخی است. از بدایع الانشاء حدود هفده نسخۀ خطی در کتابخانه‌های ایران موجود است. در این پژوهش، استنساخ و معرفی کتاب بر اساس قدیمی‌ترین و کامل‌ترین نسخه، که متعلق به کتابخانۀ ملک است، انجام گرفته است. Manuscript profile

عشق، وصف ‌حال عاشق و توصیف سیمای معشوق از زبان عاشقی راستین، سه مؤلفة اساسی ادبیات غنایی است که شاعران و نویسندگان از دیرباز کوشیده‌اند با زبانی ادبی و لحنی غنایی نگرش‌های خود را بیان و سیمای مطلوبی از این سه محور ترسیم کنند. فن ترسل در شناساندن این مضامین سه‌گانه و سیر تحوّلات فرهنگی، ادبی و زبانی آن در ادوار تاریخی نقش مهمی دارند؛ زیرا از یک‌سو این فن، سیر تحولّات فرهنگی ادبی و زبانی را در ادوار تاریخی بازمی‌نمایاند و ازسوی دیگر، یک سبک نوشتاری ارتباطی در بازشناساندن احوالات، حالات و آلام درونیِ ادبیات ملّت‌هاست. مراسلات عاشق و معشوق ستمگر (309 ق.) یکی از مراسلات دورة قاجاری است که با سی و یک نامة عاشقانه و با زبانی ادبی و غنایی تحریر شده و سخن عشق، بن‌مایة اصلی آن است. در این پژوهش، با روش تحلیل محتوا در یک مقدمه و دو گفتار آشکار می‌شود که رمز ماناییِ متونی مانند مراسلاتِ عاشق و معشوقِ ستمگر، تنها توصیف کلیشه‌ای از زیبایی ِظاهری معشوق نیست؛ بلکه عاشق و معشوق با اوصافی چندلایه و متضاد در تلاش‌اَند تا در گذر از وادیِ عشق، خود را به‌ جوهرة صفاتِ نیکِ انسانی و فضایل‌ اخلاقی بیارایند و در این راه، آزادی، آرامش و پند و اندرزهای معشوق در جوابیه‌ها همچون چراغِ راه عاشق است. Manuscript profile