از دیرباز شمار زیادی از فیلسوفان کوشیدهاند تا توضیح بدهند که چرا پرسیدن مهمتر از پاسخدادن است و از این رهگذر با به دست دادن تعریف ماهیت پرسش فلسفی، انواع آن، انگیزههای طرح اینگونه پرسشها، و فوایدی که مترتب بر این پرسشها تمایز فلسفه، شأن و اهمیت آن، و رابطه آن دیگ چکیده کامل
از دیرباز شمار زیادی از فیلسوفان کوشیدهاند تا توضیح بدهند که چرا پرسیدن مهمتر از پاسخدادن است و از این رهگذر با به دست دادن تعریف ماهیت پرسش فلسفی، انواع آن، انگیزههای طرح اینگونه پرسشها، و فوایدی که مترتب بر این پرسشها تمایز فلسفه، شأن و اهمیت آن، و رابطه آن دیگر گونههای دانش را گوشزد کردهاند میتوان مدعی شد که پرسش فلسفی پرسشی که نتوان از طریق تجربی و یا تاریخی به آن پاسخ گفت یا صحت و سقم پاسخهای داده شده به آن را نتوان از طریق تجربی و تاریخی معلوم کرد. لااقل هفت دسته پرسشهای ذیل پرسش فلسفی است: پرسش از ارزشیابی غایی، علل غایی، معنای زندگی، کیفیت امور، امور فرجامین، طبقهبندی موجودات و امور مربوط به خودِ معرفت. چهار انگیزه برای طرح پرسشهای فلسفی ذکر کرد که، از آن میان، دو انگیزه ، یعنی کنجکاوی و حقیقتطلبی، اختصاص به پرسشهای فلسفی ندارند، بلکه انگیزههای طرح هر پرسشی (اعم از پرسش فلسفی و تجربی، تاریخی، دینی و مذهبی و...) اند و دو انگیزهی دیگر، یعنی برخی از پرسشهای فلسفی و نیاز سایر علوم به فلسفه، به پرسشهای فلسفی اختصاص دارند. چند فایدهی روانیـاخلاقی نیز بر طرح پرسشهای فلسفی و کوشش برای پاسخدادن به آنها مترتّب است یعنی عقلانیت، استقلال فکری، برابریگرایی و مدارا.
پرونده مقاله
تئودیسه جان هیک با عنوان پرورش روح یکی از راه حلهای مطرح در پاسخ به مسألهی شر است که برگرفته از نظریه ایرنائوس است. ادعای هیک در تئودیسه پرورش روح این است که خداوند در جهان کنونی مشکلات و شرور زیادی را پدید آورده تا انسان در رویارویی با آنها و مبارزه و تلاش برای برط چکیده کامل
تئودیسه جان هیک با عنوان پرورش روح یکی از راه حلهای مطرح در پاسخ به مسألهی شر است که برگرفته از نظریه ایرنائوس است. ادعای هیک در تئودیسه پرورش روح این است که خداوند در جهان کنونی مشکلات و شرور زیادی را پدید آورده تا انسان در رویارویی با آنها و مبارزه و تلاش برای برطرف کردن آنها فضایل والای انسانی و اخلاقی را کسب کند و همانند مسیح شبیه خدا شود. این ادعا از سوی دو تن از فیلسوفان معاصر یعنی استفان تی. دیویس و برایان دیویس بررسی و نقادی شده است. به نظر آنها ادعای هیک صحیح نیست و موارد نقض متعددی برای آن ارائه می دهند. از جمله این موارد این است که اگر شرور به تدریج انسانها را به تکامل نزدیک میکند پس باید انسانهای هر عصری نسبت به اعصار پیش از خود روحانیتر باشند؛ در حالیکه چنین نیست. هم چنین برخی شرور از جمله شرور بی وجه و گزاف نه تنها انسان را متکامل نمی کند بلکه گاهی نتیجه برعکس می دهد.
پرونده مقاله
در این مقاله، معنای زمان در فلسفهی هگل و تفکر هیدگر بررسی میشود. بعد از گزارش رأی هگل راجع به زمان، نقد بنیادین هیدگر از مفهوم زمان هگلی عرضه میشود و سپس از رأی و نظر خود هیدگر درباب زمان- که به زعم هیدگر دقیقاً در تقابل با دیدگاه هگل است و زمان اصیل محسوب میگردد-سخ چکیده کامل
در این مقاله، معنای زمان در فلسفهی هگل و تفکر هیدگر بررسی میشود. بعد از گزارش رأی هگل راجع به زمان، نقد بنیادین هیدگر از مفهوم زمان هگلی عرضه میشود و سپس از رأی و نظر خود هیدگر درباب زمان- که به زعم هیدگر دقیقاً در تقابل با دیدگاه هگل است و زمان اصیل محسوب میگردد-سخن گفته میشود. به اعتقاد هیدگر، تلقی هگل از زمان در ادامه یا درچارچوب مابعدالطبیعی غرب است درحالی که نظر خودش در این باب از مابعدالطبیعه فراتر رفته و اندیشهای بدیع به شمار میآید.
