بررسی وضعیت امنیت آبی در ایران (مطالعه موردی : استان کرمان)
محورهای موضوعی : جامعه شناسی سیاسی
الهام عزیزآبادی
1
,
حجت مهکویی
2
,
امیر گندمکار
3
1 - گروه میکروبیولوژی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
2 - گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
3 - گروه جغرافیا، واحد نجف¬آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف¬آباد، ایران
کلید واژه: آب, امنیت آبی, امنیت اجتماعی, مدیریت منابع آب, استان کرمان,
چکیده مقاله :
آب به عنوان یکی از مؤلفه های اصلی برای زندگی، در صورت کمبود یا کاهش، امنیت انسان را متأثر می کند. چالشها و درگیریهای مردم برای حقابه و دسترسی به منابع آبی در سطوح محلی، ملی و حتی جنگ میان دولتها در سطوح منطقه ای و بین المللی، نشان از نقش مهم و پر اهمیت آب دارد. تنشهای ناشی از کمبود آب در نواحی مرکزی ایران مانند اصفهان و کرمان در طی سالهای اخیر، گویای وضعیت ناامنی و احساس خطر برای منابع آبی این استانها می¬باشد. استان کرمان با وسعتی بالغ بر 180000 کیلومتر مربع به عنوان پهناورترین استان در جنوب کشور قرار دارد. این استان با متوسط بارندگی سالیانه 129 میلیمتر، در سطح کشور در زمره مناطق خشک محسوب می¬شود. هدف اصلی در این مقاله، بررسی وضعیت امنیت آبی در استان کرمان می¬باشد. پرسش اصلی طرح شده این است که وضعیت امنیت آبی در استان کرمان چگونه است؟ انگاره ای که در پاسخ به این پرسش مطرح می¬شود این است که امنیت آبی در استان کرمان وضعیت مناسبی ندارد. این مقاله با استفاده از روش کمی (پرسشنامه) و با رویکرد توصیفی-تحلیلی، انجام شده است. حجم نمونه تعداد 384 نفر بوده است که با استفاده از فرمول کوکران بدست آمده است. نتایج یافته ها، نشان می دهند که با توجه به طرحهای انتقال آب و الگوهای مدیریت آبی برنامه ریزی شده برای بهبود وضعیت منابع آبی در استان کرمان، امنیت آبی در این استان وضعیت مناسبی ندارد.
Water, as one of the main components for life, affects human security if it is lacking or reduced. The challenges and conflicts of people for the right and access to water resources at local and national levels with each other and even the war between governments at regional and international levels show the important role of water. The tensions caused by the lack of water in the central regions of Iran, such as Isfahan and Kerman, in recent years, indicate the insecurity and sense of danger for the water resources of these provinces. Kerman province, with an area of over 180,000 square kilometers, is the largest province in the south of the country. With an average annual rainfall of 129 mm, this province is considered one of the dry regions in the country. The main goal of this article is to Investigating the water security situation in Kerman province. The main question raised is what is the water security situation in Kerman province? The hypothesis that is raised in response to this question is that water security in Kerman province is not in a good condition. This article has been done using the field method (questionnaire) and descriptive-analytical approach. The sample size was 384 people, which was obtained using Cochran's formula. The results of the findings show that according to the water transfer plans and water management patterns planned to improve the water resources situation in Kerman province, water security in this province is not in a good condition.
بهشتی راد، مسعود و بهشتی راد، محبوبه؛(1391)؛ بررسی کارایی روشهای پهنه بندی شدت خشکسالی در استان کرمان؛ فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال سوم، شماره 9، بهار، صص 101-89.
داودی دهاقانی، ابراهیم و عامری، محمدعلی؛(1398)؛ پیامدهاي اجتماعی و امنیتی انتقال آب بین حوضه اي (موردمطالعه: بهشت آباد چهارمحال و بختیاري به زاینده رود اصفهان)؛ پژوهشنامه جغرافیاي انتظامی سال هفتم، شماره بیست و پنجم، بهار، صص 76-51.
زین‌العابدین عموقین، یوسف؛(1398)؛ ژئوپلیتیک زیست محیطی (انسان، منابع و توسعه)؛ رشت : انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، چاپ اول.
سایت مرکز آمار ایران، سرشماری 1395
فضائلی، مصطفی و رشیدی، مهناز؛(1398)؛ رابطة امنيت آب و بلاياي طبيعي در حقوق بين الملل؛ فصلنامه مطالعات حقوق انرژی، دوره 5، شماره 1، بهار و تابستان، صص 154-131.
قاضی طباطبایی، سیدمحمود و حجازی، الهه و رضایی شریف، علی؛(1389)؛ آزمون تئوري هاي مساله اجتماعي پيوند با مدرسه در بين دانش آموزان مقطع ابتدايي؛ فصلنامه بررسي مسايل اجتماعي ايران (نامه علوم اجتماعي)، دوره 1، شماره 2، تابستان، صص 138-113.
کاویانی راد، مراد و ساسان پور، فرزانه و نصرتی، حمیدرضا؛(1398)؛ واکاوی مفهوم امنیت آب از منظر جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک؛ فصلنامه ژئوپلیتیک، سال پانزدهم، شماره اول، بهار، صص 59-23.
کاویانی راد، مراد؛(1397)؛ امنیت زیست محیطی ایران؛ تهران : انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول
کاویانی راد، مراد و محمدی، محمد؛(1399)؛ تأثیر نوسان آب بر امنیت آب (نمونه پژوهشی : خراسان جنوبی)؛ فصلنامه پژوهشهای جغرافیای سیاسی، سال پنجم، شماره چهارم، زمستان، صص 132-115.
ویسی، هادی؛(1395)؛ نیاز آبی و پیامدهای بحران آب در استان کرمان؛ فصلنامه جغرافیا، سال چهاردهم، شماره 50، پاییز، صص 307-283.
هومن، حیدرعلی؛(1380)؛ شناخت روش علمی در علوم رفتاری (پایه‌های پژوهش)؛ تهران : انتشارات پارسا، چاپ اول
- https://krrw.ir/SC.php?type=static&id=58
- https://www.isna.ir/news/99090805871/8/9/1399/
- http://www.irrigationshop.ir/1563
- Villiger, Erwin (2021). Water Scarcity: A National Security Challenge; https://www.lmi.org/ blog/water-scarcity-national-security-challenge, March 29.
- Molokwane, P.E. & Dlamin, T.T.C. (2020). National Water Security Framework for SouthAfrica;https://www.nationalplanningcommission.org.za/assets/Documents/National%20 Water%20Security%20Framework%20Extended.pdf
- Lund. Jay R. (2021). Approaches to Planning Water Resources; Journal of Water Resources Planning and Management/Volume 147 Issue 9–September, https://ascelibrary.org/doi/10.1061/% 28ASCE%29WR.1943-5452.0001417
- Shafiee, M. Ehsan. (2020). Review of Modeling Methodologies for Managing Water Distribution Security; Journal of Water Resources Planning and Management/Volume 146 Issue 8 – August, https://ascelibrary.org/doi/10.1061/%28ASCE%29WR.1943-5452.0001265