-
حرية الوصول المقاله
1 - تحلیل مطلوبیت مسیر برای عابر پیاده بر مبنای توزیع فعالیتها با استفاده از ابزار تحلیل شبکه شهری (مطالعه موردی: محدوده مرکزی شهر تهران)
راما قلمبر دزفولی نگار فرزادی مقدمامروزه چنانچه خیابانها، فعالیتهای کافی و جاذب برای عابر پیاده نداشته باشند گامهای بعدی برای تشویق شهروندان به پیادهروی در معابر با مشکل مواجه خواهد شد. در این میان افزونهتحلیل شبکه شهری نرمافزار ARCGIS قابلیتهایی برای محاسبه سنجههای کیفیت دسترسی روی شبکه معابر ار أکثرامروزه چنانچه خیابانها، فعالیتهای کافی و جاذب برای عابر پیاده نداشته باشند گامهای بعدی برای تشویق شهروندان به پیادهروی در معابر با مشکل مواجه خواهد شد. در این میان افزونهتحلیل شبکه شهری نرمافزار ARCGIS قابلیتهایی برای محاسبه سنجههای کیفیت دسترسی روی شبکه معابر ارائه نموده که میتواند در ارزشگذاری معبر با توجه به فعالیتهای پیرامونی، برای جذابیت پیادهروی مورداستفاده قرار گیرد. این پژوهش سعی بر آن دارد که از طریق ابزار تحلیل شبکه شهری،شاخص مرکزیت فعالیتیقطعه معابر شهری را در محدوده مرکزی شهر تهران، محاسبه و بصریسازی نماید. نتایج این تحلیل نشان داد که نهتنها در مرکز شهر تهران تحت تأثیر عملکردهای خیابانهای ولیعصر، انقلاب و جمهوری، شبکهای بههمپیوسته از قطعه مسیرهایی با مرکزیت فعالیتی بالا وجود دارد بلکه با تغییراتی اندک در کارکردها میتوان به ایجاد شبکههای بههمپیوسته جدید و مطلوب برای پیادهروی نیز دستیافت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - تأثیر سرعت گرایی بر تحولات ساختار شهر در مقیاس جهانی و ایران؛ (مطالعه موردی: شهر شیراز)
آزاده پورتزک سید حسین بحرینی محمد نقی زادهسرعت در قالب فناوریهای مدرن اخیر، به تغییرات گسترده، شتابان و غیرمنطیق بر بستر اجتماعی-کالبدی شهرها دامن زده است. هدف کلان و نظری این نوشتار، بررسی ابعاد گوناگون سرعت، برقراری ارتباط دوسویه میان مفاهیم سرعت و ساختار شهر از طریق استخراج و دسته بندی اعصار چندگانه سرعت در أکثرسرعت در قالب فناوریهای مدرن اخیر، به تغییرات گسترده، شتابان و غیرمنطیق بر بستر اجتماعی-کالبدی شهرها دامن زده است. هدف کلان و نظری این نوشتار، بررسی ابعاد گوناگون سرعت، برقراری ارتباط دوسویه میان مفاهیم سرعت و ساختار شهر از طریق استخراج و دسته بندی اعصار چندگانه سرعت در مقیاس جهانی و ایران، و مقایسه تحلیلی-انطباقی آنها میباشد. هدف خرد و عملیاتی موضوع، بدست آوردن محورهای چندحرکتی-چندسرعتی تأثیرگذار بر شکل دهی به ساختار شهر شیراز است. بدین ترتیب با بکارگیری روش چیدمان فضا و معیار ارزش همپیوندی در ساختار شهر شیراز در چهار عصر سرعت بدست آمده؛ همچنین بررسی تفصیلی عصر حاضر در قالب تحلیل زیرساختهای فیزیکی، مجازی و شیوه های گوناگون سفر، به پراکندگی و تعدد محورهای عمدتاً شرقی-غربی، چندحرکتی-چندسرعتی با تمرکز بیشتر در بافت میانه شهر شیراز پی برده شده است. بر این اساس با پیوستگی و پخشایش متعادل محورهای بدست آمده، دستیابی به ساختار شهری منسجم میسر میشود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - رویکردی ریخت شناسانه در بررسی جایگاه بافت های فرسوده در ساختار فضایی شهر (مطالعه موردی: شهرتهران)
امید ریسمانچیان سایمون بلدر طرح ویژه نوسازی مصوب 1386، درنظرگرفتن بافتهای فرسوده در کل سازمان فضایی شهر و تعیین نقش آنها در نظام شهری، به عنوان راه حلی برای خارجکردن این فضاها از نواحی بسته به عنوان یک راه حل در نظر گرفته شده است. اما در مطالعات انجامشده هیچ روش و راهکار کاربردی برای درک پیچ أکثردر طرح ویژه نوسازی مصوب 1386، درنظرگرفتن بافتهای فرسوده در کل سازمان فضایی شهر و تعیین نقش آنها در نظام شهری، به عنوان راه حلی برای خارجکردن این فضاها از نواحی بسته به عنوان یک راه حل در نظر گرفته شده است. اما در مطالعات انجامشده هیچ روش و راهکار کاربردی برای درک پیچیدگی سازمان فضایی شهر و نقش بافتهای فرسوده در آن ارائه نشده است. این مقاله، خصوصیات فضایی بافتهای فرسوده را از طریق روش چیدمان فضا و براساس تئوری حرکت طبیعی مورد بررسی قرار داده است. همچنین برخی از خصوصیات فضایی شهر تهران در جهت شناخت پیچیدگی سازمان فضایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این تحقیق ارائه مدارک مستدل درباره جایگاه بافتهای فرسوده در ساختار شهر تهران و رفع نقص روایی بودن مطالعات تاریخی میباشد. همچنین نتایج تحقیق تفاوت بین جدا افتادگی فضایی اجباری و انتخابی را در بافتهای مختلف شهری پررنگ کرده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - تاثیر ویژگیهای چیدمان فضایی بر ارتقای کیفیت محیط بستری
ساره نیک ابادی حسین ذبیحی آزاده شاهچراغیمقدمه: این تحقیق به بررسی تاثیر ابعاد و چیدمان فضایی اتاق های بستری بر بهبود بیماران با رویکردی میان دانشی در تحلیل محیط میتنی بر علوم داده پرداخت. روش پژوهش: پژوهش حاضر به روش ترکیبی (Mixed method) از مرور شواهد مطالعات پیشین و کدنویسی در محیط برنامه نویسی پایتون انجا أکثرمقدمه: این تحقیق به بررسی تاثیر ابعاد و چیدمان فضایی اتاق های بستری بر بهبود بیماران با رویکردی میان دانشی در تحلیل محیط میتنی بر علوم داده پرداخت. روش پژوهش: پژوهش حاضر به روش ترکیبی (Mixed method) از مرور شواهد مطالعات پیشین و کدنویسی در محیط برنامه نویسی پایتون انجام گرفت. دادههای تحقیق شامل ﻣﺸﺨﺼﺎت دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ، شرح حال بیماران و ویژگی های محیطی بود که از طریق سیستم HIS بیمارستان (Hospital Information System) و مشاهده میدانی گردآوری شد. این مطالعه به صورت مقطعی در سال 98 و با حجم نمونه 330 بیمار در بیمارستان امید انجام شد. همبستگی دادهها از طریق ترسیم نقشههای حرارتی و آزمون مجذور کای با سطح معنیداری (α < 0.05) سنجیده شد. یافتهها: بر اساس آزمون Chi-squared دو ویژگی شامل تعداد تختها و چشمانداز قابل مشاهده از پنجره با مدت بستری بیماران همبسته بودند. همچنین طبق نقشه حرارتی فاصله اتاقها از ایستگاه پرستاری و ورودی بخش به ترتیب با مقادیر همبستگی 0.69 و 0.76 در مقایسه با وسعت اتاقها با مقدار همبستگی0.5 ارتباط بیشتری با مدت بستری بیماران داشتند. تاثیر طول اتاق نسبت به عرض آن به ترتیب با مقادیر همبستگی 0.52 و 0.48 بیشتر بود. میان دو ویژگیهای راست یا چپ دست بودن و همچنین موقعیت تختها نسبت به پنجره با مدت بستری بیماران ارتباط معناداری یافت نشد. نتیجهگیری: نتایج کلی تحقیق تاثیر چیدمان محیط بر بهبود بیماران را تایید کرد. همچنین این تحقیق گامی در توسعه حوزه طراحی مبتنی بر شواهد ارائه کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - چیدمان فضایی خانه های تاریخی با زمینه های اجتماعی و فرهنگی* (مورد مطالعه: خانه های تاریخی کاشان)
