• فهرس المقالات Physical and Chemical Properti

      • حرية الوصول المقاله

        1 - ارزیابی تأثیر بیوچار اصلاح شده و زئولیت بر برخی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک لوم
        امیر سلطانی محمدی یزدان خدارحمی سعید برومنئ نصب عبدعلی ناصری
        تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر سطوح مختلف بیوچار اصلاح شده باگاس نیشکر و زئولیت پتاسیمی به عنوان کودهای طبیعی و سازگار با محیط زیست، بر برخی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار به مدت سه ماه در سال 1397 در دانشکده مهندسی علوم آب دانشگا أکثر
        تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر سطوح مختلف بیوچار اصلاح شده باگاس نیشکر و زئولیت پتاسیمی به عنوان کودهای طبیعی و سازگار با محیط زیست، بر برخی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار به مدت سه ماه در سال 1397 در دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. سطوح استفاده از بیوچار و زئولیت شامل سه سطح 0، 2 و 5 گرم در هر کیلو گرم خاک (0، 2/0و 5/0 درصد وزنی) بود. نتایج نشان داد که سطح دو و پنج گرم بیوچار بر کیلو گرم خاک به ترتیب سبب افزایش 7/3 و 2/9 درصدی تخلخل کل، 6/9 و 19 درصدی رطوبت ظرفیت زراعی، 1 و 5/1 درصدی رطوبت نقطه پژمردگی، 8/9 و 3/21 درصدی کربن آلی، 9 و 18 درصدی فسفر قابل جذب، 8 و 22 درصدی ازت، 5/6 و 9/27 درصدی هدایت الکتریکی و کاهش 3/3 و 8 درصدی جرم مخصوص ظاهری و 26/0 و 92/0 درصدی اسیدیته خاک شد. سطح دو و پنج گرم زئولیت بر کیلو گرم خاک نیز به ترتیب سبب افزایش 2 و 6 درصدی جرم مخصوص ظاهری، 33/2 و 89/3 درصدی جرم مخصوص حقیقی، 1/10 و 5/26 درصدی رطوبت ظرفیت زراعی، 1/1 و 3/6 درصدی رطوبت نقطه پژمردگی، 65/0 و 05/1 درصدی اسیدیته، 1/9 و 5/33 درصدی هدایت الکتریکی و کاهش 09/0 و 4/3 درصدی تخلخل کل، 26/0 و 92/0 درصدی اسیدیته خاک شد و تأثیر معنی‌دار بر جرم مخصوص حقیقی، میزان کربن آلی، فسفر قابل جذب و ازت خاک نداشت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        2 - بررسی آزمایشگاهی تأثیر اصلاح‌گرهای آلی بر فرایند آبشویی خاک های شور و سدیمی
        محمدرضا دلالیان فاطمه ذبیحی سمیرا سربازرشید
        زمینه و هدف: شوری و سدیمی شدن خاک یکی از مهم ترین فرآیندهای مخرب خاک به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک می باشد. خاک های سدیمی با تخریب ساختمان خاک، کاهش نفوذپذیری و سرعت حرکت آب در خاک، افزایش رواناب سطحی، پایین آمدن کاربری اراضی، کم شدن تهویه و در نهایت کاهش عملکرد محصول أکثر
        زمینه و هدف: شوری و سدیمی شدن خاک یکی از مهم ترین فرآیندهای مخرب خاک به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک می باشد. خاک های سدیمی با تخریب ساختمان خاک، کاهش نفوذپذیری و سرعت حرکت آب در خاک، افزایش رواناب سطحی، پایین آمدن کاربری اراضی، کم شدن تهویه و در نهایت کاهش عملکرد محصولات زراعی مواجه می باشد. در زمینه اصلاح و بهسازی خاک های شور و سدیمی، تحقیقات زیادی مبتنی بر اعمال روش های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی صورت گرفته است که اعمال روش تلفیقی، مؤثرترین شیوه در اصلاح و بهسازی چنین خاک هاست. در این پژوهش تأثیر دو اصلاح گر آلی پرمرغ و هومات پتاسیم همراه با آبشویی در بهبود برخی خواص فیزیکی و شیمیایی خاک های شور و سدیمی مورد بررسی قرار گرفته است.