List of Articles

• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  1 - نمادشناسی کهن الگوی سفر در قصۀ عامیانۀ «باغ سیب»
  rajab fakh'raeyan seyed ahmad hoseyni kazerony
  قصه‌های عامیانه، بازتابندۀ فرهنگ، سنن و آداب و رسوم یک جامعه است که با واکاوی وتحلیل آن می‌توان به سرچشمه‌های باورها و نگرش‌های هر اجتماعی دست یافت، قصۀ باغ سیب یکی از این قصه‌های نمادین و تأویل‌پذیر است. این پژوهش پاسخی به این پرسش است که آیا قصۀ عامیانۀ باغ سیب با نظر More

  قصه‌های عامیانه، بازتابندۀ فرهنگ، سنن و آداب و رسوم یک جامعه است که با واکاوی وتحلیل آن می‌توان به سرچشمه‌های باورها و نگرش‌های هر اجتماعی دست یافت، قصۀ باغ سیب یکی از این قصه‌های نمادین و تأویل‌پذیر است. این پژوهش پاسخی به این پرسش است که آیا قصۀ عامیانۀ باغ سیب با نظریۀ تک اسطوره‌ای سفر قهرمان جوزف کمپبل قابل تطبیق است؟ و دیگر اینکه چه نمادها و نشانه‌هایی در آن به‌کار رفته است؟ روش اجرای این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و بهره‌مند از منابع کتابخانه‌ای است. این قصه طرحی ساختارمند از کهن الگوی سفر و قابل تطبیق با سفر قهرمان در نظریۀ جوزف کمپبل است. قهرمان قصه، با ورود به دنیای ناشناختۀ تاریکی‌ها (چاه) و گذر از سلسله آزمون‌های نبرد با دیوان، شیران و مار و اژدها و بازگشت به دنیای روشنایی‌ها با یاری گری سیمرغ ، همسانی‌های قصه با اسطوره را آشکار می‌سازد. بسامد بالای اعداد رمزی و قدسی سه و هفت و کاربرد فراوان نمادهای طبیعی فرا طبیعی و حیوانی و انسانی در این داستان و همچنین تبلور نمادین خشکسالی‌ها و امید به ترسالی، از رمز وارگی و کاربردی بودن نمادها در زبان و ادبیّات عامیانه و پیوند دو سویۀ باورهای پیشینیان با گسترۀ ادب شفاهی حکایت دارد و ناظر به حوادثی است که در درون این سفر نمادین رخ داده است. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  2 - اسطوره اژدها کشی در اوستا و متون حماسی
  Reza ashraf'zadeh mah'dokht shah'badi zadeh
  اسطورۀ کشته شدن اژدها توسط گرشاسپ، یکی از نخستین روایات افسانۀ و حماسی اژدها کشی است که جنبه‌های اساطیری آن، در اوستا و هم در بسیاری از روایات متأخر حفظ شده است. بی گمان این کردار پهلوانی، منشاء شکل‌گیری بسیاری از افسانه‌های اژدها کشی در سنت حماسی ملی است و می‌توان آن ر More

  اسطورۀ کشته شدن اژدها توسط گرشاسپ، یکی از نخستین روایات افسانۀ و حماسی اژدها کشی است که جنبه‌های اساطیری آن، در اوستا و هم در بسیاری از روایات متأخر حفظ شده است. بی گمان این کردار پهلوانی، منشاء شکل‌گیری بسیاری از افسانه‌های اژدها کشی در سنت حماسی ملی است و می‌توان آن را کهن الگویی به شمار آورد که اژدها کشی دیگر شهر یاران و پهلوانان بر پایۀ آن ساخته و پرداخته شده است. هر چند این عمل پهلوانی در گذر از اسطوره به حماسه، به منظور انطباق هر چه بیشتر با جهان فکری و اندیشه‌های ایران عهد اسلامی، تغییراتی را پذیرا شده است، شالوده و بنیان اساطیری خود را همچنان حفظ کرده و به‌صورت یک سنت پهلوانی تداوم یافته است. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  3 - خویشکاری‌های منظومة همای و همایون بر اساس نظریة ولادیمیر پراپ
  lei'la adl'parvar hamid erza farzy ali dehghan
  ولادیمیر پراپ، فولکلور شناس روسی، برای تجزیه و تحلیل قصّه‌های پریان، الگویی را پیشنهاد کرده و معتقد است می‌توان این الگو را در مورد سایر قصه‌های عامیانه نیز به کار برد. منظومة همای و همایون از جمله داستان‌های عاشقانه است. در این مقاله سعی شد تا نمودار خویشکاری‌های پراپ More

