زیبایی‌شناسی ادبی: 4 (29)

دسترسی آزاد مقاله

1 - تحلیل معنی‏ شناختی داستان درخت مراد در چارچوب فرضیه فضایی‏ سازی صورت
آرزو مولوی وردنجانی منصوره شکرآمیز

در دیدگاه شناختی، واقعیت های جهان خارج به خودی خود وجود دارند، ولی شیوه درک و به کارگیری آن ها در زبان حاصل تجربه جسمی شده است. در مطالعات معنی شناسی، مجموعه عناصر سازنده متن شامل واژه ها، جملات و ساختار دارای معنی بوده و در کنار یک دیگر حوزه های مفهومی ای می سازند که چکیده کامل

در دیدگاه شناختی، واقعیت های جهان خارج به خودی خود وجود دارند، ولی شیوه درک و به کارگیری آن ها در زبان حاصل تجربه جسمی شده است. در مطالعات معنی شناسی، مجموعه عناصر سازنده متن شامل واژه ها، جملات و ساختار دارای معنی بوده و در کنار یک دیگر حوزه های مفهومی ای می سازند که در ارتباط تنگاتنگ با هم قرار می گیرند و به ما توانایی استدلال انتزاعی، یا به عبارت دیگر، توانایی تشکیل ساخت های نمادین که با ساخت های پیش مفهومی در تجربه مرتبط می شوند، را می دهند. دیدگاه فضایی سازی صورت (لیکاف، 1987) بر این نکته تأکید دارد که ساختار مفهومی بر حسب طرح واره های تصویری به علاوه نگاشت استعاری درک می شود. در داستان درخت مراد (درخت مردم پسند)، نویسنده مرزبان نامه با استفاده از استعاره مفهومی زندگی سفر است و طرح واره های تصویری حلقه، مرکزـ پیرامون و مبداـ مسیرـ مقصد، مفاهیم عالی خودشناسی و کمال را برای مخاطب به تصویر می کشد. پژوهش حاضر به بررسی و توصیف برخی فضاهای ذهنی به کار رفته در داستان درخت مراد از مرزبان نامه پرداخته و بر پایه آن ها مفاهیم سفر، درخت قهرمان، آزمون و پیر خردمند را توصیف می کند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - بررسی گونه‏ های هنجارگریزی زبانی و بسامد وقوع آن‏ها در شعر سیمین بهبهانی
الخاص ویسی فرنگیس عباس&rlm;زاده

شاعران با به کار گیری تونایی های بالقوه زبانی می توانند در ایجاد بسترهای اجتماعی و فرهنگی نقش تعیین کننده ای داشته باشند. در طول حیات ادبی در ایران شاعران بسیاری چهره نموده اند و از حیث نوع آوری زبانی در شعر بر غنای زبان فارسی افزوده اند. از نظر ساخت گرایان هنجارگریزی ی چکیده کامل

شاعران با به کار گیری تونایی های بالقوه زبانی می توانند در ایجاد بسترهای اجتماعی و فرهنگی نقش تعیین کننده ای داشته باشند. در طول حیات ادبی در ایران شاعران بسیاری چهره نموده اند و از حیث نوع آوری زبانی در شعر بر غنای زبان فارسی افزوده اند. از نظر ساخت گرایان هنجارگریزی یکی از موثرترین روش های برجستگی سازی و آشنایی زدایی در شعر است که بسیاری از شاعران کلاسیک و معاصر از آن بهره برده اند. در این راستا، سیمین بهبهانی از جمله شاعرانی است که در سرایش شعر نو از آموزه های صورت گرایان بهره برده است و به کاربست انواع فراهنجاریهای زبانی در غزل به عنوان مایه اصلی هنر شاعری خویش مبادرت ورزیده است. وی با قاعده افزایی و قاعده کاهی زبانی احساسات عاشقانه و عارفانة خود را بیان کرده و به بیان دیدگاه های فکری، فرهنگی و مذهبی خود اهتمام ورزیده است. بر این اساس، در این جستار با کنکاش در زوایای شعری دیوان این شاعر معاصر که به روش کتابخانه ای گرد آوری شده است. نوع آوری ها، گونه های هنجار گریزی زبانی و خلاقیت های هنری و آرایه های ادبی به کار گرفته شده به منظور خلق غزل سیاسی و اجتماعی در مجموعه اشعار او به روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که بانوی غزل ایران به وفور از هنجارگریزی آوایی و معنایی در اشعارش بهره برده و نیز مشخص گردید که گریز از این هنجارهای زبانی چه تأثیر ی در میزان برجستگی و تشخص سبکی شعر وی نسبت به شعر معاصرانش داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - بررسی جلوه‌های زیبایی زبان در رباعیات ابوسعید ابوالخیر
اکبر صیادکوه مهسا مؤمن‌نسب