روش پژوهش: به‌منظور انجام تحقیق، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 16 تیمار با 3 تکرار انجام شد. فاکتور اول نوع ماده اصلاحی (پرمرغ و هومات پتاسیم)، فاکتور دوم مقدار ماده اصلاحی (75/0 و 5/1% وزنی) و فاکتور سوم سطوح آبشویی (بدون آبشویی، 45، 90 و 135 روز انکوباسیون) بود. بعد از نمونه‌برداری از عمق صفر تا 30 سانتی متری و اندازه‌گیری ویژگی های فیزیکی و شیمیایی نمونه خاک ها، مواد اصلاح گر با خاک مخلوط و با رساندن رطوبت به حد 8/0-7/0 ظرفیت مزرعه ای (FC)، داخل ستون های خاک اضافه شد. نمونه ها با فواصل زمانی 5/1 ماه در سه نوبت به میزان یک حجم منفذی آبشویی شد. در هر مرحله آبشویی، ویژگی های اسیدیته خاک (pH)، قابلیت هدایت الکتریکی (EC) و نسبت جذب سدیم (SAR) در زه آب و ویژگی های pH، EC، SAR، ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC)، درصد سدیم تبادلی (ESP)، پایداری خاکدانه های مرطوب (WAS)، کربن آلی (OC) و هدایت هیدرولیکی اشباع (Ks) در ستون های خاک اندازه گیری شد. تجزیه های آماری و مقایسه میانگین ها با آزمون LSD و از طریق به‌کارگیری نرم‌افزار SPSS17 و رسم نمودارها با نرم‌افزارEXCEL صورت گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که هومات پتاسیم، موجب کاهش pH خاک و افزایش pH زه‌آب شده است. با افزایش درصد وزنی اصلاح گر و دور آبشویی، این اثر بیشتر بود. همچنین هومات پتاسیم موجب کاهش ECe خاک شد و این تأثیر با افزایش دور آبشویی بیشتر بود. نتایج بیانگر آن بود که هر چه مقدار ماده اصلاح گر بیشتر باشد، میزان SAR زه آب بیشتر است. با افزایش دور آبشویی، میزان SAR خاک، در هر دو اصلاح گر هومات پتاسیم و پرمرغ کاهش یافت. سطح 5/1% مقدار ماده آلی تأثیر بیشتری بر کاهش SAR نسبت به سطح 75/0% در هر دو اصلاح گر داشت. با افزایش سطح آبشویی، CEC خاک کاهش یافت. پرمرغ 5/1% دارای بیشترین میزان CEC ( cmolc.kg-12/31) بود. با افزایش مقدار اصلاح گر میزان CEC خاک افزایش یافت. همچنین با افزایش سطوح آبشویی و مقدار پرمرغ، مقدار ESP خاک کاهش یافت. با افزایش سطح آبشویی در اصلاح گر هومات پتاسیم، %OC خاک کاهش یافت. پایداری خاکدانه‌های مرطوب خاک با افزایش مقدار ماده اصلاح گر پرمرغ، افزایش یافت. در واقع بیشترین مقدار WAS در تیمار پرمرغ 5/1% (10 درصد) بود. هومات پتاسیم در مقدار بیشتر (5/1 درصد وزنی) موجب کاهش Ks گردید. با افزایش سطوح آبشویی از دور دوم آبشویی به بعد، Ks کاهش یافت.نتایج: به‌طور کلی می توان نتیجه گرفت که اضافه کردن اصلاح گرها، موجب افزایش pH و SAR در زه آب و کاهش pH (از 24/8 به 39/7)، EC (از 07/17 به 8/0 dS.m-1) و SAR (از 34/19 به 1/11 (cmolc.l-1)0.5) در خاک گردید. آبشویی، موجب افزایش pH و EC در زه آب و کاهش CEC، ESP در خاک و کاهش KS با افزایش سطوح آبشویی از دور دوم آبشویی به بعد گردید. اصلاح گر هومات پتاسیم، موجب کاهش OC، Ks و پر مرغ موجب افزایش CEC و WAS و کاهش ESP خاک گردید. در کل اصلاح گر پرمرغ (با درصد وزنی 75/0) همراه با آبشویی برای اصلاح خاک های شور و سدیمی پیشنهاد می گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        3 - مقایسه اثر پیش تیمار فراصوت و مایکروویو در استخراج روغن سویا
        محیا حدادی مریم قراچورلو بابک غیاثی طرزی
        مقدمه: نیاز مداوم جامعه بشری به استخراج روغن های گیاهی سبب ایجاد پژوهش‌های زیادی در زمینه معرفی یک فرآیند استخراج کارآمد و اقتصادی شده است. این مطالعه با هدف مقایسه نقش کاربردی امواج اولتراسونیک و مایکروویو به عنوان روش‌های نوین استخراج، جهت استخراج روغن و همچنین بررسی أکثر
        مقدمه: نیاز مداوم جامعه بشری به استخراج روغن های گیاهی سبب ایجاد پژوهش‌های زیادی در زمینه معرفی یک فرآیند استخراج کارآمد و اقتصادی شده است. این مطالعه با هدف مقایسه نقش کاربردی امواج اولتراسونیک و مایکروویو به عنوان روش‌های نوین استخراج، جهت استخراج روغن و همچنین بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی روغن استخراج شده انجام شده است. مواد و روش‌ها: در این پژوهش روغن دانه سویا به کمک امواج فراصوت (سه سطح زمانی 60،30 و90 دقیقه و دو دمای 25 و 50 درجه سلسیوس در حضور و بدون حضور حلال) و مایکروویو به عنوان