سناریوهای نظم منطقه خاورمیانه تا سال 2030 با تاکید بر کنشگری ایران و عربستان
محورهای موضوعی : روابط بین الملل
زاهد غفاری هشجین
1
(استاد علوم سیاسی دانشگاه شاهد)
ایوب نیکونهاد
2
(دانشجوی دکتری رشته مطالعات سیاسی انقلاب اسلامی دانشگاه شاهد)
کلید واژه: ایران, مجموعه امنیت منطقه ای, سناریونویسی, نظم منطقه‌ای خاورمیانه, پیشران ها,
چکیده مقاله :
بعد ازپیروزی انقلاب اسلامی، یکی از مدل‌های نظم منطقه‌ای در خاورمیانه،رقابت بین دو نظم انقلابی‌گری با محوریت جمهوری اسلامی ایران و نظم غرب‌گرا با محوریت آمریکا و بازیگری عربستان وهمپیمانان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای آن بوده است.ولی با توجه به سیال بودن و پرشتاب بودن تحولات در این منطقه،ظهور بازیگران رسمی و غیررسمی جدید، محیط پیچیده و آشوبناک منطقه و به تبع آن، وجود عدم قطعیت‌های متعدد نمی‌توان از تثبیت کامل این الگوی نظم دوقطبی در منطقه خاورمیانه سخن به میان آورد و ممکن است نظم منطقه‌ای خاورمیانه در دهه آینده دستخوش دگرگونی‌های بسیاری شود.پژوهش پیش روی درصدد پاسخگویی به این پرسش اصلی است که سناریوهای آینده نظم منطقه‌ای خاورمیانه تا سال 2030 چگونه خواهند بود و سناریوی مطلوب برای جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در ذیل این الگوهای نظم منطقه‌ای کدام است؟ در پاسخ به سوالات از روش شناسایی و تحلیل پیشران‌های اثرگذار بر شکل‌دهی به نظم منطقه‌ای و همچنین شناسایی شگفتی سازها و نشانک های ضعیف از طریق مصاحبه خبرگان واز طریق نرم افزار میک مک استفاده شده است. یافته های پژوهش منطبق بر اثرگذاری پیشران‌های کلیدی و تحلیل بلوک بندی های قدرت در این منطقه بیانگرآن است که طیف وسیعی از سناریوها را می‌توان درخصوص نظم منطقه‌ای خاورمیانه مطرح ساخت اما مطلوبترین نظم برای ایران هژمونی نظم انقلابی گری و محتمل‌ترین سناریو برای جمهوری اسلامی، تداوم سناریوی موازنه قوا در این منطقه است.در مقابل مطلوبترین سناریو برای نظم غرب‌گرا هژمونی نظم غربی-سلفی(بامحوریت عربستان سعودی) و محتمل ترین سناریو برای نظم غرب‌گرا نیز تداوم سناریوی نظم موازنه قواست.
After the Islamic Revolution, one of the most stable models of regional order in the Middle East, has been the competition between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia. However, one cannot speak of fully establishing this pattern of bipolar order in the Middle East. And the Middle East regional order may change dramatically over the next ten years. The present study seeks to answer the main question of what the future scenarios of regional order in the Middle East will be like by 2030,and what is the favorable scenario for the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia under these patterns of regional order?In order to provide answers to the questions with a futuristic approach, the method of identifying and analyzing the impulses affecting the formation of regional order and identifying weak surprises and weak markers was used through interviewing experts using Mick Mac software. The research findings consistent with the effect of key drivers and analysis of power blockades in this region indicate that a wide range of scenarios can be proposed regarding the Middle East regional order,but the most desirable order for Iran is the hegemony of the revolutionary order and the most probable scenario for the Islamic Republic is the continuation of the balance of power scenario in this region. In contrast, the most favorable scenario for the pro-Western order is the hegemony of the Western-Salafi order and the most probable scenario for the pro-Western order is the continuation of the balance of power scenario.
_||_