پرونده مقاله
علیت از دو زاویه معرفت شناختی و وجود شناختی قابل تأمل است. بحث در حوزهی معرفت شناختی شامل کیفیت آشنایی انسان با علیت، بداهت علیت، ادله علیت، نقش حس در پیدایش علیت، ارتباط تجربه و علیت، شناخت ضرورت بین علت و معلول و غیره است. ابنسینا سهم فراوانی در توضیح و رفع شبهات ح چکیده کامل
علیت از دو زاویه معرفت شناختی و وجود شناختی قابل تأمل است. بحث در حوزهی معرفت شناختی شامل کیفیت آشنایی انسان با علیت، بداهت علیت، ادله علیت، نقش حس در پیدایش علیت، ارتباط تجربه و علیت، شناخت ضرورت بین علت و معلول و غیره است. ابنسینا سهم فراوانی در توضیح و رفع شبهات حوزه معرفت شناختی علیت داشته است. وی با ارائه دو تبیین فلسفی و روان شناختی، بسیاری از رخنه های معرفتی علیت را مرتفع ساخته است. از جمله مباحث بسیار مهم معرفت شناختیِ علیت، ارتباط بین حس و علیت است. ابنسینا به این مسأله توجه داشته و درباره آن سخن گفته است. او علیت را محصول تعامل حس و عقل معرفی کرده است. به زعم او، عقل در دستیابی به مفهوم علیت، وابسته به حس و در تصدیق به علیت، از استقلال برخوردار است. وی با ارائهی تحلیل روان شناختی از علیت و اقتران آن با قیاس عقلی مبتنی بر امتناع تناقض، در صدد تبیین رابطه ضروری بین علت و معلول بر آمده است. این مقاله با ارائهی تبیین ابنسینا از علیت، درصدد تعیین جایگاه و نقش معرفتی حس در علیت است.
پرونده مقاله
رورتی در تلاش است به عنوان یک فیلسوف تحلیلی و در بستر اندیشه ای پسامدرنی و با نگاهی پراگماتیکی به واژگان و زبان، مسائل سنتی فلسفه را تحلیل و نقد کند. بر اساس خوانش وی از تاریخ فلسفه، مسأله ی حقیقت، بهعنوان ژانر اصلی تاریخ فلسفه، به مثابه مطابقت میان باورها در اذهان ما چکیده کامل
رورتی در تلاش است به عنوان یک فیلسوف تحلیلی و در بستر اندیشه ای پسامدرنی و با نگاهی پراگماتیکی به واژگان و زبان، مسائل سنتی فلسفه را تحلیل و نقد کند. بر اساس خوانش وی از تاریخ فلسفه، مسأله ی حقیقت، بهعنوان ژانر اصلی تاریخ فلسفه، به مثابه مطابقت میان باورها در اذهان مان و فکت ها در بیرون تعبیر شده است. وظیفه ی فیلسوفان این بود که با ارائه ی بهترین استدلال ها و ارائه ی یک روش دقیق و یک زبان ایدهآل به آن مطابقت دست یابند. از این رو به فیلسوفان در جریان این فرآیند روحی به عنوان خادمان حقیقت نگریسته می شد. در برداشت رورتی از این دیدگاه سنتی، حقیقت کشف کردنی بود نه ساختنی. در حالیکه به عقیده رورتی، از آنجایی که هیچ راهی برای توصیف فکت ها جز با استفاده از زبان وجود ندارد حقیقت نمی تواند مستقل از عمل به کارگیری زبان توسط انسان برای طرح ادعاهای خودش وجود داشته باشد، زیرا جملات نمی توانند در بیرون وجود داشته باشند. لذا حقیقت ساختنی است نه کشف کردنی. این مقاله درصدد بررسی این نکته است آیا رورتی توانسته است باورهای خود را در محدوده ی صرفاً زبانی تبیین کنند و آیا از آنها خارج نشده است؟ نتیجهای که در این مقاله دنبال خواهیم کرد این نکته خواهد بود که هر چند رورتی حقیقت و عینیت را به معنای سنتی رد کرده است اما نمیتواند عینیت را منکر شود و در نتیجه در اندیشه و تفکر وی نیز عناصر عینیت گرایی و رئالیسم یافت میشود .
پرونده مقاله
شیخ مفید و صدرا به الهی بودن وحی قرآنی معتقداند. شیخ مفید قائل به حدوث کلام الهی است اما صدرا بنابر تفکیک کلام الهی از کتاب الهی، کلام الهی را قدیم ولی کتاب الهی را حادث میداند. شیخ مفید با انکار نزول جمعی حقایق وحیانی قرآن تنها به نزول تدریجی معارف جزیی وحیانی قائل اس چکیده کامل
شیخ مفید و صدرا به الهی بودن وحی قرآنی معتقداند. شیخ مفید قائل به حدوث کلام الهی است اما صدرا بنابر تفکیک کلام الهی از کتاب الهی، کلام الهی را قدیم ولی کتاب الهی را حادث میداند. شیخ مفید با انکار نزول جمعی حقایق وحیانی قرآن تنها به نزول تدریجی معارف جزیی وحیانی قائل است اما صدرا با مبانی فلسفی خاص خود هم نزول حقایق معارف وحیانی را بر قلب پیامبر(ص) تبیین کرده و هم قائل به نزول معارف جزئی وحیانی است. شیخ مفید اصرار بر اعجاز لفظی قرآن دارد، اما صدرا گرچه قائل به اعجاز لفظی است ولی تأکید بر اعجاز معنوی قرآن دارد.
پرونده مقاله