ارزیابی تاثیر مؤلفه¬های معماری بیوفیلیک در سامان¬دهی اقامتگاه¬های بوم گردی با رهیافت توسعه اکوتوریسم پایدار در حاشيه کلانشهر تهران
محورهای موضوعی : معماری
سیده لبابه قلعه بندی
1
,
شوکا خوشبخت بهرمانی
2
*
,
حسین سلطان زاده
3
1 - گروه معماری ، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران .
2 - گروه معماری ، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران .
3 - گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
کلید واژه: معماری بیوفیلیک, اقامتگاه بوم¬گردی, اکوتوریسم پایدار, شهر دماوند, حاشیه کلانشهرها,
چکیده مقاله :
اکوتوریسم بخش در حال رشد صنعت گردشگری است که محیطی عاری از گناه را برای ارضای میل به سفر و ماجراجویی ارائه میدهد. متاسفانه به رغم پتانسیلها و فرصتهای بسیار گردشگری طبیعت در حاشیه شهرها و کلانشهرهای کشور، امکانات اقامتگاهی قابل قبولی که بتواند اقتضائات زیست موقت گردشگران بومگرد را به گونهی شایستهای فراهم آورد، کمتر به چشم میخورد و این مسئله، خود به عنوان عاملی جدی در کاهش استقبال گردشگران مطرح است. ساماندهی ساختار کالبدی اقامتگاههای بومگردی بر مبنای مولفههای معماری بیوفیلیک به منظور توسعه اکوتوریسم در مناطق روستایی دماوند، هدف اصلی مطالعه پیشرو میباشد. در راستای دستیابی به هدف تعیین شده، از رویکرد روششناختی آمیخته مبتنی بر دو شیوه کیفی (گرندد تئوری) و کمی (آماری) بهره گرفته شد. دادههای موردنیاز با اتکا بر راهبردهای کتابخانهای و میدانی و با استفاده از ابزارهای پیمایشی پرسشنامه و مصاحبه حاصل شدهاند. جامعه پاسخدهنده به سوالات پرسشنامه را گردشگران بومگرد با حجمی معادل 384 نفر و گروه شرکتکننده در مصاحبه را متخصصان و کارشناسان با تعدادی برابر با 19 نفر تشکیل میدهند. نتایج آماره تی در نرمافزار spss، حکایت از وضعیت مطلوب شاخصهای «تنوع زیستی، تغییرپذیری حواس» در اقامتگاه آرتین، شاخصهای «تغییرپذیری حواس، احساس سرزندگی» در اقامتگاه روژان، و شاخصهای «چشمانداز، تغییرپذیری حواس، احساس سرزندگی، جاذبه» در اقامتگاه خورشید دارد و باقی شاخصها با مقادیر معناداری بیشتر از 05/0 و t منفی نامطلوب ارزیابی شدهاند.
Ecotourism is a growing sector of the tourism industry that provides an environment free of guilt to satisfy the desire for travel and adventure. Unfortunately, despite the great potential and numerous opportunities for nature-based tourism on the outskirts of cities and metropolises in Iran, suitable accommodation facilities that can adequately meet the requirements of eco-tourists’ temporary stay are rarely available. This shortcoming has become a serious factor in the decline of tourist demand. The main objective of this study is to organize the physical structure of eco-lodges in rural areas of Damavand based on biophilic architecture components in order to promote the development of ecotourism. To achieve this goal, a mixed-method approach was employed, consisting of qualitative (grounded theory) and quantitative (statistical) methods. The required data were obtained through both library and field strategies, using questionnaires and interviews as survey tools. The survey population included 384 eco-tourists as questionnaire respondents, while 19 experts and specialists participated in the interviews. The results of the t-test analysis in SPSS indicate that in Artin Lodge, the indicators of “biodiversity” and “sensory variability” are in a desirable state; in Lodge, “sensory variability” and “sense of vitality” are favorable; and in Khorshid Lodge, the indicators of “prospect,” “sensory variability,” “sense of vitality,” and “attraction” were evaluated positively. The remaining indicators, with significance values above 0.05 and negative t-values, were assessed as unfavorable..
