خلاقیت و ناراستگویی: توانایی توجیه رفتار غیراخلاقی

محورهای موضوعی : روان درمانگری

ابراهیم احمدی ¹

1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوئین‌زهرا

تاریخ دریافت : 1394/03/10 تاریخ پذیرش : 1394/03/10 تاریخ انتشار : 1393/07/01

کلید واژه: خلاقیت, ناراستگویی, معمای اخلاقی, رفتار غیراخلاقی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر وارسی یک جنبۀ نامطلوب و مضر خلاقیت بود. فرض بر آن بود افراد خلاق‌ این توانایی را دارند که راه‌هایی خلاقانه برای توجیه رفتارهای غیراخلاقی خود پیدا کنند و بنابراین بیشتر می‌توانند خود را به ارتکاب رفتارهای غیراخلاقی متقاعد کنند. با استفاده از روش نمونه‌برداری تصادفی چندمرحله‎ای، 165 دانشجوی کارشناسی (66 مرد،99 زن) انتخاب شدند و به آزمون خلاقیت عابدی (1372) و ماتریس‌های پیشروندۀ ریون (1995) پاسخ دادند. سپس به دو شکل در یک معمای اخلاقی قرار داده شدند: توجیه رفتار غیراخلاقی (ناراستگویی) در گروه توجیه‌پذیر، آسان و در گروه توجیه‌ناپذیر، دشوار بود. نتایج تحلیل رگرسیون تعدیل‌شونده نشان دادند مطابق با فرضیه‌های پژوهش، خلاقیت حتی پس از کنترل هوش، ناراستگویی را پیش‌بینی می‌کند و ‌این پیش‌بینی در گروه توجیه‌ناپذیر بسیار قوی‌تر از گروه توجیه‌پذیر است. براساس یافته‎های پژوهش حاضر می‎توان دریافت خلاقیت افزون بر جنبه‎های مثبت دارای جنبه‌های منفی نیز هست.

چکیده انگلیسی:

he present study aimed to investigate an undesirable and harmful aspect of creativity. It was hypothesized that creative people have the ability to find creative ways for justifying their unethical behaviors, and thus they can better convince themselves to commit immoral behaviors. One hundred and sixty five undergraduates (66 males, 99 females) were selected using multistage random sampling. The participants completed the Abedi Creavity Test (2003) and the Raven`s Progressive Matrices (1995). The participants were exposed to an ethical dilemma in two ways: justifying unethical behavior (dishonesty) was easy in justifiable group and was difficult in unjustifiable group. Consistent with research hypothesis, the results of moderated regression analysis indicated that creativity predicted dishonesty even after controlling for intelligence and this prediction is stronger in the unjustifiable group than the justifiable group. The findings suggested that creativity had negative aspects besides positive aspects.