وحید میرزایی حسن سجادزاده نسیم خانلوهدف اصلی انجام پژوهش، سنجش شاخص عمق و ارتباط آن با منطق اجتماعی- فرهنگی است که در نرم افزار (Ucl depth map) جهت مدلسازی 10 خانه تاریخی کاشان در بررسی مولفه های عمق کلی، عمق نسبی و میانگین شاخص آرایش فضایی برای کل بناها استفاده شده است. به منظور بررسی نقش مکان یابی اجزای أکثرهدف اصلی انجام پژوهش، سنجش شاخص عمق و ارتباط آن با منطق اجتماعی- فرهنگی است که در نرم افزار (Ucl depth map) جهت مدلسازی 10 خانه تاریخی کاشان در بررسی مولفه های عمق کلی، عمق نسبی و میانگین شاخص آرایش فضایی برای کل بناها استفاده شده است. به منظور بررسی نقش مکان یابی اجزای خانه ها در ارتقای راندمان عملکردی، شاخص عمق در این خانه ها (رزاقیان، ابریشمچی، الماسی، رضوانیان، فخره ای، مظفری، آب ماهی، عادل، لاجوردی، بهی) در ارتقای راندمان عملکردی مورد مطالعه قرار می گیرد. یافته های پژوهش نشان داد ارزش فضایی در راستای منطق اجتماعی-فرهنگی معماری ایرانی اسلامی در شهر کاشان در رابطه با شاخص عمق نظام می یابد. در رابطه با سه دری یا پنج دری، مشاهده می شود که در خانه های ذکر شده، این فضا ًاولا به تعداد ًنسبتا زیادی (بیش از دو فضا) موجود است ثانیاً جایگاه ثابتی به لحاظ میزان عمق ندارد و موقعیت آن در هر خانه متفاوت است. براساس نتایج حاصل از این بررسی، مشاهده شد خانه های منطقه، در کل دارای عمق کم بوده و سلسله مراتب فضایی آن چندان پیچیده نمی باشد ومعانی اجتماعی فرهنگی مشابهی در هر یک از خانه ها وجود دارد و خانه ها دارای یک هسته مرکزی حیاط بوده که مرکز عرصه های سرویس دهنده و سرویس گیرنده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - واکاوی مولفه های اجتماعی تاثیرگذار در نحوه چیدمان فضایی معماری خانه های بومی روستاهای شهرستان سراب
محمد گل محمدی محمد عدالت خواه اکبر عبداله زاده طرفمطالعه حاضر طبق روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی-توسعه ای نوشته شده است. پس از تجزیه و تحلیل آماری و کمی برای شناسایی استراتژی ها ، از روش کیفی مطابق با روش زنجیره - ترکیبی استفاده شد. مطالعات میدانی با مصاحبه های هدفمند ، تهیه برنامه ها و تصویربرداری انجام شد. پ أکثرمطالعه حاضر طبق روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی-توسعه ای نوشته شده است. پس از تجزیه و تحلیل آماری و کمی برای شناسایی استراتژی ها ، از روش کیفی مطابق با روش زنجیره - ترکیبی استفاده شد. مطالعات میدانی با مصاحبه های هدفمند ، تهیه برنامه ها و تصویربرداری انجام شد. پرسشنامه محقق ساخته در دو مرحله به جامعه آماری ارسال شد. پس از جمع آوری پرسشنامه ها ، با استفاده از تکنیک دلفی فازی ، در دو مرحله تأیید شد. سپس با مدلسازی معادلات ساختاری در نرم افزار SmartPLS ، اهمیت معیارها تأیید شد. سپس با استفاده از مدل BWM ، معیارها در نرم افزار SPSS و Matlab رتبه بندی شدند. در نتیجه ، ضریب امنیتی با نمره 0.436 رتبه اول ، ضریب حفظ حریم فضایی با نمره 0.321 رتبه دوم و وجود امکانات لازم برای تعاملات اجتماعی با امتیاز 0.243 در رتبه سوم قرار گرفت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - تاثیر مولفه های چیدمان فضا، کاربری زمین و ترافیک و شبکه معابر بر آلودگی هوای شهری (مورد مطالعه: شهر تبریز)
روح اله نمکی اکبر عبدالله زاد ه طرف حسن ستاری ساربانقلیآلودگی هوا در شهر یکی از مهمترین مسائلی است که روی محیط زیست، سلامت جامعه، اقتصاد، مدیریت مناطق شهری و ... تاثیر می گذارد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر مولفههای چیدمان فضا، کاربری زمین و ترافیک و شبکه معابر بر آلودگی هوای شهری می باشد. روش تحقیق حاضر، توصیفی-تحلیلی است أکثرآلودگی هوا در شهر یکی از مهمترین مسائلی است که روی محیط زیست، سلامت جامعه، اقتصاد، مدیریت مناطق شهری و ... تاثیر می گذارد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر مولفههای چیدمان فضا، کاربری زمین و ترافیک و شبکه معابر بر آلودگی هوای شهری می باشد. روش تحقیق حاضر، توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق را خبرگان و کارشناسان ساکن تبریز تشکیل میدادند. حجم نمونه در نظر گرفته شده 45 نفر بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های آماری توصیفی و رگرسیون در محیط نرم افزار spss استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که کاربری زمین، چیدمان فضا، ترافیک و شبکه معابر و تراکم شهری بر آلودگی هوا تاثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین از بین مولفههای مربوط با چیدمان فضا مولفه هم پیوندی دارای بیشترین تاثیر است. از بین مولفههای مربوط به کاربری زمین، مولفه تراکم فضای سبز تاثیری معکوس بر آلودگی هوا دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - واکاوی سازمان فضایی منطقه ای و پایداری محیطی در نظام شکل گیری فضا
