بررسی اثربخشی آموزش خودآگاهی بر رفتار پرخاشگرانه و سازگاری اجتماعی دختران نوجوان
محورهای موضوعی : فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی
مریم کدخدایی
1
*
,
پریسا خدری
2
1 - استادیار گروه روانشناسی، واحد مبارکه، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه روان شناسی، واحد مبارکه، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
کلید واژه: پرخاشگری, سازگاری اجتماعی, خودآگاهی, دختران,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش خودآگاهی بر رفتار پرخاشگرانه و سازگاری اجتماعی دختران نوجوان انجام شد. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم ناحیه 2 شهر تهران بود که در سال تحصیلی 1399-1398 مشغول به تحصیل بودند. نمونه پژوهش شامل 40 نفر بود که با روش نمونه‌گیری در دسترس و با توجه به ملاک‌های ورود و خروج مطالعه انتخاب شدند. گروه آزمایش مداخلۀ خودآگاهی را طی ده جلسه 60 دقیقه‌ای هفتگی دریافت نمودند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسش‌نامه‌های پرخاشگری باس و پری(1992) و سازگاری اجتماعی سینها و سینگ(1993) بود. داده‌ها با تحلیل کوواریانس و با استفاده از نسخه 26 نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد بین گروه‌های آزمایش و کنترل از نظر رفتار پرخاشگرانه و سازگاری اجتماعی تفاوت معنی‌داری وجود داشت (05/0>p). بنابراین می‌توان خودآگاهی را به عنوان یک روش کارا جهت کاهش رفتار پرخاشگرانه و افزایش سازگاری اجتماعی در دانش آموزان دختر به مدارس و مراکز درمانی و آموزشی پیشنهاد داد.
The present study was conducted with the aim of determining the effectiveness of self-awareness training on aggressive behavior and social adjustment of adolescent girls. The research method was semi-experimental with a pre-test and post-test design with a control group. The statistical population was female secondary school students of the 2nd district of Tehran who were studying in the academic year of 2018-2019. The research sample consisted of 40 people who were selected by the available sampling method and according to the study entry and exit criteria. The experimental group received self-awareness intervention during ten weekly 60-minute sessions. The tools used in this research included aggression questionnaires by Buss and Perry (1992) and social adjustment by Sinha and Singh (1993). The data was analyzed by analysis of covariance using SPSS software version 26. The findings showed that there was a significant difference between the experimental and control groups in terms of aggressive behavior and social adjustment (p<0.05). Therefore, self-awareness can be suggested as an effective method to reduce aggressive behavior and increase social adaptation in female students to schools and medical and educational centers.
اشرفی، سحر؛ حدادی، معصومه؛ و قاسم زاده، رضا. (1393). اثربخشی آموزش مهارت خودآگاهی بر انگیزش پیشرفت و پرخاشگری دانش آموزان. توسعه آموزش جندی شاپور. 1(8):51-41.
اصولی، اعظم؛ شریعتمدار، آسیه؛ کلانتری، آتوسا. (1395). بررسی رابطه باورهای فراشناخت با خودتنظیمی تحصیلی و تعارض دانش آموزان و والدین. فرهنگ مشاوره و روان درمانی. 7(27):104-83.
باقرزاده نیم چاهی، صفورا؛ حسینی طبقدهی، سیده لیلا؛ حافظیان، مریم. (1397). رابطه خودآگاهی و یادگیری خودتنظیمی با سازگاری اجتماعی دانش آموزان دختر دوره متوسطه. مطالعات روانشناسی تربیتی، 15(30 ):50-29
حبیبی، رامین؛ فریدی، ابوالفضل؛ و عبدالملکی، سارا. (1393). بررسی رابطه تنظیم هیجانی با گرایش به اعتیاد در شهروندان. اولین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روان شناسی، تهران.
حبیبی، مجتبی؛ مرادی، خدیجه؛ پورآوری، مینو؛ و صالحی، سمیه. (1394). بررسی میزان شیوع اختلالات رفتاری در دانش آموزان مقطع راهنمایی و متوسطه استان قم. اپیدمیولوژی ایران. 11(1):56-63.
خانخانی زاده، هنگامه؛ باقری، سحر. (1391). اثربخشی خودآموزی کلامی بر بهبود سازگاری اجتماعی دانش آموزان با ناتوانی های یادگیری. ناتوانی یادگیری. 2(1):52-43.
