وضعیت پیشانی جبهه قطبی در ارتباط با فصل سرد بر روی ایران
محورهای موضوعی : اقلیم شناسی
داریوش سپاده
1
(دانشجوی دانشگاه محقق اردبیلی)
برومند صلاحی
2
(گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران)
بهلول علیجانی
3
(استاد دانشگاه خوارزمی)
بتول زینالی
4
(عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی)
کلید واژه: جت استریم, سینوپتیک, چرخندگی, هسته رودباد,
چکیده مقاله :
چکیده در این پژوهش، به شناسایی رفتار فصلی رودباد قطبی، بر مبنای فصل سرد (پاییز و زمستان) برروی کشور ایران پرداخته شده است. تحلیل کلی روند رودباد براساس آنچه در قسمت روشها ذکر شده است به منظور یافتن الگوهای رفتاری رودباد در محیط نرم افزاری GRADS صورت گرفت. نتایج تحلیل بیان کنندة وجود دو هسته متوسط اصلی، یک هسته برفراز اروپا و هستة گسترده تر بر روی شمال آفریقا و عربستان است. فراوانی وقوع هسته روی اروپا بیش از هسته شمال آفریقا بوده بطوریکه در پاییز فراوانی وقوع هسته شمال آفریقا حدود 30 درصد کمتر از اروپا و در زمستان فراوانی هر دو هسته مشابه بوده است. هستة رودباد قطبی دردو فصل مذکور، به طور تقریبی در عرض 35 درجة شمالی مستقر بوده است. با توجه به اطلاعات حاصل از نقشه های متوسط سرعت در فصل پاییز و زمستان، به نظر می رسد تغییر سرعت نسبت به قبل بیشتر بوده است.
Abstract In this research, the seasonal behavior of polar jet streem has been identified based on the cold season (autumn and winter) on Iran. General analysis of jet streem process based on what is mentioned in the methods section was done in order to find the behavior patterns of jet streem in GRADS software environment . The results of the analysis indicate the existence of two main medium nuclei, one above Europe and a wider nucleus over North Africa and Saudi Arabia. The prevalence of nuclei in Europe has been higher than in North Africa. In autumn, the incidence of North African nuclei was about 30% lower than in Europe, and in winter the frequency of both nuclei was similar. The core of the polar jet streem in the two seasons, is located approximately 35 degrees north latitude. According to the information obtained from the average speed maps in autumn and winter, it seems that the speed change has been more than before.
1- پروین، نادر (1392): بررسی ارتباط موقعیت مکانی رود بادهای تراز میانی جو و وقوع سیل در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 29، صص 235-250.
2- ذوالفقاری، حسن، جلیلیان، آذر، صحرایی، جلیل (1397): الگوهای برهم کنش جت‌های جنب حاره و جبهه قطبی در بارش‌های سنگین بهار و پاییز ایران، فیزیک زمین و فضا، شماره 2، صص 400-383.
3- رنجبر سعادت‌آبادی، عباس، امینی، نفیسه (1389): مطالعه بارش‌های شدید فصل تابستان، استان گلستان، پژوهش‌های اقلیم‌شناسی، شماره اول و دوم، صص 76-57.
4- زارعی، حسن، شاهکار، غلامحسین (1380): بررسی احتمال تواتر روزهای بارانی و خشک مناطق خرم دره، ارداک و زشک، سومین سمینار احتمال و فرایندهای تصادفی، دانشگاه اصفهان.
5- عزیزی، قاسم، صفر راد، طاهر (1391): تحلیل ویژگی‌های رود باد طی فازهای انسو، پژوهش‌های اقلیم‌شناسی، شماره 9، صص 82- 69.
6- عساکره، حسین (1386): کاربرد رگرسیون خطی در تحلیل روند دمای تبریز، تحقیقات جغرافیایی، شماره 87، صص 25-3.
7- عساکره، حسین (1389): تحلیل تغییرات بارش‌های فرین شهر زنجان، پژوهش‌های اقلیم‌شناسی، شماره اول و دوم، صص 100- 89.
8- عساکره، حسین، بیرانوند، آذر، فتاحیان، مختار، شادمان، حسن (1396): تحلیل روند جابجایی رود باد و پرفشار جنب حاره بر فراز خاورمیانه و رابطه آن با اقلیم ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی، شماره 58، صص 315- 303.
9- علیجانی، بهلول (1381): اقلیم‌شناسی همدید، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
10- علیجانی، بهلول (1374): آب و هوای ایران، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
11- علیجانی، بهلول، خسروی، محمود، اسماعیل نژاد، مرتضی (1389): تحلیل همدید بارش سنگین ششم ژانویه 2008 در جنوب شرق ایران، پژوهش‌های اقلیم‌شناسی، شماره 3 و 4، صص 12-1.
