نقد زیبایی‏ شناسانه ساختار حکایات بوستان با تکیه بر نظریه‌های تودوروف و پراپ

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

فرزانه یوسف ‏قنبری ¹ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دزفول، گروه زبان و ادبیات فارسی، دزفول، ایران.)
فرحناز حسینی‏ پناه ² (دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول.)

تاریخ دریافت : 1395/05/07 تاریخ پذیرش : 1395/07/04 تاریخ انتشار : 1395/07/01

کلید واژه: پراپ, Propp, بوستان سعدی, Bustan, تودوروف, حکایت&rlm, های تمثیلی, Todorov, allegorical,

چکیده مقاله :

ژرف ساخت حکایات بوستان خصوصاً حکایات تمثیلی ارتباط مستقیمی با زیبایی فکری اثر دارد. به همین دلیل بر آن شدیم تا زیبایی فکری پدیدآور را که سبب تأثیر گذاری و عمق بخشیدن به اثر می گردد با توجه به نظریه های ساختارگرایان برجسته ای چون تزوتان تودوروف و پراپ تحلیل کنیم و از خلال ساختار و با توجه به نظریه های تودوروف و پراپ میزان انسجام فکری و پیچیدگی حکایات تمثیلی بوستان سعدی را واکاوی کرده و زیبایی فکر و اندیشه پدیدآور را از خلال چارچوب و ساختار اثر به نظاره بنشینیم. بر این اساس و با چنین رویکردی پژوهش پیش رو با نظر به زیبایی و تأثیر گذاری بیشتر اثر با توجه به ارتباط قوی میان اجزای آن منتج شد. بدین معنی که هر چه ارتباط میان اجزای اثر قوی تر و محکم تر باشد و با نظریه ترکیبی پراپ و تودوروف هم خوان تر باشد با نگاهی زیبایی شناسانه تأثیر پاره های حکایت و انتقال مؤلفه‌های فرهنگی از نسلی به نسل دیگر از طریق حکایات تمثیلی امکان پذیرتر و قوی تر به نظر می رسد.

چکیده انگلیسی:

In terms of deep structure, Bustan's tales, especially allegorical ones have a direct relationship with reflective aesthetics. Thus, this research attempted to analyze the author's reflective aesthetics, which gives depth and effectiveness to the work, based on the theories of prominent structuralists such as Todorov and Propp, examining the intellectual coherence and complexity of Bustan's tales through its structure and given Todorov and Propp's theories, and looking at the author's reflective aesthetics through the structure. Accordingly and taking such an approach, the current research was carried out based on the aesthetics and effectiveness of the work given the strong relationships between its elements, with the relationships between the elements of the works being stronger and more in agreement with Todorov-Propp theory, the effect of tales and transferring cultural elements from one generation to another, from an aesthetic perspective, through allegorical tales seeming to be more feasible and stronger.

منابع و مأخذ:

منابع و مآخذ

1ـ احمدی، بابک. درس­های فلسفه هنر. چاپ دوم، تهران: نشرمرکز، 1370.

2ـ اسکولز، رابرت. درآمدی برساختارگرایی درادبیات. مترجم فرزانه طاهری، تهران: اگاه، 1379.

3ـ پراپ، ولادیمیر. ریشه‏های تاریخی قصه‏های پریان. مترجم فریدون بدره ای، تهران، توس، 1371.

4ـ تایسن، لیس. نظریه‏های نقد ادبی معاصر. مازیار حسین­زاده، فاطمه حسینی، ویراسته حسین پاینده، تهران: نگاه امروز: حکایت قلم نوین، اول، 1387.

5ـ شیری، قهرمان. ساختار داستان در ادبیات معاصر. شماره 11 و 12، فروردین و اردیبهشت، 1376.

6ـ عباسی، علی. پژوهشی در عنصر پیرنگ. پژوهش نامه دانشکده زبان‏های خارجی دانشگاه تهران، شماره 33، 1385.

7ـ علوی­مقدم، مهیار؛ شهرام‏پور، سهراب. کاربرد الگوی کنشگر گرمس در نقد شخصیت‏های داستانی نادر ابراهیمی، مجله گوهر گویا، سال دوم، شماره 8 (زمستان)، 1387.

8ـ مکاریک، ایرناریما. دانشنامۀ نظریه‏های ادبی معاصر. مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه، اول، 1384.

9ـ میرصادقی، جمال. عناصر داستان. چ اپ2. تهران: شفا، 1367.

10ـ میرصادقی، جمال و میمنت. واژه نامه‏ی هنر داستان‏نویسی. تهران: کتاب مهناز، 1388.

11ـ یوسفی، غلامحسین. بوستان. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی، 1375.