-
حرية الوصول المقاله
1 - تحلیل شکوائیه های سیاسی و اجتماعی در دورۀ معاصر با نگاهی به مجموعۀ شعر «ماه در مرداب» پرویز خانلری و «سال های سیاه» مهدی حمیدی
بتول عزیزی جیرآبادی نرگس اصغری گوار علی رمضانییکی از مضامین ادب غنایی در دورۀ معاصر که ذهن و زبان گویندگان آن عصر را به خود مشغول کرده ، شکوائیه های سیاسی و اجتماعی است. شاعران زیادی به این مضامین روی آورده و از اوضاع نابسامان آن دوره سخن سرایی کرده اند. در این مقاله به علت اهمیت دورۀ معاصر و زبان سیاسی و اجتماع أکثریکی از مضامین ادب غنایی در دورۀ معاصر که ذهن و زبان گویندگان آن عصر را به خود مشغول کرده ، شکوائیه های سیاسی و اجتماعی است. شاعران زیادی به این مضامین روی آورده و از اوضاع نابسامان آن دوره سخن سرایی کرده اند. در این مقاله به علت اهمیت دورۀ معاصر و زبان سیاسی و اجتماعی پرداز شاعران این دوره، به بررسی و تحلیل شکوائیه های سیاسی و اجتماعی در شعر دو تن از برجستگان عصر حاضر، پرویز خانلری و مهدی حمیدی شیرازی پرداخته می شود. پرویز خانلری از شاعرانی است که هر چند به دلیل مناصب سیاسی و موقعیت اجتماعی خود به معضلات سیاسی و اجتماعی به صورت صریح نپرداخته ، اما اشعار وی عاری از مفاهیم مذکور نبوده است. درد و رنج مردم جامعه، فریاد از ضد ارزش ها، خفقان سیاسی و عدم آزادی. مضامینی است که در مجموعۀ شعر وی نمود یافته است. حمیدی نیز از شاعران توانمندی است که قدرت خلق مضامین سیاسی و اجتماعی و اعتراض به وضعیت نامساعد میهن خود را دارد. مجموعۀ سال های سیاه وی در برگیرندۀ مفاهیم وطنی، سیاسی، اجتماعی و انتقادی است که از اوضاع اسفناک مردم و جامعه، بی لیاقتی حکومت وقت، اعمال ظالمانه و رفتار مستبدانۀ رژیم پهلوی، قحطی و گرسنگی و برتری دزدان و راهزنان بر پاکان شکایت دارد. لذا در مقالۀ حاضر به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی به بررسی شکوائیه های سیاسی و اجتماعی در اشعار شاعران مورد بحث، از میان انواع شکوائیه ها پرداخته می شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - بررسی شکوائیه‌ها در دیوان وقار شیرازی
داریوش کاظمی نجمه اعظم پورشکوائیه، عنوانی است برای اشعاری که مضمون و محتوای آنها شکوه و شکایت از درد و رنج های سرایندة آنهاست. این گرایش در آثار تمام بزرگان و به طور کلّی در اشعار همه شاعران به نوعی یافت می شود. در آثار برخی از بزرگان شعر فارسی، استخوان بندی آثار را می‌سازد و یا بخش اصلی اشعار ر أکثرشکوائیه، عنوانی است برای اشعاری که مضمون و محتوای آنها شکوه و شکایت از درد و رنج های سرایندة آنهاست. این گرایش در آثار تمام بزرگان و به طور کلّی در اشعار همه شاعران به نوعی یافت می شود. در آثار برخی از بزرگان شعر فارسی، استخوان بندی آثار را می‌سازد و یا بخش اصلی اشعار را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اهمیّت شکوائیه ها بیشتر در شناساندن اوضاع روزگار سرایندگان آنهاست، زیرا علاوه بر آشکار ساختن وضع نامطلوب زندگی شاعر، از جامعه آرمانی او و تضادّ ایده‌های وی با حاکمیت و وابستگی‌های عوام مردم نیز تصویر روشنی به دست می دهد. وقار شیرازی نیز از جمله شاعرانی است که بخش وسیعی از دیوان خود را به این موضوع اختصاص داده؛ به طوری که می توان از خلال این شکوائیه ها به اوضاع اجتماعی،سیاسی،اقتصادی و فرهنگی عصر او پی برد. موضوع این پژوهش بررسی شکوه در دیوان وقار شیرازی است .در پژوهش حاضر سعی شده است که شکوائیه های دیوان وقار شیرازی مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد و سپس با دسته بندی آنها از لحاظ محتوایی و تجزیه و تحلیل و استنباط آنها،نگرانی ها و دغدغه های شاعر را مورد تحلیل قرار دهیم و به این ترتیب ، نه تنها به احوال و رفتار شخصی وی ، بلکه با وضعیت جامعة عصر او بیشتر آشنا شویم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - بررسی جامعه‌شناسانه شکوائیههای مولوی در مثنوی‌معنوی با تاکید بر سه درونمایه کلان
