ارائه الگوي عدالت سازمانی براساس رهیافت‌هاي حکمرانی اسلامی
محورهای موضوعی : حکمرانی اسلامی
افشین لشگری
1
,
محمدرضا مردانی
2
*
,
بهزاد شهرابی
3
,
الهه معصومي
4
,
سامره شجاعی
5
1 - گروه مدیریت، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران
2 - گروه مدیریت منابع انسانی، دانشگاه امام حسین (ع)، تهران، ایران
3 - گروه مدیریت، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران
4 - گروه مدیریت، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران
5 - گروه مدیریت، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران
کلید واژه: عدالت سازمانی, عدالت توزیعی, عدالت رویه‌ای, عدالت تعاملی, حکمرانی اسلامی.,
چکیده مقاله :
امروزه یکی از موضوعات مهمی‌که سازمان‌ها با آن مواجه هستند عبارت است از چگونگی برخورد عادلانه سرپرستان با کارکنان سازمان؛ در واقع این امر موجب گردیده تا افراد نسبت به سازمان تعهد داشته و آن را در جهت تحقق اهداف سازمانی کمک کنند. عدالت سازمانی درجه‌ای است که کارکنان احساس می‌کنند قوانین، رویه‌ها و سیاست‌های سازمانی مربوط به کار آن‌ها، منصفانه است. با توجه به اینکه ما یک کشو اسلامی می باشیم بهره‌گیری از آموزه‌های دین اسلام در زمینه برقراری عدالت بسیار مهم و حیاتی است. لذا ارائه الگوی عدالت سازمانی بر اساس موازین اسلامی و حکمرانی اسلامی از ضروریات مهم در سازمان‌های دولتی است. در این راستا تحقیق حاضر با هدف ارائه الگوي عدالت سازمانی براساس رهیافت‌هاي حکمرانی اسلامی(مورد مطالعه: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) بررسی و انجام شده است. روش تحقیق کیفی مبتنی بر گراند تئوری و استفاده از مصاحبه عمیق است. جامعه آماری خبرگان می باشند که تعداد 15 نفر از اساتید دانشگاه و مدیران ارشد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به عنوان خبره در این تحقیق مشارکت داشته اند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از سه مرحله کد گذاری با نرم‌افزار مکس‌کیودا استفاده شده است. نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که تعداد 102 شاخص یا مقوله فرعی به عنوان شاخص‌های الگوي عدالت سازمانی براساس رهیافت‌هاي حکمرانی اسلامی شناسایی شدند که این مقوله‌ها در 17 مقوله اصلی دسته‌بندی گردیده اند. همچنین در مرحله سوم کد گذاری 17 مقوله اصلی در قالب سه بعد اصلی و نهایی الگوي عدالت سازمانی براساس رهیافت‌هاي حکمرانی اسلامی شامل عدالت توزیعی، عدالت رویه‌ای و عدالت تعاملی دسته‌بندی شدند. در نهایت مدل پیشنهادی تحقیق ارائه و راهبردهایی برای بهبود عدالت در سازمان ارائه شده است.
واژگان کلیدی: عدالت سازمانی، عدالت توزیعی، عدالت رویه‌ای، عدالت تعاملی، حکمرانی اسلامی.
Abstract:
Today, one of the important issues that organizations face is how supervisors treat employees fairly; in fact, this has caused individuals to be committed to the organization and help it achieve organizational goals. Organizational justice is the degree to which employees feel that the organizational rules, procedures, and policies related to their work are fair. Given that we are in an Islamic country, utilizing the teachings of Islam in the field of establishing justice is very important and vital. Therefore, presenting an organizational justice model based on Islamic standards and Islamic governance is an important necessity in government organizations. In this regard, the present study was conducted with the aim of presenting an organizational justice model based on Islamic governance approaches (case study: Ministry of Science, Research, and Technology). The qualitative research method is based on grand theory and the use of in-depth interviews. The statistical population is experts, and 15 university professors and senior managers of the Ministry of Science, Research, and Technology participated in this study as experts. Three coding stages with MaxQuda software were used to analyze the data. The results of data analysis and analysis show that 102 indicators or subcategories were identified as indicators of the organizational justice model based on Islamic governance approaches, which were categorized into 17 main categories. Also, in the third stage of coding, the 17 main categories were categorized into three main and final dimensions of the organizational justice model based on Islamic governance approaches, including distributive justice, procedural justice, and interactional justice. Finally, the proposed research model is presented and strategies for improving justice in the organization are presented.
Keywords: Organizational justice, distributive justice, procedural justice, interactional justice, Islamic governance
حجازی‌فر، سعید (1402)، »چیستی و نقش آفرینان حکمرانی اسلامی‌براساس فرمایشات امام علی علیه السلام»، مدیریت اسلامی‌سال 31 تابستان 1402 شماره 2، صص127-87.
