اندیشۀ صلحِ کل در دیوان فیضی دکنی
محورهای موضوعی :
محمدرضا موحدی
1
,
زهره رحیمی زارع
2
1 - دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه قم، قم، ایران
2 - دانشجوی دکتری ادبیات فارسی، دانشگاه قم، قم، ایران
کلید واژه: وحدت ادیان, صلح کل, فیضی دکنی, اشعار فیضی, وحدت وجود,
چکیده مقاله :
فیضی از فارسی سرایان بزرگ هندوستان است. او که ملک الشعرای دربار اکبر شاه گورکانی در قرن دهم هجری بود، تاثیری شگرف بر رواج اندیشۀکثرت گرایی دینی داشته است. دوران حکومت اکبرشاه، سومین فرمانروای تیموری هند، به دلیل دیدگاههای خاص سیاسی و دینی وی، یکی از مهمترین و برجسته‌ترین دولتها در تاریخ هند شناخته شده است. اعتقاد به صلح کل و برقراری فضای آشتی و مدارای دینی بین پیروان ادیان و مذاهب از مهمترین اعتقادات اکبرشاه است. شکلگیری نظریه" صلح کل "و اصلاحات سنت شکنانۀ دوره اکبرشاه همزمان با خدمت فیضی در دربار را می توان اساس گسترش آرا انتقادی و بدبینانه نسبت به فیضی به شمار آورد. عقیده غالب آن است که فیضی برانگیزانندۀ اندیشۀ صلح کل و اغواکننده اکبر شاه برای تغییر دین حاکم بوده است. هرچند عوامل دیگری همچون تساهلگرایی اکبرشاه و شرایط اجتماعی هند در روند شکل گیری صلح کل نقش بنیادی تری داشتند. در این پژوهش تلاش شده خط مشی فکری و باورهای ایدئولوژیک این سخنور بنام، با مضمون صلح کل و وسعت مشرب در دیوان اشعارش بررسی شود. نتیجه پژوهش حاکی از آن است که در بینش وحدت وجودی که وحدت ادیان می تواند از آن استنباط شود، مومن و هندو، یک خدا را میخوانند و فیضی هم بر همین باورست. شعرش آغشته به مضامین وحدت وجودی و یکسانی ادیان است. برخلاف دیدگاه کسانی که او را ملحد و دیوانش را سرشار از کفریات دانستهاند، او درباره دین نگاهی ژرف دارد و با آموزه های عرفانی آشنایی بسیار داشته، و در عین حال از تنگ نظری و تعصب به دور بوده است.
Akbar Shah, peace of the whole, Faizi Deccani, Faizi's poems, unity of existence. Faizi is one of the great Persian poets of India and the famous poet of the court of Akbar Shah Gorkani in the 10th century Hijri. Belief in total peace and establishing an atmosphere of reconciliation and religious tolerance between the followers of religions and religions is one of the most important beliefs of Akbar Shah. The formation of the theory of "total peace" and the radical reforms of Akbar Shah's period, simultaneously with Faizi's service in the court, can be considered as the basis of the spread of critical and pessimistic opinions towards Faizi. , with the theme of total peace and the vastness of Mashreb, should be examined in the divan of his poems. The result of the research: the view of the unity of existence from which the unity of religions can be deduced, believers and Hindus call God. Faizi believes in this and his poetry is full of themes of existential unity and the sameness of religions. Contrary to the view of those who considered him an atheist and his religion full of blasphemy, he has a deep view of religion and was very familiar with mystical teach.