اثر منبع و مقدار مصرف پتاسیم بر ویژگی‌های کیفی چغندر قند رقم ارس در شرایط آبیاری کامل و محدود

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مهدی مهراندیش ¹ , متین جامی معینی ² , محمد آرمین ³

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد سبزوار، دانشگاه‌ آزاد اسلامی، سبزوار، ایران
2 - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد سبزوار، دانشگاه‌ آزاد اسلامی، سبزوار، ایران
3 - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد سبزوار، دانشگاه‌ آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

تاریخ دریافت : 1394/07/03 تاریخ پذیرش : 1394/09/24 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: نیتروژن, سولفات پتاسیم, کلرید پتاسیم, ضریب قلیائیت, قند ملاس,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر منبع و مقدار مصرف پتاسیم بر ویژگی‌های کیفی چغندرقند تحت شرایط آبیاری کامل و محدود، آزمایشی مزرعه‌ای در شهرستان جوین واقع در استان خراسان رضوی در سال زراعی 90-1389 اجرا شد. آزمایش به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. عوامل مورد بررسی شامل آبیاری در دو سطح آبیاری کامل با دور آبیاری 10 و آبیاری محدود با دور آبیاری 20 روز، منبع پتاسیم در دو سطح سولفات پتاسیم و کلرید پتاسیم و مقدار مصرف پتاسیم در سه سطح صفر (شاهد)، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار K2O بودند. نتایج نشان داد که آبیاری محدود، غلظت سدیم ریشه را نسبت به تیمار آبیاری کامل، 8/16 درصد افزایش داد. سایر ویژگی‌های کیفی چغندر قند تحت تأثیر سطوح مختلف آبیاری قرار نگرفت. استفاده از کلرید پتاسیم، باعث افزایش میزان ماده خشک و کاهش محتوای نیتروژن ریشه در مقایسه با سولفات پتاسیم گردید. با افزایش مقدار مصرف پتاسیم، درصد قند ناخالص، قند خالص، خلوص قند و ضریب قلیائیت ریشه افزایش یافت، امّا درصد قند ملاس، محتوای پتاسیم، سدیم و نیتروژن ریشه کاهش نشان داد. بالاترین مقادیر قند ناخالص، قند خالص، خلوص قند و ضریب قلیائیت ریشه و همچنین کمترین درصد قند ملاس ، محتوای پتاسیم، سدیم و نیتروژن ریشه در تیمار 100 کیلوگرم در هکتار K2O مشاهده گردید. با توجه به نتایج، در شرایط اقلیمی مشابه، استفاده از مقادیر بالای پتاسیم به ویژه به شکل کلرید پتاسیم، جهت بهبود ویژگی‌های کیفی چغندر قند تحت شرایط آبیاری کامل و محدود قابل توصیه می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

To study the effect of potassium source and application rate on qualitative characteristics of sugar beet, a field experiment was conducted at county of Jovein, Khorasan Razavi, during 2010-2011. Experiment was carried out as split factorial in a randomized complete block design with three replications. Experimental factors included two irrigation regimes (full and deficit irrigation), two potassium sources (potassium sulfate and potassium chloride) and three potassium application rates (0, 50 and 100 kg K2O ha-1). Results showed that deficit irrigation increased sodium content of root by 16.8 percent compared with full irrigation. However, other qualitative characteristics of sugar beet were not influenced by irrigation treatments. Application of potassium chloride, increased root dry matter percent and decreased root nitrogen content compared with potassium sulfate. The sugar percent, white sugar percent, sugar purity and root alkalinity increased and molasses sugar percent, root potassium, sodium and nitrogen content decreased with increasing potassium application rate. The highest sugar percent (19.92), white sugar percent (17.96), sugar purity (90.70%) and root alkalinity (2.77) and also the lowest molasses sugar percent (1.82), root potassium (5.03 meq/100 g root) , sodium (1.35 meq/100 g root) and nitrogen content (2.39 meq/100 g root) were observed in 100 kg K2O ha-1 treatment. According to the results, in similar climatic conditions, the use of large amounts of potassium, particularly in the form of potassium chloride, is recommended for improving the qualitative characteristics of sugar beet under full and deficit irrigation conditions.

