مقایسه رویکرد امنیتی آمریکا و حشد شعبی در عراق؛ عملکرد و چشم انداز

محورهای موضوعی : روابط بین الملل

تورج افشون ¹ , عبدالحسین الله کرم ²

1 - دانشجوی دکترای دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
2 - دانشگاه آزاد اسلامی

تاریخ دریافت : 1396/11/25 تاریخ پذیرش : 1397/06/29 تاریخ انتشار : 1397/06/29

کلید واژه: مرجعیت, حشد شعبی, امنیت مردم پایه, رویکرد امنیتی آمریکا, داعش و حامیان,

چکیده مقاله :

چکیده امنیت مردم پایه، در واقع مفهوم جدیدی است که با شکل‌گیری بسیج مردمی در ایران پس از انقلاب اسلامی 1357 و در عراق پس از هجمه داعش به بخش‌هایی از خاکش با فتوای مرجعیت شکل گرفت؛ به‌گونه‌ای که حضور عناصر عقیدتی و مردمی در ساختار آن برجسته است. در حال حاضر می‌توان ادعا کرد که حشد شعبی به مثابه ساختاری عقیدتی ـ مردمی، در واقع ﺧﻸ ناشی از ناکارآمدی ساختار چینش شده از سوی اشغالگران در دوره پس از سقوط صدام را پر کرده و تبدیل به نیرویی ذاتی، کارا و توانا در عرصة امنیت‌آفرینی برای جامعه و حکومت در عراق گردیده است. مقاله حاضر در پی تبیین این مهم است که تکیه بر مردم در عرصه‌های نظامی ـ امنیتی، همواره کارسازتر از وابستگی به قدرت نظامی - امنیتی بیگانه بوده و از همین رو، حشد شعبی، علیرغم برخی چالش‌ها، واجد دستاوردهای بزرگی در صحنه نظامی ـ امنیتی بوده است؛ به‌گونه‌ای که ناکارآمدی رویکردهای نظامی ‌ـ امنیتی واشنگتن را بیش از پیش نمایان ساخت و نگاه‌ها را به سمت ایجاد امنیت بر پایه‌های عقیدتی و مردمی سوق داد.

چکیده انگلیسی:

Abstract: The people security is, in fact, a new concept that, with the formation of a "popular mobilization" in Iran after the Islamic Revolution of 1979, and in Iraq, after ISIL's crackdown, formed part of its territory with the authority, in such a way that the presence of the ideological elements and the people are prominent in its structure. It can now be argued that the closure of a branch as a public ideological structure actually filled the gap caused by "the ineffectiveness of the structure constructed by the occupiers in the post-fallen period of Saddam" and turned into an intrinsic, efficient and capable force, in the field of security for the community and government in Iraq. The present paper seeks to explain that it is important to rely on people in military- security areas to be more efficient than dependence, and Heshad al-Sha'bi, in spite of some challenges, has had great achievements in the military security scene. To the point that the ineffectiveness of Washington's military security agenda was further enhanced, and pushed the prospect of "building security based on ideological and popular beliefs."

منابع و مأخذ:

منابع:

-      آزاد، امیرحامد. (1395). سایه روشن حشدشعبی، ج اول. تهران: مؤسسه مطالعات راهبردی اندیشه‌سازان نور.

-      اسدی، علی‌اکبر. (1393). روند دولت ـ ملت‌سازی در عراق جدید و امنیت ملی جمهوری اسلامی، ج دوم. تهران: مؤسسه مطالعات راهبردی اندیشه‌سازان نور.

-      افتخاری، اصغر. (1389). «صلح و امنیت بین‌الملل؛ رویکردی اسلامی». قابل دستیابی در کتاب: حسین پور‌احمدی، «اسلام و روابط بین‌الملل؛ چهارچوب‌های نظری، موضوعی و تحلیلی». تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).

-      افشون، تورج. (1394). «دین و علمانیت در ساختار حقوقی ـ حاکمیتی عراق»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، سال شانزدهم، شماره3.

-      بهمن، شعیب و علی کاظم خانلو. (پاییز 1394). «دیباچه‌ای بر دیپلماسی نهضتی»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام. سال شانزدهم، پیاپی 63، شماره 3.

