تحلیل شکوائیه های سیاسی و اجتماعی در دورۀ معاصر با نگاهی به مجموعۀ شعر «ماه در مرداب» پرویز خانلری و «سال های سیاه» مهدی حمیدی

الموضوعات :

بتول عزیزی جیرآبادی ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران.)
نرگس اصغری گوار ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران.)
علی رمضانی ³ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران.)

تاريخ الإرسال : 19 السبت , ربيع الأول, 1444 تاريخ التأكيد : 22 الأربعاء , ربيع الثاني, 1444 تاريخ الإصدار : 29 الثلاثاء , شعبان, 1444

الکلمات المفتاحية: پرویز ناتل خانلری, ادبیات سیاسی, ادبیات غنایی, مهدی حمیدی, شکوائیه های سیاسی و اجتماعی,

ملخص المقالة :

یکی از مضامین ادب غنایی در دورۀ معاصر که ذهن و زبان گویندگان آن عصر را به خود مشغول کرده ، شکوائیه های سیاسی و اجتماعی است. شاعران زیادی به این مضامین روی آورده و از اوضاع نابسامان آن دوره سخن سرایی کرده اند. در این مقاله به علت اهمیت دورۀ معاصر و زبان سیاسی و اجتماعی پرداز شاعران این دوره، به بررسی و تحلیل شکوائیه های سیاسی و اجتماعی در شعر دو تن از برجستگان عصر حاضر، پرویز خانلری و مهدی حمیدی شیرازی پرداخته می شود. پرویز خانلری از شاعرانی است که هر چند به دلیل مناصب سیاسی و موقعیت اجتماعی خود به معضلات سیاسی و اجتماعی به صورت صریح نپرداخته ، اما اشعار وی عاری از مفاهیم مذکور نبوده است. درد و رنج مردم جامعه، فریاد از ضد ارزش ها، خفقان سیاسی و عدم آزادی. مضامینی است که در مجموعۀ شعر وی نمود یافته است. حمیدی نیز از شاعران توانمندی است که قدرت خلق مضامین سیاسی و اجتماعی و اعتراض به وضعیت نامساعد میهن خود را دارد. مجموعۀ سال های سیاه وی در برگیرندۀ مفاهیم وطنی، سیاسی، اجتماعی و انتقادی است که از اوضاع اسفناک مردم و جامعه، بی لیاقتی حکومت وقت، اعمال ظالمانه و رفتار مستبدانۀ رژیم پهلوی، قحطی و گرسنگی و برتری دزدان و راهزنان بر پاکان شکایت دارد. لذا در مقالۀ حاضر به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی به بررسی شکوائیه های سیاسی و اجتماعی در اشعار شاعران مورد بحث، از میان انواع شکوائیه ها پرداخته می شود.

المصادر:

کتاب‌ها

جعفری‌جزی، مسعود (1378) سیر رومانتیسم در اروپا، تهران: مرکز.

حاکمی، اسماعیل (1386) تحقیق دربارة ادبیات غنایی ایران و انواع شعر غنایی، تهران: دانشگاه تهران.

حمیدی شیرازی، مهدی (1325) سال‌های سیاه، تهران: رنگین.

دهخدا، علی اکبر (1377) لغت‌نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.

رزمجو، حسین (1385) انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.

رستگار فسایی، منصور (1379) احوال و آثار پرویز ناتل خانلری، تهران: طرح نو.

زرین‌کوب، عبدالحسین (1376) حکایت همچنان باقى، تهران: سخن.

ظفری، ولی‌الله (1388) حبسیه در ادب فارسی (از آغاز شعر پارسی تا پایان زندیه)، تهران: امیرکبیر.

عبادیان، محمود (1379) درآمدی بر ادبیات معاصر ایران، تهران: گهر.

فرشیدورد، خسرو (1357) در گلستان خیال حافظ، تهران: بنیاد نیکوکاری ایران.

ناتل خانلری، پرویز (1392) ماه در مرداب (مجموعة اشعار ناتل خانلری)، تهران: معین.

یاحقی، محمد جعفر (1387) جویبار لحظه‌ها (ادبیات معاصر نظم و نثر)، تهران: جامی.

مقالات

طالب‌زاده، نوشین، حسام‌پور، سعید. (1398). بررسی و تحلیل شکواییه در شعر ملک‌الشعرای بهار. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 11(39)، 31-50.

محمدی، محتشم، علوی، بشیر. (1397). بازتاب رخدادهای سیاسی و اجتماعی در شعر حمیدی شیرازی. شعر پژوهی (بوستان ادب)، 10(3)، 141-166. doi: 10.22099/jba.2017.24154.2560

مسکوب، ترانه. (1392). سال‌شمار زندگی و آثار دکتر پرویز ناتل خانلری، بخارا، (94)، 137-147.

Books

Dehkhoda, Ali Akbar (1998) Dehkhoda dictionary, Tehran: Tehran University.

Ebadiyan, Mahmoud (2000) An introduction to contemporary Iranian literature, Tehran: Ghohar.

Farshid Vard, Khosro (1978) In Golestan Khyal Hafez, Tehran: Iran Charitable Foundation.

Hakemi, Esmail (2007) Research on Iranian lyrical literature and types of lyrical poetry, Tehran: Tehran University.

Hamidi Shirazi (1946) Black years, Tehran: Ranghin. Jafari, Masoud (1999) The course of romanticism in Europe, Tehran: Markaz

Natl Khanlari, Prviz (2013) Mah Dar Mordab (Natl Khanlari Collected Poems), Tehran: Moin.

Pir Niya; Eghbal Ashtiyani, Abbas; Agheli, Bagheri (2005) History of Iran before Islam, Tehran: Vanak. Rastghar Fasai, Mansour (2000) Natl Khanlari Status and works, Tehran: Tarh No.

Razmjoo, Hosein (2006) Literary types and their works in Persian language, Mashhad: Mashhad University.

Yahaghi, Mohammad Jafar (2008) Stream of moments (Contemporary literature of verse and prose), Tehran: Jami.

Zafari, vali ollah (2009) Imprisonment in Persian literature (From the beginning of Persian poetry to the end of Zendiyeh), Tehran: Amir Kabir.

Articles

Alavi, B. (2018). Reflection of Political and Social Events in Hamidi Shirazi's Poetry. Journal of Poetry Studies (boostan Adab), 10(3), 141-166. doi: 10.22099/jba.2017.24154.2560 .

Meskob, S. (2012). Annals of the life and works of Dr. Parviz Natal Khanleri. Bukhara, (94), 137-147.

Talebzadeh, N., Hessampor, S. (2019). Review and analysis of the crumbs in the poems of Malek al-ShoaraBahar. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 11(39), 31-50.