مسأله جبر و اختیار در اندیشة مولانا

محورهای موضوعی : حماسه

غلام حسین ابراهیمی دینانی ¹

1 - استاد گران‌مایة دانش‌گاه تهران.

تاریخ دریافت : 1389/08/05 تاریخ پذیرش : 1389/08/05 تاریخ انتشار : 1389/06/01

کلید واژه: جبر- اختیار- تفویض- خیر- شر- حق,

چکیده مقاله :

یکی از پیچیده‌ترین مسائل فلسفی و کلامی، مسألة جبر است و اختیار. این مسأله هرگاه با مسائلی دیگر چون جبر و تفویض، خیر و شر، حق و تکلیف و نظایر آن‌ها گره بخورد، پیچیده‌تر می‌شود. مولانا در خلال مثنوی و دیوان شمس تبریزی این مسألة غامض را با چاشنی اندیشة چاره‌جوی و ذوق سرشار خود شکافته و هرچند پاسخی روشن برای آن نیافته، لیکن به‌تر از هر متکلمی در این عرصه پر تزاحم ظاهر شده است. این مقاله، نظری و گذری است بر این مسأله، با توجه به نگرش مولانا جلال‌الدین محمد بلخی.

چکیده انگلیسی:

One of the most complicated philosophical questions is the question of free will and determinism.  Knotted which such issues as ,< good and evil>, and so forth the matter gets further complicated.Moulana has addressed this intricate question frequently in different contexts inMasnavi and Divan Shams and has artistically delvedthe problem with his utmost talent and innovative mind.  Although he has not provided a clear answer to the problem however he has appeared better than any poet in this difficult arena. This article, traces Moulana’s perspective in this regard. -language:FA'>این مقاله، نظری و گذری است بر این مسأله، با توجه به نگرش مولانا جلال‌الدین محمد بلخی.  

منابع و مأخذ:

 

-         شبستری ، محمود بن عبدالکریم، گلشن راز، محمدرضا برزگر خالقی، نشر زوار 1382.

-         مولوی ، جلال الدین محمد، مثنوی معنوی.نسخه نیکلسون، برزگر خالقی، زوار، چاپ چهارم 1387.