طیبه اصغری ملیحه مهدوی مسعود مهدیانبثّالشکوی یا شکواییه، یکی از مضامین و انواع ادبی فرعی است که به معنی درددل و گلایه کردن از رویدادهای رنج‌آور و دردناک زندگی و بازگو کنندۀ درد و یأس و تیره‌روزی گویندۀ آن‌است. مسئله مهم آنجاست که اصولاً شکواییه‌ها از نظر موضوع و محتوا متنوعند و نیز عوامل بسیاری از جمله أکثربثّالشکوی یا شکواییه، یکی از مضامین و انواع ادبی فرعی است که به معنی درددل و گلایه کردن از رویدادهای رنج‌آور و دردناک زندگی و بازگو کنندۀ درد و یأس و تیره‌روزی گویندۀ آن‌است. مسئله مهم آنجاست که اصولاً شکواییه‌ها از نظر موضوع و محتوا متنوعند و نیز عوامل بسیاری از جمله حسّاسیت‌ها و شرایط روحی خود شاعر و هچنین عوامل اجتماعی و سیاسی حاکم بر محیط زندگی او بر تنّوع مضامین و مفاهیم موجود در گلایه‌ها تأثیرگذارند. به همین سبب، نویسندگان در مقاله کنونی مساعی خود را صرف ارائه پاسخی متقن و مستدل به این سوال نموده‌اند که: مهم‌ترین درون‌مایه‌های شکوائیه مثنوی معنوی مبتنی بر چه مضامینی هستند؟ فرضیة مقاله حاکی از وجود سه درونمایة کلان فرهنگی، سیاسی و مذهبی می‌باشد. یافته‌های مقاله با استفاده از روش توصیفی‌تحلیلی نشان‌دهندۀ این موضوع است که شکوائیههای فرهنگی شامل مواردی همچون شکایت از حاسدان، حیله‌گران و متکبران، مقلدان بی‌هنر، اهل شک، ناسپاسان، خرقه‌پوشان و ریاکاران است. شکوائیههای با مضامین سیاسی شامل مواردی همچون شکایت از حاکمان ظالم، دولت‌های ستمگر، قدرت‌طلبان و طالبان ریاست می‌باشد و در نهایت شکوائیههای با مضامین مذهبی شامل مواردی همچون شکایت از مدّعیان دیندار و دروغین، شیفتگان دنیا، بی‌دینان و دین‌فروشان می‌شود تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - تحلیل محتوایی شکوائیه‌ها در شعر دورۀ مشروطه با تأکید بر اشعار میرزادۀ عشقی
بیان کریمی اصلی کرمعلی قدمیاری عبدالله طلوعی آذرادبیات و بویژه شعر دوران مشروطیت، غالباً از نوع ادبیات اجتماعی‌سیاسی، و تصویرگر رنج‌های جامعه در برهه‌ای پرشتاب و حساس از تاریخ ایران است. شاعر مشروطه زبان اجتماع و بیانگر دردهای ایشان است. این مصایب، خواه از سوی اهل قدرت و حکومت باشد یا بیرون از آن، در شعر مشروطه بازتا أکثرادبیات و بویژه شعر دوران مشروطیت، غالباً از نوع ادبیات اجتماعی‌سیاسی، و تصویرگر رنج‌های جامعه در برهه‌ای پرشتاب و حساس از تاریخ ایران است. شاعر مشروطه زبان اجتماع و بیانگر دردهای ایشان است. این مصایب، خواه از سوی اهل قدرت و حکومت باشد یا بیرون از آن، در شعر مشروطه بازتاب و نمودی برجسته و گسترده دارد. عمده‌ترین رسالت شعر مشروطه همراهی با مردم به قصدِ روشنگری و بیدارگری، نشان دادن اعتراض و خشم علیه ستمگران، و به عبارت دقیق‌تر مبارزه با استبداد درون و استعمار بیرون است. شکوائیه شعری است پرخاشگر و برخاسته از عاطفۀ خشم و بیانگر انزجار و اعتراض شاعر نسبت به آنچه که منطبق با آرمان‌های او نیست یا برضدّ نگرش‌ها و اهداف اوست. میرزاده عشقی در کنار هیجان پرشور و غلیان عاطفۀ حساس، چنان دلیر و ظلم‌ستیز است که سرانجام سودای دست‌یابی به رسالت و آرمانش به بهای جان او و حذف وی از گردونۀ استبدادستیزی می‌انجامد. در این نوشتار با مطالعه، بررسی و تحلیل مضامین شکوائیات و دیدگاههای او و نظر اطرافیان و آیندگان برآنیم تا نشان دهیم این شاعر متعهّد چگونه و با چه کسانی در می‌افتد، علیه چه کسانی اعتراض می‌کند، و چرا و چگونه وی را از صحنۀ مبارزه کنار می‌زنند. امری که برای یافتن نقش شعر و ادبیات مشروطه و همچنین ارزش و اهمیت شاعران دورۀ مشروطه بایسته و سودمند است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - بررسی شکوائیه‌ها در دیوان ابوالقاسم لاهوتی
