فهرس المقالات پراکنده‌رویی

• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  1 - تحلیل ارتباط پراکنده‌رویی شهری و آسیب‌پذیری اجتماعی (موردپژوهی: نواحی شهر قزوین)
  اسفندیار زبردست حسین قانونی
  10.30495/hoviatshahr.2023.14215
  یکی از ابعاد مهم مخاطرات طبیعی، آسیب‌پذیری اجتماعی است. همچنین افزایش جمعیت شهرها باعث ظهور اثرات مختلفی همچون پراکنده‌رویی شهری شده است. در پژوهش حاضر پس از مرور متون نظری، شاخص‌های منتخب برای سنجش پراکنده‌رویی و آسیب‌پذیری اجتماعی انتخاب و با کمک آمار سرشماری و GIS، د أکثر

  یکی از ابعاد مهم مخاطرات طبیعی، آسیب‌پذیری اجتماعی است. همچنین افزایش جمعیت شهرها باعث ظهور اثرات مختلفی همچون پراکنده‌رویی شهری شده است. در پژوهش حاضر پس از مرور متون نظری، شاخص‌های منتخب برای سنجش پراکنده‌رویی و آسیب‌پذیری اجتماعی انتخاب و با کمک آمار سرشماری و GIS، داده‌های شهر قزوین استخراج گردید. سپس با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی (نرم‌افزار SPSS)، این شاخص‌ها برای پراکنده‌رویی در 4 عامل تراکم، پیکربندی، کاربری و دسترسی (تبیین 22/70 درصدی) و برای آسیب‌پذیری اجتماعی در 1 عامل (تبیین 9/66 درصدی) قرار گرفتند. تحلیل همبستگی رابطه معنادار میان عامل تراکم (801/0) و پدیده پراکنده‌رویی (440/0) با آسیب‌پذیری اجتماعی را نشان داد. رابطه آسیب‌پذیری با تراکم/پراکنده‌رویی، مثبت/منفی است، بدین معنا که با افزایش تراکم/کاهش پراکنده‌رویی، آسیب‎‌پذیری اجتماعی افزایش می‌یابد. در پایان نقشه‌های پراکنده‌رویی و آسیب‎پذیری اجتماعی و نقشه پتانسیل توسعه نواحی شهر قزوین بر اساس رابطه میان این دو پدیده ارائه شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  2 - تبیین پراکنده رویی شهری بر اساس شاخص تراکم ساختمانی
  محمدمهدی عزیزی مجتبی آراسته
  توسعه شهر یزد در گذشته در تعامل با اقلیم بوده است، اما الگوی گسترش آن طی دوران معاصر به رشدی پراکنده تبدیل شده است که گونه های متفاوتی از فرم شهری در نواحی مختلف شهر را ایجاد نموده است. هدف مقاله، تحقیق در مورد ارتباط متغیر تراکم ساختمانی با سایر متغیرهای تعریف شده است أکثر

  توسعه شهر یزد در گذشته در تعامل با اقلیم بوده است، اما الگوی گسترش آن طی دوران معاصر به رشدی پراکنده تبدیل شده است که گونه های متفاوتی از فرم شهری در نواحی مختلف شهر را ایجاد نموده است. هدف مقاله، تحقیق در مورد ارتباط متغیر تراکم ساختمانی با سایر متغیرهای تعریف شده است تا بر این اساس، روند پراکنده رویی و توسعه ناپایدار شهر یزد را تحلیل نمود. روش تحقیق بر مبنای رگرسیون چندمتغیره است. یافته های تحقیق نشان می دهد در شهر یزد تراکم ساختمانی ارتباط مستقیم با تراکم جمعیتی دارد، در حالی که ارتباطی معکوس با متغیرهای فاصله از مرکز اقتصادی شهر، فاصله از مراکز ناحیه ای، قیمت زمین و مساحت بلوک های شهری دارد. این موضوع نشان دهنده رشد تقاضای زمین در مناطق حاشیه ای است. در واقع، ساکنان شهر یزد، امروزه تمایل بیشتری به زندگی در خانه های ویلایی دارند که این موضوع، حاکی از رشد پدیده پراکنده رویی در شهر یزد است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  3 - تحلیلی بر پراکنده رویی شهر مرزی چابهاربا استفاده از مدل های هلدرن و آنتروپی شانون
  رقیه گل وری کرامت الله زیاری علیرضا استعلاجی
  امروزه مسائل و چالش های بسیاری پیش روی شهرها وجود دارد، به گونه ایی که در حال حاضر بیش از نیمی از جمعیّت جهان در شهر ها زندگی می کنند و پیش بینی می شود تا سال 2025 افزون بر 65 درصد جمعیّت جهان در شهرها زندگی کنند. یکی از ویژگی های مهم فرایند شهرنشینی گسترش سریع فیزیکی ش أکثر

  امروزه مسائل و چالش های بسیاری پیش روی شهرها وجود دارد، به گونه ایی که در حال حاضر بیش از نیمی از جمعیّت جهان در شهر ها زندگی می کنند و پیش بینی می شود تا سال 2025 افزون بر 65 درصد جمعیّت جهان در شهرها زندگی کنند. یکی از ویژگی های مهم فرایند شهرنشینی گسترش سریع فیزیکی شهر ها است؛ که پراکنش افقی و گسترش بی رویه شهر خارج از محدوده فیزیکی یکی از این موارد می باشد.شهر چابهار با توجه به رشد جمعیت به ویژه پس از تأسیس منطقه آزاد تجاری با رشد سریعی از بعد کالبدی و فیزیکی مواجهه بوده است .با توجه به اهمیت بررسی گسترش کالبدی شهر،به مطالعه در فاصله سال های 1363 تا 1398 پرداخته شده است.روش تحقیق درپژوهش حاضر از لحاظ نوع تحقیق کاربردی توسعه ایی بوده و با بهره گیری از مدل های هلدرن و آنتروپی شانون به تحلیل چگونگی گسترش کالبدی-فضایی این شهر پرداخته است.نتایج حاصل از به کارگیری و تحلیل این مدل ها نشان می دهد که طی این دوره ها ،گسترش فیزیکی شهر ،به صورت پراکنده و غیرمتراکم بوده و زمینه را برای رشد اسپرال و بدون برنامه شهر آماده نموده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  4 - واکاوی شاخص‌های تراکم در محلات شهری جهت مهار پراکنده رویی (مطالعه موردی: منطقه 2 تهران)
  محمد مولائی قلیچی هادی جوادزاداقدم رضا جهان بین نصراله کاردگر
  امروزه با توجه به این که برنامه‌ریزی توسعه کالبدی شهر، به عنوان یک ضرورت اساسی در برنامه‌های توسعه شهری محسوب می‌شود، پراکنده‌رویی شهری به عنوان یکی از محوری ترین بحث‌ها در سراسر جهان مطرح است. این پدیده در اثر برهم کنش عوامل متعددی ظاهر می‌گردد و یکی از راهکارهای مدیری أکثر

  امروزه با توجه به این که برنامه‌ریزی توسعه کالبدی شهر، به عنوان یک ضرورت اساسی در برنامه‌های توسعه شهری محسوب می‌شود، پراکنده‌رویی شهری به عنوان یکی از محوری ترین بحث‌ها در سراسر جهان مطرح است. این پدیده در اثر برهم کنش عوامل متعددی ظاهر می‌گردد و یکی از راهکارهای مدیریت، کنترل و کاهش اثرات منفی آن، شناسایی همین عوامل اثرگذار در بروز پدیده پراکنده رویی در شهرهاست. از این رو شناخت عوامل موثر در شکل‌گیری و گسترش شهرها می‌تواند در اتخاذ تصمیم‌های مناسب برای آینده آن‌ها کمک نماید. شهر تهران به عنوان پایتخت کشور طی سال‌های گذشته از نظر فیزیکی روند رو به رشد فزاینده‌ای را تجربه کرده است. به دلیل رانت‌های حاصل از رشد پراکنده و دست‌اندازی به اراضی اطراف که منجر به بروز ناهنجاری‌هایی در فرآیند رشد فیزیکی آن شده ، درک مکانیزم روند گسترش فیزیکی این شهر، از اهم اهداف تحقیق حاضر است. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی می‌باشد. در این راستا با تجزیه و تحلیل داده‌های تراکمی رشد هوشمند، شامل متوسط طبقات، ضریب تراکم، متوسط سطح اشغال مسکونی، تراکم خالص مسکونی (نفر در هر هکتار)، متوسط سطح مسکونی (مترمربع)، مساحت زمین مسکونی (هزار مترمربع)، تراکم ناخالص جمعیتی (نفر در هر هکتار)، تعداد قطعه مسکونی در محلات 14 گانه منطقه2 شهرداری تهران با استفاده از مدل تحلیلی الکتر و آنتروپی به بررسی موضوع پرداخته شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  5 - بررسی ابعاد زیست‌محیطی پراکندگی اراضی قهوه‌ای در نواحی حاشیه‌نشین
  ساناز سعیدی مفرد
  امروزه گسترش فیزیکی و پراکنده‌رویی شهری ازجمله ویژگی‌های شناخته‌شده کشورهای درحال‌توسعه است که این توسعه ناموزون شهر به نواحی روستایی پیرامونی، منجر به توسعه بدقواره شهری و تخریب محیط زیست می‌گردد. اراضی قهوه‌ای از جمله محدوده‌های رهاشده، ناکارآمد و نیازمند توسعه مجدد د أکثر

  امروزه گسترش فیزیکی و پراکنده‌رویی شهری ازجمله ویژگی‌های شناخته‌شده کشورهای درحال‌توسعه است که این توسعه ناموزون شهر به نواحی روستایی پیرامونی، منجر به توسعه بدقواره شهری و تخریب محیط زیست می‌گردد. اراضی قهوه‌ای از جمله محدوده‌های رهاشده، ناکارآمد و نیازمند توسعه مجدد در شهرها هستند، این اراضی به عنوان پهنه‌های ناپایدار شهری منجر به تنزل کیفیت محیطی، جدایی‌گزینی‌های اجتماعی و بروز بی‌هویتی و ناپایداری در شهرها گردیده‌اند. لذا لزوم توجه و شناسایی این پهنه‌ها جهت مداخله پایدار به شدت حائز اهمیت می‌باشد. مسأله اصلی تحقیق حاضر، شناسایی شاخص‌های تعریف اراضی‌قهوه ای و بررسی ابعاد زیست محیطی پراکندگی این اراضی در نواحی پیراشهری می‌باشد. این پژوهش از حیث هدف کاربردی و از حیث روش توصیفی-تحلیلی است. نتایج حاصل از تحقیق بیانگر این است اگرچه اراضی قهوه‌ای به لحاظ ساختاری با یکدیگر متفاوت هستند اما به لحاظ ماهیتی دارای ویژگی‌های مشترکی می‌باشند، لذا شناسایی این اراضی بعنوان پتانسیل‌های بالقوه شهری فرصتی جهت تحقق توسعه پایدار شهری، حفاظت از محدوده شهری و جلوگیری از رشد بی‌رویه و تخریب اراضی کشاورزی و پهنه‌های سبز پیراشهری خواهد بود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  6 - واکاوی شاخص‌های تراکم در محلات شهری جهت مهار پراکنده رویی (مطالعه موردی: منطقه 2 تهران)
  محمد مولائی قلیچی هادی جوادزاداقدم رضا جهان بین نصراله کاردگر
  امروزه با توجه به این که برنامه‌ریزی توسعه کالبدی شهر، به عنوان یک ضرورت اساسی در برنامه‌های توسعه شهری محسوب می‌شود، پراکنده‌رویی شهری به عنوان یکی از محوری ترین بحث‌ها در سراسر جهان مطرح است. این پدیده در اثر برهم کنش عوامل متعددی ظاهر می‌گردد و یکی از راهکارهای مدیری أکثر

  امروزه با توجه به این که برنامه‌ریزی توسعه کالبدی شهر، به عنوان یک ضرورت اساسی در برنامه‌های توسعه شهری محسوب می‌شود، پراکنده‌رویی شهری به عنوان یکی از محوری ترین بحث‌ها در سراسر جهان مطرح است. این پدیده در اثر برهم کنش عوامل متعددی ظاهر می‌گردد و یکی از راهکارهای مدیریت، کنترل و کاهش اثرات منفی آن، شناسایی همین عوامل اثرگذار در بروز پدیده پراکنده رویی در شهرهاست. از این رو شناخت عوامل موثر در شکل‌گیری و گسترش شهرها می‌تواند در اتخاذ تصمیم‌های مناسب برای آینده آن‌ها کمک نماید. شهر تهران به عنوان پایتخت کشور طی سال‌های گذشته از نظر فیزیکی روند رو به رشد فزاینده‌ای را تجربه کرده است. به دلیل رانت‌های حاصل از رشد پراکنده و دست‌اندازی به اراضی اطراف که منجر به بروز ناهنجاری‌هایی در فرآیند رشد فیزیکی آن شده ، درک مکانیزم روند گسترش فیزیکی این شهر، از اهم اهداف تحقیق حاضر است. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی می‌باشد. در این راستا با تجزیه و تحلیل داده‌های تراکمی رشد هوشمند، شامل متوسط طبقات، ضریب تراکم، متوسط سطح اشغال مسکونی، تراکم خالص مسکونی (نفر در هر هکتار)، متوسط سطح مسکونی (مترمربع)، مساحت زمین مسکونی (هزار مترمربع)، تراکم ناخالص جمعیتی (نفر در هر هکتار)، تعداد قطعه مسکونی در محلات 14 گانه منطقه2 شهرداری تهران با استفاده از مدل تحلیلی الکتر و آنتروپی به بررسی موضوع پرداخته شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  7 - تحلیل اثرات پراکنده رویی شهری در توسعه پایدار روستایی از دیدگاه جامعه محلی (مطالعه موردی: روستاهای ادغام شده در شهر ارومیه)
  کریم حسین زاده دلیر صفر حاجی آقازاده فاطمه نصیری
  هدف از تحقیق حاضر تحلیل اثرات پراکنده‌رویی شهری در توسعه پایدار روستاهای ادغام شده از دیدگاه جامعه محلی می‌باشد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی، روش توصیفی - تحلیلی و جهت جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده است. قلمرو مکانی تحقیق 16روس أکثر

  هدف از تحقیق حاضر تحلیل اثرات پراکنده‌رویی شهری در توسعه پایدار روستاهای ادغام شده از دیدگاه جامعه محلی می‌باشد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی، روش توصیفی - تحلیلی و جهت جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده است. قلمرو مکانی تحقیق 16روستای ادغام شده در بافت کالبدی شهر ارومیه در فاصله سال‌های 1335 تا 1395 بوده است. که طبق آمار مرکز آمار ایران در سال 1390 مجموعاً دارای27940 نفر جمعیت و 6804 خانوار می‌باشند که براساس فرمول کوکران تعداد 151 خانوار به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 789/0 محاسبه گردید و جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار و واریانس) و استنباطی (معادلات ساختاری، فریدمن و رگرسیون) استفاده گردیده است. یافته‌های نشان داد، مدل ارائه‌شده برای تحقیق در معادلات ساختاری، در سطح مطلوب با داده‌های تجربی سازگاری داشته و شاخص‌ها از نیکویی برازش برخوردار هستند. همچنین یکی از مهمترین تاثیرات خزش شهری در ارومیه افزایش قیمت اراضی در حاشیه شهر بوده، چنانچه در طی سال‌های اخیر زمین متری به 000/100/2 هزار تومان افزایش یافته است. همچنین پراکنده‌رویی شهر ارومیه بیشترین تاثیر مثبت را در بعد کالبدی با مقدار بتای 926/0 داشته است. چنانچه در این زمینه موجب گسترش خدمات شهری و توسعه زیرساخت‌های آب، برق، تلفن، گاز، شبکه فاضلاب و اینترنت، بهبود وضعیت راه‌های ارتباطی و دسترسی به حمل و نقل عمومی، خدمات آموزشی، فرهنگی، ورزشی و درمانی شده و تاثیرات آن در بعد زیست‌محیطی غالباً بصورت منفی ارزیابی شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  8 - تحلیل محرک‌های پراکنده‌رویی شهری (مورد مطالعه: شهر اهواز)
  محمود آروین احمد پوراحمد
  پراکنده‌رویی شهری و تأثیرات زیست‌محیطی آن از اجزای مهم تحقیقات جهانی تغییر محیط‌زیست و مسئله اصلی توسعه پایدار است. برای درک و مدیریت تغییرات کاربری زمین و جهت‌دهی برنامه‌های توسعه شهر، بررسی محرک‌های پراکنده‌رویی شهری بسیار مهم است. هدف پژوهش، تحلیل محرک‌های پراکنده‌رو أکثر

  پراکنده‌رویی شهری و تأثیرات زیست‌محیطی آن از اجزای مهم تحقیقات جهانی تغییر محیط‌زیست و مسئله اصلی توسعه پایدار است. برای درک و مدیریت تغییرات کاربری زمین و جهت‌دهی برنامه‌های توسعه شهر، بررسی محرک‌های پراکنده‌رویی شهری بسیار مهم است. هدف پژوهش، تحلیل محرک‌های پراکنده‌رویی شهری در شهر اهواز می‌باشد. تحقیق حاضر ازنظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و ازنظر هدف، کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای- اسنادی و پیمایشی است. برای تکمیل پرسشنامه از نظرات 50 نفر از محققانی که در رابطه با شهر اهواز پژوهشی انجام داده‌اند و مدیران و کارشناسان مرتبط استفاده شده است. به منظور بررسی تأثیرگذاری ابعاد(محرک‌ها) از روش تحلیل عاملی مرتبه دوم در نرم‌افزار لیزرل استفاده شده است. 45 محرک شناسایی‌شده مؤثر بر پراکنده‌رویی شهری اهواز در 7 بعد شامل مدیریتی، قانونی، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی-فضایی، محیطی، حمل‌ونقل دسته‌بندی شده‌اند. نتایج حاکی از این است که بعد اقتصادی با ضریب 0.88 بالاترین تأثیر را دارد و بعد از آن به ترتیب ابعاد اجتماعی(0.87)، مدیریتی(0.76)، کالبدی- فضایی (0.72)، قانونی(0.71)، حمل‌ونقل (0.61) و محیطی (0.58) قرارگرفته‌اندپراکنده‌رویی شهری و تأثیرات زیست‌محیطی آن از اجزای مهم تحقیقات جهانی تغییر محیط‌زیست و مسئله اصلی توسعه پایدار است. برای درک و مدیریت تغییرات کاربری زمین و جهت‌دهی برنامه‌های توسعه شهر، بررسی محرک‌های پراکنده‌رویی شهری بسیار مهم است. هدف پژوهش، تحلیل محرک‌های پراکنده‌رویی شهری در شهر اهواز می‌باشد. تحقیق حاضر ازنظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و ازنظر هدف، کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای- اسنادی و پیمایشی است. برای تکمیل پرسشنامه از نظرات 50 نفر از محققانی که در رابطه با شهر اهواز پژوهشی انجام داده‌اند و مدیران و کارشناسان مرتبط استفاده شده است. به منظور بررسی تأثیرگذاری ابعاد(محرک‌ها) از روش تحلیل عاملی مرتبه دوم در نرم‌افزار لیزرل استفاده شده است. 45 محرک شناسایی‌شده مؤثر بر پراکنده‌رویی شهری اهواز در 7 بعد شامل مدیریتی، قانونی، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی-فضایی، محیطی، حمل‌ونقل دسته‌بندی شده‌اند. نتایج حاکی از این است که بعد اقتصادی با ضریب 0.88 بالاترین تأثیر را دارد و بعد از آن به ترتیب ابعاد اجتماعی(0.87)، مدیریتی(0.76)، کالبدی- فضایی (0.72)، قانونی(0.71)، حمل‌ونقل (0.61) و محیطی (0.58) قرارگرفته‌اند تفاصيل المقالة