تحلیل و بررسی شفقت و مهربانی در کتاب قابوس‌نامه براساس مؤلفه‌های روان‌شناسی شفقت گیلبرت
محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)
هادی کریمی عقدا
1
,
محمّد مهدی دهقانی اشکذری
2
1 - استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان(نویسندۀ مسئول)
2 - استادیار گروه معارف و تربیت اسلامی دانشگاه فرهنگیان
کلید واژه: درمان, رنج, عنصرالمعالی, قابوس‌نامه, گیلبرت, شفقت,
چکیده مقاله :
از مهم ترین زمینه های پژوهش در سال های اخیر، مربوط به مقالات علمی و طرح مباحث میان‌رشته‌ای دربارۀ آن‌ها است. یکی از این موضوعات، پژوهش در حیطۀ علوم روان‌شناسی در آثار ادبی و تطبیق آن با تئوری‌های جدید روان‌شناسی است. نویسنده در این پژوهش، درصدد آن است تا مؤلفه‌های روان‌شناسی شفقت گیلبرت را با عنایت به کتاب قابوس‌نامه، بررسی و سپس با علم روزِ روان‌شناسی منطبق سازد. شفقت و مهربانی یکی از مضامین اخلاقی و انسانی است که در کتاب های ادبیات فارسی و همچنین در علوم روان‌شناسی بدان پرداخته شده است. نویسنده در این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تطبیقی و با ابزار کتاب خانه ای به موضوع مهربانی و شفقت در قابوس‌نامه بر اساس مؤلفه‌های روان‌شناسی گیلبرت پرداخته اند. باوجود هم‌پوشانی واژۀ شفقت با کلماتی همانند همدلی و همدردی، مهربانی، دل‌سوزی و ترحّم در ادبیّات فارسی، مفهوم روان‌شناختی آن با معنای کلمات مذکور، متفاوت است. در ترجمۀ کتاب‌ها و نظریّه‌های گیلبرت، کلمۀ شفقت بیانگر ویژگی‌های دوازده‌گانه‌ای است که بر اساس آن انسان مهربان تعریف شده است. با مقایسه و بررسی مؤلفه‌های روان‌شناسی شفقت گیلبرت با قابوس‌نامه این نتایج حاصل می‌شود که مفاهیم انسانی مطرح شده به‌وسیلۀ عنصرالمعالی، قرن ها قبل از بیان این مفاهیم در روان‌شناسی، رواج داشته و مورد بحث و تبادل نظر قرارگرفته است. این مسئله حاکی از غنای فرهنگی و ادبی زبان و ادبیات فارسی است که متأسفانه در جامعۀ ما مورد بی توجّهی قرار گرفته و به‌جای آن، علوم پیش رفتۀ روان‌شناسی و غربی مؤیّد این مباحث و نظریّات شده است.
Researchers have been interested in writing scientific articles and discussing interdisciplinary discussions about them in recent years. One of these topics is the expression of the science of psychology in literary works and its adaptation to new theories of psychology. In this research, an attempt has been made to study the components of the psychology of compassion of Gilbert according to the book Qaboosnameh and to adapt it to the modern science of psychology. Compassion and kindness are among the moral and human concepts that have been addressed in the texts of Persian literature as well as in psychology. In this article, the authors deal descriptively-analytically with the subject of compassion in Qaboosnameh based on the psychological components of Gilbert. Despite the overlap of this word with words such as pity, kindness, empathy and sympathy in Persian literature, its psychological meaning is different from the meaning of the mentioned words. The word compassion in the translation of the books and theories of Gilbert and Neff contains the twelve characteristics according to which "compassionate man" is defined. By comparing and examining the psychological components of Gilbert's compassion with Qaboos, it is concluded that the human concepts expressed by Keikavus existed and were discussed centuries before the formation of these concepts in psychology. This shows the literary and cultural richness of the Persian language and literature, which has unfortunately been neglected in our society, and has been superseded by the advanced psychological and Western sciences in confirming such concepts and theories.
_||_