اکبر اکرمی ابرقویی محمود صادق زاده هادی حیدرینیاشکوائیه یا بثّ‌الشکوی یکی از موضوعات شعر غنایی فارسی است که در قالب‌های کوتاه، متوسط و بلند به‌ویژه در قالب‌های قصیده و غزل سروده می‌شود. شاعران زیادی به این نوع ادبی روی آوردند و از درد و رنج شخصی یا اجتماع سخن‌سرایی کردند. ابوالقاسم لاهوتی از شاعران ادبیات سیاسی و کار أکثرشکوائیه یا بثّ‌الشکوی یکی از موضوعات شعر غنایی فارسی است که در قالب‌های کوتاه، متوسط و بلند به‌ویژه در قالب‌های قصیده و غزل سروده می‌شود. شاعران زیادی به این نوع ادبی روی آوردند و از درد و رنج شخصی یا اجتماع سخن‌سرایی کردند. ابوالقاسم لاهوتی از شاعران ادبیات سیاسی و کارگری و معترض در دورۀ مشروطیت به شمار می‌رود که با جهان‌بینی خاص خود از این شیوۀ شاعری برای حمایت از طبقات فرودست جامعه و نیز انتقاد علیه حاکمان مستبد و بی‌کفایت بهره برده است. ازاین‌رو شکوائیههای لاهوتی هم بازتاب اوضاع و احوال اجتماعی و سیاسی دورۀ مشروطه است و هم بیانگر نگرش‌های حزبی و سیاسی وی. در این جستار به شیوۀ توصیفی - تحلیلی و اسنادی و کمّی به بررسی قالب‌های شعری، شیوه‌ها و موضوعات مختلف شکوائیههای لاهوتی پرداخته می‌شود. لاهوتی بر مبنای اندیشه‌ها و هدف‌های سوسیالیستی و سیاسی خود، به دفاع از منافع کارگران، کشاورزان، رنجبران و محرومان طبقات گوناگون اجتماع می‌پردازد و از مستبدان داخلی، استعمارگران خارجی، ستمگران، ثروتمندان، استثمارگران، عوام‌فریبان، دین‌فروشان، باورهای خرافی، ناآگاهی عمومی و غیره به‌شدت انتقاد می‌کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - جلوه‌های ادب غنایی در تک‌بیت‌های سبک هندی (بر اساس اشعار صائب تبریزی، بیدل دهلوی، کلیم کاشانی و فیضی دکنی)
نفیسه نصیری علیرضا فولادی مرتضی رشیدیمضمونآفرینیهای بدیع و تخیل گستردة شاعران سبک هندی، خالق زمینه‌های موضوعی فراوانی در آثار آنهاست. ساختار سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و حتی مذهبی در دورة سبک هندی سبب بروز احساسات، عواطف شخصی و هیجانات درونی شاعران با خیالات دل‌انگیز در موضوعات مختلف در اشعار این دوره شد که أکثرمضمونآفرینیهای بدیع و تخیل گستردة شاعران سبک هندی، خالق زمینه‌های موضوعی فراوانی در آثار آنهاست. ساختار سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و حتی مذهبی در دورة سبک هندی سبب بروز احساسات، عواطف شخصی و هیجانات درونی شاعران با خیالات دل‌انگیز در موضوعات مختلف در اشعار این دوره شد که مجموعه‌ای از انواع ادب غنایی را در آثار آنها بازتاب داده است. تک بیت یکی از اشکال بیان این مضامین است. دیوان شاعران این دوره شامل گسترده‌ترین مجموعه‌هایی است که در آن مسائل اخلاقی، عرفانی، عشق‌ورزی، مذهبی، تعلیمی و اجتماعی با مضمون‌های بدیع و تازه در قالب کوتاه تک‌بیت جلوه‌گری می‌کند و به طور کلی بسامد ادبیات غنایی نسبت به دیگر انواع ادبی در این قالب چشمگیرتر است. در این مقاله به غنایی بودن تک‌بیت‌های سبک هندی و تنوع مضامین غنایی پرداخته شده و موضوعاتی همچون: عشق، عرفان، بث‌الشکوی، مرثیه، طنز، وطنیات و... در اشعار شاعران این دوره مورد بررسی قرار گرفته‌است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است و نتیجة پژوهش نشان می‌دهد که عشق مجازی، مصطلحات عرفانی، خودستایی شاعران و وطنیات بیشترین بسامد را در میان موضوعات موجود به خود اختصاص داده‌است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - بررسی و تحلیل انواع شکوائیه در آثار نظامی گنجه‌ای