منابع و مأخذ:

اکبری، غ.، ز. جوانمردی و م. خجسته‌کیا. 1388. مقایسه اثر فرمهای مختلف کود پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم در شرایط کم‌آبیاری. همایش ملی بحران آب در کشاورزی و منابع طبیعی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری.

بخشی خانیکی، غ. ر.، ص. جوادی، پ. مهدی خانی و د. طهماسبی. 1390. بررسی تأثیر تنش خشکی روی برخی خصوصیات کمی و کیفی ارقام جدید اصلاح شده چغندرقند. مجله تازه های بیوتکنولوژی سلولی-مولکولی. دوره اول، شماره 3: 74-65.

جلینی، م.، ع. قائمی و ه. ذره­پرور. 1386. بررسی اثرات تنش آبی و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر عملکرد کارآیی مصرف آب در چغندرقند. مجله پژوهش در علوم کشاورزی. جلد 4: 172-164.

جلیلیان، ع.، ع. ر. شیروانی، ع. نعمتی و ج. بساطی. 1380. بررسی اثرات کم آبیاری برتولید و اقتصاد چغندر قند در منطقه کرمانشاه. چغندرقند. جلد 17، شماره 1: 14-1.

جواهری، م. ع.، ن. رشیدی و ا. باقی­زاده. 1384. تأثیر کود دامی، پتاسیم و بر روی عملکرد کمی و کیفی چغندرقند در منطقه بردسیر. چغندرقند. جلد 21: 64-42.

جهاد اکبر، م. ر.، ح. ر. ابراهیمیان.، م. ترابی و ج. گوهری، 1382. تأثیر کم آبیاری بر کیفیت و کیفیت چغندرقند در کبوترآباد اصفهان. مجله چغندرقند. جلد 19، شماره 1: 109-99.

جهاد اکبر، م. ر.، م. عقدایی و ح. ر. ابراهیمیان. 1380. بررسی اثر تأخیر در آبیاری پس از سبز شدن محصول زراعت چغندرقند. مجله چغندرقند. مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند. جلد 17، شماره 2: 109-99.

سهرابی، ی.، م. ر. شکیبا، م. عبداللهیان نقابی، ف. رحیم‌زاده خویی، م. تورچی و ک. فتوحی. 1385. ارزیابی اثر آبیاری محدود و زمان برداشت ریشه روی عملکرد و برخی خصوصیات کیفی چغندر قند. پژوهش و سازندگی. جلد 70: 15-8.

صادقی لطف‌آبادی، س.، م. کافی و ح. ر. خزاعی. 1389. بررسی اثرات تعدیل کنندگی کاربرد خاکی و محلول‌پاشی کلرید پتاسیم و کلرید کلسیم بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه سورگوم. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی). جلد 24، شماره 2: 393-385.

صفاریان طوسی، م. ج.، م. ع. اسماعیلی، ر. محمدیان و ا. امینی. 1385. اثر زمان آبیاری قبل از برداشت بر روی خصوصیات کمی و کیفی دو رقم تجاری چغندر قند در مشهد. چغندر قند. جلد 22: 23-13.

عروج‌نیا، س.، د. حبیبی، د. فتح الله طالقانی، س. صفری دولت آبادی، ع. پازکی، پ. معاونی، م. رحمانی و م. فرشیدی. 1391. بررسی عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های مختلف چغندر قند تحت شرایط تنش خشکی. مجله زارعت و اصلاح نباتات. جلد 8، شماره 1: 144-127.

کافی، م.، الف. زند.، ب. کامکار.، ع. مهدوی دامغانی و ف. عباسی. 1388. فیزیولوژی گیاهی (جلد دوم). تالیف ال. تایز وای. زایگر. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 676 صفحه.

کریمی، الف. 1388. ارزیابی رژیم­های آبیاری سطحی بر کارایی مصرف نیتروژن در زراعت چغندرقند. مجله پژوهش­های تولید گیاهی، جلد 16: 148-133.

محمدیان، ر.، ب. بابایی و ر. شیخ‌الاسلامی. 1387. اثر کم آبیاری طی فصل رشد بر کمیت و کیفیت چغندرقند. دهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات، تهران، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران.

محمدیان، و.، م. احمدی، ک. کلارستانی و س. غالبی. 1383. بررسی تأثیر کاربرد پتاسیم در دوره­های مختلف آبیاری نشتی و عملکرد و کارائی مصرف آب دوژنوتیپ چغندرقند. چغندرقند. جلد 20: 72-55.

ملکوتی، م. ج. و م. م. طهرانی. 1378. نقش ریز مغذیها در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی، عناصر خرد با تاثیر کلان. دفتر نشر دانشگاه تربیت مدرس. تهران.

میرزایی، م. ر.، س. م. رضوانی و م. چهار محالی. 1380. بررسی اثر رژیم­های مختلف آبیاری بر کمیت و کیفیت چغندرقند. تحقیقات کشاورزی همدان. گزارش سالانه طرح تحقیقاتی.

نیکویی، ع.، ا. ا. باقری، ا. سلیمانی­پور، ع. ا. شیروانیان، ش. زارع، ع. نعمتی و ح. ر. ابراهیمان. 1386. بررسی میزان اشتغال زایی چغندر قند در ایران. چغندرقند. جلد 23، شماره 1: 108-93.

یوسف آبادی و. و م. عبداللهیان نوقابی. 1390 . اثر تقسیط کود نیتروژن و زمان برداشت بر عملکرد ریشه و خصوصیات کیفی چغندر قند. مجله علوم زراعی ایران. جلد 13، شماره 3: 532-521.

Abdollahian -Noghabi, M. and B. Froud-Williams. 2000. Drought stress and weed competition in sugar beet. Brit Sugar Beet Rev. 68(1): 47-49.

Almani, M. P., C. Abd-Mishani and B. Y. Samadi. 1997. Drought resistance in sugar beet genotypes. Iranian J. of Agric. Sci. 28: 15-25.

Chen, W., Z. L. He, X. E. Yang, S. Mishra and P. J. Stoffella. 2010. Chlorine nutrition of higher plants: progress and perspectives. J. Plant Nutr. 33: 943-952.

Draycott, A. P. 2006. Sugar beet. Blackwell publishing Ltd, Oxford, UK. 474p.

Egilla, N., F. T. Davies and T. W. Boutton. 2005. Drought stress influences leaf water content,photosynthesis, and water use efficiency of Hibiscus rosa – sinensis at three potassium concen trations. Biomed Life Sci. 43(1): 135 – 140.

Fathy, M. F., A. Motagally and K. K. Attia. 2009. Response of Sugar Beet Plants to Nitrogen and Potassium Fertilization in Sandy Calcareous Soil. Int. J. Agric. Biol. 11: 695-700.

Harvery, C. W. and J. V. Dutton. 1993. Root quality and processing. In: D. A. Cooke and R. K. Scott (eds). The sugar beet crop, pp. 517-617. Champan & Hall; London.

HillS, F. J., S. R. Winter and D. W. Henderson. 1990. Sugar beet. In: Irrigation of Agricultural Crops (eds. Stewart, B. A. and D. R Nielson), PP. 795-810, Madison, Wisconsin, USA.

Jones, J. B. 2003. Agronomic handbook: management of crops, soils, and their fertility. CRC Press. United States of America. 450p.

Kerr, S. and M. leaman. 1997. Varieties for 1998. Brit Sugar Beet Rev. 65(2): 7-11.

Mahmoodi, R., H. Maralian and A. Aghabarati. 2008. Effects of limited irrigation on root yield and quality of sugar beet (Beta vulgaris L.). Afr. J. Biotechnol. 7: 4475-4478.

Ober, E. 2001. The Search for drought tolerance in sugar beet. Brit Sugar Beet Rev. 69(1): 40-43.

Rytter, R. M. 2005. Water use Efficiency, carbon Isotope Discrimination and Biomass production of two sugar beet varieties under well–watered and Dry conditions. J. Agron Crop Sci. 191(13): 426-438.

Sharmasarkar, F.C., S. Sharmasarkar, S. D. Miller, G. F. Vance and R. Zhang. 2001. Assesment of drip and flood irrigation on water and fertilizer use efficiencies for sugar beets. Agric. Water Manag. 46: 241-251.

Shehata, M. M., S. A. Azer and S. N. Mostafa. 2000. The effect of soil moisture on some sugar beet uarieties. Egyptian J. Agric. Res. 78(3): 1141-1160.