خانزاده، عباسعلی؛ ملکیمنش، آرزو؛ طاهری، محبوبه؛ و مجردی، آرزو. (1397). تأثیر آموزش مهارت خودآگاهی بر کاهش رفتارهای پرخاشگرانه، اعتیادپذیری و خودکشی در دانش آموزان دختر دبیرستانی. اندیشه نوین تربیتی. 1(8):56-49.
رضویان، مرتضی.(1384). رابطه هوش هیجانی با سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی. دانشگاه تبریز
روستایی، امین؛ ابوالقاسمی، شهنام؛ محمدی، علیرضا؛ و ساعدی، سارا. (1390). مقایسه اثربخشی آموزش مدیریت خشم و دارو درمانی بر پرخاشگری زندانیان. یافته های نو در روان شناسی. 7(21):31-19.
سندرسون، ای. کاترین. (1393). روان شناسی سلامت. ترجمه فرهاد جمهری و همکاران(2013). تهران: انتشارات سرافراز.
عباسی،علی اصغر؛ و بختیاری، سمیه.(1395). اثربخشی آموزش مهارت خودآگاهی بر سازگاری اجتماعی در ورزشکاران حرفه ای نوجوان: اولین همایش ملی مطالعات کاربردی در علوم ورزشی، تنکابن
قربانی، ابوالفضل.، شفیع آبادی، عبدالله.، و کرمی، ابوالفضل. (1390). اثربخشی آموزش مدیریت خشم بر خودکارآمدی و رضایت شغلی کارکنان بیمه. پایان نامه کارشناسی ارشد، مشاوره شغلی. دانشگاه علامه طباطبائی
ماش، ای. جی.، و ولف، د. آ. (1393). روان شناسی نابهنجاری کودک. ترجمه مظفر مکری عابدی و فروغ الدین عدل(2011). تهران: انتشارات رشد.
مرادپور، جاماسب؛ میری، محمدرضا؛ علیآبادی، سمانه؛ و پورصادقی، عباس. (1392). اثربخشی اموزش مهارت خوداگاهی بر ابراز وجود، سازگاری و عزت نفس مادران کودکان کم توان ذهنی. مراقبت های نوین. 10(1):52-43.
کریس ال کلینیکه.(1394). مهارت های زندگی. ترجمه محمدخانی، شهرام (2005). تهران: اسپند هنر
محمدی، نوراله.(1385). بررسی مقدماتی شاخص های روان سنجی پرسشنامه پرخاشگری باس و پری. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. 25(4): 152-135
میردرکوندی، فضل اله؛ قدم پور، عزت اله؛ و کاوریزاده، میعاد. (1395). اثربخشی آموزش مهارت های زندگی بر سرمایه روان شناختی و سازگاری نوجوانان دختر بدسرپرست. مددکاری اجتماعی. 5(3):39-23.
یارمحمدیان، احمد.، شرفی راد، حیدر. (1390). تحلیل رابطه بین هوش هیجانی و سازگاری اجتماعی در نوجوانان. مجله جامعه شناسی کاربردی. 22(44):50-35.
-Albertyn RM, Kapp CA & Groenewald CG. (2013). Patterns of empowerment in individuals through the course of a life skills program. Studies in the Education of Adults. 33(2):180-200.
-Angelaf, S. (2016). Trait emotional intelligence and its relationship with problem behavior in adolescents. Journal of personality and individual differences, 43:354-361.
-Baezal, C., Correll, CU., Saito, E., Amanbekova, D. (2015). requency, characteristics and management of adolescent inpatient aggression. Journal Child Adolescent Psychopharmacology, 23(4):271-81.
-Bozkurt H, Duzman Mutluer T, Kose C & Zoroglu S. (2015). High psychiatric comorbidity in adolescents with dissociative disorders. Psychiatry Clin Neurosci. 69(6):369-74.
-Brennan EM, Rosenzweig JM, Ogilvie AM, Wuest L & Shindo AA. (2015). Employed parents of children with mental health disorders: achieving work–family fit, flexibility, and role quality. Families in Society. 88(1):115-23.
-Buss, A. H., & Perry, M. (1992). The Aggression Questionnaire. Personality and Clinical Psychology, 63, 452-459.
-Gallagher KE & Parrott DJ. (2016). A self-awareness intervention manipulation for heavy-drinking men's alcohol-related aggression toward women. J Consult Clin Psychol. 84(9):813-823.
