تبیین پراکنده رویی شهری بر اساس شاخص تراکم ساختمانی
الموضوعات :محمدمهدی عزیزی 1 , مجتبی آراسته 2
1 - استاد دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: Urban form, Multiple regression analysis, یزد, تراکم ساختمانی, city of Yazd, urban sprawl, فرم شهری, تحلیل رگرسیونی چند متغیره, پراکنده‌رویی, construction Density,
ملخص المقالة :
توسعه شهر یزد در گذشته در تعامل با اقلیم بوده است، اما الگوی گسترش آن طی دوران معاصر به رشدی پراکنده تبدیل شده است که گونه های متفاوتی از فرم شهری در نواحی مختلف شهر را ایجاد نموده است. هدف مقاله، تحقیق در مورد ارتباط متغیر تراکم ساختمانی با سایر متغیرهای تعریف شده است تا بر این اساس، روند پراکنده رویی و توسعه ناپایدار شهر یزد را تحلیل نمود. روش تحقیق بر مبنای رگرسیون چندمتغیره است. یافته های تحقیق نشان می دهد در شهر یزد تراکم ساختمانی ارتباط مستقیم با تراکم جمعیتی دارد، در حالی که ارتباطی معکوس با متغیرهای فاصله از مرکز اقتصادی شهر، فاصله از مراکز ناحیه ای، قیمت زمین و مساحت بلوک های شهری دارد. این موضوع نشان دهنده رشد تقاضای زمین در مناطق حاشیه ای است. در واقع، ساکنان شهر یزد، امروزه تمایل بیشتری به زندگی در خانه های ویلایی دارند که این موضوع، حاکی از رشد پدیده پراکنده رویی در شهر یزد است.
- ادبخواه، مصطفی؛ پورجعفر، محمدرضا؛ تقوائی، علیاکبر (1382)، « بررسی وضعیت تراکم ساختمانی و ارائه مدل پیشنهادی تعیین F.A.R با توجه به شبکه معابر (مورد مطالعه محله الهیه تهران) »، مجله هنرهای زیبا، شماره13، صص 16-31.
2- تقوایی، مسعود؛ سرایی، محمد حسین (1383)، « گسترش افقی شهرها و ظرفیتهای موجود زمین، مورد شهر یزد »، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره73، صص 187-210.
3- توسلی، محمود (1360)، « ساخت شهر و معماری در اقلیم گرم و خشک ایران »، تهران، دانشگاه تهران.
4- رضازاده، راضیه (1384)، « بررسی اهداف کنترل تراکم ساختمانی و نحوه تاثیر سیاست های کنونی بر تراکم جمعیتی و نیاز های خدماتی » نشریه بینالمللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید (ویژهنامه معماری و شهرسازی)، شماره 16، صص 15- 25.
5- رنجبران، هادی (1385)، « آمار و احتمال »، تهران، نشر کتاب دانشگاهی.
6- زبردست، اسفندیار (1387)، « جزوه درسی آمار و روشهای کمی »، تهران، دانشگاه تهران.
7- عزیزی، محمد مهدی (1382)، « تراکم در شهرسازی، اصول و معیارهای تعیین تراکم شهری »، تهران، دانشگاه تهران.
8- عزیزی، محمد مهدی (1376)، « تراکم در طرحهای شهری: دیدگاهی نظری در شناخت مساله، عوامل و آثار »، مجله هنرهای زیبا، شماره 2، صص 24-32.
9- علیبابایی، یحیی(1377)، « رگرسیون چندمتغیره در نرمافزار آماریSPSS »، تهران، موسسه نشر جهاد.
10- مثنوی، محمدرضا (1382)، « توسعه پایدار و پارادایم های جدید توسعه شهری: شهر فشرده و شهر گسترده »، نشریه محیطشناسی، شماره 31. صص 89-104.
11- مؤمنی، منصور (1386)، « تحلیلهای آماری با استفاده از SPSS»، تهران، کتاب نو.
12- مهندسین مشاور عرصه (1386)، «طرح جمع شهر یزد»، وزارت مسکن و شهرسازی.
13- نظریان، علی اصغر (1374)، « جغرافیای شهری ایران »، تهران، دانشگاه پیام نور.
13- Asami Y. et al (2001), “Characterization of the Street Networks in the Traditional Turkish Urban Form”, Environment and Planning B: Planning and Design, vol. 28.
14- Boulding, K.E. (1956), “Toward a General Theory of Growth, chapter in Population Theory and Policy”, Spengler, J.J., Duncan, O.D. (eds.), The Free Press, Glencoe, pp.109-124.
15- Jones, C. and Macdonald, C. (2004), “Sustainable Urban Form and Real Estate Markets”, Heriot-Watt University, Edinburgh.
16-Hayward, S (2000) The suburbanization of America. A guide to smart growth: Shattering myths, providing solutions. The Heritage Foundation.
17-Lee C. and Ahn K. (2003), “Is Kentlands Better than Radburn? ” , American Planning Association, vol. 69.
18-Lynch K. (1981), “A Theory of Good City Form” ,MIT Press, 1981.
19- Smart Growth Network (2010), Smart Growth Principles (www.smartgrowth.org/about/principles).
20-Tzakou, A. (1994), “Sifnos- The Evaluation of a Traditional Unity” , Ekistics Press, 1994.
21- Whitehand, J.W.R. (2001), “the Physical Form of Cities: A Historico-Geographical Approach”, Sage Publication Ltd., London
22- Winsborough, h.h.(1962), City Growth and City Structure, Journal of Regional Science, No 4, p2.
23- Yazgi, Burcin and Dokmeci, Vedia (2006). “Analysis of Different Urban Forms in Istanbul”, ERSA conference papers, European Regional Science Association.
_||_