طراحی و تبیین مدل همسویی راهبردهای کسب‌وکار و فناوری اطلاعات در نظام بانکی، رویکردی آمیخته (مورد مطالعه: بانک ملت)

محورهای موضوعی : پژوهش های مدیریت راهبردی

علی‌رضا لگزائی ^{1 *} , کامران فیضی ² , پیام حنفی زاده ³ , محمدرضا تقوا ⁴

1 - دانشجوی دکتری مدیریت فناوری اطلاعات، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
2 - استاد، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
3 - استاد گروه مدیریت صنعتی ، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
4 - دانشیار گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1403/05/22 تاریخ پذیرش : 1403/07/23 تاریخ انتشار : 1403/12/28

کلید واژه: همسوسازی, راهبرد فناوری اطلاعات, راهبرد کسب‌وکار, عملکرد, نظام بانکی,

چکیده مقاله :

همسویی فناوری اطلاعات با کسب‌وکار می‌تواند تأثیر فراوانی در کاهش هزینه‌ها، خلق مزیت رقابتی، تقویت فرهنگ نوآوری، افزایش انعطاف‌پذیری و پاسخگویی سازمان، پیشبرد و بهبود کیفیت، گسترش خدمات مشتریان، توسعه و بهبود ارتباطات داشته باشد و بدون همسویی با درجه بالا، کسب حداکثر مزیت رقابتی مشکل است. این مقاله با هدف مرور طراحی و تبیین مدل همسویی راهبردهای کسب‌وکار و فناوری اطلاعات به رشته تحریر درآمده است. روش پژوهش آمیخته بوده و در سه مرحله فراترکیب، دلفی فازی و مدل‌سازی معادلات ساختاری انجام شده است. در بخش نخست از میان 53 منبع مستخرج، مؤلفه‌ها مورد شناسایی قرار گرفت و با استفاده از دلفی فازی و در سه مرحله ابعاد و سازه‌های نهایی با مشارکت خبرگان تأیید شد. جامعه آماری بخش کمّی در این پژوهش کارکنان بانک ملت بود. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شد. یافته‌های پژوهش در بخش کیفی حاکی از شناسایی 110 کد، 19 مقوله فرعی و 7 مقوله اصلی بوده و نتایج بخش کمّی بیانگر رابطة معنادار میان ابعاد راهبردهای کسب‌وکار و فناوری اطلاعات می‌باشد. نتایج نشان داد که فناوری اطلاعات و کسب‌وکار بانکی از طریق همسویی راهبردی بر عملکرد نظام بانکی اثر دارد و اصلاح ساختار سازمانی، تقویت فرهنگ سازمانی با تمرکز بر مشارکت‌گرایی و پذیرش فناوری‌های جدید به منظور بهبود عملکرد بانک باید مورد توجه قرار گیرد. ایجاد ارتباط مؤثر بین مدیران IT و حوزه‌های کسب‌وکار، به تطابق‌پذیری و موفقیت بانک کمک خواهد کرد.

منابع و مأخذ:

