مازندران و البرز در شاهنامه

محورهای موضوعی : حماسه

بهجت نجیبی فینی ¹

1 -

تاریخ دریافت : 1385/02/12 تاریخ پذیرش : 1385/05/12 تاریخ انتشار : 1385/06/01

کلید واژه: البرز – کوه اساطیری – شاهنامه – اوستا – کوه‌های شمال ایران – فردوسی,

چکیده مقاله :

شاه‌نامة فردوسی به عنوان مدرکی مستند، دال بر وطن‌دوستی و عظمت و قدمت تاریخی ایرانیان، هنوز هم نه تنها برای ما ایرانیان، که برای همه جهانیان که در عرصة ادبیات جهان، نکته‌هایی نغز و رازها و رمزهایی هیجان‌انگیز دارد که از ره‌گذر تحلیل‌های بایسته، شایسته است گشوده آید. یکی از این مسائل، گسترة جغرافیایی است که در شاه‌نامه از آن سخن بمیان آمده است. در این باب، پژوهش‌گران شاه‌نامه پیوسته خواهان پاسخ‌گویی به این پرسش‌ هستند که مازندران و البرز در این اثر جاویدان به کدام منطقة جغرافیایی گفته می‌شده است. آیا این دو منطقه در کشور پهناور ایران قرار دارد، یا در جایی غیر از ایران واقع شده است؟ در این مقاله به مدد کتاب‌های کهن جغرافیایی و نوشته‌های پژوهش‌گران معاصر در این باب، سعی شده است به این پرسش‌ها، پاسخی درخور داده شود.

چکیده انگلیسی:

Ferdosi's shahnameh as a based document which represents Iranian patriotism, magnificence, ancientness has more to figJre out for Iranian let alone people all around the world. one of the matters discussed in shahnameh is geographic expansion which shahnameh's researchers have always saught the answer of the question that Mazandaran and Alborz included exactly which geographic region of Iran in Shahnameh as on eternity opus. And whether this d:trict was a part of the country or not. This essay tries to answer these questions by contributing ancient geographic and the works of contemporary scholars.

منابع و مأخذ:

- ادبیات مزد یسنا، یشت‌ها، جلد اول،‌تفسیر و تألیف پور داوود، انتشارات انجمن زردشتیان ایرانی بمبئی در ایران.

- اوستا کهن‌ترین سروده‌های ایرانیان، گزارش و پژوهش جلیل دوست‌خواه، جلد اول، انتشارات مروارید، چاپ سوم 1375.

- جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی، نوشتة گی، لسترنج، ص 393، فصل بیستم و ششم، ترجمة محمود عرفان، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1374.

- حدود العالم، نویسندة ناشناس، به تصحیح برتلد.

- شاهنامة فردوسی، متن انتقادی، از روی چاپ مسکو، جلد 1 – 6، به کوشش و زیر نظر دکتر سعید حمیدیان، نشر داد، 1374.

- صورة الارض ابن حوقل، ترجمة دکتر جعفر شعار.

- ایران در شاهنامه، دکتر حسن انوری، ماه‌نامة خاوران.

- مجمل التواریخ القصص، تألیف سال 52 هجری، نویسنده ناشناس، تصحیح ملک الشعرای بهار، کلالة خاور، 1318 .

- مسالک و ممالک، تصحیح ایرج افشار.

- معجم البلدان، یاقوت حموی.