احسان درستکار رقیه ودایع خیریفضا و استقرار فعالیت و سکونت در آن نیازمند سازمانی مستقل در کنار مراحل و فرایندهای اجرایی است. سازمانی که از آن به عنوان نقطه کلیدی در ایجاد تعادل و توازن در منطقه یاد می شود. سازمان فضایی در دو شکل موجود و پیشنهادی بیان می گردد که تا تشخیص و شناسایی درست و تحلیل مناسب أکثرفضا و استقرار فعالیت و سکونت در آن نیازمند سازمانی مستقل در کنار مراحل و فرایندهای اجرایی است. سازمانی که از آن به عنوان نقطه کلیدی در ایجاد تعادل و توازن در منطقه یاد می شود. سازمان فضایی در دو شکل موجود و پیشنهادی بیان می گردد که تا تشخیص و شناسایی درست و تحلیل مناسب وضع موجود نمی توان به الگوی پیشنهادی دقیق به شکل صحیح و منسجم رسید. از این رو مرحله شناخت در مراحل ابتدایی بسیار مهم و ضروری است. از طرفی مراحل اجرایی سازمان فضایی خود از فرایندی دشواری پیروی می کند. مسئله تحقیق پی بردن به مراحل پیچیده سازمان فضایی در کنار رسیدن به اهداف منطقه است. هدف تحقیق رسیدن به یک فرایند مشخص و نظام مند در سازمان فضایی که با روش تحقیق اسنادی و بررسی کتابخانه ای انجام شده است. نتیجه حاصل پس از بررسی و مطالعه کتوب و اسناد موجود این است که سازمان فضایی مناسب و کارا شامل مراحل تشخیص فضا، تشخیص اجزا، تحلیل اجزا به تفکیک عناصر در محیط و ویژگی های آنها و در نتیجه تصویر سازی و شکل بندی سازمان فضایی به شکل کلان می باشد که با انجام درست مراحل فوق به سمت تعادل منطقه ای گام بلندی برداشته می شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - ریختشناسی معماری معنامحور با استفاده از روش چیدمان فضا (مطالعه موردی: مسجد حکیم اصفهان)
نرجس فلکیان حسین صفری علی کاظمیبرخی از نظریهپردازان بر این اصل اعتقاد دارند که با طراحی محیط کالبدی، معنا به وجود میآید. لذا معنا از دو حیث قابل بررسی است: بعد ذهنی و عینی یا فیزیکی. هدف از پژوهش تبیین معنا در معماری بناهای شاخص مذهبی دوره صفویه اصفهان، با استفاده از تحلیل ویژگیهای فیزیکی فضای معم أکثربرخی از نظریهپردازان بر این اصل اعتقاد دارند که با طراحی محیط کالبدی، معنا به وجود میآید. لذا معنا از دو حیث قابل بررسی است: بعد ذهنی و عینی یا فیزیکی. هدف از پژوهش تبیین معنا در معماری بناهای شاخص مذهبی دوره صفویه اصفهان، با استفاده از تحلیل ویژگیهای فیزیکی فضای معماری آنهاست. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که کدام یک از فضاهای مسجد از بعد فیزیکی و کالبدی معنادهی بیشتری دارد و دلیل معناداری فضاهای مسجد چیست؟ به همین منظور از میان ادوار تاریخی، دوره صفویه و از میان بناهای مذهبی، مسجد حکیم اصفهان به عنوان نمونه موردی انتخاب شد. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی میباشد. روش تحلیل آن نیز با استفاده از نرمافزار دپس مپ و آنالیز مؤلفههای ریختشناسی معماری نظیر: همپیوندی، نفوذپذیری، گوناگونی، خوانایی، وحدت فضایی و عمق فضا در فضاهای مختلف مسجد حکیم است. پس از آنالیز نقشهها توسط نرمافزار دپس مپ و مشاهده رفتارهای حرکتی انسانی، این نتیجه حاصل گشت که حیاط علاوه بر داشتن شفافیت و تداوم دید بصری، دارای میزان بالاتری از هم پیوندی، نفوذپذیری و وحدت فضایی میباشد. همچنین از حیث گوناگونی شبستان با تلفیق فضاهای باز، نیمه باز و بسته، نسبت به سایر فضاهای مسجد از میزان گوناگونی بیشتری برخوردار است و علاوه بر آن دارای بیشترین میزان قابلیت انتخاب بوده است. مشاهده میدانی رفتار حرکتی و بصری بازدیدکنندگان مسجد نیز تأییدی بر این مدعاست. از دستاوردهای این پژوهش میتوان در طراحی مساجد امروزی با توجه به الزامات و نیازهای جدید نیز بهره جست. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - بررسی قابلیت پیاده مداری در افزایش حضورپذیری شهروندان با استفاده از رویکرد چیدمان فضا در محلات شهری مطالعه موردی: محله استاد سرا
حمیدرضا صارمی نرگس طالب ولی اله سمیه حبیبیچکیده منافع پیاده در شهرها و امکان سنجى قابلیت پیاده روی معابر موجب عرضه روش هاى نوینى گردیده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل نقش پارامترهای پیکره بندی فضایی بر قابلیت پیاده مداری در محلات شهری می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع کمی و از ماهیت و روش کار جزء روش توصیف أکثرچکیده منافع پیاده در شهرها و امکان سنجى قابلیت پیاده روی معابر موجب عرضه روش هاى نوینى گردیده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل نقش پارامترهای پیکره بندی فضایی بر قابلیت پیاده مداری در محلات شهری می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع کمی و از ماهیت و روش کار جزء روش توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش های کتابخانه ای و اسنادی استفاده شده است. جهت تحلیل برخی پارامترهای پیکره بندی فضایی از نقشه های تحلیل به دست آمده از کاربست نرم افزارهای DepthMap و سیستم GIS استفاده شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش محله استاد سرا شهر رشت که دارای مساحتی بالغ بر 73 هکتار و از جمعیتی حدود 9335 نفر برخوردار می باشد. ما در این پژوهش به دنبال بررسی اثرات و قابلیت های پیاده مداری بر افزایش حضورپذیری شهروندان در فضای شهری، در محله استاد سرا می باشیم که به این منظور در ابتدا به بررسی پارامترهای چیدمان فضا در محله می پردازیم تا مشخص کنیم که خیابان های محدوده که به صورت پیاده روی مورد استفاده قرار می گیرند به چه صورتی هستند. نتایج بررسى ها حاکى از این مطلب می باشد که ساختار فضایی و ترکیب بندی شبکه معابر در این محدوده به گونه های است که دسترسی به درون این محله مناسب بوده و این محله دارای جایگاه مناسبی در ساختار و استخوان بندی کلان شهر می باشند که خود باعث ارتقاء فعالیت های اقتصادی و اجتماعی در این محله شده و شرایط توسعه کالبدی، رفاهی و زیست محیطی را فراهم می آورد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - تحلیل رابطه ساختار فضایی با وقوع جرائم شهری به کمک روش چیدمان فضا (مطالعه موردی: جرائم سرقت در شهر تهران)
