اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه و برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک ژنوتیپ‌های مختلف لوبیا قرمز

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مسعود زاده باقری ¹ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز)
شورانگیز جوانمردی ² (حقق دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز)
امید علیزاده ³ (دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز)
محمد مجتبی کامل منش ⁴ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز)

تاریخ دریافت : 1393/08/12 تاریخ پذیرش : 1393/08/12 تاریخ انتشار : 1393/08/10

کلید واژه: پرولین, قندهای محلول, شاخص کلروفیل, یون پتاسیم,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه و برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک ژنوتیپ‌های مختلف لوبیا قرمز, آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز به اجرا در آمد. فاکتور اصلی شامل دو سطح آبیاری (آبیاری نرمال و تنش خشکی) و فاکتور فرعی شامل سه ژنوتیپ‌ لوبیا قرمز (KS31169، D81083 و گلی) بود. در مرحله گل‌دهی و پس از اعمال تنش خشکی، میزان قندهای محلول، محتوای پرولین و عناصر سدیم و پتاسیم، محتوای نسبی آب و شاخص کلروفیل برگ اندازه‌گیری گردید. همچنین پس از برداشت، عملکرد دانه و وزن 100 دانه نیز برآورد شد. نتایج آزمایش نشان داد که غلظت قندهای محلول، محتوای پرولین، شاخص کلروفیل برگ و محتوای یون پتاسیم، در اثر تنش خشکی افزایش و محتوای نسبی آب کاهش یافت. یون سدیم در شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی بین ژنوتیپ‌های لوبیا قرمز تفاوت معنی داری را نشان نداد. ژنوتیپ KS31169 بیشترین میزان عملکرد دانه، شاخص کلروفیل برگ و محتوای پرولین را دارا بود. ژنوتیپ D81083 از بیشترین میزان وزن 100 دانه و محتوای قندهای محلول برخوردار بود. در رقم گلی، میزان یون پتاسیم بیشتر از سایر ژنوتیپ‌های لوبیا قرمز بود. نتایج آزمایش نشان داد که تجمع بیشتر پتاسیم، قندهای محلول، محتوای کلروفیل و محتوای پرولین لوبیا در شرایط خشکی می تواند یک سازگاری برای تحمل به خشکی باشد که به بقاء و تولید در شرایط خشکی کمک می کند.

چکیده انگلیسی:

In order to study the effect of drought stress on seed yield and some physiological characteristics of different genotypes of red bean, an experiment was performed in split plot based on randomized complete block design in three replications at the research field of Islamic Azad University of Shiraz. The main plot factor was irrigation surfaces (normal and stress) and the sub plot factor was red bean genotypes including KS31169, D81083 and Goli. Samples were taken after drought stress in the 50% flowering stage, and the amounts of soluble sugars, proline content, sodium and potassium, relative water content and leaf chlorophyll index were measured. Grain yield and 100 grain weight traits were also estimated after harvesting. The results of the experiment showed that the concentration of soluble sugars, proline content, leaf chlorophyll index and K+ increased and relative water content decreased under drought stress. Sodium ions revealed no significance different among genotypes under normal and stress conditions. KS31169 genotype had the highest rain yield, 100 grain weight, leaf chlorophyll index and proline content. D81083 genotype had the highest 100 seed weight, relative water content and soluble sugar content. Amount of potassium ions, relative water content and chlorophyll index increased in Goli genotype. The results indicated that the accumulation of excess sugars, chlorophyll, potassium and proline content in beans can make the plant resistant to drought stress.