ابوسعید ابوالخیر از عرفای بزرگ قرن چهارم و نیمه اول قرن پنجم هجری است که مانند برخی از دیگر عارفان و صوفیان، اثر مکتوبی از خود باقی نگذاشته است و آنچه از سخنان او که به ما رسیده است حاصل کوشش یاران و مریدان وفادار اوست که در جمع آوری سخنان و احوال او اهتمام ورزیده اند. چکیده کامل

ابوسعید ابوالخیر از عرفای بزرگ قرن چهارم و نیمه اول قرن پنجم هجری است که مانند برخی از دیگر عارفان و صوفیان، اثر مکتوبی از خود باقی نگذاشته است و آنچه از سخنان او که به ما رسیده است حاصل کوشش یاران و مریدان وفادار اوست که در جمع آوری سخنان و احوال او اهتمام ورزیده اند. رباعیات ابوسعید، بخش ارزشمندی از گنجینه ادب فارسی است و نمایانگر جزئی از تاریخ تحول زبان در قرن پنجم و ششم هجری است. در این جستارکوشش شده تا با رویکرد زیبایی شناسانه و ساختاری، زبان رباعیات ابوسعید مورد بررسی قرار گیرد. بر این اساس زبان رباعیات در چهار بخش آوایی، واژگانی، ترکیب و صورت های نحوی واکاوی و تحلیل شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - زیبایی‏‏ شناسی محتوایی شعر فروغ فرخ‏زاد
معصومه موسوی ساداتی کامران پاشایی فخری پروانه عادل&rlm;زاده

این تحقیق با هدف بررسی عناصر و کارکردهای محتوایی شعر فروغ و تأثیر آن ها در برجستگی مفهوم شعر او و القای معانی آن به مخاطب انجام گرفته است. در این راستا نوع به کارگیری زبان و آگاهی از توانمندی های آن، از مهم ترین ویژگی‌های یک شاعر می باشد. بحث محوری این مقاله بررسی زیبای چکیده کامل

این تحقیق با هدف بررسی عناصر و کارکردهای محتوایی شعر فروغ و تأثیر آن ها در برجستگی مفهوم شعر او و القای معانی آن به مخاطب انجام گرفته است. در این راستا نوع به کارگیری زبان و آگاهی از توانمندی های آن، از مهم ترین ویژگی‌های یک شاعر می باشد. بحث محوری این مقاله بررسی زیبایی هایی است که به شعرهای فروغ از لحاظ محتوایی جلوه خاصی بخشیده و او را در میان هم رتبگان و هم عصران ممتاز نموده است و هدف آن توضیح چیستی زیبایی و نحوه درک ما از آن و نیز تحلیل آن زیبایی ها می باشد. روش این پژوهش به صورت توصیفی ـ تحلیلی است که مطالب آن از طریق کتابخانه ای جمع آوری شده است. فرخ زاد از جمله شاعرانی است که با بهره گیری از زبان و ساخت ترکیبات تازه توانست دغدغه های اجتماعی و آرمان خواهی خود را به گوش همه برساند. فرخ زاد هیچ گاه محتوا و مضمون را قربانی وزن نکرده است. از جمله شاخصه های زیبایی که می توان در شعرهای فروغ در جهت القای مفاهیم و محتوا اشاره کرد: مفهوم گرایی و آرمان خواهی، استفاده از طنز، کلیّت گرایی، استفاده از جلوه های زندگی معاصر و دغدغه های اجتماعی فروغ است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - بررسی جنبه‏ ها و جلوه‏ های تمثیل در اشعار خاقانی
شکوه برادران

تمثیل یکی از مقوله های گسترده و پرکاربرد در اشعار شاعران دوره های گوناگون شعر فارسی است. با توجه به مهم بودن این موضوع، در کتب بیان و بلاغت تعریف های مختلفی برای آن بیان شده است. خاقانی که یکی از شاعران بلندآوازه و صاحب سبک دورۀ خود (سلجوقی) است، به مبحث تمثیل دیدی عمیق چکیده کامل

تمثیل یکی از مقوله های گسترده و پرکاربرد در اشعار شاعران دوره های گوناگون شعر فارسی است. با توجه به مهم بودن این موضوع، در کتب بیان و بلاغت تعریف های مختلفی برای آن بیان شده است. خاقانی که یکی از شاعران بلندآوازه و صاحب سبک دورۀ خود (سلجوقی) است، به مبحث تمثیل دیدی عمیق و ژرف دارد و هر اندیشه ای را مجال پرواز به اوج قله شامخ شعرش نیست. او آن قدر اوج گرفته است که دیگر کسی در خود یارای پیروی ندیده است. در این جستار ابتدا تعریف های مختلفی از تمثیل بیان گردیده، سپس به بیان نمونه های تمثیلی که به شکل بازی و سرگرمی، شکواییه و برای القای اندیشه های حکیمانه به‌کاررفته پرداخته شده است. و در پایان به این نتیجه رسیده است که بخش زیادی از اندیشه محوری خاقانی که از ویژگی‌های رایج این دوره است، در تمثیل های او تجلی‌یافته و کاربرد تمثیل با اهداف و ابزار مختلف و متنوع در اشعارش، بهترین گواه بر شخصی بودن سبک شعری اوست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - نقد زیبایی‏ شناسانه ساختار حکایات بوستان با تکیه بر نظریه‌های تودوروف و پراپ
فرزانه یوسف &rlm;قنبری فرحناز حسینی&rlm; پناه

