با توجه به این که در تحلیل اشعار شعرای دورة صفوی، نوعی جامعه شناسی مولد و زادگاه، مثل هر دورة دیگری محسوس است و با عنایت به این که شناخت و تحلیل آثار ادبی و نیز شناخت زندگی آفرینندگان این آثار، بدون بررسی اجتماع و فرهنگی که در آن بالیده اند میسر نیست؛ پژوهش حاضر، با هدف چکیده کامل
با توجه به این که در تحلیل اشعار شعرای دورة صفوی، نوعی جامعه شناسی مولد و زادگاه، مثل هر دورة دیگری محسوس است و با عنایت به این که شناخت و تحلیل آثار ادبی و نیز شناخت زندگی آفرینندگان این آثار، بدون بررسی اجتماع و فرهنگی که در آن بالیده اند میسر نیست؛ پژوهش حاضر، با هدف بررسی مستند اوضاع اجتماعی این عهد و آشنایی با زندگی عمومی مردم آن روزگار، به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی انواع آداب و رسوم اجتماعی در شاخة ایرانی شعر دورة صفوی (اشعار وحشی بافقی، محتشم کاشانی، نظیری نیشابوری، کلیم کاشانی و صائب) می پردازد و نشان می دهد که اشاره به انواع مختلف آداب و رسوم برگزاری اعیاد، ازدواج، سوگواری، باده نوشی و سایر آداب و رسوم از قبیل انعام دادن، بستن طفل بر گهواره، بستن نامه بر بال کبوتر، پری در شیشه کردن و تعویذ بر بازو بستن، بیشترین فراوانی و بسامد را در دیوان صائب دارد. در اشعار وحشی بافقی نیز کمترین اشارات به آداب و رسوم اجتماعی دیده می شود.
پرونده مقاله
تحلیل با رویکرد بینامتنیت ارتباط یک متن با سایر متون را بررسی میکند. هدف اصلی این پژوهش، مقایسة تعالیم اخلاقی کیمیای سعادت و طب القلوب است. اخلاق، بخش مهمی از ادب تعلیمی را در ادبیات فارسی به خود اختصاص داده است. بهگونهای که در زبان فارسی آثاری همچون کیمیای سعادت و ط چکیده کامل
تحلیل با رویکرد بینامتنیت ارتباط یک متن با سایر متون را بررسی میکند. هدف اصلی این پژوهش، مقایسة تعالیم اخلاقی کیمیای سعادت و طب القلوب است. اخلاق، بخش مهمی از ادب تعلیمی را در ادبیات فارسی به خود اختصاص داده است. بهگونهای که در زبان فارسی آثاری همچون کیمیای سعادت و طب القلوب، با موضوع ادب تعلیمی و سرشار از آموزههای اخلاقی به وجود آمدهاند. در بررسی پارهای از فضایل و رذایل اخلاقی این دو کتاب، درمییابیم تعالیم اخلاقی در این دو اثر بهخوبی نمایان و چشمگیر است. غزالی و نقشبندی در آثار خود بهصراحت پیام های اخلاقی خود را به نوع بشر عرضه می کنند. انسان عصر حاضر، به عامل کنترلکننده و بازدارنده از سقوط در منجلاب فساد، بیشتر از روزگاران گذشته نیازمند است. درنتیجه نیاز جهان معاصر به اخلاقیات، برای برونرفت از فسادهای اخلاقی موجود، حیاتی است. بر این اساس با شناخت فضیلت ها و رذیلتهای اخلاقی از نگاه این دو نویسنده، می توان به جهانبینی آنها پی برد و با تعمّق در اندیشه هایشان، درراه معرفت اخلاقیات و نیز معرفی پیامهای اخلاقی آنها در راستای اِعمال آنها در زندگی فردی و اجتماعی برای نجات نوع بشر از تباهی و فسادهای دنیای کنونی، گام برداشت، نگارنده با رهیافتی توصیفی – تحلیلی با بهرهگیری از روش کتابخانهای موضوع حاضر را در قالب مقالهای علمی -پژوهشی بررسی و تحلیل کرده است.
پرونده مقاله
روایت شناسی در دهه های اخیر با ارائۀ نظریّه های گوناگون بیش از پیش مورد توجّه قرار گرفته و دست کم در ادبیّات داستانی از جهات بسیاری راه گشا بوده است. در این رابطه، یکی از نظریّه پردازان برجسته، ژرار ژنت نام دارد که با تکیه بر مقولۀ لحن، تحوّل مهمّی در روایت شناسی پدید آ چکیده کامل
روایت شناسی در دهه های اخیر با ارائۀ نظریّه های گوناگون بیش از پیش مورد توجّه قرار گرفته و دست کم در ادبیّات داستانی از جهات بسیاری راه گشا بوده است. در این رابطه، یکی از نظریّه پردازان برجسته، ژرار ژنت نام دارد که با تکیه بر مقولۀ لحن، تحوّل مهمّی در روایت شناسی پدید آورده است. کاربست مبانی آراء ژنت در داستان های فارسی، بخش های نوینی از هنرنمایی نویسندگان را آشکار می کند. در حوزۀ ادبیّات داستانی کلاسیک فارسی، مولوی چهره ای ممتاز است. او در مثنوی بسیاری از موضوعات اخلاقی، عرفانی و دینی را در قالب داستان تشریح کرده است. در مقالۀ پیش رو، با روش توصیفی- تحلیلی، تکنیک های روایی به کاررفته در حکایت اعرابی درویش و ماجرای زن با او و لحن آن با رویکرد به آراء ژنت، کاویده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که زمان غالب روایت، هم زمانی و کانون مکان روایت پربسامد، من- قهرمان بوده است. دیگر آن که، تک گویی درونی تنها مؤلّفه ای بوده که در داستان دیده نشده است. این امر، بیانگر برون گرایی شخصیّت ها و کنشگری آن ها در دنیای واقعی است.
پرونده مقاله
عارفان دردوره های زمانی مختلف در باب چگونگی سلوک، سخن گفته اند. معروف ترین وادی های عرفانی به هفت وادی عطارشهرت دارد که تاامروز هم برعرفان وعارفان تأثیرفراوانی داشته است. نگارنده این مقاله به بررسی تطبیقی دیدگاه های عطار نیشابوری و امام خمینی، در باب سفر و مراحل سیر و س چکیده کامل
عارفان دردوره های زمانی مختلف در باب چگونگی سلوک، سخن گفته اند. معروف ترین وادی های عرفانی به هفت وادی عطارشهرت دارد که تاامروز هم برعرفان وعارفان تأثیرفراوانی داشته است. نگارنده این مقاله به بررسی تطبیقی دیدگاه های عطار نیشابوری و امام خمینی، در باب سفر و مراحل سیر و سلوک پرداخته است. در این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی، مراحل سیر و سلوک و سفر عرفانی در آثار و سرودههای عطار و امام خمینی مقایسه و بررسیشده و مفاهیم، الفاظ مشترک و متباین در این دو، مشخص گردیده است. هر دو عارف برای مراحل سیر و سلوک مراتبی قائل هستند؛ گرچه در باب شرح و تبیین آن اختلافنظرهایی بین آنها دیده میشود. نکته ی مهم این است که هر دو عارف در جهت هدف مشترکی کوشیدهاند و آن بیان عرفان به زبانی درخور فهم مردم عادی است؛ زیرا بهزعم هر دو عارف، عرفان ضرورت حیات انسان در تمام اعصار است و قدم گذاردن در این وادی تمامی جوانب حیات انسان را در برمیگیرد، لذا باید آن را از دشواریها و پیچیدگیهای خاص علمی مبرا ساخت تا بتواند کل جامعه بشری را فراگیرد.
پرونده مقاله
اخلاق مفهومی انسانی محسوب می شود و از آنجا که ادبیات ابزاری برای بازنمایی مقولات مرتبط با نوع بشر است، شاهد بازتاب گستردۀ این مفهوم در متون ادبی بوده ایم. یکی از نحله های فکری و شناختی که اخلاق را شرح داده و برای آن تعاریف و چهارچوب هایی تعیین کرده، عرفان اسلامی است. اه چکیده کامل
اخلاق مفهومی انسانی محسوب می شود و از آنجا که ادبیات ابزاری برای بازنمایی مقولات مرتبط با نوع بشر است، شاهد بازتاب گستردۀ این مفهوم در متون ادبی بوده ایم. یکی از نحله های فکری و شناختی که اخلاق را شرح داده و برای آن تعاریف و چهارچوب هایی تعیین کرده، عرفان اسلامی است. اهل تصوف با استفاده از ابزارهای گوناگون به ویژه شعر، مهم ترین افکار اخلاقی و اندرزی خود را بازگو کرده اند که از آن میان، جامی و فیض کاشانی برجسته هستند. این دو که از شاگردان مکتب عرفانی ابن عربی محسوب می شوند، در آیینۀ غزلیات، از شاخصه های انسان ساز اخلاقی سخن گفته اند که در این تحقیق، با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی، بررسی و مقایسه شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که دو شاعر از مسائلی چون: ترک خودبینی، عشق مطلوب، خدامحوری، دنیاستیزی، نکوهش ریاکاری، خاموشی و کم گویی و نکوهش علوم دنیایی سخن گفته اند. همچنین، مشخص شد که در غزل های جامی، به مواردی مانند: توبه گریزی و پرهیز از مردم آزاری توجه شده و در برابر، فیض کاشانی از لزوم انجام مناسک عبادی، مواهب دوست نیکوسیرت و نکوهش غفلت ورزی سخن گفته است. در مجموع، توصیه های اخلاقی شاعران، ریشه در دو منبع اسلام و عرفان اسلامی دارد و به این اعتبار، در یک راستا تعریف می شود.