پروانه صفا عنایت الله شریف پور مریم جعفریشکوائیه، یکی از گونه‌های ادبیات غنایی است. این گونۀ ادبی در اصطلاح، شعری است که بیانگر دردها، رنج‌ها و گرفتاری‌های شخصی و اجتماعی شاعر است. این قسم از ادب غنایی از آغاز شکل‌گیری شعر فارسی در آثار شاعران دیده می‌شود، اما تحولات سیاسی و بی‌ثباتی ایران در قرن‌های پنجم و شش أکثرشکوائیه، یکی از گونه‌های ادبیات غنایی است. این گونۀ ادبی در اصطلاح، شعری است که بیانگر دردها، رنج‌ها و گرفتاری‌های شخصی و اجتماعی شاعر است. این قسم از ادب غنایی از آغاز شکل‌گیری شعر فارسی در آثار شاعران دیده می‌شود، اما تحولات سیاسی و بی‌ثباتی ایران در قرن‌های پنجم و ششم، سبب شد که اشعار شکوائی در آثار شاعران این دوره از جمله حکیم نظامی با بسامد بیشتری به کار رود. در این مقاله با هدف تأثیر اوضاع اجتماعی بر شکل‌گیری گونه‌های ادبی در یک دورۀ خاص و بهره‌گیری از روش تحلیل محتوا و استفاده از منابع کتابخانه‌ای انواع شکوائیه از آثار نظامی استخراج و تحلیل و بررسی می‌گردد. نتیجه پژوهش بیانگر اینست که قناعت‌پیشگی و عدم وابستگی به دربار مانع از آن نشده است که شاعر دیار گنجه، زبان گویای مردم زمانه‌اش، از رنج‌های خود شکوه ننماید. اشعار شکوائی به کار رفته در آثار نظامی از لحاظ محتوایی به پنج دسته تقسیم می‌شوند: شکوائیههای شخصی، اجتماعی، سیاسی، فلسفی و عرفانی که گلایه‌های شخصی بسامد بیشتری نسبت به سایر شکوائیه‌ها دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - شکوائیه در مجموعة شعر «ماه در مرداب» پرویز ناتل خانلری
بتول عزیزی جیرآبادی نرگس اصغری گوار علی رمضانیبررسی عناصر ادب غنایی و چگونگی کاربرد آن در اشعار شعرای معاصر می‌تواند ما را به شناخت مفاهیم تازه‌ای از اندیشه و شعر آنها سوق دهد. یکی از این مؤلفه ها شکوائیه است. بیان درد و رنج، بخش گسترده‌ای از مضامین شعر و ادب زبان فارسی را تشکیل می‌دهد. همان‌طور که می‌توانیم همه خ أکثربررسی عناصر ادب غنایی و چگونگی کاربرد آن در اشعار شعرای معاصر می‌تواند ما را به شناخت مفاهیم تازه‌ای از اندیشه و شعر آنها سوق دهد. یکی از این مؤلفه ها شکوائیه است. بیان درد و رنج، بخش گسترده‌ای از مضامین شعر و ادب زبان فارسی را تشکیل می‌دهد. همان‌طور که می‌توانیم همه خوشحالی یا احساسات دیگر را تجربه می‌کنیم، ممکن است گاهی نیز غمگین شده و احساس غم و اندوه را تجربه کنیم. شاعران که روحی لطیف و حساس دارند، بیشترین تأثیر و تأثر را از این حس و حال پذیرفته، دقیق و موشکافانه به این موضوع پرداخته‌اند. شکوائیه در همة ادوار شعر فارسی بوده، اما در شعر معاصر نوع نگرش شعرا به این مضمون به سبب مسائل سیاسی و اجتماعی و پدیدار شدن شعر نو نیمایی متفاوت است. مقالة حاضر به بررسی شکوائیه در مجموعة شعر ماه در مرداب پرویز خانلری پرداخته است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که غالب دردهای شاعر فردی بوده، اما از انواع دیگر درد نیز از جمله رنج مردم جامعه، فریاد از ضدارزش‌ها، شکوه از فلک، خفقان سیاسی و عدم آزادی سخن می‌گوید. تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications
الروابط
المراكز ذات الصلة
دعامة
الصفحات الرسمية
حقوق هذا الموقع الإلكتروني مملوكة لنظام SANAD Press Management. © 1442-1445