پیش تیمار حرارتی (در سه سطح زمانی 1، 3 و 5 دقیقه و توان 180 وات در حضور و بدون حضور حلال) و سوکسله استخراج شد. راندمان استخراج و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی روغن‌های بدست آمده مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: در مطالعه حاضر دانه‌های در تماس با حلال، تیمار شده با امواج فراصوت تحت شرایط دمایی 50 درجه سلسیوس به مدت 90 دقیقه بیشترین راندمان استخراج روغن را داشتند. استفاده از پیش تیمار فراصوت رنگدانه‌های روغن را نسبت به دو روش دیگر افزایش داد و نسبت به استخراج با پیش تیمار مایکروویو تاثیر کمتری بر روی افزایش اندیس اسیدی و پراکسید روغن گذاشت. نتیجه‌گیری: پیش تیمار فراصوت بیش از پیش تیمار مایکروویو و هر یک از آنها به تنهایی توانایی بالاتری در استخراج روغن دانه سویا نسبت به روش سوکسله داشتند. ضمنا روش استخراج به کمک فراصوت یا مایکروویو اثر نامطلوبی بر ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی روغن دانه سویا نمی‌گذارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        4 - تأثیر تغییر کاربری اراضی از جنگل به زراعت و رهاسازی از زراعت بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در اکوسیستم جنگل زاگرس (مطالعه موردی: پارک جنگلی چغاسبز، استان ایلام)
        مسعود بازگیر مهدی حیدری نسیم زینلی مهرداد کهزادیان
        زمینه و هدف: جنگل زدایی و تغییر کاربری جنگل ها به اکوسیستم های ساده یک بحران جهانی است و این مشکل در آسیا در طی قرن بیستم افزایش یافته است. هدف از این مطالعه بررسی اثر تغییر کاربری از جنگل به زراعت و رهاسازی از زراعت بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در اکوسیتم جنگلی زاگر أکثر
        زمینه و هدف: جنگل زدایی و تغییر کاربری جنگل ها به اکوسیستم های ساده یک بحران جهانی است و این مشکل در آسیا در طی قرن بیستم افزایش یافته است. هدف از این مطالعه بررسی اثر تغییر کاربری از جنگل به زراعت و رهاسازی از زراعت بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در اکوسیتم جنگلی زاگرس است.روش بررسی: مناطق مشابه از نظر شرایط فیزیوگرافی با حداکثر اختلاف ارتفاع از سطح دریای 150 متر و فاصله کمتر از 3 کیلومتر شامل جنگل بدون سابقه تخریب (شاهد)، رهاسازی بلند مدت از زراعت و زراعت دایر در نظر گرفته شد.یافته ها: نتایج آنالیز واریانس یکطرفه نشان داد، کلیه خصوصیات خاک مورد مطالعه برای حالت های مورد بررسی دارای اختلاف معنی داری بودند. بیشترین مقدار میزان کربن آلی، ازت، فسفر، و پتاسیم در منطقه شاهد و رهاسازی از زراعت دیده شد. نتایج تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA) نشان داد که مناطق شاهد و رهاسازی بلندمدت از زراعت با جهت مشابهی از محورها همبستگی دارند که این نشان دهنده شباهت خصوصیات ادافیکی این کاربری ها است.بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان دادکه تغییر کاربری اراضی در جنگل های زاگرس بر خصنوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک اثر منفی دارد. با حفاظت بلندمدت پس از تخریب حاصل از تغییر کاربری، خصوصیات خاک اصلاح پیدا می کند. پایش اثر مدیریت اجرایی مانند مدیریت حفاظتی بر خصوصیات خاک بر اساس فاصله قطعات نمونه با استفاده از تحلیل مؤلفه های اصلی امکان پذیر است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        5 - Studying of Hydraulic conductivity and Soil Quality Parameters after Operation of Koot-Hamoodi Units in DashtAzadeghan Irrigation Network
        آرش محجوبی کاظم طرفی محمد الباجی
        Koot - Hamoodi are two units from seventh units out of 1&2 irrigation and drainage network in Dasht-Azadeghan project where was past about 7 years from their operation. Results of the studies were showed before construction of network; ground water table in consider أکثر