-Glory N, Michael O & Ojo TT. (2015). Influence of Personality and Demographic Factor on Aggressive Behaviour Among Secondary School Adolescents. British Journal of Psychology Research. 3(1):1-6.
-Hessler D & Katz LF. (2014). Brief report: Associations between emotional competence and adolescent risky behavior Adolescence. 33(1):241-246.
-Ilgen M & Kleinberg F. (2011). The link between substance abuse, violence, and suicide. Psychiatric times, 28(1):25-27.
-Jing W, Ronald GG & Jereemy WI. (2012). adolescent bullying behaviors: physical, verbal, exclusion, rumor, and cyber. J Sch Psychol. 50(4):21–34.
-Lapa TY, Aksoy D, Certel Z, Özçelik EÇ & Çelik G. (2013). Evaluation of Trait Anger and Anger Expression in Taekwondo Athletes in Relation to Gender and Success. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 93(44):1976-1979.
-Lantta T, Kontio R, Daffern M, Adams CE & Välimäki M. (2016). Using the Dynamic Appraisal of Situational Aggression with mental health inpatients: a feasibility study. Patient Prefer Adherence. 28(10):691-701.
-Lee-Baggley D, Preece M & DeLongis A. (2005). Coping with interpersonal stress: role of big five personality traits. Journal of Personality. 73(5):1141-80.
-McGlon K, Santos L, Kazama L, Fong R & Mueller C. (2012). Pschosocial stress in adoptive parents of special-needs children. Child Welfare. 81(2):151-71.
-Muriguchiy, Ohnishi, T., Lane, R., Maeda, M. (2015). Impaired self-awareness and theory of mind:An fmri study of mentalizing in alexithymia. Nero Image, 32, 2412-2482.
-Neumann, D., Malec, J. F., Hammond, F. M. (2017). Reductions in alexithymia and emotion dysregulation after training emotional self-awareness following traumatic brain injury: a phase I trial. head trauma rehabilitation, 32(5), 286
-Olvet DM, Carrión RE, Auther AM & Cornblatt BA. (2015). Self-awareness of functional impairment in individuals at clinical high-risk for psychosis. Early Interv Psychiatry. 9(2):100-7.
-Parra A, Oliva A, Sanchez I. (2014). Development of emotional autonomy from adolescence to young adulthood in Spain. Journal of Adolescence. 38(5):57-67.
-Pick S, Givaudan M & Poortinga VH. (2015). Sexuality and life skills education: a multi strategy intervention in Mexico. American Psychologist. 53(3):230-8.
-Purvis DM, Gallagher KE, Parrott DJ. (2016). Reducing alcohol-related aggression: Effects of a self-awareness manipulation and locus of control in heavy drinking males. Addict Behav. 58(6):31-4.
-Rubin SE, Chan F & Thomas DL. (2014). Assessing changes in life skills and quality of life resulting from rehabilitation services. Journal of Rehabilitation. 69(3):4-9.
-Serretti A, Chiesa A, Calati R, Souery D. (2013). Influence of family history of major depression, bipolar disorder, and suicide on clinical features in patients with major depression and bipolar disorder. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci. 263(2):93-103.
-Sharp A, Lisa A. (2014). Prosser, Rebecca Cunningham. Cost analysis of youth violence prevention. Pediatrics. 133(3):448–53.
-Sinha AK, Singh RP.)1993). The adjustment Inventory for school students (AISS). Agra (India): National Psychological Corporation.
-Snoek HM, Engels RC, van Strien T & Otten R. (2013). Emotional, external and restrained eating behaviour and BMI trajectories in adolescence. Appetite. 11(67):81-87.
-Spielberger C & Reheiser E. (2009). Assessment of emotions: Anxiety, anger, depression, and curiosity. Applied psychology: Health and well-being. 1(3):271-302.
-Taylor HG, Walz NC, Stancin T & Wade S. (2011). Executive functions and social competence in young children 6months following traumatic brain injury. Neuropsychology. 25(4):466-76.
Wolfe KR, Bigler ED, Dennis M, Gerhardt CA, Rubin K, Taylor HG, Vannatta K, & Yeates KO .(2015). Self-awareness of peer-rated social attributes in children with traumatic brain injury. J Pediatr Psychol. 40(3):272-84.