پرونده مقاله
ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻫﺎی داﺳﺘﺎﻧﻲ، ﺑﺎزﻧﻤﺎی ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی واﻗﻌﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮ شخصیتﭘﺮدازی ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه، اﻃﻼﻋﺎت داﺳﺘﺎن ﻣﺴﺘﻨﺪﺗﺮ از اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺮاد از ﺧﻮد ﺑﺮوز ﻣﻲدﻫﻨﺪ. ﻧﻴﺎزﻫﺎی اﺷﺨﺎص داﺳﺘﺎن، ناپایداری ها را ﺑﻪ وﺟﻮد می آورﻧﺪ و اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص، ﺑﺴﻴﺎری از ﺟﻮاﻧﺐ و زواﻳﺎی درون ﺧﻮد را ﺑﺮﻣﻼ میﺳﺎزﻧ چکیده کامل
ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻫﺎی داﺳﺘﺎﻧﻲ، ﺑﺎزﻧﻤﺎی ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی واﻗﻌﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮ شخصیتﭘﺮدازی ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه، اﻃﻼﻋﺎت داﺳﺘﺎن ﻣﺴﺘﻨﺪﺗﺮ از اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺮاد از ﺧﻮد ﺑﺮوز ﻣﻲدﻫﻨﺪ. ﻧﻴﺎزﻫﺎی اﺷﺨﺎص داﺳﺘﺎن، ناپایداری ها را ﺑﻪ وﺟﻮد می آورﻧﺪ و اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص، ﺑﺴﻴﺎری از ﺟﻮاﻧﺐ و زواﻳﺎی درون ﺧﻮد را ﺑﺮﻣﻼ میﺳﺎزﻧﺪ. داستانﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎزﻧﻤﺎی ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎن ها ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ بنابراین، میﺗﻮان ﺑﺮاﺳﺎس نظریۀ های روان شناسی ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴل شخصیتﻫﺎی داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻫﻤﺖ ﮔﻤﺎﺷﺖ و ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻬﺘﺮی در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ. ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎ، ﻧﻈﺮﻳﺔ روان شناس انسانﮔﺮا، آﺑﺮاﻫﺎم ﻣزﻟﻮ میﺑﺎﺷﺪ. ﻫﺮم سلسلهﻣﺮاﺗﺐ ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﻣزﻟﻮ، ﻋﻤﺪة ﻧﻈﺮﻳﺎت او را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد و میﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ، ﺟﺎﻳﮕﺎه اﻧﺴﺎنﻫﺎ را در ﻫﺮم ﻣﺰﺑﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮد. از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ رمان کاندید اثر ولتر ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ رمان های وی از لحاظ ﺷﺨﺼﻴﺖپردازی است، در اﻳﻦ ﮔﻔﺘﺎر ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ و ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖ های اﺻﻠﻲ داﺳﺘﺎن ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻫﺮم ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﻣزﻟﻮ، ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. بر اساس نتایج این پژوهش، میﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ در تمامی شخصیت ها اعم از کاندید، کانگاند، پانگلوس، پیرزن، مارتین و کاکامبو ﻏﻠﺒﺔ ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ و ﺳﭙﺲ ﻋﺸﻖ و ﻣﺤﺒﺖ دﻳﺪه ﻣﻲشود؛ و به دلیل مشکلات و مفاسدی که گریبانگیر جامعۀ اروپایی عصر ولتر بوده است، قهرمان داستان و شخصیت های پیرامون وی در ابتدا واجد شرایط لازم برای پرورش استعدادهای نهفتۀ خود در جهت نیل به شکوفایی و کمال نبوده اند؛ لذا قهرمانان این رمان، اغلب آدم هایی درون گرا، منزوی، روان رنجور و شکست خورده اند که اهتمام بسیار می ورزند تا به خودشکوفایی و کمال برسند.
پرونده مقاله