        Koot - Hamoodi are two units from seventh units out of 1&2 irrigation and drainage network in Dasht-Azadeghan project where was past about 7 years from their operation. Results of the studies were showed before construction of network; ground water table in considered of this area was high and more than 90% of these lands were high and too high in saline and alkaline. After construction and operation of main irrigation and drainage network in these units, a question was propounded that whether any change happened after construction of lined channels and relatively deep drainages or not. Results of this study were showed in Hamoodi unit, ground water table a little was down, but in koot unit, ground water level is high in comparison of when network had not constructed. Salinity of ground water in some area of these two units be fixing but in the other part be low. Hydraulic conductivity in some points has no any change but in others there are some changed. Comparison of some soil quality parameters in different deep of soils showed the soil chemical parameters in some parts were low and in the other parts is high. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        6 - تأثیر سنگ منشاء بر ویژگیهای ژئوشیمیایی برخی عناصر سنگین در مهمترین سازندهای زمین شناختی در استان زنجان
        علی افشاری حسین خادمی
        غلظت عناصر سنگین به طور طبیعی در خاک های بکر وابسته به نوع سنگ منشاء در خاک هستند و فاکتورهای خاک سازی و ژئوشیمیایی بر توزیع آنها تأثیر می گذارند. این مطالعه با هدف تعیین غلظت و توزیع ژئوشیمیایی برخی فلزات سنگین در خاک های حاصل از سنگ منشاء مختلف در مهم ترین ساختارهای ز أکثر
        غلظت عناصر سنگین به طور طبیعی در خاک های بکر وابسته به نوع سنگ منشاء در خاک هستند و فاکتورهای خاک سازی و ژئوشیمیایی بر توزیع آنها تأثیر می گذارند. این مطالعه با هدف تعیین غلظت و توزیع ژئوشیمیایی برخی فلزات سنگین در خاک های حاصل از سنگ منشاء مختلف در مهم ترین ساختارهای زمین شناختی در استان زنجان انجام گرفت. برای این منظور تعداد 67 نمونه خاک سطحی از سنگ منشاء مختلف که شامل 19 نمونه خاک های با سنگ منشاء آذرین (خاک هایی با سنگ منشاء آندزیتی، بازالتی، گرانیتی و توف های آتش فشانی)، 17 نمونه خاک های با سنگ منشاء رسوبی (خاک هایی با سنگ منشاء شیل و ماسه سنگ) و 31 نمونه رسوبات آبرفتی بود، برداشت گردید. با توجه به نتایج، بالاترین میانگین مس (6/38)، روی (7/191) و سرب (5/85) در سنگ منشاء آبرفتی، کروم (5/31) و نیکل (0/66) در خاک هایی با سنگ منشاء شیل، منگنز در خاک هایی با سنگ منشاء گرانیتی (4/674) و آندزیتی (8/673) و آهن در خاک هایی با سنگ منشاء آندزیتی (19800) و شیل (18600) میلی گرم بر کیلوگرم مشاهده شد. غلظت کل کبالت و کادمیم در خاک های با سنگ منشاء مختلف تغییرات چندانی نشان نداد. جزءبندی شیمیایی فلزات نیز در خاک های مختلف متفاوت بود. فاکتور تحرک عناصر چنین بدست آمد: (1/5)Zn<(2/6)Cu<(5/18)Ni<(1/25)Co<(8/29)Pb. بالاترین مقادیر فاکتور غنی شدگی عناصر سرب، روی، کادمیم و مس در سنگ منشاء آبرفتی، فاکتور غنی شدگی نیکل، کبالت و منگنز در خاک هایی با سنگ منشاء آندزیتی و فاکتور غنی شدگی کروم و نیکل در خاک هایی با سنگ منشاء شیل بدست آمد. شاخص زمین انباشتگی عناصر نیز نتایج تقریباً مشابهی ارائه داد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        7 - اثر حفاظت (قرق) بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک پارک جنگلی گیسوم و ذخیره‌گاه دکتر درستکار در استان گیلان