12- علیجانی، بهلول، هوشیار، محمود (1387): شناسایی الگوهای سینوپتیکی سرماهای شدید شمال غرب ایران، مجله پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره 65، صص 16- 1.
13- فرج زاده، منوچهر، لشکری، حسن (1386): تحلیل موقعیت رود باد در رابطه با سامانه‌های بارشی غرب کشور( استان‌های ایلام و کرمانشاه)، فصلنامه مدرس علوم انسانی، شماره 53، صص 256-239.
14- قائمی، هوشنگ، عساکره، حسین، بیرانوند، آذر (1391): تحلیل احتمالاتی رخداد روزانه رود باد جنب حاره بر روی منطقه اقلیمی ایران، اندیشه جغرافیایی، شماره 12، صص 84.
15- کاویانی، محمدرضا، علیجانی، بهلول (1371): مبانی آب و هواشناسی چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
16- کریمی، مصطفی، فرج زاده، منوچهر (1390): شار رطوبت و الگوی فضایی زمانی منابع تأمین رطوبت بارش‌های ایران، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 22، صص 127-109.
17- مرادی، محمد (1390): مقدمه‌ای بر هواشناسی دینامیکی 1، انتشارات سید باقر حسینی.
18- مسعودیان، ابوالفضل (1390): آب و هوای ایران، چاپ اول، اصفهان، انتشارات شریعه توس.
19- مسعودیان، ابوالفضل، محمدی، بختیار (1390): تحلیل فراوانی رود بادهای مرتبط با بارش‌های سنگین ایران، مجله تحقیقات منابع آب ایران. شماره 2، صص 91-80.
20- مفیدی، عباس، زرین، آذر (1384): بررسی سینوپتیکی تأثیر سامانه‌های کم‌فشار سودانی در وقوع بارش‌های سیل زا در ایران، مجله تحقیقات جغرافیایی، شماره 88، صص 139-113.
21- Archer, C, L, Caldeira, K (2008): Historical Trends In The Jet Streem, Geophysics Res, Letts 35, Pp 1-6.
22- Http://Www.Esrl.Noaa.Gov/Psd/Data/Gridded/Data.Ncep.Reanalysis.Pressure.Html.
23- Hudson, D (2012): Measurements Of The Movement Of The Jet Streams At Mid-Latitudes In The Northern And Southern Hemispheres 1979 To 2010, Atmos Chem Phys, 12, Pp 7797-7808.
24- Krishnamurti, T, N (1961): The Subtropical Jet Stream Of Winter, Journal Of Meteorology, Vol. 18, Pp 172-191.
25- Palmen, E, Newton, C, W (1969): Atmospheric Circulation Systems, Academic Press, INC, Vol. 13.
26- Prezerakos, N, G(2006):The Role Of The Interaction Between Polar And Subtropical Jet In A Case Of Depression Rejuvenation Over The Eastern Mediterranean, Meteorol, Atmos, Phys, 92, Pp 139-151.
27- Rudari, R, Entekhabi, D, Roth, G (2005): Large-Scale Atmospheric Patterns Associated With Mesoscale Features Leading To Extreme Precipitation Events In Northwestern Italy, Advances In Water Resources, 28, Pp 601–614.
28- Saha, K (2010): Tropical Circulation System And Monsoons, Springer Heidelberg Dordrecht London New York.
29- Schiemann, R, Daniel, L, Christoph, S (2009): Seasonality And Interannual Variability Of The Westerly Jet In The Tibetan Plateau Region, J, Climate, 22, Pp. 2940–2957.
30-Yang S, Lau, K-M, And Kim, K-M (2002): Variations Of The East Asian Jet Stream And Asian–Pacific–American Winter Climate Anomalies, J, Climate, 15, Pp. 306–325.
_||_
1- پروین، نادر (1392): بررسی ارتباط موقعیت مکانی رود بادهای تراز میانی جو و وقوع سیل در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 29، صص 235-250.
2- ذوالفقاری، حسن، جلیلیان، آذر، صحرایی، جلیل (1397): الگوهای برهم کنش جت‌های جنب حاره و جبهه قطبی در بارش‌های سنگین بهار و پاییز ایران، فیزیک زمین و فضا، شماره 2، صص 400-383.
3- رنجبر سعادت‌آبادی، عباس، امینی، نفیسه (1389): مطالعه بارش‌های شدید فصل تابستان، استان گلستان، پژوهش‌های اقلیم‌شناسی، شماره اول و دوم، صص 76-57.
4- زارعی، حسن، شاهکار، غلامحسین (1380): بررسی احتمال تواتر روزهای بارانی و خشک مناطق خرم دره، ارداک و زشک، سومین سمینار احتمال و فرایندهای تصادفی، دانشگاه اصفهان.
5- عزیزی، قاسم، صفر راد، طاهر (1391): تحلیل ویژگی‌های رود باد طی فازهای انسو، پژوهش‌های اقلیم‌شناسی، شماره 9، صص 82- 69.