محمدکاظم جباری مهین نسترن محمود محمدی محسن کلانتریچکیده از مهمترین عوامل تأثیرگذار در بروز ناهنجاریهای اجتماعی، ویژگیهای مکانی و تسهیلات محیطی مکانهای وقوع بزهکاری است. الگوی کاربری اراضی، فرم، شکل و منطقه بندیهای شهری و نحوه توزیع فعالیت ها، عناصر و اجزای ترکیب دهنده شهر بر روی وقوع جرم تأثیر بسزایی دارد. اگر محیط أکثرچکیده از مهمترین عوامل تأثیرگذار در بروز ناهنجاریهای اجتماعی، ویژگیهای مکانی و تسهیلات محیطی مکانهای وقوع بزهکاری است. الگوی کاربری اراضی، فرم، شکل و منطقه بندیهای شهری و نحوه توزیع فعالیت ها، عناصر و اجزای ترکیب دهنده شهر بر روی وقوع جرم تأثیر بسزایی دارد. اگر محیط از لحاظ ویژگیهای ساختاری آن در نظر گرفته شود، رفتار ضد اجتماعی میتواند با ویژگیهای کالبدی محیط در ارتباط باشد. هدف پژوهش سنجش میزان تأثیرگذاری ساختار فضایی بر وقوع جرائم سرقت با استفاده از روش چیدمان فضا میباشد. در این پژوهش با توجه به موضوع و پرسش پژوهش، ترکیبی از روشهای توصیفی، تطبیقی و تحلیلی استفاده شده است جامعه آماری پژوهش مجموعه جرائم ارتکابی سرقت است که در دوره زمانی پژوهش (فروردین تا اسفند 1387) در محدوده شهر تهران به وقوع پیوسته است. تحلیل یافتهها نشان میدهند که جرائم سرقت گرایش دارند که در محلاتی با همپیوندی کلان بالا، متمرکز شوند. این موضوع در مورد محلاتی با عمق بیشتر معکوس میباشد. همچنین این مورد در مورد مؤلفه اتصال نیز صادق است به جز گروه همسان فردوسی-بهارستان که محله فردوسی نسبت به محله بهارستان دارای جرائم بیشتر و میانگین اتصال بالاتری دارد اما محله بهارستان تعداد جرائم کمتری با میانگین اتصال کمتری میباشد. در همین محدودهها کاربریهای اراضی تجاری بسیاری متمرکز شدهاند. این بدان معنی است که اگر کاربریهای تجاری با مقیاس منطقهای و شهری واقع شده باشند، تعداد بیشتری از انواع جرائم مرتبط به آنها وجود خواهد داشت. بنابراین به نظر میرسد همپیوندی کلان، جرم را برای کاربریهایی که اغلب با فعالیتهای تجاری مرتبط هستند تشویق میکنند (فروشگاهها، مراکز خرید، رستورانها و همچنین مکانهایی که خیلی زیاد با فعالیتهای تجاری در ارتباط هستند مانند بانکها، مؤسسات مالی و بیمهها). تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - نقش و کارکرد بازار روز در سازمان یابی فضایی شهرهای شمالی ایران با استفاده از تئوری چیدمان فضا (مطالعه موردی: بازار روز نوشیروانی بابل)
احمد علی زاده فرد غلامرضا کاظمیانتمدن تابع عواملی چند است:زمین قابل ساخت، باران و عوامل و اوضاع اقتصادی.در واقع نخستین قدم در راه تمدن، کشاورزی است. وقتی فرهنگ عمومی به حد معینی برسد، فکر کشاورزی تولید می شود و تنها تمدن است که انسان را به فکر ایجاد مدنیت و شهر می اندازد. سازمان فضایی شهر خود شامل عناص أکثرتمدن تابع عواملی چند است:زمین قابل ساخت، باران و عوامل و اوضاع اقتصادی.در واقع نخستین قدم در راه تمدن، کشاورزی است. وقتی فرهنگ عمومی به حد معینی برسد، فکر کشاورزی تولید می شود و تنها تمدن است که انسان را به فکر ایجاد مدنیت و شهر می اندازد. سازمان فضایی شهر خود شامل عناصر کانونی، خطی و پهنه ای می باشد که با چینش این عناصر بر روی زمین، نظم فضایی شهر ایجاد می شود. یکی از مهمترین عناصر سازمان فضایی شهرهای شمالی ایران، بازار روز می باشد که پژوهش حاضر سعی دارد یکی از وزین ترین عناصر سازمان فضایی در شهر بابل به نام بازار روز نوشیروانی را بررسی کرده و مفهوم بازار روز و تاثیرگذاری آن بر سازمان فضایی شهر با تئوری "چیدمان فضا" را بررسی کرده و همچنین راهکارهایی برای ارتقاء کیفیت عملکرد این بازار ارائه دهد. این تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی انجام شده است، گردآوری داده ها به شیوه اسنادی، مشاهده، پرسشنامه و مصاحبه و همچنین برداشت کالبدی صورت گرفته است و با نرم افزارهایAuto cad ،Arc GIS ، SPSS وDeapthmap مرتب سازی و تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که حوزه نفوذ این بازار، شهرستان بابل و حتی خارج استان می باشد، مهم ترین محل تعامل مردم روستاها با شهر می باشد و تاثیر بسزایی بر سازمان فضایی شهر داشته، مکان گزینی درستی شده، اما متناسب اهمیتی که در سازمان فضایی شهر دارد، عدم وجود معماری شایسته، مدیریت نادرست و نظارت ضعیف این بازار، از عملکرد و کارکرد این بازار کاسته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - تبیین رابطه متقابل الگوهای رفتاری و مورفولوژی خیابانهای شهری نمونه موردی: خیابانهای مرکزی بافت تاریخی شهر همدان
حسن سجاد زاده مریم فرخییکی از مهمترین و ضروریترین ابعادی که در طراحی محیط باید به آن توجه شود؛ فرایند احساس، ادراک و شناخت محیطی است که تجربه مکان و در نتیجه بازنمایش آن به صورت رفتار در فضاهای شهری را برای انسان هموار میسازد. لذا برای ساختن محیطهای سازگار و متناسب با نیازهای ادراکی-رفتار أکثریکی از مهمترین و ضروریترین ابعادی که در طراحی محیط باید به آن توجه شود؛ فرایند احساس، ادراک و شناخت محیطی است که تجربه مکان و در نتیجه بازنمایش آن به صورت رفتار در فضاهای شهری را برای انسان هموار میسازد. لذا برای ساختن محیطهای سازگار و متناسب با نیازهای ادراکی-رفتاری شهروندان باید شناخت صحیح و دقیق از رابطه بین انسان و محیط بدست آورد . در این میان خیابانهای تجاری به عنوان فضاهای شهری به یاد ماندنی، قابل دسترسی و معنیدار نقش مهمی در شکلگیری الگوهای رفتاری به عهده دارند. با مروری بر ویژگیهای کیفی و نقشهای خیابان شهری از گذشته تا به حال، میتوان به وضوح، کاهش کیفیتهای محیطی و در نتیجه کاهش کیفیت حضورپذیری را که عامل مهمی در زمینه تعامل انسان و محیط، به شمار میآید را مشاهده نمود. در چنین موقعیتی، ارزیابی و سنجش نمونههایی از خیابانهای شهری و بررسی اینکه این فضاها در حال حاضر چرا و چگونه مورد استفاده قرار میگیرند از اهمیت بسزایی برخوردار است. پژوهش پیش رو با مطالعه ویژگیهای فیزیکی خیابانهای شهری و فعالیتهای انسانی (فعالیتهای منفعل – فعال) از طریق پرسشنامه، و با بررسی رابطه متقابل انسان و فضا در فضاهای شهری مورد مطالعه (خیابانهای مرکزی شهر همدان) با استفاده از تکنیک Space Syntax و مدل تصمیمگیری چند شاخصه TOPSIS، به تبیین این نکته میپردازد که، الگوهای رفتاری کاربران به صورت مشخص، از ویژگیهای مورفولوژیک خیابانهای مورد مطالعه تبعیت مینماید. به گونهای که خیابانهای مورد مطالعه، با وجود ویژگیهای مشترکی از جمله زمان و سبک ساخت، طول و عرض محور، موقعیت قرارگیری، به فراخور ویژگیهای متفاوت مورفولوژیکی از جمله همپیوندی و اتصال فضایی، تنوع و تراکم فعالیتی و نیز ویژگیهای کیفی مکان شهری، بستر شکلگیری و زمینهساز الگوهای رفتاری متفاوتی هستند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - تحلیل ارتباط میان ساختار فضایی و رفتار حرکتی کاربران به روش چیدمان فضا (مطالعه موردی: پردیس مرکزی دانشگاه تهران)
