جای گاه تشبیهات تلمیحی در ساختار غنایی شعر استاد حمیدی شیرازی
محورهای موضوعی : حماسه
مصطفی عرفانی
1
(دانش‌جوی دورة دکتری دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحدرودهن، ایران)
مهدی ماحوزی
2
(عضوهیأت علمی دانشگاه آزاداسلامی ـ واحدرودهن، ایران)
کلید واژه: حمیدی شیرازی, تشبیه تلمیحی, اساطیری, دینی, غنایی و عاشقانه ـ تاریخی,
چکیده مقاله :
مهدی حمیدی شیرازی در میان شاعران سنت‌گرای معاصر در حوزة ادب غنایی، در فرم و ساختار و در معنا و محتوا، سبکی خاص ومنحصر بفرد دارد. در تمامی آثار وی ـ بویژه اشک معشوق ـ همة عناصر زبانی، آرایه‌های ادبی، وزن، موسیقی شعر، واژگان، ترکیبات، تصاویر، فرم و ساختار در خدمت عنصر عاطفه قرار دارد. در این جستار سعی شده است، یکی از شیوه‌های ساختاری و تصویرسازی وی، که بهره‌گیری از تشبیهات تلمیحی از جمله: اساطیری، حماسی، دینی، عاشقانه و تاریخی، مورد بررسی قرار گیرد. وی از عناصر اساطیری، مذهبی، عاشقانه و تاریخی برای ابراز احساسات عاشقانة خویش در عاطفی‌ترین ساختار بهره می‌گیرد و علاوه بر، برجسته‌سازی تصویری، با دم‌جان بخش خود، آن‌ها را جانی تازه بخشیده است. پیوند مناسب میان این عناصر تشبیهی، تلمیحی و جریان عشق میان او و محبوب؛ از ویژگی‌های اصلی شعر اوست.
Among the contemporary traditional poets in the domain of lyrical literature, in form and in structure, in meaning and content Mehdi Hamidi Shirazi has unique style. In all his works “ashk –e Ma’shough” in particular, every linguistic term, literary device, meter, music of poetry, diction, figurative construction, imagery, form and structure is at the service of element of emotion. In this research attempt is made to study the construction method of his imageries which is the employment of variety of allusive similes such as mythological, epic, religious, romantic and historical ones. He uses such elements to reveal his emotional feelings in the most passionate construction and apart from figurative foregrounding, he has breathed a new life to these structures. The appropriate connection between these allegorical and allusive elements and the flow of love between him and his beloved is the characteristic feature of his poetry.
- قرآن کریم.
- آهنی، غلام حسین، معانی وبیان، تهران، مدرسة عالی ادبیات و زبان‌های خارجی، 1357.
- اشرف زاده، رضا، علوی مقدم محمد، معانی وبیان، تهران، انتشارات سمت، ، 1384.
- الهاشمی، سید احمد، جواهرالبلاغه، قم موسسة مطبوعاتی دینی، 1368.
- پورنام‌داریان، تقی، سفر در مه، تهران، انتشارات زمستان، 1374.
- جرجانی، عبدالقاهر، اسرارالبلاغه ترجمة جلیل تجلیل، تهران، دانشگاه تهران، 1361.
- خادمی‌کولایی، مهدی، همایش نیماشناسی، ساری، انتشارات شلفین، 1381.
- دشتی، علی، پرده پندار و در دیارصوفیان ، به کوشش مهدی ماحوزی، تهران، انتشارات زوار، 1384.
- دشتی، علی، خاقانی شاعری دیر آشنا، به کوشش مهدی ماحوزی، تهران، انتشارات اساطیر، 1364.
- دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1377.
- رادویانی، محمدبن عمر، ترجمان البلاغه، تحقیق احمد آتش، تهران، انتشارات اساطیر، 1361.
- رازی، شمس الدین محمدبن قیس، المجم فی معاییر اشعارالعجم، تحقیق محمد قزوینی، تهران، دانشگاه تهران، 1327.
- رجایی، محمد خلیل، معالم البلاغه، شیراز، دانشگاه شیراز، 1359.
- زرین کوب، عبدالحسین، شعر بی دروغ شعر بی نقاب، تهران، انتشارات علمی، 1388.
- سرّامی، قدمعلی، ازرنگ گل تارنج خار، تهران، انتشارات علمی وفرهنگی ، 1388.
- شعر وشناخت، موحّد، ضیاء، تهران، انتشارات مروارید، 1385.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا، صورخیال درشعرفارسی، تهران، انتشارات آگه، 1378.
- شمیسا، سیروس، بیان، تهران، انتشارات فردوس، 1371.
- صفا، ذبیح الله، حماسه سرایی در ایران، تهران، انتشارات فردوس، 1383.
- طبری، محمدبن جریر، تاریخ طبری، ترجمة ابالقاسم پاینده، تهران، انتشارات اساطیر، 1375.
- ظفری، ولی الله، حبسیه در ادب فارسی، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1364.
- فاطمی، سید حسین، تصویرگری درغزلیات شمس، تهران، انتشارات امیر کبیر، 1376.
- فتوحی رود معجنی، محمود، بلاغت تصویر، تهران، انتشارات سخن، 1383.
- فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، براساس چاپ مسکو، تحت نظر ع. نوشین، تصحیح ر. علی یف، آ. برتلس، م. عثمانوف، تهران، انتشارات سوره، 1377.
- ماحوزی، امیرحسین، بررسی تشبیه در کلیات شمس، تهران، سازمان چاپ وانتشارات دانشگاه آزاداسلامی، 1390.
- مجلسی، محمدباقربن محمدتقی، تاریخ پیامبران، تحقیق سید علی امامیان، قم، انتشارات سرور 1384.
- میر صادقی، میمنت، واژه نامة هنر شاعری، تهران، انشارات مهناز، 1388.
- نظامی، الیاس بن یوسف، لیلی ومجنون، تصحیح برات زنجانی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1385.
- نظامی، الیاس بن یوسف، کلیات، مطابق بانسخة تصحیح شدة وحیددستگردی، به اهتمام پرویز بابایی، تهران، نشر علمی، 1378.
- وطواط، رشیدالدین محمدبن محمد، حدائق السحر فی دقائق الشعر، تصحیح عباس اقبال، تهران، کتابخانة طهوری، سنایی، 1362.
- همایی، جلال الدین، معانی وبیان، به کوشش ماهدخت بانو همایی، تهران، موسسة نشر هما، 1370.