        ساجده رضایی پور جولاندان
        حضور بیش ازحددام و همچنین جنگل نشینان روستاهای اطراف جنگل ازمهمترین عواملی هستندکه روندتخریب اکوسیستم های جنگلی راتسریع کرده اند.قرق یکی ازروش های اصلاحی ساده مدیریتی است که باعث بهبودشرایط فیزیکی وشیمیایی خاک میگردد.این تحقیق به منظورتعیین اثرمدیریت چرای انواع دام(حیات أکثر
        حضور بیش ازحددام و همچنین جنگل نشینان روستاهای اطراف جنگل ازمهمترین عواملی هستندکه روندتخریب اکوسیستم های جنگلی راتسریع کرده اند.قرق یکی ازروش های اصلاحی ساده مدیریتی است که باعث بهبودشرایط فیزیکی وشیمیایی خاک میگردد.این تحقیق به منظورتعیین اثرمدیریت چرای انواع دام(حیات وحش و دام اهلی) وحضورانسان بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در دو منطقه حفاظت شده (ذخیرگاه دکتر درستکار) به مساحت171هکتار و حقاظت نشده (پارک جنگلی گیسوم) به مساحت 1/1123 هکتار در استان گیلان انجام شد.به منظور نمونه برداری از روش نمونه‌برداری سیستماتیک با شروع نقطه تصادفی با ابعاد شبکه 150×200 متری استفاده شد. در مجموع تعداد 60 قطعه‌نمونه در دو منطقه حفاظت‌شده و حفاظت نشده برداشت گردید.در داخل هر قطعه‌نمونه نمونه‌ای از خاک سطحی (عمق0 تا 20) برای تجزیه برخی از مهم‌ترین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک برداشت و در آزمایشگاه مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار گرفت. نتایج به‌دست‌آمده از آزمون دوطرفه تی- استیودنت نشان داد در رابطه با خصوصیات فیزیکی خاک دو عامل رطوبت اشباع و شن و در رابطه با خصوصیات شیمیایی خاک تنها پتاسیم در دو منطقه با یکدیگر اختلاف معنی‌داری را نشان دادند.به طور کلی مقدار میانگین جرم مخصوص ظاهری، رطوبت اشباع، رس، سیلت، کربن آلی و پتاسیم درمنطقه حفاظت نشده بیشترازمنطقه حفاظت‌شده به‌دست‌آمده و میزان تخلخل، شن، اسیدیته و فسفر در منطقه حفاظت‌شده دارای مقدار میانگین بیشتری نسبت به منطقه حفاظت نشده بودند.به طورکلی نتایج نشان داد که در منطقه قرق با اعمال قرق،خصوصیات خاک در مسیر توالی و رسیدن به شرایط ایده-آل قرار گرفته است اماهمچنان این منطقه نیازبه توجه و ادامه حفاظت دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        8 - بررسی ویژگی‎های فیزیکی و شیمیایی مایع یونی 1-بوتیل3-متیل‌ایمیدازولیم متیل‎سولفات
        سید محمدرضا شجاع مجید عبدوس علی اکبر میران بیگی
        در این کار پژوهش، مایع یونی ایمیدازولی 1-بوتیل3-متیل‌ایمیدازولیم متیل‌سولفات [BMIM][MeSO4] تهیه و با روش‎های طیف‌سنجی رزونانسی مغناطیس هسته (NMR)، طیف‌سنجی فروسرخ تبدیل فوریه (FTIR) و تجزیه عنصری شناسایی شد. برای نخستین ‌بار، ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی این مایع یونی أکثر
        در این کار پژوهش، مایع یونی ایمیدازولی 1-بوتیل3-متیل‌ایمیدازولیم متیل‌سولفات [BMIM][MeSO4] تهیه و با روش‎های طیف‌سنجی رزونانسی مغناطیس هسته (NMR)، طیف‌سنجی فروسرخ تبدیل فوریه (FTIR) و تجزیه عنصری شناسایی شد. برای نخستین ‌بار، ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی این مایع یونی از جمله چگالی، گرانروی، کشش سطحی، ضریب شکست، pH و سرعت صوت در گستره دمایی 10 تا C°90، همچنین، پنجره الکتروشیمیایی آن در دمای محیط، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که این مایع یونی پنجره الکتروشیمیایی وسیع (6 ولت) دارد و عامل‎های فیزیکی و شیمیایی بررسی‌شده برای این مایع یونی به جز pH به‌طور کامل وابسته به دما هستند و با افزایش دما روند کاهشی به خود می‌گیرند. pH مایع یونی در گستره دمایی مورد مطالعه به‌طور تقریبی ثابت بود. نتایج این کار پژوهشی می‌تواند به‌عنوان پایگاه داده در گستره دمایی گفته شده برای این مایع یونی مورد استناد قرار گیرد. تفاصيل المقالة