کارکردها و رمزهای عدد نمادین «سه» و جایگاه آن در کشف الاسرار میبدی

محورهای موضوعی : عرفان اسلامی

سعید فرزانه فرد ¹ , علی دهقان ²

1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سراب، دانشگاه آزاد اسلامی، سراب، ایران. نویسنده مسئول: farzane. saeed@gmail. com
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/07/14 تاریخ پذیرش : 1399/07/14 تاریخ انتشار : 1399/07/01

کلید واژه: کشف‌الاسرار, mystical texts, متون عرفانی, اعداد رمزی, عدد سه, symbolic numbers, Kashf-ol-Asrar, number three,

چکیده مقاله :

معنای حقیقی عدد و نقش هنری و نمادین آن در زندگی انسان نمود چشمگیری دارد. در مقوله بندی ایده ها و طبقه بندی موضوعات دینی، عرفانی، اخلاقی، علمی، هنری، ادبی، اساطیری، سیاسی، اجتماعی و در شمارش اشیا و سنجش پدیده ها، از اعداد نمادین و مقدس استفاده فراوانی می شود. نقش شماره3 در این میان – پس از عدد هفت- بیش از سایر اعداد است. به نظر می رسد این نکته پشتوانة فکری ویژه ای داشته باشد. از این رو شناخت آبشخور و دلایل این مسأله می تواند رمز بسامد بالای تقسیمات مبتنی بر عدد سه را تا حدی روشن کند و درک برخی ظرایف مربوط به آن را در متون عرفانی تسهیل نماید. بدین منظور در این مقاله نخست به سابقه و زمینه های کاربرد عدد سه پرداخته شده است. سپس موارد و روش های کاربرد سه در اثر عرفانی-ادبی کشف الاسرار و عده الابرار میبدی تحقیق و بررسی شده است. در نتیجة این مطالعة تحلیلی، مقام نمادین، مقدس، اساطیری و کهن الگویی عدد سه و توجه و تمایل به آن، بیش‌تر نمود می یابد. ساختار کلی و اجزای درونی تفسیر عرفانی کشف الاسرار بر اصل سه گانگی قرار دارد. توجه نویسندة آن به نماد سه در مقوله ها و مفاهیم سه گانه و تقسیم و تفریع موضوعات اصل اساسی این متن است. در کشف الاسرار شیوة خاصی از کاربرد عدد سه دیده می شود که ویژگی انحصاری دارد.

چکیده انگلیسی:

The true meaning of numbers and their artistic and symbolic role in human life have a remarkable manifestation. Symbolic and sacred numbers are widely used in categorizing ideas and classifying religious, mystical, moral, scientific, artistic, literary, mythological, political, social issues, and in counting objects and measuring phenomena. In this regard, the role of the number "three" after number "seven" is more highlighted than other numbers. This seems to have a special intellectual underpinning. Therefore, knowing the source and the reasons for it can shed some light on the secret of the high frequency of divisions based on the number three and facilitate the understanding of some of its subtleties in mystical texts. For this purpose, in this article, first, the background and context of application of the number "three" have been discussed. Then the cases and methods of using "three" in the mystical-literary work of Kashf-ol-Asrar and Oddat-ol-Abrar written by Meybodi have been studied. As a result of this analytical study, the symbolic, sacred, mythological and archetypal position of the number three and its attention and desire for it become more apparent. The general structure and internal components of the mystical interpretation of Kashf-ol-Asrar are based on the principle of trinity. The author's attention to the symbol "three" in the three categories and concepts and the division and subtraction of the subjects is the basic principle of this text. In this book, a special way of using the number three can be seen, which has an exclusive feature.