6- عساکره، حسین (1386): کاربرد رگرسیون خطی در تحلیل روند دمای تبریز، تحقیقات جغرافیایی، شماره 87، صص 25-3.
7- عساکره، حسین (1389): تحلیل تغییرات بارش‌های فرین شهر زنجان، پژوهش‌های اقلیم‌شناسی، شماره اول و دوم، صص 100- 89.
8- عساکره، حسین، بیرانوند، آذر، فتاحیان، مختار، شادمان، حسن (1396): تحلیل روند جابجایی رود باد و پرفشار جنب حاره بر فراز خاورمیانه و رابطه آن با اقلیم ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی، شماره 58، صص 315- 303.
9- علیجانی، بهلول (1381): اقلیم‌شناسی همدید، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
10- علیجانی، بهلول (1374): آب و هوای ایران، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
11- علیجانی، بهلول، خسروی، محمود، اسماعیل نژاد، مرتضی (1389): تحلیل همدید بارش سنگین ششم ژانویه 2008 در جنوب شرق ایران، پژوهش‌های اقلیم‌شناسی، شماره 3 و 4، صص 12-1.
12- علیجانی، بهلول، هوشیار، محمود (1387): شناسایی الگوهای سینوپتیکی سرماهای شدید شمال غرب ایران، مجله پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره 65، صص 16- 1.
13- فرج زاده، منوچهر، لشکری، حسن (1386): تحلیل موقعیت رود باد در رابطه با سامانه‌های بارشی غرب کشور( استان‌های ایلام و کرمانشاه)، فصلنامه مدرس علوم انسانی، شماره 53، صص 256-239.
14- قائمی، هوشنگ، عساکره، حسین، بیرانوند، آذر (1391): تحلیل احتمالاتی رخداد روزانه رود باد جنب حاره بر روی منطقه اقلیمی ایران، اندیشه جغرافیایی، شماره 12، صص 84.
15- کاویانی، محمدرضا، علیجانی، بهلول (1371): مبانی آب و هواشناسی چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
16- کریمی، مصطفی، فرج زاده، منوچهر (1390): شار رطوبت و الگوی فضایی زمانی منابع تأمین رطوبت بارش‌های ایران، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 22، صص 127-109.
17- مرادی، محمد (1390): مقدمه‌ای بر هواشناسی دینامیکی 1، انتشارات سید باقر حسینی.
18- مسعودیان، ابوالفضل (1390): آب و هوای ایران، چاپ اول، اصفهان، انتشارات شریعه توس.
19- مسعودیان، ابوالفضل، محمدی، بختیار (1390): تحلیل فراوانی رود بادهای مرتبط با بارش‌های سنگین ایران، مجله تحقیقات منابع آب ایران. شماره 2، صص 91-80.
20- مفیدی، عباس، زرین، آذر (1384): بررسی سینوپتیکی تأثیر سامانه‌های کم‌فشار سودانی در وقوع بارش‌های سیل زا در ایران، مجله تحقیقات جغرافیایی، شماره 88، صص 139-113.
21- Archer, C, L, Caldeira, K (2008): Historical Trends In The Jet Streem, Geophysics Res, Letts 35, Pp 1-6.
22- Http://Www.Esrl.Noaa.Gov/Psd/Data/Gridded/Data.Ncep.Reanalysis.Pressure.Html.
23- Hudson, D (2012): Measurements Of The Movement Of The Jet Streams At Mid-Latitudes In The Northern And Southern Hemispheres 1979 To 2010, Atmos Chem Phys, 12, Pp 7797-7808.
24- Krishnamurti, T, N (1961): The Subtropical Jet Stream Of Winter, Journal Of Meteorology, Vol. 18, Pp 172-191.
25- Palmen, E, Newton, C, W (1969): Atmospheric Circulation Systems, Academic Press, INC, Vol. 13.
26- Prezerakos, N, G(2006):The Role Of The Interaction Between Polar And Subtropical Jet In A Case Of Depression Rejuvenation Over The Eastern Mediterranean, Meteorol, Atmos, Phys, 92, Pp 139-151.
27- Rudari, R, Entekhabi, D, Roth, G (2005): Large-Scale Atmospheric Patterns Associated With Mesoscale Features Leading To Extreme Precipitation Events In Northwestern Italy, Advances In Water Resources, 28, Pp 601–614.
28- Saha, K (2010): Tropical Circulation System And Monsoons, Springer Heidelberg Dordrecht London New York.
29- Schiemann, R, Daniel, L, Christoph, S (2009): Seasonality And Interannual Variability Of The Westerly Jet In The Tibetan Plateau Region, J, Climate, 22, Pp. 2940–2957.
30-Yang S, Lau, K-M, And Kim, K-M (2002): Variations Of The East Asian Jet Stream And Asian–Pacific–American Winter Climate Anomalies, J, Climate, 15, Pp. 306–325.