ژرف ساخت حکایات بوستان خصوصاً حکایات تمثیلی ارتباط مستقیمی با زیبایی فکری اثر دارد. به همین دلیل بر آن شدیم تا زیبایی فکری پدیدآور را که سبب تأثیر گذاری و عمق بخشیدن به اثر می گردد با توجه به نظریه های ساختارگرایان برجسته ای چون تزوتان تودوروف و پراپ تحلیل کنیم و از خلا چکیده کامل

ژرف ساخت حکایات بوستان خصوصاً حکایات تمثیلی ارتباط مستقیمی با زیبایی فکری اثر دارد. به همین دلیل بر آن شدیم تا زیبایی فکری پدیدآور را که سبب تأثیر گذاری و عمق بخشیدن به اثر می گردد با توجه به نظریه های ساختارگرایان برجسته ای چون تزوتان تودوروف و پراپ تحلیل کنیم و از خلال ساختار و با توجه به نظریه های تودوروف و پراپ میزان انسجام فکری و پیچیدگی حکایات تمثیلی بوستان سعدی را واکاوی کرده و زیبایی فکر و اندیشه پدیدآور را از خلال چارچوب و ساختار اثر به نظاره بنشینیم. بر این اساس و با چنین رویکردی پژوهش پیش رو با نظر به زیبایی و تأثیر گذاری بیشتر اثر با توجه به ارتباط قوی میان اجزای آن منتج شد. بدین معنی که هر چه ارتباط میان اجزای اثر قوی تر و محکم تر باشد و با نظریه ترکیبی پراپ و تودوروف هم خوان تر باشد با نگاهی زیبایی شناسانه تأثیر پاره های حکایت و انتقال مؤلفه‌های فرهنگی از نسلی به نسل دیگر از طریق حکایات تمثیلی امکان پذیرتر و قوی تر به نظر می رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - کاربرد ادبی و هنری الف در پهنه ادب پارسی (با تکیه بر اشعار انوری و شاعران سبک خراسانی)
غلامرضا حیدری

حرف الف به‌واسطه شکل و جایگاه خاص و برخی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد، یکی از پرکاربردترین حروف در ساخت مضامین بکر و فضاهای شاعرانه و ترکیبات و تعبیرات نغز و ظریف ادب پارسی به ویژه در اشعار شعرای سبک خراسانی است. در اکثر اشعار این شاعران، الف؛ سابق، پیشرو، سپهدار، پیشوا، صد چکیده کامل

حرف الف به‌واسطه شکل و جایگاه خاص و برخی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد، یکی از پرکاربردترین حروف در ساخت مضامین بکر و فضاهای شاعرانه و ترکیبات و تعبیرات نغز و ظریف ادب پارسی به ویژه در اشعار شعرای سبک خراسانی است. در اکثر اشعار این شاعران، الف؛ سابق، پیشرو، سپهدار، پیشوا، صدرنشین، نامور، معروف و دارای کمال است. الف؛ نمادِ قد و قامت موزون، استوار، کشیده، مستقیم و رعنا است. الف؛ مظهرِ سرافرازی، سربلندی، لاغری، ضعف، قیام، ایستادگی، استواری، استقامت، سرپایی، عمودی، ثابت‌قدمی، قائم بودن، وفادار به عهد بودن و بر سر ایمان ماندن است. الف، عاشق بالای خود است. الف چون سرکش دارد، پس سرکش است. الفِ زبان‌دار و دوزبان، در عین داشتن زبان، خاموش و ساکت است. الف از نظر ثروت و دارایی، فقیرترین به حساب می‌آید. الف؛ نماد نداری، بی‌چیزی، مفلسی، فقر، گدایی، عدم، نیستی، فنا و ترک اوصاف است. الف؛ عریانی، برهنگی، پَرافکندگی، آشکارایی، خندانی، شادابی، بی‌سری، میان بستگی و آراستگی را به ذهن متبادر می‌کند. الف؛ مظهرِ تنهایی، تجرد، تفرد، یکتایی، جدایی، آزادی، یکرویی، راستی، صداقت، درستی و پاکی است. الف، بی‌حرکت و ساکن است. الف یکی از مشبه‌به‌های پرکاربرد ادب پارسی است و شعرا در تصاویر و مضامین شعری، خطِ عذار، مسمار، خار، هلال ماه، عصا، خامه و قلم، انگشت، تیر، سرو، دار، ماه نو، کمر و میان باریک و... را به الف مانند می‌کنند. در این مقاله سعی شده است به کاربرد ادبی و هنری و تصویری الف در اشعار این دوره زمانی پرداخته شود. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات