طنز و طنزپردازی نزد اهل ادب و بهخصوص شاعران یکی از روشهای بیانی میباشد که با توجه به قدرت تأثیرگذاری فراوان بر ذهن خواننده، از دیرباز تا به امروز مورد توجه ادیبان بوده است. در میان شاخههای متنوع طنز، طنز سیاسی از کاربرد بیشتری برخوردار است، به طوری که شاعران بزرگ ب أکثر
طنز و طنزپردازی نزد اهل ادب و بهخصوص شاعران یکی از روشهای بیانی میباشد که با توجه به قدرت تأثیرگذاری فراوان بر ذهن خواننده، از دیرباز تا به امروز مورد توجه ادیبان بوده است. در میان شاخههای متنوع طنز، طنز سیاسی از کاربرد بیشتری برخوردار است، به طوری که شاعران بزرگ بسیاری از این هنر در سرودههای خود بهره جستهاند. از میان شاعران معاصر ایرانی ملک الشعرای بهار و در شعر معاصر عربی، معروف الرصافی، با توجه به جایگاه ادبی و سیاسی ویژهای که از آن برخوردار بودند، توانستهاند که در این زمینه هنرآفرینی نمایند. نویسندگان مقاله حاضر برآناند با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی ضمن بیان مفهوم طنز و انگیزههای طنزپردازی به بررسی تطبیقی طنز سیاسی در شعر دو شاعر بزرگ معاصر ایرانی و عرب بپردازند.
تفاصيل المقالة
استفاده از طنز به نیّت بازگویی دغدغه های مردمی، روشی ایده آل برای شاعرانی است که با حکومت های استبدادی روبه رو هستند. در ایران(دوران پهلوی دوّم) و عراق(دوران بعث) به دلیل فضای بسته سیاسی و اختناق حاکم، محمّدعلی افراشته و احمد مطر، با سودجستن از شگردهای متنوّع طنزسرایی، أکثر
استفاده از طنز به نیّت بازگویی دغدغه های مردمی، روشی ایده آل برای شاعرانی است که با حکومت های استبدادی روبه رو هستند. در ایران(دوران پهلوی دوّم) و عراق(دوران بعث) به دلیل فضای بسته سیاسی و اختناق حاکم، محمّدعلی افراشته و احمد مطر، با سودجستن از شگردهای متنوّع طنزسرایی، به تشریح کاستی های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پرداخته اند و شعر خود را بستری مناسب جهت تبیین دغدغه های خُرد و کلان افراد قرار داده اند. بررسی این شگردها در سروده دو شاعر با رویکرد تطبیقی(آمریکایی) و روش توصیفی- تحلیلی نشان می دهد که آنها با استفاده از ترفندهایی چون تشبیه و استعاره های خنده دار؛ تهکّم و استهزاء؛ برعکس گویی؛ واژه های طنزآمیز و توصیف خنده دار، ضمن قوام بخشیدن به ساختار طنزهای خود، بر اثربخشی انتقادهای مورد نظرشان افزوده اند. افراشته و مطر به صورت مجزّا از تکنیک های دیگری هم استفاده کرده اند که در طنز افراشته، نقیضه سازی و در طنز مطر، غافلگیری، اغراق و تناقض برجسته تر بوده است. کارکرد اصلی طنز در سروده های دو شاعر، سیاسی- اجتماعی است و به هدف تولید خنده و تفکّر به موازات هم خلق شده است تا با ساختارشکنی مبانی رسمی جامعه، زمینه برای تحوّلات شخصی و اجتماعی و رسیدن به آینده آرمانی فراهم گردد.
تفاصيل المقالة
طنز و طنزپردازی یکی از شیوه های خاصّ برای بیان مسائل انتقادی جامعه است. از این رو،طنزآور پاسدار ارزش های انسانی است و با حربة بیان از تزلزل و تباهی معنویات در روزگار خود دفاع می کند. طنز بیش از هر چیز انسان را به ما می شناساند و هم آنان را که مورد طنز قرار گرفته- اند. أکثر
طنز و طنزپردازی یکی از شیوه های خاصّ برای بیان مسائل انتقادی جامعه است. از این رو،طنزآور پاسدار ارزش های انسانی است و با حربة بیان از تزلزل و تباهی معنویات در روزگار خود دفاع می کند. طنز بیش از هر چیز انسان را به ما می شناساند و هم آنان را که مورد طنز قرار گرفته- اند.
از نظر اهل ادب، طنز شیوة خاص بیان مفاهیم تند اجتماعی و انتقادی و سیاسی و طرز افشای حقایق تلخ و تنفّرآمیز ناشی از فساد و بی رسمی های فرد یا جامعه است.
عنصری که بیش از همه در بیان مسائل طنز کارآمد است، خود کلمه است که دردهای درونی را نشان می دهد. کلمه در طنز، هم ظرف معنی شاعر است و هم برانگیزندة خیال. در طنز باید کلمات دقیق و کم و با بیش ترین مفهوم انتخاب شود.