  ولادیمیر پراپ، فولکلور شناس روسی، برای تجزیه و تحلیل قصّه‌های پریان، الگویی را پیشنهاد کرده و معتقد است می‌توان این الگو را در مورد سایر قصه‌های عامیانه نیز به کار برد. منظومة همای و همایون از جمله داستان‌های عاشقانه است. در این مقاله سعی شد تا نمودار خویشکاری‌های پراپ و روش ریخت شناسانة وی در داستان همای و همایون اجرا شود تا مشخص گردد نظریة پراپ تا چه اندازه با آن انطباق دارد. برای این منظور ابتدا مقدّمه‌ای دربارة تحلیل ساختاری متن و روش پراپ مطرح شده است. سپس کارکردهای پیشنهادی پراپ از قصّة همای و همایون استخراج شده و همسانگردی پراپ با ذکر مثال‌هایی توضیح داده شد. یافته‌های این پژوهش گویای تطابق داستان همای و همایون با کارکردهای ریخت شناسانة پراپ است و توالی کارکردهای مورد نظر پراپ با اندکی تغییر در این داستان دیده می‌شود. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  4 - تحلیل دلایل مرگ بونصر مشکان، رئیس دیوان رسالت در دوران سلطان مسعود غزنوی
  seysd ali mohammad sajjady mehdi ma'hoozy mojir madady
  یکی از روی‌دادهایی که در کتاب تاریخ بیهقی، پرسش‌هایی را برای خوانندۀ کنجکاو پدید می‌آورد مرگ بونصر مشکان، رئیس دیوان رسالت در دوران سلطنت مسعود غزنوی است. در منابع مختلف تاریخی و ادبی، به‌طور صریح به دلیل اصلی مرگ بونصر مشکان اشاره‌ای نشده است. برخی مرگِ او را ناشی از ت More

  یکی از روی‌دادهایی که در کتاب تاریخ بیهقی، پرسش‌هایی را برای خوانندۀ کنجکاو پدید می‌آورد مرگ بونصر مشکان، رئیس دیوان رسالت در دوران سلطنت مسعود غزنوی است. در منابع مختلف تاریخی و ادبی، به‌طور صریح به دلیل اصلی مرگ بونصر مشکان اشاره‌ای نشده است. برخی مرگِ او را ناشی از توطئۀ سلطان مسعود علیه او می‌دانند. هر چند بیهقی با روایت‌های مختلفی دربارۀ مرگِ استادِ خویش روبه‌روست اما از بیان نظرِ خود در این زمینه سر باز می‌زند. به راستی مرگ بونصر مشکان چگونه رخ داده است؟ آیا او قربانی توطئۀ مسعود غزنوی و اطرافیان او گشته‌است؟ یا عوامل دیگری او را به‌سوی درۀ عمیقِ مرگ سوق داده‌است؟ نگارنده در این مقاله در پی آن است تا عواملی را که موجب مرگ بونصر مشکان شده است، تحلیل و بررسی کند. نتیجه بیانگر این است که علت مرگ بونصر بیش از آنکه طبیعی باشد، مرگ اجتماعی و گفتمانی بوده است. البته ناگفته پیداست که این مقاله تنها آغازی در بررسی یک روی‌دادِ تاریخی است که قطعاً این جست‌وجو در این گفتار به پایان نمی‌رسد. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  5 - در مکتب عارفانۀ سهروردی (راز و رمزهای عقل سرخ)
  mojtaba goli
  اکثر آثار سهروردی به‌صورت عرفانی-اساطیری و با زبانی رمزآلود نوشته‌شده‌اند تا علاوه بر زیبایی و جذابیت بیشتر، موجبات کتمان اسرار را در بستر مناسب‌تری فراهم‌سازند. یکی از این آثار زیبا، رسالۀ عقل سرخ می‌باشد که در قالب مناظرۀ عارفانه و به شیوۀ داستان در داستان به رشتۀ تحر More

  اکثر آثار سهروردی به‌صورت عرفانی-اساطیری و با زبانی رمزآلود نوشته‌شده‌اند تا علاوه بر زیبایی و جذابیت بیشتر، موجبات کتمان اسرار را در بستر مناسب‌تری فراهم‌سازند. یکی از این آثار زیبا، رسالۀ عقل سرخ می‌باشد که در قالب مناظرۀ عارفانه و به شیوۀ داستان در داستان به رشتۀ تحریر کشیده‌شده‌است. این رساله در عین کمیت، حاوی گسترده‌ترین اسرار نورشناسی، معاد،‌ خردمداری، پیرشناسی، نهج سلوک عارفانه و عاشقانه، تفسیر برخی از آیات قرآن، خودشناسی، باستان‌گرایی، و راه رسیدن به سرچشمۀ حیات ازلی است. آشنایی با این رمز و رازهای زیبا و پیچیده، فهم آثار عارفانی چون سهروردی را بهتر و بیشتر ممکن‌ می‌سازد. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  6 - روان‌شناسی ‌زبان و زبان‌شناسی ‌روان در داستان رستم و سهراب
  reza ashraf'zadeh ali Roohbakhsh mobassery
  هر اثر ادبی، در پهنة زبان شکل می‌گیرد و زبان، شبکه‌ای از نشانه‌هاست که دلالت‌های متفاوتی دارد. در واقع اثر ادبی در متن اتّفاق می‌افتد ولی حوزۀ دلالت‌های آن در کنشی با خارج از متن رخ می‌دهد. حوزه‌هایی از جنس فلسفه، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و .... هر واژه‌ای در متن، از یک‌ More

  هر اثر ادبی، در پهنة زبان شکل می‌گیرد و زبان، شبکه‌ای از نشانه‌هاست که دلالت‌های متفاوتی دارد. در واقع اثر ادبی در متن اتّفاق می‌افتد ولی حوزۀ دلالت‌های آن در کنشی با خارج از متن رخ می‌دهد. حوزه‌هایی از جنس فلسفه، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و .... هر واژه‌ای در متن، از یک‌سو با جهان بیرون و از سوی دیگر با ذهن انسان در کنش است. واژه‌ها گاه آن‌چنان تنیده شده با ذهن هستند که ضمیر ناخودآگاه انسان می‌شوند و ناخودآگاهِ انسان، دغدغة علومی چون روان‌شناسی و زبان‌شناسی و در یک کلام، دغدغه فلسفة زیبایی‌شناسی است.جایگاهی که می‌توان در آن ناخودآگاه را تبیین کرد، بررسیِ نتیجة کنش و واکنشِ زبان و ذهن است. به‌همین علّت زبان‌شناسی با رویکرد روان‌شناسی می‌تواند سهم مهمی در شناساندن یک اثر ادبی به جامعه و حتّی شناساندن اثر ادبی به خودِ نویسنده و مؤلّفِ آن‌را داشته باشد. مهم‌ترین دستاورد این پژوهش، بررسی و نقد لغزش‌های‌زبانی در داستان رستم و سهرابِ حکیم ابوالقاسم‌فردوسی است که به این بهانه، برخی از ایمان‌های قلبی و سرخوردگی‌های اجتماعی این شاعر فرزانه و محجوبِ ایران‌زمین، نمایان می‌گردد. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  7 - ارزش بلاغی و زیباشناسی صفت
  ahmad hoseyn poor sar'karizy
  در این مقاله صفت و نقش‌های آن با توجّه به اصول و قوانین دستور زبان فارسی، مورد بررسی قرار گرفته و به توصیف و معرّفی ارزش آن از دیدگاه بلاغی پرداخته شده است و در این رابطه با نگرش به راه‌های زیباسازی و چگونگی شاعرانه نمودن آن در سبک اشعار حماسی، غنایی، تعلیمی و اخلاقی و More

  در این مقاله صفت و نقش‌های آن با توجّه به اصول و قوانین دستور زبان فارسی، مورد بررسی قرار گرفته و به توصیف و معرّفی ارزش آن از دیدگاه بلاغی پرداخته شده است و در این رابطه با نگرش به راه‌های زیباسازی و چگونگی شاعرانه نمودن آن در سبک اشعار حماسی، غنایی، تعلیمی و اخلاقی و آنچه وابسته به آن است تکیه گردیده و ضمن آوردن واژه‌ها و صفات شاعرانه مورد توجّه قرار گرفته و توضیحات لازم پیرامون آن داده شده است و بر این مبنا کارکرد صفت از نظر منطقی و دستوری در کلام تخصیص و خاص کردن موصوف مطالبی آورده شده و برای نشان دادن موضوع و فهم بهتر آن شواهدی از شاعران مختلف ذکر گردیده و به آن استناد شده است. بنابر این آنچه مورد بحث می‌باشد نگاهی نو با رویکردی جدید پیرامون صفت است تا از این منظر مخاطب، مفاهیم متناسب با آنچه مورد نیاز وی می‌باشد از این مقولۀ دستوری دریافت نماید. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  8 - اسطورۀ سیاوش در شعر معاصر فارسی
  reza ashraf zadeh hamid reza navidy mehr
  اساطیر ریشه در باورها و اعتقادهای بشر دارند و با جلوه‌ها و جنبه‌های گوناگون زندگی او پیوند یافته‌اند. از این‌رو، می‌توانند موضوع پژوهش‌هایی ژرف در آثار هنری و ادبی قرار گیرند و رخدادهای تاریخی و اجتماعی و حتی سیاسی روزگارانِ بسیار دور را پدیدار سازند. با بهره‌گیری از اس More

  اساطیر ریشه در باورها و اعتقادهای بشر دارند و با جلوه‌ها و جنبه‌های گوناگون زندگی او پیوند یافته‌اند. از این‌رو، می‌توانند موضوع پژوهش‌هایی ژرف در آثار هنری و ادبی قرار گیرند و رخدادهای تاریخی و اجتماعی و حتی سیاسی روزگارانِ بسیار دور را پدیدار سازند. با بهره‌گیری از اساطیر می‌توان رفتارهای اجتماعی، فرهنگی و روانی ملت‌ها را تجزیه و تحلیل کرد. اسطوره‌ها محدود به زمان و مکان نیستند؛ بی‌کرانه و ناپیدایند و تبلور خرد جمعی در جوامع به شمار می‌روند. اسطوره در کنار افسانه، حماسه و فرهنگ، یکی از عناصر شکل دهندۀ فرهنگ و هویت قومی و ملی جوامع است. شاعران معاصر، اساطیر را هم‌سو با جهت‌گیری‌های فکری و سیاسی و اجتماعی خویش برگزیدند و آن‌ها را به نوعی امروزی کردند. آنان اسطوره‌هایی را برگزیدند تا بهتر بتوانند به مدد آن‌ها موقعیت حیات اکثریت جامعه را تحکیم ببخشند. شاعران معاصر از جنبه‌های مختلف به اسطورۀ سیاوش پرداخته‌اند و کارکردهای گوناگونی را ـ اعم از سیاسی، اجتماعی، عاطفی و....ـ در مضمون‌سازی‌های خود مدنظر قرار داده‌اند. در پژوهش حاضر با نگرشی تحلیلی، به تبیین جایگاه و کارکرد اسطوره سیاوش در شعر معاصر پرداخته شده است. Manuscript profile