سعیده کلانتری احمد اخلاصی علی اندجی گرمارودی آرمان خلیل بیگی خامنهطراحی فضای معماری، بهطور خاص در این پژوهش فضای دانشگاهی، بیتوجه به ساختار فضاییِ منسجم، باعث ایجاد تراکم بالا و یا متروکه شدن بخشهای مختلف فضا میشود. این مقاله ارتباط میان ساختارِ فضایی و حرکت کاربران در مسیرها در پردیس مرکزی دانشگاه تهران را بررسی میکند. به این من أکثرطراحی فضای معماری، بهطور خاص در این پژوهش فضای دانشگاهی، بیتوجه به ساختار فضاییِ منسجم، باعث ایجاد تراکم بالا و یا متروکه شدن بخشهای مختلف فضا میشود. این مقاله ارتباط میان ساختارِ فضایی و حرکت کاربران در مسیرها در پردیس مرکزی دانشگاه تهران را بررسی میکند. به این منظور فضای دانشگاه با هفت دانشکده و سایر ساختمانهای مربوطه مورد آزمون قرار گرفت که برای تحلیل ساختار فضایی آن از روش چیدمان فضا استفاده شده است. روش انجام این پژوهش شبیهسازی از طریق نرم افزار دپت مپ میباشد، و نیز برای انجام آن از نمونه موردی استفاده شده است. در این تحلیل تعداد چهار شاخص در زیرگروههای اجتماعی، کالبدی و رفتارشناسی مورد بررسی قرار گرفته است که در نهایت با شاخص حرکت طبیعی مورد مقایسه قرار میگیرد. نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته، همچنین جداول مربوط به این شبیهسازی استخراج و مورد بحث قرار گرفته است. نتایج نشان میدهد ارتباط معنادار قوی و مستقیم میان ارزش همپیوندی فضاهای حاصل از تحلیل چیدمان فضا و رفتارهای حرکتی کاربران برقرار است که بصورت گرافیکی نشان داده میشود. بنابراین یکی از دلایل مهم تراکم و ازدحام کاربران در بعضی نقاطِ فضا و همچنین متروکه بودن و خلوتی بعضی نقاط دیگر، وجود ساختار کالبدی معماری در سایت مورد نظر میباشد. بر اساس نتایج بهدست آمده، میتوان تغییراتی را در تحرکات کاربران، باتوجه به طرحهای پیشنهادی مربوط به کالبد معماری در فضای دانشگاه، پیشبینی کرد. این پژوهش همچنین بر روی روش تحلیل و ارزیابی به روش چیدمان فضا بر روی یک نمونه موردی تمرکز دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - ریختشناسی معماری معنامحور با استفاده از روش چیدمان فضا (مطالعه موردی: مسجد حکیم اصفهان)
نرجس فلکیان حسین صفری علی کاظمیبرخی از نظریهپردازان بر این اصل اعتقاد دارند که با طراحی محیط کالبدی، معنا به وجود میآید. لذا معنا از دو حیث قابل بررسی است: بعد ذهنی و عینی یا فیزیکی. هدف از پژوهش تبیین معنا در معماری بناهای شاخص مذهبی دوره صفویه اصفهان، با استفاده از تحلیل ویژگیهای فیزیکی فضای معم أکثربرخی از نظریهپردازان بر این اصل اعتقاد دارند که با طراحی محیط کالبدی، معنا به وجود میآید. لذا معنا از دو حیث قابل بررسی است: بعد ذهنی و عینی یا فیزیکی. هدف از پژوهش تبیین معنا در معماری بناهای شاخص مذهبی دوره صفویه اصفهان، با استفاده از تحلیل ویژگیهای فیزیکی فضای معماری آنهاست. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که کدام یک از فضاهای مسجد از بعد فیزیکی و کالبدی معنادهی بیشتری دارد و دلیل معناداری فضاهای مسجد چیست؟ به همین منظور از میان ادوار تاریخی، دوره صفویه و از میان بناهای مذهبی، مسجد حکیم اصفهان به عنوان نمونه موردی انتخاب شد. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی میباشد. روش تحلیل آن نیز با استفاده از نرمافزار دپس مپ و آنالیز مؤلفههای ریختشناسی معماری نظیر: همپیوندی، نفوذپذیری، گوناگونی، خوانایی، وحدت فضایی و عمق فضا در فضاهای مختلف مسجد حکیم است. پس از آنالیز نقشهها توسط نرمافزار دپس مپ و مشاهده رفتارهای حرکتی انسانی، این نتیجه حاصل گشت که حیاط علاوه بر داشتن شفافیت و تداوم دید بصری، دارای میزان بالاتری از هم پیوندی، نفوذپذیری و وحدت فضایی میباشد. همچنین از حیث گوناگونی شبستان با تلفیق فضاهای باز، نیمه باز و بسته، نسبت به سایر فضاهای مسجد از میزان گوناگونی بیشتری برخوردار است و علاوه بر آن دارای بیشترین میزان قابلیت انتخاب بوده است. مشاهده میدانی رفتار حرکتی و بصری بازدیدکنندگان مسجد نیز تأییدی بر این مدعاست. از دستاوردهای این پژوهش میتوان در طراحی مساجد امروزی با توجه به الزامات و نیازهای جدید نیز بهره جست. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - بررسی قابلیت پیاده مداری در افزایش حضورپذیری شهروندان با استفاده از رویکرد چیدمان فضا در محلات شهری مطالعه موردی: محله استاد سرا
حمیدرضا صارمی نرگس طالب ولی اله سمیه حبیبیچکیده منافع پیاده در شهرها و امکان سنجى قابلیت پیاده روی معابر موجب عرضه روش هاى نوینى گردیده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل نقش پارامترهای پیکره بندی فضایی بر قابلیت پیاده مداری در محلات شهری می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع کمی و از ماهیت و روش کار جزء روش توصیف أکثرچکیده منافع پیاده در شهرها و امکان سنجى قابلیت پیاده روی معابر موجب عرضه روش هاى نوینى گردیده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل نقش پارامترهای پیکره بندی فضایی بر قابلیت پیاده مداری در محلات شهری می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع کمی و از ماهیت و روش کار جزء روش توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش های کتابخانه ای و اسنادی استفاده شده است. جهت تحلیل برخی پارامترهای پیکره بندی فضایی از نقشه های تحلیل به دست آمده از کاربست نرم افزارهای DepthMap و سیستم GIS استفاده شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش محله استاد سرا شهر رشت که دارای مساحتی بالغ بر 73 هکتار و از جمعیتی حدود 9335 نفر برخوردار می باشد. ما در این پژوهش به دنبال بررسی اثرات و قابلیت های پیاده مداری بر افزایش حضورپذیری شهروندان در فضای شهری، در محله استاد سرا می باشیم که به این منظور در ابتدا به بررسی پارامترهای چیدمان فضا در محله می پردازیم تا مشخص کنیم که خیابان های محدوده که به صورت پیاده روی مورد استفاده قرار می گیرند به چه صورتی هستند. نتایج بررسى ها حاکى از این مطلب می باشد که ساختار فضایی و ترکیب بندی شبکه معابر در این محدوده به گونه های است که دسترسی به درون این محله مناسب بوده و این محله دارای جایگاه مناسبی در ساختار و استخوان بندی کلان شهر می باشند که خود باعث ارتقاء فعالیت های اقتصادی و اجتماعی در این محله شده و شرایط توسعه کالبدی، رفاهی و زیست محیطی را فراهم می آورد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - تحلیل رابطه ساختار فضایی با وقوع جرائم شهری به کمک روش چیدمان فضا (مطالعه موردی: جرائم سرقت در شهر تهران)