عوامل ایجاد طنز، علاوه بر خنده که پایه و اساس آن است، عبارتند از: زبان خاص ـ که با توجّه به انواع طنز و مقتضای حال فرق می کند ـ ضرب المثل ها، گوشه و کنایه ها، تعریض ها، بهره جویی از انواع آرایه های لفظی و معنوی و بیانی چون ذمّ شبیه به مدح، تشبیهات، استعارات، مجازها، اغراق، تمثیل، کاربردهای عامیانه ای و لهجه ای و کنار هم قرار دادن دو چیز نامناسب در کنار هم که ایجاد خنده کند. همچنین هدف طنز استفاده از ترکیبات بجا و مناسب و درخور مقام و مقتضای حال برای شخصیت بخشی به مردمی است که در طی سال های طولانی در عرصة سیاسی و ... به بازی گرفته نشده اند.
تفاصيل المقالة
دیوان حافظ به عنوان هنریترین غزل فارسی، تاکنون از رویکردهای متفاوت بررسی شده است. نگارنده در این مکتوب به معرّفی برخی ظرافتهای هنری و شگردهای حافظانه در آفرینش طنز پرداخته و با نگاهی متفاوت نسبت به طنز، آن را به عنوان یکی از جدّیترین، تأثیرگذارترین و هنرمندانهترین ع أکثر
دیوان حافظ به عنوان هنریترین غزل فارسی، تاکنون از رویکردهای متفاوت بررسی شده است. نگارنده در این مکتوب به معرّفی برخی ظرافتهای هنری و شگردهای حافظانه در آفرینش طنز پرداخته و با نگاهی متفاوت نسبت به طنز، آن را به عنوان یکی از جدّیترین، تأثیرگذارترین و هنرمندانهترین عناصر آرایۀ کلام ناب معرّفی کرده است. سؤال اصلی این پژوهش این است که: طنز در عاشقانه - عارفانه های حافظ چه جایگاهی دارد و آیا از خصوصیات سبکی شعر وی به شمار میرود؟ روش تحقیق در اینجا توصیفی- تحلیلی و کتابخانه ای است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که حافظ برای انتقال مفاهیم عاشقانه و عارفانه، از طنز بهره گرفته است و طنز از برجسته ترین خصوصیات سبکی شعر وی به شمار میرود. طنز حافظ در بسیاری موارد، لطیف و نهانی است و به شدّت نیازمند شرح و تحلیل و توضیح است. شگردهای به کار رفته در طنز حافظ، از عالیترین نمونه های زیباشناسی ادبیات ایران زمین هستند و حوزۀ وسیعی از بلاغت و ظرافت ادبی را شامل میشود.
تفاصيل المقالة
طنزسیاسی، یکی از گونههای ادبیات انتقادی است که بهنوعی همانند سلاحی کاربردی برای روشنفکران جامعه با هدف اصلاح و دگرگونی بیان میشود. این در حالی است که طنز سیاسی هر نوع خشونت و زورگویی را رد میکند. به بیان دیگر، طنز سیاسی توانمندی به نمایش گذاشتن برخی کمبودهای م أکثر
طنزسیاسی، یکی از گونههای ادبیات انتقادی است که بهنوعی همانند سلاحی کاربردی برای روشنفکران جامعه با هدف اصلاح و دگرگونی بیان میشود. این در حالی است که طنز سیاسی هر نوع خشونت و زورگویی را رد میکند. به بیان دیگر، طنز سیاسی توانمندی به نمایش گذاشتن برخی کمبودهای متناسب با سیاست است که به شکلی خندهآور، با هدف سر و سامان دادن به شرایط حاکم در جامعه بیان میشود. اگرچه این شیوه از دیرباز در بسیاری از آثار ادبی نمود یافته، اما بدونشک میتوان دوران مشروطه را دورة تکامل یافتة طنز سیاسی در تاریخ ادبیات ایران بهشمار آورد. ادیبان و شاعران خوشذوقی در متن تحولات این دوره و عصر حاضر ظهور کردند و زبان گویای هم میهنان خود شدند که از آن جمله میتوان به رویا صدر اشارهکرد. صدر، بانوی پژوهشگر و نویسندهای پرآوازه در وادی طنز است و آثار چشمگیری از خود ارائهکردهاست. در میان این آثار خبرنامه محرمانه، ه مثل تفاهم، برداشت آخر، شبهای کوشآداسی و وبلاگ طنزنوشتههای رویاصدربیبیگل سرشار از طنز سیاسی است. در این پژوهش که به شیوة اسنادی گردآوری شدهاست، پس از تعریف طنز و زیرساختهای آن به تبیین شگردهای این هنر در آثار یاد شده، پرداختهمیشود. یافتههای پژوهش نشان داد چیرگی و مهارت صدر بر ادبیات همراه با ذوق و طبع روان و خلّاق وی، سبب شده تا از بیشتر شگردهای ادبی همچون: نقیضهپردازی، تضمین، تشبیهات طنزآمیز، استفاده از ترکیبات متناقضنما، بزرگنمایی، تمثیل، اغراق و ... استفاده کند و همین نکته تنوع و در پی آن اثرگذاری بسیاری را در آثار او ایجاد کردهاست.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications