سرنوشت محمد علی شاه و خاندان سلطنتی قاجار پس از آخرین تبعید به ادسا

محورهای موضوعی : تاریخ ایران دوره اسلامی

منصور مومنی ¹ , فیاض زاهد ^{2 *} , مجیدرضا رجبی ³

1 - دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران
2 - استادیار گروه تاریخ تهران مرکز
3 - دانشگاه علوم تحقیقات

تاریخ دریافت : 1404/01/23 تاریخ پذیرش : 1404/02/29 تاریخ انتشار : 1404/05/11

کلید واژه: شاه, ملکه, تبعید, جواهرات. ,

چکیده مقاله :

چکیده

در این جستار سرنوشت محمد علی شاه و خاندان سلطنتی قاجار پس از تبعید دوم از ایران در 19 اسفند 1290ه ش / 10 مارس 1912 به روسیه بررسی شده است. هدف این مقاله پرداختن به روند سکنی گزیدن و سرنوشت شاه مخلوع و خانواده او از ادسا تا استانبول و در نهایت درگذشت وی در ایتالیا و نحوه امرار معاش و تامین محل درآمد مخارج خانواده سلطنتی بوده که برای نخستین مرتبه جزییاتی تازه از زندگی او در اینجا آورده شده است. اما پس از الغای سلسله قاجاریان، سرنوشت هر یک از اعضای خانواده سلطنتیِ در تبعید به گونه ای دیگر رقم خورد که شرح مختصری از آن در اینجا ذکر شده است.

 

کلید واژه:

شاه، ملکه،تبعید، جواهرات.

 

 

چکیده انگلیسی:

Abstract

 

This article has examined the second exile of Mohammad Ali Shah in 10^th March, 1912 from Iran to Russia. The aim is to understand the settlement and life of the deposed Shah and his family in exile along with the financial sources of his expenses during exile days. This essay reveals new details of the Shah’s life for the first time. But after the abolishment of Qajar dynasty, members of the royal family had different destinies and this has also been briefly examined.    

 

Key words:

 

Shah, Queen, exile, jewels.

منابع و مأخذ:

1) افشار، ایرج. مقالات تقی زاده، تهران، توس ، 1386
2) افشار، ایرج، روزنامه خاطرات عین السلطنه، تهران، اساطیر، 1374
3) افشار، ایرج، محمد علی میرزا ولیعهد و محمد علی شاه مخلوع، تهران، نشر آبی، 1387
4) باستانی پاریزی، محمد ابراهیم. تلاش آزادی، تهران، نشر علم ، 1397
5) برزآبادی فراهانی، مجتبی، حیات یحیی، تهران، فردوس، 1387
6) بشیری، احمد، کتاب آبی گزارش های سیاسی وزارت خارجه انگلیس درباره انقلاب مشروطه، جلد هفتم، تهران، نشر نو، 1366
7) پورشالچی، محمود، قزاق،تهران، مروارید، 1398
8) خاطرات دستنویس مختارالدوله از 8 مهر 1291 تا 15 آبان 1291
9) ساسانی، خان ملک، یادبودهای سفارت استانبول، ، تهران، اساطیر، 1386
10) شیخ الاسلامی، محمد جواد، قتل اتابک و شانزده مقاله تحقیقی دیگر، تهران، کیهان، 1367
11) عاقلی، باقر، تیمور تاش، تهران، سازمان جاویدان، 1399
12) عاقلی، باقر، رضا شاه و قشون متحد الشکل، تهران، نشر نامک، 1397
13) قاجار، علی، سرنوشت خاندان سلطنتی قاجار، مجله آینده، شماره 4-6، سال 19، 1372
14) کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، اسناد بنان¬السلطنه، مخزن 10987
15) کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، اسناد بنان¬السلطنه، مخزن 10988
16) لاجوردی، حبیب، واپسین وارث تخت و تاج قاجار سلطان حمید میرزا قاجار، ترجمه امیر سعیدالهی، تهران، نشر ثالث، 1396
17) میرزایی، محسن، روزنامه خاطرات عزیزالسلطنه ملیجک ثانی، تهران، زریاب، 1376
18) هدایت (مخبر السلطنه)، مهدی قلی خان، خاطرات و خطرات، تهران، زوار، 1389