امام‌قلی پور، سارا؛ آسمانه؛ زهرا (1396)، «شاخص حکمرانی در اسلام و تاثیر آن بر بروندادهای سلامت در ایران»، نشریه اقتصاد و بانکداری اسلامي، شماره 5، پیاپی 15، صص ۹۳-۱۰۸.
شفقت رودسری، آریا و سعید تبرز، محمد (1400)، ارائه الگوی حکمرانی متعالی اسلامی - ایرانی بر اساس اندیشه‌های حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبر ی)مد ظله العالی )» حکمرانی متعالی، شماره پنجم، بهار 1400، صص 24-1.
فربد، دانیال و حکم آبادی، سید حامد (1400)، «عدالت، محور حکمرانی اسلامی‌در گام دوم انقلاب: واکاوی بایدها و واقعیت‌ها در دولت اسلامی«، دومین کنفرانس بین‌المللی چالش‌ها و راهکارهای نوین در مهندسی صنایع و مدیریت و حسابداری، دامغان، https://civilica.com/doc/1245065
سیدباقری، سید کاظم (1395)، «کارکردهای عدالت در حکمرانی اخلاقی از منظر اندیشه سیاسی اسلام»، علوم سیاسی، دوره 19، (شماره 76 - زمستان 95), 151-170.
متفکر، حسین و بهاروندی، سهیلا، 1401، «ارائه مدل مولفه ها و شاخص ها ی حکمرانی اسلامی بر اساس تحلیل نظرخبرگان و کارشناسان حکمرانی مطلوب»، حکمرانی متعالی، سال سوم، شماره نهم، بهار 1401.
محمودی کیا، محمد، (1401)، «نظریه ای برای فهم چیستی و چگونگی تحقق الگوی اسلامی ایرانتی از حکمرانی مطلوب، مطالعات الگوی اسلامی ایرانی پیشرف، شماره 10، صص 286-165.
یاوری، وحید) 1402 (، حکاران یک واژه و هزار معن ، سایت www.ismang.ir
A.-F. Ionescu, D. Iliescu, LMX, organizational justice and performance: curvilinear relationships, J. Manag. Psychol. 36 (2) (2021) 197–211. A. Aggarwal, J. Goyal, K. Nobi, Examining the impact of leader-member exchange on perceptions of organizational justice: the mediating role of perceptions of organizational politics, Theor. Econ. Lett. 8 (11) (2018)
2308.
A. Bakhshi, K. Kumar, E. Rani, Organizational justice perceptions as predictor of job satisfaction and organization commitment, Int. J. Bus. Manag. 4 (9) (2009) 145–154.
A. Hassan, I.H.A.A. Jubari, Organisational justice and employee work engagement: LMX as mediator, J. Int. Bus. Enterpren. Dev. 5 (2) (2010) 167–178. Jin Yong Park, Changju Kim, 2023, The role of organizational justice and social interaction in mitigating the negative effects of high-performance member retailers on strategic integration, Journal of Retailing and
Consumer Services, Volume 72, May 2023, 103238.
H. Hardianto, V.P. Sari, Leader-member exchange in educational institutions, AL-ISHLAH: Jurnal Pendidikan 13 (2) (2021) 1088–1096.
H. Zhu, et al., Employee voice: a mechanism to harness employees’ potential for sustainable success, Int. J. Environ. Res. Publ. Health 19 (2) (2022) 921. J. Saragih, et al., Can organizational justice dimensions mediate between leader mindfulness and leader-member exchange quality: an empirical study in Indonesia pharmaceutical firms, Sys. Rev. Pharm. 11 (2)
(2020) 545–554. M. Mori, et al., How to give voice for employee satisfaction. The mediation effect of LMX and distributive justice, in: The Business of Now: the Future Starts Here, European Academy of Management (EURAM),
2020, 0-0.
M.E. Tarkang, R.Y. Nange, A. Ozturen, Inspiring employee voice through leader–member exchange, J. Publ. Aff. 22 (1) (2022) e2317.
N.A. Ishak, S.S. Alam, The effects of leader-member exchange on organizational justice and organizational citizenship behavior: empirical study, Eur. J. Soc. Sci. 8 (2) (2009) 324–334.
S. Chan, D. Yeung, The impact of leader-member exchange (LMX) and empowerment on employee voice behavior, Nang Yan Business Journal 4 (1) (2016) 44–55.
R.C. Liden, J.M. Maslyn, Multidimensionality of leader-member exchange: an empirical assessment through scale development, J. Manag. 24 (1) (1998) 43–72.
T. Na’imah, H.K. Tjahjono, A. Madjid, Validity and reliability testing of organizational justice scale in educational organizations, Journal of Positive School Psychology (2022) 33–41.
Y. Sun, et al., Voice endorsement and employee safety voice behavior in construction projects: the mediating role of leader-member exchange, Int. J. Environ. Res. Publ. Health 19 (6) (2022) 3374.
Y. Akyel, Analysis of relationships between coaches’ organizational justice and leader-member exchange by structural equation modeling, Int. J. High. Educ. 7 (3) (2018) 197–208.