محمدکاظم جباری مهین نسترن محمود محمدی محسن کلانتریچکیده از مهمترین عوامل تأثیرگذار در بروز ناهنجاریهای اجتماعی، ویژگیهای مکانی و تسهیلات محیطی مکانهای وقوع بزهکاری است. الگوی کاربری اراضی، فرم، شکل و منطقه بندیهای شهری و نحوه توزیع فعالیت ها، عناصر و اجزای ترکیب دهنده شهر بر روی وقوع جرم تأثیر بسزایی دارد. اگر محیط أکثرچکیده از مهمترین عوامل تأثیرگذار در بروز ناهنجاریهای اجتماعی، ویژگیهای مکانی و تسهیلات محیطی مکانهای وقوع بزهکاری است. الگوی کاربری اراضی، فرم، شکل و منطقه بندیهای شهری و نحوه توزیع فعالیت ها، عناصر و اجزای ترکیب دهنده شهر بر روی وقوع جرم تأثیر بسزایی دارد. اگر محیط از لحاظ ویژگیهای ساختاری آن در نظر گرفته شود، رفتار ضد اجتماعی میتواند با ویژگیهای کالبدی محیط در ارتباط باشد. هدف پژوهش سنجش میزان تأثیرگذاری ساختار فضایی بر وقوع جرائم سرقت با استفاده از روش چیدمان فضا میباشد. در این پژوهش با توجه به موضوع و پرسش پژوهش، ترکیبی از روشهای توصیفی، تطبیقی و تحلیلی استفاده شده است جامعه آماری پژوهش مجموعه جرائم ارتکابی سرقت است که در دوره زمانی پژوهش (فروردین تا اسفند 1387) در محدوده شهر تهران به وقوع پیوسته است. تحلیل یافتهها نشان میدهند که جرائم سرقت گرایش دارند که در محلاتی با همپیوندی کلان بالا، متمرکز شوند. این موضوع در مورد محلاتی با عمق بیشتر معکوس میباشد. همچنین این مورد در مورد مؤلفه اتصال نیز صادق است به جز گروه همسان فردوسی-بهارستان که محله فردوسی نسبت به محله بهارستان دارای جرائم بیشتر و میانگین اتصال بالاتری دارد اما محله بهارستان تعداد جرائم کمتری با میانگین اتصال کمتری میباشد. در همین محدودهها کاربریهای اراضی تجاری بسیاری متمرکز شدهاند. این بدان معنی است که اگر کاربریهای تجاری با مقیاس منطقهای و شهری واقع شده باشند، تعداد بیشتری از انواع جرائم مرتبط به آنها وجود خواهد داشت. بنابراین به نظر میرسد همپیوندی کلان، جرم را برای کاربریهایی که اغلب با فعالیتهای تجاری مرتبط هستند تشویق میکنند (فروشگاهها، مراکز خرید، رستورانها و همچنین مکانهایی که خیلی زیاد با فعالیتهای تجاری در ارتباط هستند مانند بانکها، مؤسسات مالی و بیمهها). تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - تحلیل جرم خیزی فضاهای شهری بر اساس تئوری چیدمان فضا (مطالعه موردی: شهر پاکدشت)
کرامت اله زیاری وحید عباسی فلاح حسن خدابنده لو مهدی احساسی خواهمقدمه: پیکرهبندی فضایی، نحوه چیده شدن فضاها در کنار یکدیگر و در روابط آنها با هم است که نمایشدهنده اهمیت چگونگی ارتباطات فضایی در کل سیستم است. هدف پژوهش: این پژوهش جهت سنجش رابطه بین امنیت و پیکرهبندی فضایی، شاخصهای همپیوندی، اتصال، انتخاب، کنترل و انواع جرایم سرق أکثرمقدمه: پیکرهبندی فضایی، نحوه چیده شدن فضاها در کنار یکدیگر و در روابط آنها با هم است که نمایشدهنده اهمیت چگونگی ارتباطات فضایی در کل سیستم است. هدف پژوهش: این پژوهش جهت سنجش رابطه بین امنیت و پیکرهبندی فضایی، شاخصهای همپیوندی، اتصال، انتخاب، کنترل و انواع جرایم سرقت مورد بررسی قرار گرفته است. روششناسی تحقیق: پژوهش حاضر با توجه رویداد مکانی جرایم ابتدا اکتشافی و سپس در جهت بررسی عوامل فضایی مؤثر بر رخداد جرایم از نوع تحلیلی بوده است. نقشه مربوط به چیدمان فضا یعنی خطوط محوری بر پایه وضع موجود فضاهای شهری و شبکه ارتباطات و اتصالات شهر پاکدشت با لایه مربوط به جرائم در سامانه اطلاعات جغرافیایی همپوشانی گردیده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مطالعاتی پژوهش محدوده قانونی شهر پاکدشت میباشد.یافتهها و بحث: در نقشه ها تحلیلی از پراکنش انواع جرائم سرقت در ارتباط با پیکرهبندی فضایی شهر به دست آمده است. در نهایت سطح همبستگی بین شاخصهای پیکرهبندی فضایی و انواع جرایم سرقت از طریق آزمون همبستگی پیرسون مورد سنجش قرار گرفته است. نتایج: نتایج نشان میدهد که بین میزان وقوع جرایم فرصتطلبانه (سرقت) با شاخصهای پیکرهبندی فضایی یک ارتباط مثبت برقرار است، به نحوی که با افزایش سطح این شاخصها، جرایم سرقت نیز افزایش یافته است و به مجرمین در این زمینه امکان سرقت بالاتری را داده است؛ اما به صورت تفصیلی این رابطه و ارتباط در جرایم سرقت منازل مسکونی و کشزنی، قاپزنی منفی بوده است و سرقت منازل مسکونی در مناطق با همپیوندی کمتر اما با عمق بالاتر صورت گرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - ارزیابی تأثیر مؤلفه نفوذپذیری بر ارتقای کیفیت در فضاهای باز عمومی با روش چیدمان فضا (Space Syntax) (مطالعه موردی: محله باقرآباد شهر رشت)
حانیه حسنی پور علی کاظمی آرش ثقفیمقدمه: فضاهای باز شهری عضو جداییناپذیری شهرها و خصوصاً کلانشهرها هستند که مأمنی جهت حضور و فعالیت شهروندان بوده و با توجه به اقتضائات زندگی مدرن، امروزه وجود آنها یکی از عوامل اصلی کیفیت محیط زندگی به شمار میرود. کیفیت فضاهای شهری خود تابع عوامل متعدد کالبدی، عملکرد أکثرمقدمه: فضاهای باز شهری عضو جداییناپذیری شهرها و خصوصاً کلانشهرها هستند که مأمنی جهت حضور و فعالیت شهروندان بوده و با توجه به اقتضائات زندگی مدرن، امروزه وجود آنها یکی از عوامل اصلی کیفیت محیط زندگی به شمار میرود. کیفیت فضاهای شهری خود تابع عوامل متعدد کالبدی، عملکردی، زیبایی شناسانه، اجتماعی و اقتصادی است که از گذشته تاکنون از دیدگاههای متفاوت مورد تحلیل و ارزیابی قرارگرفته است. در این مطالعه نیز یکی از مولفه های کیفیت فضای شهری، با توجه به وضعیت توسعه یک محدوده شهری، مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این مطالعه بهطور ویژه به موضوع نفوذپذیری و دسترسیپذیری فضاهای شهری خیابان پرداخته شده است. درواقع هدف آن بوده که مشخص گردد با افزایش دسترسیها و یا به عبارتی احداث معابر دسترسی جدید، تا چه میزان کیفیت محیطی افزایش مییابد.روششناسی تحقیق: برای تحلیل از تکنیک چیدمان فضا استفاده شده است و در آن مؤلفههای هم پیوندی، کنترل، انتخاب، عمق و اتصال از دو طریق ویزیبیلیتی (Visibility) و آگزیال مپ (Axial Map) مورد ارزیابی قرارگرفتهاند. در واقع این مولفه ها در دو نقشه از یک مکان با فاصله زمانی، مورد ارزیابی قرار گرفته اند.قلمرو جغرافیایی پژوهش: برای تحلیل این موضوع، از نمونه مطالعاتی محله باقرآباد شهر رشت استفاده شده است. این محدوده از معابر پر رفت و آمدی تشکیل شده است که در فاصله 25 سال (1373 تا 1398) معبر جدیدی در عرض، تعدادی از معابر شمالی- جنوبی این محدوده را باهم پیوند داده است.یافته ها: ارزیابیها نشان داده است که نقشههای سال 1398 تا حد زیادی نسبت به نقشه اولیه، در این مؤلفهها بهبود یافته است. در واقع با توجه به تحلیل صورت گرفته در خصوص پارامترهای چیدمان فضایی، نتایج نشان داد که همپیوندی در محدوده بهطورکلی در سال 1398، بیشتر از سال 1373 میباشد.نتایج: با توجه به افزایش دسترسیپذیری و نفوذپذیری این محدوده بهواسطه احداث یک خیابان شرقی- غربی، بر این اساس، میتوان نتیجه گرفت که دسترسیپذیری بیشتر موجب افزایش همپیوندی فضایی شده که درنهایت نشانه بهبود کیفیت فضای شهری میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - بررسی خلوت قرارگاههای رفتاری در سکونتگاههای دانشجویی شهر قزوین براساس همساختی (رفتار- کالبد) (مطالعه موردی: سکونتگاههای دانشجویی لاله و نرگس دانشگاه آزاد اسلامی قزوین)
سارا شریعتی مهدی خاک زند فریبا البرزیمقدمه: قرارگاه رفتاری به عنوان محصول روانشناسی بوم شناختی بر نقش موقعیت فیزیکی در خلق رفتار انسان تاکید داشته و به تاثیر محیط فیزیکی بر مردمی که از آن بهره میبرند میپردازد. فضای سکونتگاه دانشجویی، به عنوان نوعی از زندگی سکونتی با تعریف شدن در عرصههای خصوصی تا عمومی، أکثرمقدمه: قرارگاه رفتاری به عنوان محصول روانشناسی بوم شناختی بر نقش موقعیت فیزیکی در خلق رفتار انسان تاکید داشته و به تاثیر محیط فیزیکی بر مردمی که از آن بهره میبرند میپردازد. فضای سکونتگاه دانشجویی، به عنوان نوعی از زندگی سکونتی با تعریف شدن در عرصههای خصوصی تا عمومی، سلسله مراتبی از قرارگاههای رفتاری است که در پیوند با هم نظامهای فعالیت را به وجود میآورند. ارتباط زنجیرهای قرارگاههای رفتاری با یکدیگر و شناسایی خردمکانهای رفتاری در درون یک پهنه و تلاش در جهت ساماندهی آنها و ایجاد پیوستگی میان آنها در جهت کیفیت محیطی از منظر خلوت درخواستی ساکنان در این مقر رفتاری بسیار حائز اهمیت است و در صورت عدم وجود کیفیات لازم، الگوهای رفتاری دچار اختلال می شود.هدف: این پژوهش به تاثیر الگوهای نظام فضایی سکونتگاههای دانشجویی بر رفتار مصرفکننده در فضای سکونتگاه دانشجویی بر پایه قرارگاه رفتاری دانشجو توجه دارد.روش شناسی تحقیق: بر این اساس ابتدا مولفه های کالبدی- رفتاری موثر بر کیفیت خلوت محیط رفتاری و علت ورود مفاهیم قرارگاه رفتاری در بررسی این مولفهها در فضاهای سکونتگاه دانشجویی در سه عرصه کلان، میانی و خرد بیان میشود و در ادامه نحوه تشکیل مدل مفهومی براساس نظریه قرارگاه رفتاری بارکر تبیین میشود. در پژوهش حاضر ثبت رویدادها به شیوه میدانی در نمونههای مورد مطالعه مورد بررسی قرار گرفته و از طریق پرسشنامه و تحلیل محتوای دادههای کیفی ضمن شناسایی مقرهای رفتاری، وزن مولفههای موثر در سکونتگاهها شامل الگوهای جامع رفتار، ویژگیهای کالبدی و هم ساختهای رفتار- ظرف کالبدی استخراج شدهاند. به موازات شیوه فوق به صورت کمی از تئوری نحو فضا با نرم افزار Depthmap به بررسی نقش شاخصهای چیدمان فضایی بر قرارگاههای رفتاری مصرف کنندگان سکونتگاهها و بررسی خلوت آنان پرداخته شده است و در نهایت استدلال منطقی به جمع بندی دادههای حاصل از شیوه پیمایشی و نرم افزار چیدمان فضا میانجامد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: نمونههای مورد بررسی جهت اعتبارسنجی مدل مفهومی، سکونتگاههای دانشجویی در مجتمع سکونتگاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین می باشد.یافته ها و بحث: یافته ها نشان میدهد که میان میزان خلوت پذیری فضای سکونتگاه دانشجویی با همنشینی مناسب عاملهای کالبدی- فضایی و ادراکی-رفتاری جهت تحقق الگوهای رفتاری پایدار مصرف کنندگان آن رابطه معناداری برقرار است و این عوامل بر مطلوبیت قرارگاه رفتاری اثرگذار خواهند بود.نتیجه گیری: هر دو شیوه نحو فضا و پیمایشی بر برتری همساختی مؤلفههای کالبدی – رفتاری در سکونتگاههای متمرکز نسبت به خطی اشاره دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - بررسی ارتباط بین نقشه های شناختی در حضورپذیری و ادراک سالمندان از فضای معماری (نمونه موردی: آسایشگاه سالمندان کهریزک)
فرناز چراغی فر حسین سلطان زاده هادی قدوسی فربا بالا رفتن سن قدرت و توانایی سالمندان در شناخت فضاهای معماری و محوطههای داخلی یا بیرونی مربوط به آن کاهش مییابد و این نکته از یک سو وابستگی آنان را به سایرین بیشتر میکند و اعتمادبهنفس آنان را کاهش میدهد و در مراحل بعدی ممکن است آنان قدرت راهیابی و مسیریابی را از أکثربا بالا رفتن سن قدرت و توانایی سالمندان در شناخت فضاهای معماری و محوطههای داخلی یا بیرونی مربوط به آن کاهش مییابد و این نکته از یک سو وابستگی آنان را به سایرین بیشتر میکند و اعتمادبهنفس آنان را کاهش میدهد و در مراحل بعدی ممکن است آنان قدرت راهیابی و مسیریابی را از دست بدهند. هدف از انجام این تحقیق این است که عوامل موثر در ادراک سالمندان از طریق بررسی نقشههای شناختی بررسی شود. این مقاله با استفاده از روش چیدمان فضا در چارچوب مطالعات رفتار محیطی، پاسخهای رفتاری و شناختی سالمندان در آسایشگاه سالمندان کهریزک موردبررسی قرار میدهد. این مطالعه پاسخهای رفتاری سازگار و ناسازگار را نسبت به پیکربندیهای فضایی در رابطه با سالمندان و محیط مسکونیشان را نشان میدهد. جامعه آماری شامل چهل و پنج سالمند مقیم آسایشگاه کهریزک میباشد که دارای توانایی شناختی و حرکتی هستند. در پژوهش حاضر، تطبیق نقش پیکرهبندی فضایی محیط و نقشههای شناختی حاصل از آن بر رفتارهای اجتماعپذیر سالمندان سنجیده شد. در این پژوهش از دو نوع تحلیل VGA و ISOVIST در چیدمان فضا استفاده شد . نتایج بیانگر آن بود که ارتباط معناداری میان نتایج حاصل از چیدمان فضایی و نقشههای شناختی حاصل از ادراک فضای سالمندان وجود دارد، لذا میتوان توجه به برخی فضاهای خاص و یا نادیده گرفتن برخی فضاها در نقشههای شناختی به دلیل ویژگیها و ساختار کالبدی معماری مجموعه میباشد. بر این اساس پیشنهادهایی جهت ادراکپذیری فضا توسط سالمندان ارائه شد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - بررسی ارتباط بین نقشه های شناختی در حضورپذیری و ادراک سالمندان از فضای معماری (نمونه موردی: آسایشگاه سالمندان کهریزک)
حسین سلطان زاده فرناز چراغی فر هادی قدوسی فربا بالا رفتن سن قدرت و توانایی سالمندان در شناخت فضاهای معماری و محوطههای داخلی یا بیرونی مربوط به آن کاهش مییابد و این نکته ازیک سو وابستگی آنان را به سایرین بیشتر میکند و اعتمادبهنفس آنان را کاهش میدهد و در مراحل بعدی ممکن است آنان قدرت راهیابی ومسیریابی را از دست بده أکثربا بالا رفتن سن قدرت و توانایی سالمندان در شناخت فضاهای معماری و محوطههای داخلی یا بیرونی مربوط به آن کاهش مییابد و این نکته ازیک سو وابستگی آنان را به سایرین بیشتر میکند و اعتمادبهنفس آنان را کاهش میدهد و در مراحل بعدی ممکن است آنان قدرت راهیابی ومسیریابی را از دست بدهند. هدف از انجام این تحقیق این است که عوامل موثر در ادراک سالمندان از طریق بررسی نقشههای شناختی بررسیدر چارچوب مطالعات رفتار محیطی، پاسخهای رفتاری و شناختی سالمندان در آسایشگاه روش چیدمان فضا شود. این مقاله با استفاده ازسالمندان کهریزک موردبررسی قرار میدهد. این مطالعه پاسخهای رفتاری سازگار و ناسازگار را نسبت به پیکربندیهای فضایی در رابطه باسالمندان و محیط مسکونیشان را نشان میدهد. جامعه آماری شامل چهل و پنج سالمند مقیم آسایشگاه کهریزک میباشد که دارای تواناییشناختی و حرکتی هستند. در پژوهش حاضر، تطبیق نقش پیکرهبندی فضایی محیط و نقشههای شناختی حاصل از آن بر رفتارهای اجتماعپذیرسالمندان سنجیده شد. در این پژوهش از دو نوع تحلیل VGA و ISOVIST در چیدمان فضا استفاده شد . نتایج بیانگر آن بود که ارتباطمعناداری میان نتایج حاصل از چیدمان فضایی و نقشههای شناختی حاصل از ادراک فضای سالمندان وجود دارد، لذا میتوان توجه به برخیفضاهای خاص و یا نادیده گرفتن برخی فضاها در نقشههای شناختی به دلیل ویژگیها و ساختار کالبدی معماری مجموعه میباشد. بر این اساسپیشنهادهایی جهت ادراکپذیری فضا توسط سالمندان ارائه شد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - نقش احداث شبکه آبرسانی شهری در تهران بر چیدمان فضایی عرصه ی مسکونی (با بررسی چند نمونه موردی)
مرتضی میرزاحسینیآبرسانی در تهران تا اواخر دوره پهلوی اول با استفاده از روشهای ساده مرسوم بوده است. آب قنوات از طریق نهرهای خاکی، مورداستفاده قرار میگرفته است و نیازهای اولیه زندگی را میسر میساخته است. در خانهها فضاهایی مانند مطبخ و دستشویی عموماً در حیاط سامان داده میشدند و آب مور أکثرآبرسانی در تهران تا اواخر دوره پهلوی اول با استفاده از روشهای ساده مرسوم بوده است. آب قنوات از طریق نهرهای خاکی، مورداستفاده قرار میگرفته است و نیازهای اولیه زندگی را میسر میساخته است. در خانهها فضاهایی مانند مطبخ و دستشویی عموماً در حیاط سامان داده میشدند و آب موردنیاز آنها عمدتاً از آبانبارها تامین میشده است. وجود تلفات و بیماریهای مختلف نظیر تیفوئید و ورم روده ناشی از مصرف آبهای آلوده، دولت را به این فکر واداشت تا اقدام به لولهگذاری برای تهیه آب شرب مردم نماید. لذا پرسش اصلی این پژوهش این است که لولهگذاری برای هر خانه تا چه میزان در چیدمان فضا در معماری مسکونی نقش داشته است؟ همچنین هدف از پژوهش پیش روی بررسی و واکاوی اولین سیستم آبرسانی تهران و تأثیر آن در تکوین معماری مسکونی است. پژوهش پیش رو از نوع کیفی است و از روش تحقیق تاریخی تفسیری و روش توصیفی- تحلیلی بهصورت آمیخته استفادهشده است. نتایج تحقیق نشان میدهد از عوامل مهم در تغییر چیدمان فضایی معماری مسکونی تهران، احداث شبکه ی لوله کشی و انتقال آب به داخل منازل بوده است. تغییر ساختار فضایی خانه از دوقسمتی به یک قسمتی-شصت درصد بنا و چهل درصد حیاط- از مهم ترین نتایج لوله کشی برای تهران محسوب می گردد. همچنین درنتیجهی لوله کشی، فضاهای تر همچون آشپزخانه به جهت بهره مندی از شبکه آبرسانی با تغییر مکان به نزدیک ورودی برای استفاده از انشعاب اصلی، زمینه ی حضور زنان در عرصه ی عمومی خانه را فراهم آورد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - واکاوی تطبیقی چیدمان فضایی خانههای دوره پهلوی و معاصر با زمینه اجتماعی-فرهنگی در شهر ارومیه و تبریز
توحید علی نژاد سیامک پناهی حسن ابراهیمی اصل اکبر عبدالله زاده طرفمشخص کردن و پیشبینی چیدمان فضایی-اجتماعی از دیرباز یک سؤال کلیدی تحقیقاتی در تحقیقات نحوی فضا بوده است. از طرفی خانه بهعنوان اصلی ترین مکان زندگی انسان معاصر، می بایست به نیازها، باورها و ارزشهای ساکنان آن پاسخ دهند. ساختار فضایی بر رفتار و کیفیتهای بصری تجربهشده أکثرمشخص کردن و پیشبینی چیدمان فضایی-اجتماعی از دیرباز یک سؤال کلیدی تحقیقاتی در تحقیقات نحوی فضا بوده است. از طرفی خانه بهعنوان اصلی ترین مکان زندگی انسان معاصر، می بایست به نیازها، باورها و ارزشهای ساکنان آن پاسخ دهند. ساختار فضایی بر رفتار و کیفیتهای بصری تجربهشده انسان تأثیر می گذارد. هدف پژوهش حاضر تحلیل چیدمان فضایی خانه های دوره پهلوی و معاصر با زمینه اجتماعی-فرهنگی در شهر ارومیه و تبریز ارومیه می باشد. روش پژوهش حاضر، به دلیل استخراج معیارهای قابل اندازه گیری و کمی شدن، تلفیقی از راهبردهای کمی و کیفی میباشد که با تحلیل نحوی 12 نمونه از پلانهای خانههای دوره پهلوی و پلانهای معاصر شهر ارومیه و تبریز صورت گرفته است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که عمق فضایی در پلانهای معاصر، بیشتر از عمق نسبی شش پلان دوره پهلوی میباشد. میزان هم پیوندی در پلانهای معاصر کم میباشد به این مفهوم که این بناها به صورت متراکم میباشند. فضاها در شش مجموعه دوره پهلوی دارای هم پیوندی بالاتری هستند و در شش نمونه پلان دوره معاصر، افتراق فضاها از سیستم بیشتر است. فضاها در شش مجموعه دوره پهلوی دارای هم پیوندی بالاتری هستند و در شش نمونه پلان دوره معاصر، افتراق فضاها از سیستم بیشتر است و میزان کنترل کل مجموعه در ١٢ نمونه مطالعاتی تقریبا در یک تراز میباشند، بجز نمونه پلان ١و٦ معاصر که از سطح کنترل بیشتری برخوردار است تفاصيل المقالة