ابراهیمی، مریم؛ موفق، ایرج؛ یگانگی، سید کامران (1400). راهکاری برای بهبود عملکرد مالی سیستم بانکی با اولویت برون‌سپاری فرایندهای فناوری اطلاعات. اقتصاد و مدیریت شهری، ۹ (۳۴)، 130-119.
اسماعیل‌زاده، سید بهرنگ؛ جندقی، غلامرضا؛ صفدری رنجبر، مصطفی (1399). شناسایی استراتژی‌های کسب‌وکار جهت مواجهه با عدم قطعیت‌های محیطی: مطالعه‌ای مروری. راهبردهای بازرگانی، 17 (16)، 164-145.
آرایش، محمدباقر؛ رضایی‌راد، مصطفی؛ ایدی، محمد؛ قبادی لموکی، تحفه (1399). الگوی پیاده‌سازی استراتژی بانکداری مبتنی بر پلتفرم در بانک‌های تجاری ایران. تحقیقات مالی اسلامی، 10(1)، 309 - 348.
بارزانی، هلیا؛ کردناییج، اسدالله؛ خدادادحسینی، سید حمید؛ دانایی‌فرد، حسن (1399). ظرفیت استراتژی؛ چارچوبی برای سنجش موفقیت استراتژی. اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، 14(1)، 124-101.
بذرافشان، حانیه؛ یزدان پناه، احمدعلی؛ خنیفر، حسین؛ جندقی غلامرضا (1395). بررسی همسویی استراتژیک کسبوکار و فناوری اطلاعات از دیدگاه مدیران. مدیریت فرهنگ سازمانی، 14(2)، 388-369.
بزرگی، صبا سادات؛ ‌هاشمی گلپایگانی؛ سید علیرضا (1399). همسویی کسب‌وکار و فناوری اطلاعات؛ توانمندسازها و موانع. سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، تجارت جهانی، اقتصاد، دارایی و علوم اجتماعی.
بهبودی، اصغر؛ سهرابی، شهلا (1399). هم‌راستایی استراتژی‌های کسب‌وکار با استراتژی‌های مدیریت دانش. مدیریت کسب‌وکار، 12(45)، 440-456.
بیریایی، هانیه سادات؛ جام پرازمی، مونا (1389). چالش هم‌راستایی کسب‌وکار و فناوری اطلاعات: پیاده‌سازی معماری سازمانی راهکاری برای هم‌راستایی استراتژیک. مدیریت تولید و عملیات، 1(1)، 102-87.
بیگدلی، الهه؛ معتدل، محمدرضا (1399). تبیین مدل همسویی استراتژیک با رویکرد سیستم پویای فازی (مطالعه موردی: صنعت تلکام). پژوهش‌های نوین در تصمیم‌گیری، 5(3)، 208-180.
تاری، فتح‌الله؛ محمدی، تیمور؛ نوبخت، مهدی (1400). کارایی ابزارهای الکترونیک در عملکرد بانکی کشور. فصلنامه علمی-پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، ۱۰ (۳۷)، 140-125.
تهرانی، رضا؛ سراج، مصطفی؛ فروش باستانی، علی؛ فلاح‌پور، سعید (1399). ارزیابی اثر ریسک سیستمی بخش بانکی بر عملکرد اقتصاد کلان ایران. تحقیقات مالی، 22(3)، 319-297.
جمال، حلیمه؛ فضائلی، سمیه؛ ابن حسینی. زهرا؛ تابش، حامد؛ صمد بیک، مهناز؛ محمودیان، ساناز سادات؛ معراجی، مرضیه (1399). معیارهای ارزیابی سیستم‌های اطلاعات سلامت با استفاده از چارچوب ارزیابی همسویی انسان، سازمان و فناوری: مروری جامع. اطلاع‌رسانی پزشکی نوین، ۶ (۲)، 81-73.
خالقی، فرامرز؛ محمد پورزرندی، محمدابراهیم (1400). شناسایی و رتبه‌بندی چالش‌های همسویی کسب‌وکار و فناوری اطلاعات: راهکاری برای همسویی استراتژیک (مطالعه موردی: شرکت فولاد جنوب). مدیریت کسب‌وکار، 13(49)، 260-242.
داور، علی؛ رضازاده، آرش (1395). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS. (نسخه چاپ سوم). تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
