بررسی تطبیقی مدایح نبوی در شعر جمال الدین عبدالرزاق و احمد شوقی
محورهای موضوعی : شاهنامه
کلید واژه: احمد شوقی, ادب فارسی و عربی, مدایح نبوی, عبدالرزاق اصفهانی,
چکیده مقاله :
در این گفتار مدح نبی یا منقبت، به عنوان یکی از انواع ادبی در زبان فارسی و عربی بررسی می شود. ادبیات مذهبی، یکی از گونه های پر کاربرد در ادب فارسی و عربی است که به گونه ای بایسته و در خور مورد توجه علمی قرار نگرفته است. یکی از زیر مجموعه های مهم این گونة ادبی، مدایح نبوی ( منقبت ها) است که از نظر کمیت و کیفیت در هر دو ادب درخور توجه است. در این مقاله، سعی بر آن است که پیشینه و سابقة این نوع ادبی بررسی گردد، وضعیت و چگونگی مدایح نبوی در ادوار مختلف ادب فارسی و عربی بررسی شود و چهره های شاخص و بر جستة این گونه ادبی -چه در ادب فارسی و چه در ادب عربی- معرفی گردند. مبنای کار در این مقاله، مقایسه نعت رسول اکرم ( ص ) در ترکیب بند جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی (588 هـ) و همزیه نبویه احمد شوقی ( 1932 م )است. این کار با بیان وجوه اشتراک و افتراق این دو منقبت، با پیش در آمد بررسی وضعیت منقبت سرایی در ادب فارسی و عربی همراه می گردد، تا هدف را به گونه بهتری مشخص نماید.
The article analyzes one of the genres generously used in both Persian and Arabic. Religious literature is a genre that has not been meritoriously studied by scholars. A subtitle of this genre which is worth mentioning both from the point in praise of prophet of Islam (Peace be upon him). In this article, the authors endeavor to depict the genre's history, background, statu and renowned composers, in different ras of Persian and Arabic literature. The axis of article revolves round a comparison of prophetic eulogies from Jamaladdin Abdol Razzagh Esfahani (Persian Tarkeeb Band) and Ahmad Shawqi (Arabic Hamziyeh Nabawiyeh). Expression of common aspects differences makes the status of the genre clear enough.
1- اصفهانی،جمال الدین عبدالرزاق .(1362). دیوان، به اهتمام وحید دستگردی، تهران: کتابخانه سنایی، چاپ دوم.
2- افرام البستانی،فؤاد .(1980). المجانی الحدیثه، بیروت: الکاثولیکیة، چاپ دوم.
3- الفاخوری، حنا .(1369). تاریخ ادبیات عرب، ترجمه عبدالحمید آیتی، تهران: توس، چاپ ششم.
4- بوصیری، محمد .(1361). برده، ترجمه محمد شیخ الاسلام، تهران: صدا و سیما، چاپ اول.
5- جامی،عبدالرحمان .(1378). دیوان، تصحیح اعلاخان افصح زاد، تهران: میراث مکتوب، چاپ اول.
6- خاقانی،افضل الدین .(1368). دیوان، ضیاءالدین سجادی، تهران: زوار، چاپ سوم.
7- خواجو کرمانی .(1369). دیوان، احمد سهیلی خوانساری، تهران: پاژنگ، چاپ دوم.
8- زکی مبارک،محمد .(1997). المدائح النبویة، دمشق: مکتبة الشرق الجدید، چاپ دوم.
9- سعدی،شیخ مصلح الدین .(1382). قصاید، محمد علی فروغی، تهران: ققنوس، چاپ اول.
10- شمیسا، سیروس .(1383). انواع ادبی، تهران: فردوسی، چاپ دهم.
11- شوقی، احمد .(1998). شوقیات، بیروت: دارالکتب العربیه.
12- صفا،ذبیح الله .(1384). تاریخ ادبیات ایران، ج 1، تهران: ققنوس، چاپ چهارم.
13- محمدی ری شهری، محمد .(1378). میزان الحکمه، ترجمه حمید رضا شیخی، قم: دارالحدیث، چاپ اول.
14 - مجلسی، علامه محمد باقر .(1371). بحار الانوار، ج 77، قم: دارالحدیث، چاپ سوم.
15 - ناصر خسرو .(1384). دیوان، تهران: ژرف، چاپ چهارم.
16- نظامی .(1386). خمسه، وحید دستگردی، تهران: قطره، چاپ سوم.
_||_