منابع 1. بیرانوند، اسماعیل (1387)، "تحلیل فضایی جاذبه¬های اکوتوریسم شهرستان خرم¬آباد"، پایان¬نامه کارشناسی ارشد جغرافیا گرایش برنامه¬ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان
2. بیطرف، احسان (1397)، "تدوین اصول و معیارهای معماری اکولوژیک و بیوفیلیک در راستای ارتقا کیفیت مجتمع های مسکونی ایران"، رساله دکتری، استاد راهنما: فرح حبیب، استاد مشاور: حسین ذبیحی، دانشکده عمران، معماری و هنر، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
3. پورصادقی، سوده، فیضی، محسن، عظمتی، حمیدرضا (1395)، "رده¬بندی شاخص¬های استاندارد جهانی LEED در طراحی فضای ویژه درمان بر پایه ویژگی¬های زیست¬بوم منطقه¬ای؛ بررسی موردی: کلانشهر مشهد"، نامه معماری و شهرسازی، سال نهم، شماره 17، 79-98
4. جهانیان، منوچهر، مهدی¬زاده اردکانی، مریم. (1400)، "عوامل مؤثر بر افزایش رضایت گردشگران از اقامتگاههای بومگردی مورد مطالعه: اقامتگاههای بومگردی شهرستان دماوند"، گردشگری و اوقات فراغت، دوره 6، شماره 11، 155-172
5. حشمتی، مسیب، نعمتی، عادل، قیطوری، محمد، احمدی، محمد، محبی، علی (1402)، "ارزیابی عوامل تهدیدکننده اکوتوریسم و زیرساخت¬های موردنیاز آن به منظور پایداری منابع طبیعی در استان کرمانشاه"، مدیریت جامع حوزه¬های آبخیز، سال سوم، شماره 1، 1-15
6. خداوردی¬جعفری، ناصر، یوسفی، عاطفه (1396)، "معماری بیوفیلیک و توسعه پایدار"، انتشارات سیمای دانش، چاپ اول، تهران، ایران
7. خلج، محمدعلی، امیری، مینا (1387)، "افزایش جذب توریست (اکوتوریسم) از طریق توسعه و بهبود فضاهای سبز (شهرها، تفرجگاه¬ها، پارک¬های شهری و ملی، جنگل¬ها و ...)"، سومین همایش ملی فضای سبز و منظر شهری، ویژه¬نامه شماره 27، ضمیمه ماهنامه 88 شهرداری¬ها، 35-42
8. رستم¬پیشه، مریم، نصیرسلامی، سیدمحمدرضا، تیزقلم زنوزی، سعید (1398)، "ارزیابی و تحلیل تطبیقی ساختار کالبدی اقامتگاه¬های بوم¬گردی (مورد مطالعه: اقامتگاه¬های بوم¬گردی تلارخانه بردبار و دیلمای گشت؛ استان گیلان)"، برنامه¬ریزی توسعه کالبدی، سال چهارم، شماره 2 (سری جدید)، پیاپی 14، 111-132
9. سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، ۱۳۹۵
10. عنابستانی، علی¬اکبر، گیاهی، حسن، جوانشیری، مهدی (1397)، "بررسی و تحلیل آثار ایجاد اقامتگاه¬های بوم¬گردی بر توسعه سکونتگاه¬های روستایی (نمونه: روستای رادکان شهرستان چناران)"، برنامه¬ریزی فضایی (جغرافیا)، سال هشتم، شماره دوم (پیاپی 29)، 1-24
11. کلانتری، زهرا، دلفندی، همتا (1397)، "معماری بیوفیلیک و نمود آن در شهر و بنا"، انتشارات ویهان، چاپ اول، تهران، ایران
12. گودرزی، نیما، خجسته، مهتاب (1396)، "توسعه اکوتوریسم در حاشیه کلانشهرها"، انتشارات مینوفر، چاپ اول، تهران، ایران
13. میرزاده¬کوهشاهی، مهدی، دهقانی، امین (1395)، "بررسی نقش پتانسیل¬های بوم-گردی بندرعباس در جذب گردشگران"، پژوهش¬نامه فرهنگی هرمزگان، دوره 6