دسترنج، میثم، زنجیرچی، سید محمود، میر فخرالدینی، سید حیدر و زارع احمدی آبادی، حبیب (1398)، طراحی سیستم ارزیابی عملکرد انعطاف‌پذیر با محوریت بانکی (موردمطالعه: بانک شهر). پژوهش‌های پولی بانکی، 12(41)، 442-413.
رضازاده کارسالاری‌، فاطمه و سرگلزایی، مصطفی (1398). تأثیر عملکرد بانکی بر خلق نقدینگی در سیستم بانکی. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 16(64)، 133-113.
رضایی تاش، الناز، بابازاده، رضا و زیب ارزانی، معصومه (1399). بررسی نقش حاکمیت فناوری اطلاعات بر همسویی اجتماعی کسب‌وکار و فناوری اطلاعات و عملکرد سازمانی، پنجمین کنفرانس ملی اقتصاد، مدیریت و حسابداری، اهواز
رعیت، علی (1399). تأثیر جهت‌گیری استراتژیک کسب‌وکار، فناوری اطلاعات و بازاریابی بر عملکرد شرکت با نقش میانجی‌گری همسویی استراتژیک (مورد: شرکت تولیدی کاشی و سرامیک تهران)، دومین کنفرانس ملی علوم انسانی و توسعه، شیراز،‌ https://civilica.com/doc/1183937
زمانی، آرزو، حسینی شکیب، مهرداد و خمسه، عباس (1399). تأثیر فرآیند و محتوای استراتژی بر چابکی و عملکرد سازمانی: نقش میانجی همسویی استراتژیک. پژوهش‌های مدیریت راهبردی، 26(78)، 148-123.
زنگنه، طیبه، رستگار،‌ محمدعلی، چاوشی، سید کاظم و فلاح شمس، میرفیض (1399). ارزیابی ریسک سیستمی نظام بانکی از طریق مدل‌سازی توپولوژی شبکه بازار بین‌بانکی. دانش سرمایه‌گذاری، 9(35)، 48-21.
شیخ علی، وحید (1398). بررسی تأثیر ریسک نقدینگی و ریسک اعتباری بر میزان شاخص ثبات بانکی و عملکرد بانکی در بانک ملت. دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، مهندسی صنایع، اقتصاد و حسابداری، https://civilica.com/doc/897475
فریدون‌نژاد، فرازمند (1399). تدوین استراتژی مالی در بانک‌ها. پنجمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد، حسابداری و بانکداری.
فیروزان‌سرنقی‌، توحید، منجذب، محمدرضا، خسروی، لیلا (1400). بررسی عملکرد شرکت‌های بورسی متعلق به سیستم بانکی در ایران: رویکرد توسعه‌ای. پژوهش‌های برنامه و توسعه، 2(2)، 36-7.
لگزائی، علی‌رضا، فیضی، کامران، حنفی زاده، پیام و تقوا، محمدرضا (1401). ارائه الگوی همسوسازی استراتژی فناوری اطلاعات و کسب‌وکار در راستای بهبود عملکرد در نظام بانکداری (موردمطالعه: بانک ملت). پژوهش‌های مدیریت عمومی، 15(58)، 207- 181.
محمودی یکه باغی، رقیه، عباس زاده، محمدرضا و درویشی، میلاد (1399)، بررسی تأثیر استراتژی‌های کسب‌وکار بر سطح نگهداشت وجه نقد، هجدهمین همایش ملی حسابداری ایران، یزد، https://civilica.com/doc/1147946
محمودی، میلاد و عباسی، همایون (1399). تبیین اثر رفتارهای رهبری استراتژیک بر هم‌راستایی استراتژیک کارمندان ادارات کل آموزش‌وپرورش غرب ایران، کنفرانس ملی تازه‌های علوم ورزشی و سلامت، ایلام.https://civilica.com/doc/1157149
مشتری‌دوست، تورج؛ اسناد،‌ فاطمه (1399). جایگاه حسابرسی داخلی و نحوه عملکرد آن در نظام بانکی ایران. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 12(45)، 200-187.
میرآخوری، حبیب اله؛ لایقی، مصطفی (1398). تأثیر شاخص تمرکز و ریسک بانکی بر عملکرد شبکه بانکی کشور. دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، مهندسی صنایع، اقتصاد و حسابداری، https://civilica.com/doc/897533