-      حاجی یوسفی، امیر محمد و ابوالقاسم عارف‌نژاد. (1390). «نشانه‌شناسی گفتمان در اسلام سیاسی و مردم‌سالار آیت‌الله سیستانی». پژوهشنامه علوم سیاسی. سال ششم، شماره چهارم.

-      پایگاه خبری ـ تحلیلی انتخاب. (18 شهریور 1395). «واکنش ریاض به ادعای ایندیپندنت». (تاریخ دسترسی هفدهم بهمن1396). قابل دسترس در سایت انتخاب.

-      خبرگزاری ایسنا. ( 7شهریور ۱۳۹۵). «درخواست رسمی عراق برای تغییر سفیر عربستان در بغداد». (تاریخ دسترسی بیستم دی1396). قابل دسترس در سایت ایرنا.

-      خبرگزاری تسنیم. (17 مرداد 1395 ). «راهکار یکسره شدن کار تکفیری‌ها در موصل/  حشد شعبی  در نبرد بزرگ شرکت می‌کند». (تاریخ دسترسی نوزدهم بهمن1396). قابل دسترس در سایت خبرگزاری تسنیم.

-      خبرگزاری تراز نیوز. (14 دی ماه 1395). «گفت‌وگو با سید عمار حکیم در خصوص اوضاع عراق». (تاریخ دسترسی بیستم آذر1396). قابل دسترس در سایت تراز نیوز.

-     خبرگزاری روز نو. (8 دی ماه1395 ). «وزیر خارجه عربستان: حشد الشعبی عراق تحت فرمان افسران ایران است ». (تاریخ دسترسی بیستم دی1396). قابل دسترس در سایت روز نو. 

-      خبرگزاری مهر. (۱۴ دی ۱۳۹۵ ). «ابومهدی المهندس: احتمال حضور حشد شعبی  در سوریه وجود دارد». (تاریخ دسترسی بیستم دی1396).  قابل دسترس در سایت مهر نیوز.

-      المهندس، ابومهدی. (۴ بهمن ۱۳۹۶). «حشد شعبی مسئول ﺗﺄمین امنیت بخشهای مهمی از مرزهای سوریه و عراق است». (تاریخ دسترسی بیستم دی1396). قابل دسترس در سایت خبرگزاری مهر.

-      فاطمی زاده، محمد. (۵ آبان ۱۳۹۶). «گفتگو با رئیس فراکسیون المواطن درگفتگو با مهر: حشد شعبی مانع تجزیه عراق شد/ نقش مرجعیت دینی در یکپارچگی عراق». (تاریخ دسترسی بیستم دی1396). قابل دسترس در سایت  مهرنیوز.

-      کرمی، شرمین. «حشد شعبی ـ نیروی بسیجی عراق؛ چرا و چگونه شکل گرفت؟». (تاریخ دسترسی 20 دی1396). قابل دسترس در سایت الوقت.

-      شرح حکمت 31  نهج‌البلاغه. (1392). قابل دسترس در سایت تهیج علی.  

-      وب سایت با اقتصاد. (28 آبان1396 ). «مراسم ختم دبیر کل حزب الدعوه عراق نوری مالکی: وجود حشد‌الشعبی برای دوران پس از داعش ضروری است». (تاریخ دسترسی دهم بهمن1396).  قابل دسترس در سایت با اقتصاد.

-      عادل محمد، انور. (ایار 2015). «العلاقات العراقیه ـ السعودیه، ارث الماضی و آفاق المستقبل»، دوریة ابحاث استراتیجیه، العدد 9.

-      عدنان عزیز،احمد. (نیسان  2016  ،رجب 1436). «دور الحشد الشعبی فی تعزیز الوحده الوطنیه». فصلیه فکریه حوار الفکر. السنه الحادیه عشر، العددان 37-36.

-      خبرگزاری ایلاف (بغداد). (2015/10/10). «رفضنا تنسیقاً عسکریاً مع روسیا و ایران و سوریا». (تاریخ دسترسی بیستم دی1396). قابل دسترس در سایت:

http://elaph.com/web/news/2015/10/10.43630.html