Alcaide Muñoz, C., Alcaide Muñoz, L., & Rodríguez Bolívar, M. P. (2023). Strategic alignment of open government initiatives in Andalusia. International Review of Administrative Sciences, 89(3), 685-702.
Almajali, D. A., Omar, F., Alsokkar, A., Alsherideh, A. A. S., Masa’Deh, R. E., & Dahalin, Z. (2022). Enterprise resource planning success in Jordan from the perspective of IT-Business strategic alignment. Cogent Social Sciences, 8(1), 2062095.
Al-Shami, S. A., Alsuwaidi, A. K. M. S., & Akmal, S. (2022). The effect of entrepreneurial orientation on innovation performance in the airport industry through learning orientation and strategic alignment. Cogent Business & Management, 9(1), 2095887.
Amuakwa-Mensah, F., & Näsström, E. (2022). Role of banking sector performance in renewable energy consumption. Applied Energy, 306, 118023.
Anamanjia, S., & Maina, R. (2022). Strategic alignment and performance of Kenya Revenue Authority. International Academic Journal of Innovation, Leadership and Entrepreneurship, 2(2), 297-338.
Astuti, E., Suhadak, Rahayu, S.M. and Wilopo . (2018). The influence of information technology strategy and management support to the internal business process, competitive advantage, financial and non-financial performance of the company. International Journal of Web Information Systems, 14(3), 317-333.
Audretsch, D. B., & Belitski, M. (2022). A strategic alignment framework for the entrepreneurial university. Industry and Innovation, 29(2), 285-309.
Boussemart, J. P., Leleu, H., Shen, Z., Vardanyan, M., & Zhu, N. (2019). Decomposing banking performance into economic and credit risk efficiencies. European Journal of Operational Research, 277(2), 719-726.
Chari, S., Balabanis, G., Robson, M. J., & Slater, S. (2017). Alignments and misalignments of realized marketing strategies with administrative systems: Performance implications. Industrial Marketing Management, 63, 129-144.
Chi, M., Huang, R., & George, J. F. (2020). Collaboration in demand-driven supply chain: Based on a perspective of governance and IT-business strategic alignment. International Journal of Information Management, 52, 102062.
Damette, O., & Kouki, I. (2022). Political influence and banking performance: Evidence from the African countries. The Quarterly Review of Economics and Finance, 84, 200-207.
Dhar, B. K. (2019). The Impact of Intellectual Capital on Organizational Performance in the Banking Sector of Bangladesh (Doctoral dissertation, University Sains Islam Malaysia).
Ghonim, M.A., Khashaba, N.M., Al-Najaar, H.M. and Khashan, M.A. (2022), "Strategic alignment and its impact on decision effectiveness: a comprehensive model", International Journal of Emerging Markets,17(1), 198-218.
Glaser, B. G. & Strauss, A. L. (1967). The discovery of grounded theory: Strategies for qualitative research. Chicago: Aldine Publishers.
Henderson, J.C. and Venkatraman, H. (1999) Strategic Alignment: Leveraging Information Technology for Transforming Organizations. IBM Journal of Research and Development, 38, 472-484.
Hsiao, Y.-C. and Wu, M.-H. . (2020). How organizational structure and strategic alignment influence new product success. Management Decision, 58(1), 182-200.
Ilmudeen, A., Bao, Y. and Alharbi, I.M. (2019). How does business-IT strategic alignment dimension impact on organizational performance measures: Conjecture and empirical analysis. Journal of Enterprise Information Management. 32(3). 457-476.
Julia, T. and Kassim, S. (2020). Exploring green banking performance of Islamic banks vs conventional banks in Bangladesh based on Maqasid Shariah framework. Journal of Islamic Marketing, 11(3). 729-744.
Morgan, A. (2022). Strategic Alignment's Role in Successful Strategy Execution. Spider strategies, https://www.spiderstrategies.com/blog/strategic-alignment-in-strategy-`
Njanka, S. Q., Sandula, G., & Colomo-Palacios, R. (2021). IT-Business Alignment: A Systematic Literature Review. Procedia Computer Science, 181, 333-340.
Nugroho, S. Ki Hadjar Dewantara. (2021). leadership development and its effect on sustainable shareholder value moderated by it and business strategy alignment. Journal of Data, Information and Management. 3, 97–107.
Pandit, N. R. (1996). The Creation of Theory: A Recent Application of the Grounded Theory Method. The Qualitative Report, 2(4), 1-15. Retrieved from http://nsuworks.nova.edu/tqr/vol2/iss4/3
Pashutan, M., Abdolvand, N., & Harandi, S. R. (2022). The impact of IT resources and strategic alignment on organizational performance: The moderating role of environmental uncertainty. Digital Business, 2(2), 100026.
Sarkar, A. i Dutta, A. (2022). The Milk Producers’ Organization and Indian dairy sector - a strategic alignment. Veterinarska stanica, 53 (3), 329-342.
Sandelowski, M., & Barroso, M. (2007). Handbook for synthesizing qualitative research. New York: Springer.
Shao, Z. (2019). Interaction effect of strategic leadership behaviors and organizational culture on IS-Business strategic alignment and Enterprise Systems assimilation. International Journal of Information Management, 44, 96-108.
Sharma, M., Gupta, R., & Acharya, P. (2020). Prioritizing the critical factors of cloud computing adoption using multi-criteria decision-making techniques. Global Business Review, 21(1), 142-161.
Slim, A., Sarah, O., Kadhim, K., Ali, B., Hammood, A & Othman, B. (2021). The effect of information technology business alignment factors on performance of SMEs. Management Science Letters, 11(3), 833-842.
Tay, K. C., & Chan, C. M. (2022). Digital Transformation of Banks: The Case of DBS. In Financial Management in the Digital Economy, 141-161.
Theodorou, Petros. (2022). Strategic Directions for Advanced Big Data Analytics: Mastering Quality through Strategic Alignment Framework (SAF). 13140/10/RG.2/2.65602/24326. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/361024183_Strategic_Directions_for_Advanced_Big_Data_Analytics_Mastering_Quality_through_Strategic_Alignment_Framework_SAF
Zabukovšek, U.; Tominc, P.; Bobek, S. (2023), Business IT Alignment Impact on Corporate Sustainability. Sustainability, 15, 12519.
Zimmer, L., (2006). Qualitative meta-synthesis: a question of dialoguing with texts, Journal of advanced nursing, 53(3): 311-318.